Η αναστήλωση των εικόνων που εορτάζεται αύριο ως Κυριακή της Ορθοδοξίας είναι η νίκη του ρεαλισμού έναντι της αφηρημένης ανεικονικότητας, η νίκη του συγκεκριμένου έναντι του αόριστου και γενικού, η νίκη του πραγματικού έναντι του ιδιωτικού φαντασιακού.
Ο τρόπος που κατανόησε την εικόνα η Εκκλησία και αιτιολόγησε τον εξεικονισμό του Χριστού, αλλά και κάθε άλλου προσώπου και πράγματος, οδήγησε σε έναν εικονιστικό ρεαλισμό.
Η εικόνα πρωτίστως δεν είναι όργανο έκφρασης ιδεών, σκέψεων, συναισθημάτων και εντυπώσεων του καλλιτέχνη αλλά ένα γεγονός που συνδέεται με ένα υπαρκτό και πραγματικό πρόσωπο ή πράγμα, το οποίο ως τέτοιο είναι έμμορφο και υπάρχει πάντα με αυτή την συγκεκριμένη μορφή.
Η υποστατική μορφή, η εξωτερική όψη κάθε υπαρκτού, εικονίζει το πρόσωπο, το δείχνει χωρίς να περιγράφει την φύση του ή την υπόστασή του (το σύνολο δηλαδή των ιδιωμάτων του που το διακρίνουν ανάμεσα σε άλλα ομοειδή πρόσωπα ή πράγματα).
Ο εικονισμός συνεπώς για την Ανατολική Εκκλησία μετά την εικονομαχία απέκτησε ιδιαίτερη βαρύτητα.
Εικονίζω σημαίνει καταρχάς πιστοποιώ την πραγματικότητα του εικονιζομένου. Η εικόνα είναι συνώνυμο του πραγματικού γιαυτό και στην καθ᾽ ημάς Ανατολή το επίθετο εικονικός ποτέ δεν σήμαινε το ψευδές και φανταστικό αλλά το πραγματικό.
Η τεχνητή βέβαια εικόνα, το εικόνισμα κατά τον άγιο Φώτιο, ως σύνθετο γεγονός αποτελούμενο από την υποστατική μορφή του εικονιζομένου και το εικαστικό στοιχείο (μορφολογία), έχει και άλλες λειτουργίες εξίσου σημαντικές και πολύτιμες αλλά δεν είναι, θαρρώ η ώρα να χαθούμε στην ομορφιά της περιουσίας παραμερίζοντας αυτό που εορτάζουμε αύριο, το θαύμα της ουσίας, το γεγονός δηλαδή πως ο άνθρωπος μπορεί να εικονίζει τον Θεό, όχι ως Θεό αλλά παρουσιάζοντας αυτό που εθεάθη στην ιστορία, την μοναδική μορφή που ανέλαβε ο Λόγος με την ενανθρώπισή Του, το πρόσωπο του Ιησού της Ναζαρέτ, και να πιστοποιούμε με τον τρόπο αυτό την πραγματικότητα της Ενσάρκωσης και της σωτηρίας του ανθρώπου.
Γιώργος Κόρδης
Ιησούς Χριστός, Αυγοτέμπερα σε ξύλο, 156χ83εκ. 2010.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου