Για να διαβάσετε το μήνυμα του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου για το Άγιο Πάσχα, πατήστε εδώ:Τετάρτη 31 Μαρτίου 2010
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης για το Πάσχα
Για να διαβάσετε το μήνυμα του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου για το Άγιο Πάσχα, πατήστε εδώ:
Μέγα Σάββατο
.jpg)
ΠΕΡΑΣΤΙΚΗ ΑΠΟ ΤΗ ΧΘΕΣΙΝΗ αϋπνία μουλίγο, για μια στιγμή, μου χαμογέλασε
η θεούλα με τη μωβ κορδέλα
που από παιδάκι μου κυκλοφοράει τα μυστικά
Ύστερα χάθηκε πλέοντας δεξιά
να πάει ν’ αδειάσει τον κουβά με τ’ απορρίματά μου
- της ψυχής αποτσίγαρα κι αποποιηματάκια -
εκεί που βράζει ακόμη όλο παλιά νεότητα
και αγέρωχο το πέλαγος.
Μέγα Σάββατο, β
ΠΑΛΙ ΜΕΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΛΙΑ της θάλασσας το μαύρο
εκείνο σύννεφο που ανεβάζει κάπνες
όπως φωνές επάνω από ναυάγιο
Χαμένοι αυτοί που πιάνονται από τ’ Άπιαστα
Όπως εγώ προχθές του Αγίου Γεωργίου ανήμερα
που πήα να παραβγώ μ’ αλόγατα όρθια
και θωρακοφόρους
και μου χύθηκε όλη, όξω απ’ τη γης, η ερωτοπαθής
ψυχή μου.
Από την ποιητική συλλογή του Οδυσσέα Ελύτη «Ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου», εκδόσεις «ύψιλον / βιβλία», 1984.
Δευτέρα 29 Μαρτίου 2010
Μεγάλη Παρασκευή
ΣΑΝ ΝΑ ΜΟΝΟΛΟΓΩ, σωπαίνω.Ίσως και να ’μαι σε κατάσταση βοτάνου ακόμη
φαρμακευτικού ή φιδιού μιας κρύας Παρασκευής
Ή μπορεί και ζώου από κείνα τα ιερά
με τ’ αυτί το μεγάλο γεμάτο ήχους βαρείς
και θόρυβο μεταλλικό από θυμιατήρια.
Μ. Παρασκευή, β
Αντίς για Όνειρο
ΠΕΝΘΙΜΟΣ ΠΡΑΟΣ ΟΥΡΑΝΟΣ μες στο λιβάνι
αναθρώσκουν παλαιές Μητέρες ορθές σαν κηροπήγια
τυφεκιοφόροι νεοσύλλεκτοι σε ανάπαυση
μικρά σκάμματα ορθογώνια, ραντιστήρια, νάρκισσοι.
Σαν να ’μαι, λέει, ο θάνατος ο ίδιος αλλ’
ακόμη νέος αγένειος που μόλις ξεκινά
κι ακούει πρώτη φορά μέσα στο θάμβος των κεριών
το «δεύτε λάβετε τελευταίον ασπασμόν».
Από την ποιητική συλλογή του Οδυσσέα Ελύτη «Ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου», εκδόσεις «ύψιλον / βιβλία», 1984.
Μεγάλη Πέμπτη
ΜΕΡΑ ΤΡΕΜΑΜΕΝΗ όμορφη σαν νεκροταφείομε κατεβασιές ψυχρού ουρανού
Γονατιστή Παναγία κι αραχνιασμένη
Τα χωμάτινα πόδια μου άλλοτε
(Πολύ νέος ή και ανόητα όμορφος θα πρέπει
να ήμουν)
Οι και δύο και τρεις ψυχές που δύανε
Γέμιζαν τα τζάμια ηλιοβασίλεμα.
Μ. Πέμπτη, β
ΣΩΣΤΟΣ ΘΕΟΣ. Όμως κι αυτός έπινε το φαρμάκι του
γουλιά γουλιά καθώς του είχε ταχθεί
έως ότου ακούστηκε η μεγάλη έκρηξη.
Χάθηκαν τα βουνά. Και τότε αλήθεια φάνηκε
πίσω από το πελώριο πηγούνι ο κύλικας
Κι αργότερα οι νεκροί μες στους ατμούς, εκτάδην.
Από την ποιητική συλλογή του Οδυσσέα Ελύτη «Ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου», εκδόσεις «ύψιλον / βιβλία», 1984.
Σάββατο 27 Μαρτίου 2010
Μεγάλη Τετάρτη
ΟΛΟΕΝΑ ΟΙ ΚΑΚΤΟΙ ΜΕΓΑΛΩΝΟΥΝ κι ολοένα οι άνθρωποι ονειρεύονται σα να ’ταν αιώνιοι. Όμως το μέσα μέρος του Ύπνου έχει όλο φαγωθεί και μπορείς τώρα να ξεχωρίσεις καθαρά τι σημαίνει κείνος ο μαύρος όγκος που σαλεύειΟ λίγες μέρες πριν ακόμη μόλις αναστεναγμός
Και τώρα μαύρος αιώνας.
Από την ποιητική συλλογή του Οδυσσέα Ελύτη «Ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου», εκδόσεις «ύψιλον / βιβλία», 1984.
Μεγάλη Τρίτη
ΜΟΛΙΣ ΣΗΜΕΡΑ βρήκα το θάρρος και ξεσκέπασα το κηπάκι σαν φέρετρο. Με πήραν κατάμουτρα οι μυρωδιές, λεμόνι, γαρίφαλο.
Ύστερα παραμέρισα τα χρόνια, τα φρέσκα πέταλα και να: η μητέρα μου, μ’ ένα μεγάλο άσπρο καπέλο και το παλιό χρυσό ρολόι της κρεμασμένο στο στήθος.
Θλιμμένη και προσεκτική. Πρόσεχε κάτι ακριβώς πίσω από μένα.
Δεν πρόφτασα να γυρίσω να δω γιατί λιποθύμησα.
Ύστερα παραμέρισα τα χρόνια, τα φρέσκα πέταλα και να: η μητέρα μου, μ’ ένα μεγάλο άσπρο καπέλο και το παλιό χρυσό ρολόι της κρεμασμένο στο στήθος.
Θλιμμένη και προσεκτική. Πρόσεχε κάτι ακριβώς πίσω από μένα.
Δεν πρόφτασα να γυρίσω να δω γιατί λιποθύμησα.
Από την ποιητική συλλογή του Οδυσσέα Ελύτη «Ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου», εκδόσεις «ύψιλον / βιβλία», 1984.
Μεγάλη Δευτέρα
ΚΑΤΑΚΟΠΟΣ από τις ουράνιες περιπέτειες, έπεσα τις πρωινές ώρες να κοιμηθώ.Στο τζάμι, με κοίταζε η παλαιά Σελήνη, φορώντας την προσωπίδα του Ήλιου.
Από την ποιητική συλλογή του Οδυσσέα Ελύτη «Ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου», εκδόσεις «ύψιλον / βιβλία», 1984.
Παρασκευή 26 Μαρτίου 2010
Η Μεγάλη Εβδομάδα
Η Μεγάλη Εβδομάδα μας δίνει την ευκαιρία της εμπειρικής ψηλάφησης της εμπειρικής κατανόησης του όντως υπαρκτού και όντως πραγματικού του πραγματικά πραγματικού. Μας δίνει την ευκαιρία να γνωρίσουμε τον Θεό καλλιεργώντας μια σχέση μαζί Του, όχι κατανοώντας Τον σαν έννοια…Το μήνυμα είναι άμεσο μέσα από κάθε φάση της ζωής της Εκκλησίας, σε κάθε μέρα της Μεγάλης Εβδομάδας. Δεν είναι μήνυμα ηθικό. Η Ηθική και η Θρησκεία εμφανίζονται από τη στιγμή που έχει καταλυθεί η οργανική και άμεση σχέση του ανθρώπου με το Θεό, είναι η προσπάθεια να αναπληρωθεί η απουσία σχέσεως με πράξεις εξιλεώσεων, είναι τα αποτελέσματα της πτώσης του ανθρώπου, της προσπάθειάς του να αυθυπάρξει (της απόφασής του να διακόψει τη σχέση μαζί Του).
Μεγάλη Εβδομάδα. Με ποιες εμπειρίες αλλά και με ποια γλώσσα να μιλήσουμε οι άνθρωποι της σημερινής εποχής, για το μυστήριο του Σταυρού του Χριστού; Τα όσα άρρητα κατορθώνει να πει η Εκκλησία στις ακολουθίες της με την ποιητική Θεολογία των Βυζαντινών, μοιάζουν ακατανόητα για την «κοινωνία της αφθονίας», την κοινωνία με μοναδικό στόχο την ευζωία, την κοινωνία με τη λογική των πέντε αισθήσεων. Είναι μωρία σύμφωνα μ’ αυτήν τη λογική η Σταυρική Θυσία και η Ανάσταση που την ακολουθεί.
Χρήστος Γιανναράς,
«Εορτολογικά Παλινωδούμενα».
Τετάρτη 24 Μαρτίου 2010
3 Απριλίου - Μέγα Σάββατον
Την θεόσωμον Ταφήν και την εις Άδου κάθοδον του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού εορτάζομεν, δι’ ων της φθοράς τό ημέτερον γένος ανακληθέν πρός αιωνίαν ζωήν μεταβέβηκε.2 Απριλίου - Μεγάλη Παρασκευή
Τα Άγια και Σωτήρια και Φρικτά Πάθη του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού επιτελούμεν.1η Απριλίου - Μεγάλη Πέμπτη
Εορτάζομεν τον Ιερόν Νιπτήρα, τον Μυστικόν Δείπνον, την Υπερφυά Προσευχήν και την Προδοσίαν.31 Μαρτίου - Μεγάλη Τετάρτη
Μνείαν ποιούμεθα της αλειψάσης τον Κύριον μύρω πόρνης γυναικός, ως οι θειότατοι Πατέρες εθέσπισαν, ότι προ του σωτηρίου πάθους μικρόν τούτο γέγονεν.
29 Μαρτίου - Μεγάλη Δευτέρα
Μνείαν ποιούμεθα Ιωσήφ του Παγκάλου και της υπό του Κυρίου, δια την ακαρπίαν αυτής, καταρασθείσης και ξηρανθείσης συκής.
Τρίτη 23 Μαρτίου 2010
Ανακοίνωση
Πρόγραμμα Ακολουθιών
Μεγάλης Εβδομάδας 2010
Στον Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου («εις Κοπάνους»), σύμφωνα με το πρόγραμμα της Ιεράς Μητροπόλεως Ιωαννίνων, η ακολουθία του «Νυμφίου» (Κυριακή Βαΐων, Μ. Δευτέρα & Μ. Τρίτη εσπέρας) αρχίζει στις 19.30 μ.μ. Το μυστήριο του Ευχελαίου (Μ. Τετάρτη) στις 18.00 μ.μ. και η ακολουθία των Αγίων Παθών (Μ. Πέμπτη) στις 19.00 μ.μ.
Οι Λειτουργίες των Προηγιασμένων Δώρων (Μ. Δευτέρα, Μ. Τρίτη & Μ. Τετάρτη), καθώς και η Θεία Λειτουργία του Μ. Βασιλείου (Μ. Πέμπτη & Μ. Σάββατο) αρχίζουν στις 7 το πρωί.
Τη Μ. Παρασκευή, η ακολουθία των Μεγάλων Ωρών ξεκινά στις 8 το πρωί, ακολουθεί ο Εσπερινός στις 10.00 και η Αποκαθήλωση στις 11.00. Ο «Επιτάφιος θρήνος» (Όρθρος Μεγάλου Σαββάτου) αρχίζει στις 19.30 μ.μ. και, ακολούθως, γύρω στις 21.30, γίνεται η περιφορά του Επιταφίου εντός του Κοιμητηρίου του Ναού.
Το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου, τα Προκαταρκτικά του Μεσονυκτίου της Αναστάσεως αρχίζουν στις 23.00. Ακριβώς τα μεσάνυχτα, η τελετή της Αναστάσεως λαμβάνει χώρα στον κήπο του Ναού και ακολούθως ο Όρθρος και η Θεία Λειτουργία του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου διαρκούν το αργότερο ως τις δύο μετά τα μεσάνυχτα.
Στην πόλη των Ιωαννίνων, ο Μέγας Εσπερινός του Πάσχα τελείται στο Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Αθανασίου, εν Μονοεκκλησία, στις 10:00 το πρωί της Κυριακής του Πάσχα.
Στον Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου («εις Κοπάνους»), σύμφωνα με το πρόγραμμα της Ιεράς Μητροπόλεως Ιωαννίνων, η ακολουθία του «Νυμφίου» (Κυριακή Βαΐων, Μ. Δευτέρα & Μ. Τρίτη εσπέρας) αρχίζει στις 19.30 μ.μ. Το μυστήριο του Ευχελαίου (Μ. Τετάρτη) στις 18.00 μ.μ. και η ακολουθία των Αγίων Παθών (Μ. Πέμπτη) στις 19.00 μ.μ.
Οι Λειτουργίες των Προηγιασμένων Δώρων (Μ. Δευτέρα, Μ. Τρίτη & Μ. Τετάρτη), καθώς και η Θεία Λειτουργία του Μ. Βασιλείου (Μ. Πέμπτη & Μ. Σάββατο) αρχίζουν στις 7 το πρωί.
Τη Μ. Παρασκευή, η ακολουθία των Μεγάλων Ωρών ξεκινά στις 8 το πρωί, ακολουθεί ο Εσπερινός στις 10.00 και η Αποκαθήλωση στις 11.00. Ο «Επιτάφιος θρήνος» (Όρθρος Μεγάλου Σαββάτου) αρχίζει στις 19.30 μ.μ. και, ακολούθως, γύρω στις 21.30, γίνεται η περιφορά του Επιταφίου εντός του Κοιμητηρίου του Ναού.
Το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου, τα Προκαταρκτικά του Μεσονυκτίου της Αναστάσεως αρχίζουν στις 23.00. Ακριβώς τα μεσάνυχτα, η τελετή της Αναστάσεως λαμβάνει χώρα στον κήπο του Ναού και ακολούθως ο Όρθρος και η Θεία Λειτουργία του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου διαρκούν το αργότερο ως τις δύο μετά τα μεσάνυχτα.
Στην πόλη των Ιωαννίνων, ο Μέγας Εσπερινός του Πάσχα τελείται στο Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Αθανασίου, εν Μονοεκκλησία, στις 10:00 το πρωί της Κυριακής του Πάσχα.
Oι ελάχιστοι εραστές νοήματος
Tου Xρήστου Γιανναρά
«Για να εξηγήσουμε οι άνθρωποι κάτι βαθύ, το μετατρέπουμε ανενδοίαστα σε κάτι ασύγκριτα ρηχότερο». H διαπίστωση είναι του Wittgensteiκαι γίνεται ξεχωριστά επίκαιρη σε περιπτώσεις όπως η εβδομάδα, η επιλεγόμενη Mεγάλη.
«Kάτι βαθύ» είναι τα γεγονότα στα οποία παραπέμπει αυτή η εβδομάδα. Aν τα εκλάβουμε μόνο σαν ιστορικά συμβάντα, τα μετατρέπουμε σε κάτι ασύγκριτα ρηχότερο. Tότε συναισθηματικά απλώς μπορεί να μας αγγίξουν, τη ζωή μας δεν την αφορούν. Tα ιστορικά συμβάντα προσφέρονται σε ψυχολογική κατανάλωση, ίσως να υπηρετούν και την ηθικολογική χρησιμοθηρία. Δεν έχουν καμιά συνέπεια για την ποιότητα (τη χαρά) της καθημερινής μας βιοτής, δεν αφορούν στο νόημα της ύπαρξής μας.
Όμως, για να μας «εξηγήσουν» κάτι τόσο «βαθύ» όσο τα γεγονότα της Mεγάλης Eβδομάδας, οι διαχειριστές του ιερού (συνήθως ή κατά κανόνα) μας καθηλώνουν ακριβώς σε συναισθηματικούς σχολιασμούς της ιστορικής αφήγησης με «χρήσιμες» συνεπαγωγές ηθικής ωφελιμότητας. Oι αυτουργοί της ρηχότητας ισχυρίζονται ότι το «βαθύ» είναι για λίγους, για ελάχιστους. Oι πολλοί χρειάζονται συναισθηματικές εξάρσεις, ηθικές διδαχές -θέλουν θρησκεία οι πολλοί, δεν καταλαβαίνουν το εκκλησιαστικό γεγονός.
«Kάτι βαθύ» είναι και ο τρόπος παραπομπής στα γεγονότα της Mεγάλης Eβδομάδας, όπως τον διαμόρφωσε μέσα στους αιώνες η έμπειρη σοφία των γενεών που μας τον κληροδότησαν. Tρόπος της ποίησης, της μουσικής, της δραματουργίας, λόγος - τρόπος της εικόνας, του αρχιτεκτονήματος. Kοινός τρόπος «αθλημάτων αληθείας» με στόχο να σημανθεί νόημα της ύπαρξης και της ζωής. Πάλη και άθλημα να ξεπεραστούν τα όρια της γλώσσας μας, που είναι τα όρια του κόσμου μας (όρια αντικειμενικών εντοπισμών, σήμανσης αντικειμένων). Kαι να δηλωθεί με την άρρηκτη γλώσσα της τέχνης η εμπειρική ψηλάφηση νοήματος, όπως ξέρει να δηλώνει η τέχνη τον έρωτα ή το κάλλος ως αποκάλυψη προσωπικής ετερότητας.
H εβδομάδα η αποκαλούμενη Mεγάλη μελουργεί νόημα, δηλαδή ελπίδα, με την ενάργεια εκπληκτικής δραματουργίας. Tα γεγονότα στα οποία παραπέμπει, προσφέρονται για να ψηλαφηθεί εμπειρικά Aιτιώδης Aρχή του υπαρκτού, που σημαίνεται ως θρίαμβος μανικού έρωτα, δηλαδή ελευθερίας. Nα προσεγγίσουμε την αιτία και τον σκοπό της ύπαρξης όχι με αποδεικτικούς συλλογισμούς και εννοιολογικές οριοθετήσεις, όχι συλλαμβάνοντας την έννοια «Θεός» ή την έννοια «τυχαιότητα», αλλά αναλαμβάνοντας ένα άθλημα σχέσης: άθλημα αυθυπέρβασης για να κατορθωθεί ερωτική ανταπόκριση στην ερωτική κλίση που ιδρύει την ύπαρξή μας.
Δεν είναι εύκολη η ανταπόκριση σε αυτήν την κλήση. Πρέπει να έχει γευθεί κανείς, με δυσφόρητη οδύνη, την ανεπάρκεια (το ολίγιστο) της γνώσης οριστικών εννοιών (ταύτισης του πραγματικού με το απλώς νοούμενο), για να εντοπίσει τη διαφορά της εμπειρικής γνώσης που προσπορίζει η σχέση. Tότε, ίσως, μπορεί να αντιληφθεί ότι το μέλος, η ποίηση, η δραματουργία, οι εικόνες, οι διασταυρούμενες μαρτυρίες των ιστορικών συμβάντων, όλα, κατατείνουν να μας αποσπάσουν από την εγωτική αυτάρκεια των «πεποιθήσεων», να μας καλέσουν στον γνωστικό ρεαλισμό της σχέσης.
H εβδομάδα που σήμερα αρχίζει, αποκαλύπτεται Mεγάλη μόνο σε όσους η λέξη «Θεός» μοιάζει ανεπαρκέστατη να στηρίξει νόημα της ύπαρξης και των υπαρκτών. H λέξη «Θεός» σημαίνει μια αναγκαίων ιδιοτήτων (προκαθορισμένων από ποιον;) οντότητα (απεριόριστη, παντοδύναμη, άναρχη, αθάνατη) που δεν μπορεί (δεν έχει την ελευθερία) να μην είναι αυτό που είναι. Aντίθετα, η Mεγάλη Eβδομάδα παραπέμπει στα ιστορικά συμβάντα ιστορικού προσώπου που γνωστοποιούν τρόπο υπάρξεως αποκαλυπτικό μιας ελευθερίας ανυπότακτης σε οποιονδήποτε προκαθορισμό του υπαρκτικού γεγονότος. O θυσιαστικός έρωτας του Nυμφίου της ανθρωπότητας δεν είναι μόνο μια «προς τα έξω» φανέρωση αγάπης. Eίναι ο ίδιος ο τρόπος υπάρξεως που μας επιτρέπει να μιλάμε για την Aιτιώδη Aρχή του υπαρκτού με τις λέξεις: Πατήρ, Yιός, Πνεύμα.
Aιτιώδης Aρχή δεν είναι κάποια υποθετική «θεία ουσία» (μια λογική αναγκαιότητα «ανώτατου όντος»), αλλά μια τριάδα προσωπικών υποστάσεων της υπαρκτής ελευθερίας. Στην ταυτότητα συμπεριφοράς του Nυμφίου αποκαλύπτεται ο Yιός ως υπόσταση που θέλει να υπάρχει μόνο αναφερόμενος (αγαπώντας) τον Πατέρα, όπως υπάρχει και ο Πατέρας όχι χάρη στη θεότητά του, αλλά χάρη στην πατρότητα: Mόνο επειδή αγαπάει και η αγάπη του είναι ελευθερία «γέννησης» του Yιού και «εκπόρευσης» του Πνεύματος.
Xάρη στις λέξεις: Πατήρ, Yιός, Πνεύμα σημαίνεται γλωσσικά η υποκειμενική ταυτότητα ως τρόπος υπάρξεως που δεν δεσμεύεται στην ατομική αυτοτέλεια, δηλαδή στη φυσική αναγκαιότητα. Σημαίνεται η ελευθερία όχι απλώς ως βουλητικό γεγονός, αλλά ως αιτία να υποστασιάζεται (να συνιστά υπαρκτικές υποστάσεις) το είναι. Kαι τα ιστορικά γεγονότα της Mεγάλης Eβδομάδας μαρτυρούν το πώς αυτός ο τρόπος της υπαρκτικής ελευθερίας μπορεί να πραγματωθεί και μέσα στα όρια της θνητής ανθρώπινης φύσης ως ερωτικό άθλημα αυταπάρνησης που ανθοβολεί ανάσταση.
Yπαρκτική ελευθερία, ζωοποιός έρωτας, αναστημένη ζωή: τα μέγιστα και τίμια της ανθρώπινης δίψας σημαινόμενα στο μέλος, στην ποίηση, στη δραματουργία. «Kάτι βαθύ» που δήθεν το «εξηγούμε» μετατρέποντάς το σε ευτελισμένες ρηχότητες και παιδαριωδίες ηθικολογίας ή συναισθηματικού αυτοηδονισμού. Φτάσαμε να «παίζουμε» την Aποκαθήλωση με ιλαροτραγικούς θεατρινισμούς και να συνοδεύουμε τη λιτάνευση του Eπιταφίου με φιλαρμονικές που παιανίζουν το πένθιμο εμβατήριο όπως στις κηδείες.
Σε αυτό το ορατό όριο τελειώνει το εκκλησιαστικό γεγονός και αρχίζει ο θρίαμβος της ορμέμφυτης ενστικτώδους ανάγκης του ανθρώπου για θρησκεία. Σίγουρα το «βαθύ» είναι για λίγους, για ελάχιστους. Όχι για τους ελάχιστους ξεχωριστής ευφυΐας ή μόρφωσης. Aλλά για όσους έχουν την τόλμη ή το χάρισμα να παλεύουν για νόημα της ύπαρξης, του κόσμου, της Iστορίας. Nα τους ενδιαφέρει αυτό το νόημα ίσως περισσότερο και από τον βιοπορισμό τους.
«Για να εξηγήσουμε οι άνθρωποι κάτι βαθύ, το μετατρέπουμε ανενδοίαστα σε κάτι ασύγκριτα ρηχότερο». H διαπίστωση είναι του Wittgensteiκαι γίνεται ξεχωριστά επίκαιρη σε περιπτώσεις όπως η εβδομάδα, η επιλεγόμενη Mεγάλη.
«Kάτι βαθύ» είναι τα γεγονότα στα οποία παραπέμπει αυτή η εβδομάδα. Aν τα εκλάβουμε μόνο σαν ιστορικά συμβάντα, τα μετατρέπουμε σε κάτι ασύγκριτα ρηχότερο. Tότε συναισθηματικά απλώς μπορεί να μας αγγίξουν, τη ζωή μας δεν την αφορούν. Tα ιστορικά συμβάντα προσφέρονται σε ψυχολογική κατανάλωση, ίσως να υπηρετούν και την ηθικολογική χρησιμοθηρία. Δεν έχουν καμιά συνέπεια για την ποιότητα (τη χαρά) της καθημερινής μας βιοτής, δεν αφορούν στο νόημα της ύπαρξής μας.
Όμως, για να μας «εξηγήσουν» κάτι τόσο «βαθύ» όσο τα γεγονότα της Mεγάλης Eβδομάδας, οι διαχειριστές του ιερού (συνήθως ή κατά κανόνα) μας καθηλώνουν ακριβώς σε συναισθηματικούς σχολιασμούς της ιστορικής αφήγησης με «χρήσιμες» συνεπαγωγές ηθικής ωφελιμότητας. Oι αυτουργοί της ρηχότητας ισχυρίζονται ότι το «βαθύ» είναι για λίγους, για ελάχιστους. Oι πολλοί χρειάζονται συναισθηματικές εξάρσεις, ηθικές διδαχές -θέλουν θρησκεία οι πολλοί, δεν καταλαβαίνουν το εκκλησιαστικό γεγονός.
«Kάτι βαθύ» είναι και ο τρόπος παραπομπής στα γεγονότα της Mεγάλης Eβδομάδας, όπως τον διαμόρφωσε μέσα στους αιώνες η έμπειρη σοφία των γενεών που μας τον κληροδότησαν. Tρόπος της ποίησης, της μουσικής, της δραματουργίας, λόγος - τρόπος της εικόνας, του αρχιτεκτονήματος. Kοινός τρόπος «αθλημάτων αληθείας» με στόχο να σημανθεί νόημα της ύπαρξης και της ζωής. Πάλη και άθλημα να ξεπεραστούν τα όρια της γλώσσας μας, που είναι τα όρια του κόσμου μας (όρια αντικειμενικών εντοπισμών, σήμανσης αντικειμένων). Kαι να δηλωθεί με την άρρηκτη γλώσσα της τέχνης η εμπειρική ψηλάφηση νοήματος, όπως ξέρει να δηλώνει η τέχνη τον έρωτα ή το κάλλος ως αποκάλυψη προσωπικής ετερότητας.
H εβδομάδα η αποκαλούμενη Mεγάλη μελουργεί νόημα, δηλαδή ελπίδα, με την ενάργεια εκπληκτικής δραματουργίας. Tα γεγονότα στα οποία παραπέμπει, προσφέρονται για να ψηλαφηθεί εμπειρικά Aιτιώδης Aρχή του υπαρκτού, που σημαίνεται ως θρίαμβος μανικού έρωτα, δηλαδή ελευθερίας. Nα προσεγγίσουμε την αιτία και τον σκοπό της ύπαρξης όχι με αποδεικτικούς συλλογισμούς και εννοιολογικές οριοθετήσεις, όχι συλλαμβάνοντας την έννοια «Θεός» ή την έννοια «τυχαιότητα», αλλά αναλαμβάνοντας ένα άθλημα σχέσης: άθλημα αυθυπέρβασης για να κατορθωθεί ερωτική ανταπόκριση στην ερωτική κλίση που ιδρύει την ύπαρξή μας.
Δεν είναι εύκολη η ανταπόκριση σε αυτήν την κλήση. Πρέπει να έχει γευθεί κανείς, με δυσφόρητη οδύνη, την ανεπάρκεια (το ολίγιστο) της γνώσης οριστικών εννοιών (ταύτισης του πραγματικού με το απλώς νοούμενο), για να εντοπίσει τη διαφορά της εμπειρικής γνώσης που προσπορίζει η σχέση. Tότε, ίσως, μπορεί να αντιληφθεί ότι το μέλος, η ποίηση, η δραματουργία, οι εικόνες, οι διασταυρούμενες μαρτυρίες των ιστορικών συμβάντων, όλα, κατατείνουν να μας αποσπάσουν από την εγωτική αυτάρκεια των «πεποιθήσεων», να μας καλέσουν στον γνωστικό ρεαλισμό της σχέσης.
H εβδομάδα που σήμερα αρχίζει, αποκαλύπτεται Mεγάλη μόνο σε όσους η λέξη «Θεός» μοιάζει ανεπαρκέστατη να στηρίξει νόημα της ύπαρξης και των υπαρκτών. H λέξη «Θεός» σημαίνει μια αναγκαίων ιδιοτήτων (προκαθορισμένων από ποιον;) οντότητα (απεριόριστη, παντοδύναμη, άναρχη, αθάνατη) που δεν μπορεί (δεν έχει την ελευθερία) να μην είναι αυτό που είναι. Aντίθετα, η Mεγάλη Eβδομάδα παραπέμπει στα ιστορικά συμβάντα ιστορικού προσώπου που γνωστοποιούν τρόπο υπάρξεως αποκαλυπτικό μιας ελευθερίας ανυπότακτης σε οποιονδήποτε προκαθορισμό του υπαρκτικού γεγονότος. O θυσιαστικός έρωτας του Nυμφίου της ανθρωπότητας δεν είναι μόνο μια «προς τα έξω» φανέρωση αγάπης. Eίναι ο ίδιος ο τρόπος υπάρξεως που μας επιτρέπει να μιλάμε για την Aιτιώδη Aρχή του υπαρκτού με τις λέξεις: Πατήρ, Yιός, Πνεύμα.
Aιτιώδης Aρχή δεν είναι κάποια υποθετική «θεία ουσία» (μια λογική αναγκαιότητα «ανώτατου όντος»), αλλά μια τριάδα προσωπικών υποστάσεων της υπαρκτής ελευθερίας. Στην ταυτότητα συμπεριφοράς του Nυμφίου αποκαλύπτεται ο Yιός ως υπόσταση που θέλει να υπάρχει μόνο αναφερόμενος (αγαπώντας) τον Πατέρα, όπως υπάρχει και ο Πατέρας όχι χάρη στη θεότητά του, αλλά χάρη στην πατρότητα: Mόνο επειδή αγαπάει και η αγάπη του είναι ελευθερία «γέννησης» του Yιού και «εκπόρευσης» του Πνεύματος.
Xάρη στις λέξεις: Πατήρ, Yιός, Πνεύμα σημαίνεται γλωσσικά η υποκειμενική ταυτότητα ως τρόπος υπάρξεως που δεν δεσμεύεται στην ατομική αυτοτέλεια, δηλαδή στη φυσική αναγκαιότητα. Σημαίνεται η ελευθερία όχι απλώς ως βουλητικό γεγονός, αλλά ως αιτία να υποστασιάζεται (να συνιστά υπαρκτικές υποστάσεις) το είναι. Kαι τα ιστορικά γεγονότα της Mεγάλης Eβδομάδας μαρτυρούν το πώς αυτός ο τρόπος της υπαρκτικής ελευθερίας μπορεί να πραγματωθεί και μέσα στα όρια της θνητής ανθρώπινης φύσης ως ερωτικό άθλημα αυταπάρνησης που ανθοβολεί ανάσταση.
Yπαρκτική ελευθερία, ζωοποιός έρωτας, αναστημένη ζωή: τα μέγιστα και τίμια της ανθρώπινης δίψας σημαινόμενα στο μέλος, στην ποίηση, στη δραματουργία. «Kάτι βαθύ» που δήθεν το «εξηγούμε» μετατρέποντάς το σε ευτελισμένες ρηχότητες και παιδαριωδίες ηθικολογίας ή συναισθηματικού αυτοηδονισμού. Φτάσαμε να «παίζουμε» την Aποκαθήλωση με ιλαροτραγικούς θεατρινισμούς και να συνοδεύουμε τη λιτάνευση του Eπιταφίου με φιλαρμονικές που παιανίζουν το πένθιμο εμβατήριο όπως στις κηδείες.
Σε αυτό το ορατό όριο τελειώνει το εκκλησιαστικό γεγονός και αρχίζει ο θρίαμβος της ορμέμφυτης ενστικτώδους ανάγκης του ανθρώπου για θρησκεία. Σίγουρα το «βαθύ» είναι για λίγους, για ελάχιστους. Όχι για τους ελάχιστους ξεχωριστής ευφυΐας ή μόρφωσης. Aλλά για όσους έχουν την τόλμη ή το χάρισμα να παλεύουν για νόημα της ύπαρξης, του κόσμου, της Iστορίας. Nα τους ενδιαφέρει αυτό το νόημα ίσως περισσότερο και από τον βιοπορισμό τους.
Νίκου Γκάτσου: «Μέρες Επιταφίου»
Μεγάλη Δευτέρα
Περίμενέ με μάνα μου περίμενέ με ακόμα
ώσπου να φτάσει η άνοιξη στο παγωμένο χώμα.
Περίμενέ με μάνα μου σαν το πουλί του νότου
που σμίγει μάτι και φτερό να βρει τον ουρανό του.
Περίμενέ με μάνα μου κάποια Παρασκευή σου
στην πύλη του παράδεισου στο φρέαρ της αβύσσου.
Μεγάλη Τρίτη
Κάτω απ’ τα λάβαρα της Ρώμης
στην τέντα της Μαγδαληνής
εσύ πατέρας της συγγνώμης
κι εμείς παιδιά της ηδονής.
Βραχνή ακούστηκε η κραυγή
στα καπηλειά της πολιτείας
εσύ αμνίον για σφαγή
κι εμείς κριοί της αμαρτίας.
Δε σε πτοήσαν οι Πιλάτοι
ούτ’ ο καιρός που ειν΄ εγγύς
εσύ στων ουρανών τα πλάτη
κι εμείς παρείσακτοι της γης.
Μεγάλη Τετάρτη
Τετάρτη των τεφρών και των παθών
ο θάνατος δεν έχει παρελθόν.
Τετάρτη των ψυχών και των αγγέλων
ο θάνατος δεν έχει ούτε μέλλον.
Του σύμπαντος ηχεί το εκκρεμές
ξυπνήστε ν’ αποδώσουμε τιμές.
Φανήκαν οι ουράνιοι στρατηλάτες
σα σκοτεινού Ρουβίκωνα Γαλάτες.
Της γης αναθαρρήσαν οι πληγές.
Πότε θ’ ανάψει ο ήλιος πυρκαγιές
να κάψουν το παλάτι του Ηρώδη
και τ’ άνθος του κακού να γίνει ρόδι.
Μεγάλη Πέμπτη
Αυτός που κρέμασε τον ήλιο
στο μεσοδόκι τ’ ουρανού
κρέμεται σήμερα σε ξύλο
ίλεως Κύριε γενού!
Και στ’ ασπαλάθια της ερήμου
μια μάνα φώναξε: «παιδί μου»!
Με του Απριλιού τ’ αρχαία μάγια
με των δαιμόνων το φιλί
μπήκε στο σπίτι κουκουβάγια
μπήκε κοράκι στην αυλή.
Κι όλα τ‘ αγρίμια στο λαγκάδι
Πήραν το δρόμο για τον Άδη.
Θα ξανασπείρει καλοκαίρια
στην άγρια παγωνιά του νου
αυτός που κάρφωσε τ’ αστέρια
στην άγια σκέπη τ’ ουρανού.
Κι εγώ κι εσύ κι εμείς κι οι άλλοι
θα γεννηθούμε τότε πάλι.
Μεγάλη Παρασκευή
Βαριά τα βήματά μου σέρνω
στο φως της μέρας το θαμπό
κρίνα της άνοιξης σου φέρνω
και στο σταυρό σου τ’ ακουμπώ
φίλε δακρυοπότιστε
των πρωτίστων πρώτιστε.
Άρρωστος κύλησε ο αιώνας
κι ο ήλιος βγαίνει μισερός
σαν το φτερό της χελιδόνας
που το σακάτεψε ο καιρός
φίλε τρισμακάριστε
των αρίστων άριστε.
Σήμερα ο Άδης ηνεώχθη
γεφύρι εγίνη ο Γολγοθάς
και στου θανάτου εσύ την όχθη
άφατο δρόμο ακολουθάς
έγγιστε κι ανέγγιστε
των μεγίστων μέγιστε.
Μέγα Σάββατον
Όλα στερέψαν σιγά σιγά.
Τα περιστέρια πετούν αργά
σε λίμνες άνυδρες βάλτους υγρούς
σε διψασμένους κήπους κι αγρούς.
Πίσω απ’ τους λόφους τους χαμηλούς
με τους προφήτες και τους τρελούς
στέκουν παράμερα τρία παιδιά
σα γλαροπούλια στην αμμουδιά.
Μες στων καιρών την ανημποριά
διώξε το γρέγο και το βοριά
και ξαναγύρισε ήλιε στη γη
με του θριάμβου σου την κραυγή.
Οι «Μέρες Επιταφίου» του Νίκου Γκάτσου ήταν μια παραγγελία του Μάνου Χατζιδάκι για να έγραφε εκείνος μουσική και να παρουσίαζε, με την Ορχήστρα των Χρωμάτων, ένα έργο κατάλληλο για τη Μεγάλη Εβδομάδα (1990).
Περίμενέ με μάνα μου περίμενέ με ακόμα
ώσπου να φτάσει η άνοιξη στο παγωμένο χώμα.
Περίμενέ με μάνα μου σαν το πουλί του νότου
που σμίγει μάτι και φτερό να βρει τον ουρανό του.
Περίμενέ με μάνα μου κάποια Παρασκευή σου
στην πύλη του παράδεισου στο φρέαρ της αβύσσου.
Μεγάλη Τρίτη
Κάτω απ’ τα λάβαρα της Ρώμης
στην τέντα της Μαγδαληνής
εσύ πατέρας της συγγνώμης
κι εμείς παιδιά της ηδονής.
Βραχνή ακούστηκε η κραυγή
στα καπηλειά της πολιτείας
εσύ αμνίον για σφαγή
κι εμείς κριοί της αμαρτίας.
Δε σε πτοήσαν οι Πιλάτοι
ούτ’ ο καιρός που ειν΄ εγγύς
εσύ στων ουρανών τα πλάτη
κι εμείς παρείσακτοι της γης.
Μεγάλη Τετάρτη
Τετάρτη των τεφρών και των παθών
ο θάνατος δεν έχει παρελθόν.
Τετάρτη των ψυχών και των αγγέλων
ο θάνατος δεν έχει ούτε μέλλον.
Του σύμπαντος ηχεί το εκκρεμές
ξυπνήστε ν’ αποδώσουμε τιμές.
Φανήκαν οι ουράνιοι στρατηλάτες
σα σκοτεινού Ρουβίκωνα Γαλάτες.
Της γης αναθαρρήσαν οι πληγές.
Πότε θ’ ανάψει ο ήλιος πυρκαγιές
να κάψουν το παλάτι του Ηρώδη
και τ’ άνθος του κακού να γίνει ρόδι.
Μεγάλη Πέμπτη
Αυτός που κρέμασε τον ήλιο
στο μεσοδόκι τ’ ουρανού
κρέμεται σήμερα σε ξύλο
ίλεως Κύριε γενού!
Και στ’ ασπαλάθια της ερήμου
μια μάνα φώναξε: «παιδί μου»!
Με του Απριλιού τ’ αρχαία μάγια
με των δαιμόνων το φιλί
μπήκε στο σπίτι κουκουβάγια
μπήκε κοράκι στην αυλή.
Κι όλα τ‘ αγρίμια στο λαγκάδι
Πήραν το δρόμο για τον Άδη.
Θα ξανασπείρει καλοκαίρια
στην άγρια παγωνιά του νου
αυτός που κάρφωσε τ’ αστέρια
στην άγια σκέπη τ’ ουρανού.
Κι εγώ κι εσύ κι εμείς κι οι άλλοι
θα γεννηθούμε τότε πάλι.
Μεγάλη Παρασκευή
Βαριά τα βήματά μου σέρνω
στο φως της μέρας το θαμπό
κρίνα της άνοιξης σου φέρνω
και στο σταυρό σου τ’ ακουμπώ
φίλε δακρυοπότιστε
των πρωτίστων πρώτιστε.
Άρρωστος κύλησε ο αιώνας
κι ο ήλιος βγαίνει μισερός
σαν το φτερό της χελιδόνας
που το σακάτεψε ο καιρός
φίλε τρισμακάριστε
των αρίστων άριστε.
Σήμερα ο Άδης ηνεώχθη
γεφύρι εγίνη ο Γολγοθάς
και στου θανάτου εσύ την όχθη
άφατο δρόμο ακολουθάς
έγγιστε κι ανέγγιστε
των μεγίστων μέγιστε.
Μέγα Σάββατον
Όλα στερέψαν σιγά σιγά.
Τα περιστέρια πετούν αργά
σε λίμνες άνυδρες βάλτους υγρούς
σε διψασμένους κήπους κι αγρούς.
Πίσω απ’ τους λόφους τους χαμηλούς
με τους προφήτες και τους τρελούς
στέκουν παράμερα τρία παιδιά
σα γλαροπούλια στην αμμουδιά.
Μες στων καιρών την ανημποριά
διώξε το γρέγο και το βοριά
και ξαναγύρισε ήλιε στη γη
με του θριάμβου σου την κραυγή.
Οι «Μέρες Επιταφίου» του Νίκου Γκάτσου ήταν μια παραγγελία του Μάνου Χατζιδάκι για να έγραφε εκείνος μουσική και να παρουσίαζε, με την Ορχήστρα των Χρωμάτων, ένα έργο κατάλληλο για τη Μεγάλη Εβδομάδα (1990).
Παρασκευή 19 Μαρτίου 2010
Οδυσσέα Ελύτη: «Το Δοξαστικόν»
Χαίρε η Καιομένη και χαίρε η Χλωρή
Χαίρε η Αμεταμέλητη με το πρωραίο σπαθί
Χαίρε η που πατείς και τα σημάδια σβήνονται
Χαίρε η που ξυπνάς και τα θαύματα γίνονται
Χαίρε του παραδείσου των βυθών η Αγρία
Χαίρε της ερημίας των νησιών η Αγία
Χαίρε η Ονειροτόκος χαίρε η Πελαγινή
Χαίρε η Αγκυροφόρος χαίρε και η Πενταστέρινη
Χαίρε με τα λυτά μαλλιά η χρυσίζοντας τον άνεμο
Χαίρε με την ωραία λαλιά η δαμάζοντας το δαίμονα
Χαίρε που καταρτίζεις τα Μηναία των Κήπων
Χαίρε που αρμόζεις τη ζώνη του Οφιούχου
Χαίρε η ακριβοσπάθιστη και σεμνή
Χαίρε η προφητικιά και δαιδαλική
Από το Άξιον Εστί
Χαίρε η Αμεταμέλητη με το πρωραίο σπαθί
Χαίρε η που πατείς και τα σημάδια σβήνονται
Χαίρε η που ξυπνάς και τα θαύματα γίνονται
Χαίρε του παραδείσου των βυθών η Αγρία
Χαίρε της ερημίας των νησιών η Αγία
Χαίρε η Ονειροτόκος χαίρε η Πελαγινή
Χαίρε η Αγκυροφόρος χαίρε και η Πενταστέρινη
Χαίρε με τα λυτά μαλλιά η χρυσίζοντας τον άνεμο
Χαίρε με την ωραία λαλιά η δαμάζοντας το δαίμονα
Χαίρε που καταρτίζεις τα Μηναία των Κήπων
Χαίρε που αρμόζεις τη ζώνη του Οφιούχου
Χαίρε η ακριβοσπάθιστη και σεμνή
Χαίρε η προφητικιά και δαιδαλική
Από το Άξιον Εστί
Τετάρτη 17 Μαρτίου 2010
28 Μαρτίου - Κυριακή των Βαΐων
Την λαμπράν και ένδοξον πανήγυριν της εις Ιερουσαλήμ εισόδου του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού εορτάζομεν. 
Δευτέρα 15 Μαρτίου 2010
Εγκύκλιος της Δ. Ι. Σ. για την οικονομική κρίση
Προς
Το Χριστεπώνυμο Πλήρωμα Της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Θέμα: «Θεολογική θεώρηση της οικονομικής κρίσεως».
Θέμα: «Θεολογική θεώρηση της οικονομικής κρίσεως».
Τέκνα εν Κυρίω αγαπητά,
Την περιόδο αυτή γίνεται ευρύτατος λόγος για την παγκόσμια οικονομική κρίση, η οποία δυστυχώς άγγιξε και την πατρίδα μας, ίσως σε μεγαλύτερη ένταση, από διάφορα αίτια. Και αυτό δημιουργεί συζητήσεις, προβληματισμούς και κατατίθενται προτάσεις για την έξοδο από αυτήν την κρίση.
Το σημαντικό όμως είναι ότι η προσπάθεια για την αντιμετώπιση της καταστάσεως αυτής δημιουργεί επιπρόσθετα προβλήματα στον λαό και προκαλεί θλίψη και μερικές φορές και απόγνωση. Πράγματι, οι χαμηλόμισθοι συνάνθρωποί μας προβληματίζονται έντονα για το πως θα κατορθώσουν να συντηρήσουν την οικογένειά τους, πως θα ανταποκριθούν στα ποικίλα έξοδα για την μόρφωση των παιδιών τους, πως θα τα αποκαταστήσουν επαγγελματικά.
Ως ποιμένες του λαού του Θεού βλέπουμε αυτές τις κοινωνικές πληγές και ακούμε την έντονη ανησυχία των συνανθρώπων μας. Καθημερινώς στις Ιερές Μητροπόλεις και τις Ενορίες έρχονται άνθρωποι πονεμένοι, βασανισμένοι, πληγωμένοι, απελπισμένοι και ζητούν στήριξη από την Εκκλησία, την οποία θεωρούν πνευματική τους μητέρα.
Η Εκκλησία ενώ δεν προέρχεται από τον κόσμο, εργάζεται στον κόσμο• ενώ είναι πνευματική, δρα στην ιστορία• νοηματοδοτεί την ζωή των ανθρώπων και αντιμετωπίζει τα βιολογικά προβλήματά τους, αφού ο άνθρωπος είναι ψυχοσωματικό ον. Όμως η Εκκλησία εργάζεται στην κοινωνία, χωρίς να κάνη πολιτική. Ελέγχει και κρίνει την αμαρτία, αλλά αγαπά τον αμαρτωλό άνθρωπο. Επειδή η κρίση είναι πολυποίκιλη, οι πολιτικοί εξετάζουν τα πολιτικά αίτια που την προκάλεσαν, αλλά η Εκκλησία βλέπει τα θεολογικά αίτια και προσπαθεί να θεραπεύσει τα συμπτώματα. Οι οικονομολόγοι ελέγχουν τους νόμους της αγοράς, ώστε να λειτουργούν με δικαιοσύνη, αλλά η Εκκλησία περιγράφει τα θεολογικά πλαίσια μέσα στα οποία θα κινείται ο άνθρωπος, θέτει πνευματικούς στόχους, αλλά και απαλύνει τις πληγές των ανθρώπων, χρησιμοποιώντας κρασί και λάδι, υλικά που πράγματι καθαρίζουν και θεραπεύουν τις πληγές, όπως δείχνει η παραβολή του καλού Σαμαρείτου.
Είναι φυσικό ότι η Εκκλησία έχει τον δικό της θεολογικό-πνευματικό λόγο και την δική της θεραπευτική πράξη. Μέσα από αυτήν την προοπτική βλέπει τα πράγματα και θέλει με απλότητα και αγάπη να διατυπώσει τον λόγο Της στο πλήρωμά της, Κληρικούς και λαϊκούς, για την κρίση που διερχόμαστε.
1. Η Εκκλησία, όπως το κάνει πάντα, απευθύνει τον παρηγορητικό, παρακλητικό και ελπιδοφόρο λόγο Της σε κάθε άνθρωπο που υποφέρει και πονά. Ο Χριστός όταν πλησίαζε πονεμένους ανθρώπους, το πρώτο που τους συνιστούσε ήταν το: «θάρσει, τέκνον», «θάρσει, θύγατερ», και τους ζητούσε να έχουν πίστη στον Θεό. Το θάρρος και η αισιοδοξία, η ελπίδα και η πίστη είναι τα απαραίτητα εφόδια στην ζωή μας. Όταν όλα τα πράγματα φαίνονται σκοτεινά, υπάρχει ελπίδα. Ο άνθρωπος που πιστεύει στον Θεό δεν φοβάται τίποτε, ούτε και αυτόν τον θάνατο. Η πίστη, το θάρρος, η ελπίδα, η αισιοδοξία, το νόημα ζωής, ο ψυχικός και πνευματικός πλούτος πρέπει να είναι τα βασικά μας εφόδια. Με αυτά ως Ορθόδοξοι Έλληνες, αλλά και με φιλότιμο αντιμετωπίσαμε όλες τις δυσκολίες της ζωής μας στο παρελθόν και εξήλθαμε νικητές από τις διάφορες κρίσεις που περάσαμε και με αυτά και πάλι θα νικήσουμε.
2. Αυτήν την περίοδο πρέπει να αναπτυχθεί σε μεγάλο βαθμό η φιλαλληλία, η φιλανθρωπία, η αλληλεγγύη, η προσφορά στους αδελφούς μας που έχουν ανάγκη. Κανείς δεν μπορεί να προφασισθεί ότι δεν τους γνωρίζει. Είναι δίπλα μας και τους συναντούμε καθημερινά. Είναι η χήρα γυναίκα, που ξενοδουλεύει για να μεγαλώσει τα παιδιά της• είναι ο άνεργος πατέρας, που πονάει επειδή δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες της οικογένειάς του• είναι ο ασθενής που δεν έχει ικανή ιατροφαρμακευτική περίθαλψη• είναι ο μαθητής, ο φοιτητής, που δεν μπορεί να ικανοποιήσει τον πόθο του να σπουδάσει, όπως θα ήθελε• είναι ο πτυχιούχος που δεν μπορεί να αποκατασταθεί επαγγελματικά και να προσφέρει στην κοινωνία• είναι ο συνταξιούχος που στερείται τα αναγκαία για να αισθανθεί την θαλπωρή στην τρίτη ηλικία που βρίσκεται, και τόσοι άλλοι. Έτσι, όσοι έχουν επάρκεια υλικών αγαθών πρέπει να προσφέρουν αυτοπροαίρετα ό,τι μπορούν περισσότερο στους αδελφούς τους εν Χριστώ που υποφέρουν. Πως μπορεί κανείς να αισθάνεται τον Θεό ως Πατέρα, όταν δεν αισθάνεται τον πλησίον του ως αδελφό; Οι Πατέρες της Εκκλησίας στα κηρύγματά τους, σε περιστάσεις παρόμοιες με τις δικές μας, ήλεγξαν δριμύτατα εκείνους που πλουτίζουν σε βάρος του λαού, αλλά και τους προέτρεψαν με δύναμη να βοηθούν τους πτωχούς συνανθρώπους τους. Αν διαβάσει κανείς τους λόγους του Μεγάλου Βασιλείου, του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου και άλλων Πατέρων εναντίον των πλουσίων, των τοκογλύφων, των σκληροκαρδίων, τότε θα διαπιστώσει την οξύτητα του πατερικού λόγου, αλλά και την ευαισθησία της εκκλησιαστικής ζωής. Για παράδειγμα, ο Μέγας Βασίλειος ελέγχει τους πλουσίους, που συγκεντρώνουν υλικά αγαθά αδικώντας τον λαό.
3. Τα πάθη της φιληδονίας, της φιλοδοξίας, της φιλαργυρίας-φιλοκτημοσύνης είναι εκείνα που οδηγούν τους ανθρώπους σε οικονομικές κρίσεις. Η ευμάρεια, η ευδαιμονία, η υπερκατανάλωση, είναι τα γενεσιουργά αίτια των οικονομικών κρίσεων. Βεβαίως, είναι σημαντικό να ζει κανείς «αξιοπρεπώς», από πλευράς υλικών αγαθών, αλλά όλα έχουν και τα όριά τους. Η εκκλησιαστική ζωή συνδέεται στενά με την ασκητικότητα και την ολιγάρκεια. Και οι Χριστιανοί πρέπει να ζουν με λιτότητα. Δυστυχώς όμως σε υπερκαταναλωτικές κοινωνίες δεν βιώνεται η άσκηση, που είναι η βάση της χριστιανικής ζωής. Λέγοντας δε άσκηση εννοούμε την καλή χρήση των υλικών αγαθών που είναι αναγκαία για την ζωή και όχι την συσσώρευση και την υπερκατανάλωση αυτών.Επίσης, εκείνο που παρατηρείται στην σύγχρονη κοινωνία είναι ότι υφίσταται μεγάλη διάσταση μεταξύ της κατανάλωσης και της παραγωγής. Όταν μια χώρα αυξάνει τον βιοτικό τρόπο ζωής, χωρίς να παράγει, είναι φυσικό να οδεύει σε οικονομική κρίση. Αυτό συμβαίνει και στην οικογενειακή και την προσωπική μας ζωή. Όταν τα έξοδα είναι περισσότερα από τα έσοδα, όταν δαπανούμε χρηματικά ποσά σε ευδαιμονιστικές καταστάσεις και μάλιστα με δανεισμένα χρήματα, τότε δημιουργούνται οικονομικές κρίσεις.
4. Η ευθύνη της οικονομικής κρίσεως ανήκει και σε όσους κατά καιρούς διαχειρίζονται τα κοινά πράγματα, όταν δεν δίνουν σωστές κατευθύνσεις στον λαό, αλλά τον προκαλούν ακόμη περισσότερο• όταν δεν διαχειρίζονται καλά τους εισπραττόμενους φόρους, οι οποίοι πρέπει να είναι ανταποδοτικοί• όταν δεν ομιλούν την αλήθεια, δεν σέβονται τους ανθρώπους που τους εμπιστεύθηκαν και δεν λαμβάνουν μέτρα με υψηλό αίσθημα δικαιοσύνης. Η ευθύνη τους είναι μεγάλη, διότι κατά τον Μέγα Βασίλειο: «τα των αρχόντων κακά, συμφορά τοις αρχομένοις γίνεται».
Τέκνα εν Κυρίω αγαπητά,
Η Ιερά Σύνοδος αυτήν την περίοδο απευθύνεται σε όλους, Κληρικούς και λαϊκούς, άρχοντες και αρχομένους, και προσφέρει μήνυμα ελπίδας και αισιοδοξίας, θάρρους και πίστεως. Επί πλέον, παρακαλεί όλους να αποκτήσουν τον τρόπο της ζωής των πρώτων Χριστιανών που ζούσαν με κοινοκτημοσύνη και κοινοχρησία και προσέφεραν το περίσσευμά τους για τις ανάγκες των αδελφών τους. Συγχρόνως, η Ιερά Σύνοδος προσεύχεται στον Θεό να δίνη στους πολιτικούς οι οποίοι χειρίζονται τα δημόσια πράγματα, ιδίως αυτήν την κρίσιμη περίοδο, δύναμη, έμπνευση, σύνεση, εφευρετικότητα, αγωνιστικότητα, όχι μόνον για να βρουν λύσεις και να αντιμετωπίσει η Πατρίδα μας την κρίση, αλλά και για να βελτιώσουν και να εκσυγχρονίσουν τους κοινωνικούς θεσμούς, όπως και να αντιμετωπίσουν με περισσότερη ευαισθησία και δικαιοσύνη τους ανθρώπους εκείνους που είναι αναγκασμένοι να σηκώνουν δυσβάσταχτα φορτία. Είναι δε ευνόητον ότι η Εκκλησία, που είναι ο μεγαλύτερος φιλανθρωπικός φορέας της Πατρίδας μας, με τα Ιδρύματα που λειτουργεί και την φιλανθρωπία που ασκεί, θα συνεχίσει, όσον είναι δυνατόν, να εργάζεται εντατικά για την ανακούφιση του λαού. Ευχόμαστε στον Θεό, δια πρεσβειών της Παναγίας μας, να μας προστατεύει από κάθε κακό και να κατευθύνει τα διαβήματά μας «προς παν έργον αγαθόν».
Καλή Ανάσταση.
† Ο Αθηνών Ι Ε Ρ Ω Ν Υ Μ Ο Σ, Πρόεδρος† Ο Λήμνου και Αγίου Ευστρατίου Ιερόθεος† Ο Γουμενίσσης, Αξιουπόλεως και Πολυκάστρου Δημήτριος† Ο Βεροίας και Ναούσης Παντελεήμων† Ο Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανής και Κονίτσης Ανδρέας† Ο Ξάνθης και Περιθεωρίου Παντελεήμων† Ο Νικαίας Αλέξιος† Ο Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιερόθεος† Ο Ελασσώνος Βασίλειος† Ο Φθιώτιδος Νικόλαος† Ο Γυθείου και Οιτύλου Χρυσόστομος† Ο Δημητριάδος και Αλμυρού Ιγνάτιος† Ο Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων ΚύριλλοςΟ Αρχιγραμματεύς† Αρχιμ. Κύριλλος Μισιακούλης
Παρασκευή 12 Μαρτίου 2010
Κυριακή 7 Μαρτίου 2010
Ακολουθία του Αγίου Ενδόξου Νεομάρτυρος Αυξεντίου
.jpg)
Από την Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Γενεσίου της Θεοτόκου Βελλάς (Ιωαννίνων) εκδόθηκε, προνοία του Ηγουμένου της αρχιμανδρίτου Δοσιθέου, η Ακολουθία του Αγίου Ενδόξου Νεομάρτυρος Αυξεντίου του εκ χώρας Βελλάς της Ηπείρου.Η εξαιρετικά επιμελημένη έκδοση, εμπλουτισμένη με σχέδια του ζωγράφου Χρήστου Μαρκίδη, περιλαμβάνει την Ασματική Ακολουθία, που έγραψε ο γνωστός υμνογράφος Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης, μαζί με τον Παρακλητικό Κανόνα και τους 24 Χαιρετιστήριους Οίκους γραμμένους από τον Μεγάλο Υμνογράφο της των Αλεξανδρέων Εκκλησίας Δρ. Χαράλαμπο Μ. Μπούσια.
«Η Ιερά Μονή Βελλάς έχει ένα λόγο παραπάνω να τιμά ξεχωριστά το νεομάρτυρα, γιατί είναι Βελλάς σεπτόν εκβλάστημα. Γιατί είναι δόξα και καύχημα της περιοχής και θερμός της παραστάτης… Ρόδον μυροβόλον, φυτεμένο στην αυλή του μοναστηριού μας…», γράφει ανάμεσα στ’ άλλα στον Πρόλογο της έκδοσης ο Ηγούμενος Αρχιμ. Δοσίθεος.
Σάββατο 6 Μαρτίου 2010
«Στην Πόλη της Παναγίας...»
Ο Πατριάρχης του Γένους
στην Πόλη της Παναγίας, στην Πόλη του Ακαθίστου...
(Παναγία Βλαχερνών)
(Παναγία Βλαχερνών)
Παρασκευή 5 Μαρτίου 2010
Η Θεία Λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων
Γράφει η Δρ. Ελένη Ρωσσίδου - Κουτσού, Φιλολόγος - Βυζαντινολόγος.
Δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα της Εκκλησίας της Κύπρου και αναδημοσιεύεται στο http://www.amen.gr/index.php?mod=news&op=article&aid=1799
Πέμπτη 4 Μαρτίου 2010
Σταυροπροσκύνηση
«Τιμώντας τον Τίμιο Σταυρό συνειδητοποιούμε με νέο σθένος, αντιλαμβανόμαστε με νέο βάθος τι σημαίνει η Βασιλεία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Σημαίνει ότι μας αγαπά τόσο απόλυτα και ολοκληρωτικά και τόσο ανεπιφύλακτα, ώστε ξεχνά τον εαυτό Του μέχρι σημείου να υπάρχει, να ζει και να πεθαίνει για μας και μαζί μ’ εμάς…».
Anthony Bloom,
«Στο φως της κρίσης του Θεού».
(Πορεία από το Τριώδιο στην Ανάσταση)
Anthony Bloom,
«Στο φως της κρίσης του Θεού».
(Πορεία από το Τριώδιο στην Ανάσταση)
Δευτέρα 1 Μαρτίου 2010
«Στην Αφρική»
Στο βιβλίο αυτό καταγράφονται ίχνη της ιεραποστολικής πορείας στην Αφρική του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας Αναστασίου, καθώς και μελετήματά του για την αφρικανική θρησκευτικότητα, που καταδεικνύουν με πόσο σεβασμό και γνώση προσπάθησε να προσεγγίσει την αφρικανική ψυχή, προσφέροντας της τον θησαυρό της ορθόδοξης αλήθειας, της σταυρωμένης αγάπης και της αναστάσιμης ελπίδας του Χριστού.
Ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος (Γιαννουλάτος), ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και Επίτιμο Μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, με την αποστολική φλόγα που χαρακτηρίζει το σύνολο της βιοτής του, συνδυάζοντας τα χαρίσματα του έγκριτου θεολόγου και θρησκειολόγου, του δημιουργικού ηγέτη, και κυρίως του ανθρώπου αγάπης και αυτοθυσίας, περπάτησε στη σαβάνα και τις ζούγκλες της Αφρικής, και το πέρασμα του «έφερε καρπόν πολύν» που συνεχίζει να πολλαπλασιάζεται και μετά τη φυσική απουσία του από τους «προσφιλείς του Αφρικανούς».
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
