«Ἡ Ἐκκλησία μας νά βρεῖ τόν λατρευτικό της χαρακτῆρα...»

«Ἐπιβάλλεται, εἶναι πνευματική ἀνάγκη ὕψιστης σημασίας ἡ Ἐκκλησία μας νά βρεῖ τόν λατρευτικό της χαρακτῆρα. Νά γίνει λατρεύουσα κοινότητα καί πάλι. Χωρίς τή λατρεία θά εἴμαστε ἁπλῶς ξερά κλαράκια, ἕτοιμα νά σπάσουν στό παραμικρό ἄγγιγμα. Ἄν δέν μποροῦμε νά κάνουμε τόν κόσμο καί πάλι καλόν λίαν μέσα στό ἀναστάσιμο φῶς, καί αὐτό μόνο στίς ἀκολουθίες μπορεῖ νά γίνει, καί βεβαίως καί στή Θεία Λειτουργία, τότε ἔχουμε προδώσει τήν ἀποστολή μας ὡς Ἐκκλησία.
Γιά τόν λόγο αὐτό νά φροντίσουμε νά συμμετέχουμε, ὄχι νά παρακολουθοῦμε, στόν Ἑσπερινό καί τόν Ὄρθρο, τουλάχιστον τῶν Κυριακῶν καί τῶν μεγάλων ἑορτῶν. Νά προσευχόμαστε μέσῳ αὐτῶν. Νά μελετοῦμε ἀπό τό σπίτι ὅσα περιλαμβάνονται σέ αὐτές τίς ἀκολουθίες. Τροπάρια, ψαλμούς, ἀναγνώσματα, βίους ἑορταζομένων ἁγίων ἤ περιεχόμενο γεγονότων. Αὐτή εἶναι ἡ ὀρθόδοξη πνευματικότητα. Αὐτό εἶναι τό ὀρθόδοξο ἦθος. Καί στό σημεῖο αὐτό ἐπιτρέψτε μου νά παραθέσω ἕνα περιστατικό πού παραθέτει ξένος συγγραφέας καί τό ὁποῖο τονίζει τή σημασία τῆς λατρείας γιά τήν ὀρθοδοξία. Λέει: "Ἕνας πιστός τῆς Προτεσταντικῆς ἐκκλησίας ρώτησε ἕναν Ὀρθόδοξο ἱερέα νά τοῦ ἐξηγήσει τά θεολογικά του πιστεύω. Ὁ ἱερέας τοῦ ἀπάντησε ὅτι θά ἦταν καλύτερα νά ρωτοῦσε “ὄχι τί πιστεύουμε οἱ Ὀρθόδοξοι, ἀλλά πῶς λατρεύουμε"».
(Αἰδ. Πρωτοπρεσβύτερος π. Δημήτριος Καπρινιώτης - καταληκτήριο απόσπασμα εσπερινής ομιλίας του περί Προσευχής).

Γεννήθηκε σαν σήμερα...

Τα 76α του γενέθλια γιορτάζει σήμερα ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης μας. Ο κ. Βαρθολομαίος, κατά κόσμον Δημήτριος Αρχοντώνης, γεννήθηκε σαν σήμερα, στις 29 Φεβρουαρίου του 1940, στο χωριό Άγιοι Θεόδωροι της νήσου Ίμβρου.

Ευχόμαστε να είναι τα έτη του πολλά και ο Κύριος να του χαρίζει υγεία και δύναμη.

«Η επιστροφή του ασώτου»

Τοῦ Αἰδ. Πρωτοπρεσβυτέρου π. Σεργίου Μαρνέλλου,

Εφημερίου τοῦ Ἱεροῦ Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ

Ἁγίου Ἀθανασίου Ἰωαννίνων

«Πάτερ ἀγαθέ, ἐμακρύνθην ἀπὸ σοῦ μὴ ἐγκαταλίπῃς με,

μηδὲ ἀχρεῖον δείξῃς τῆς βασιλείας σου».

Τὰ λόγια τοῦ δοξαστικοῦ τῶν αἴνων τῆς ἑορτῆς, τὰ ὁποῖα ὁ ὑμνῳδὸς μὲ πολλὴ ἐπιτυχία φέρνει στὸ στόμα τοῦ Ἀσώτου υἱοῦ, πρέπει, ἀγαπητοὶ πατέρες καὶ ἀδελφοί, νὰ μεταφερθοῦν καὶ στὸ δικό μας καὶ νὰ γίνουν ἀδιάκοπη προσευχή. Σὲ αὐτὸ τὸ γεγονός μᾶς καλεῖ ἡ σημερινὴ ἡμέρα, ἡ Κυριακὴ τοῦ Ἀσώτου Υἱοῦ ἢ ἀλλιῶς τοῦ Σπλαχνικοῦ Πατέρα.

Ἡ διήγηση τῆς περίφημης αὐτῆς παραβολῆς τοῦ Κυρίου εἶναι γνωστὴ σὲ ὅλους μας καὶ νομίζω ὅτι δὲ χρειάζεται ἁπλὰ νὰ τὴν ἐπαναλάβουμε. Αὐτὸ ποὺ σήμερα πρόκειται νὰ ἐπιχειρήσουμε, εἶναι νὰ σταθοῦμε στὰ καθοριστικά της σημεῖα μὲ παράλληλη ἀναγωγή της στὴν πτώση τῶν πρωτοπλάστων. Θὰ λέγαμε ὅτι ἡ παραβολὴ τοῦ Ἀσώτου συγγενεύει μὲ τὴ διήγηση τοῦ λεγόμενου προπατορικοῦ ἁμαρτήματος ἤ μᾶλλον εἶναι τὸ αἰώνιο ζήτημα τῆς ἐλευθερίας, μὲ τὴν ὁποία μᾶς ἔχει προικίσει ὁ Θεὸς καὶ ποὺ ἀνάλογα μὲ τὴ χρήση της ἀπομακρυνόμαστε ἤ ἐπιστρέφουμε σὲ Ἐκεῖνον.

Ὁ πανάγαθος Θεός, ὡς γνωστόν, κατὰ τὴν ἑξαήμερο δημιουργία του κατασκεύασε τὸν κόσμο μας. Ἔπλασε ἀπὸ πυλὸ τὸν ἄνθρωπο «κατ’ εἰκόνα καὶ καθ’ ὁμοίωσίν του», ἐνεφύσησε στὸ πρόσωπό του καὶ τοῦ ἔδωσε πνοὴ ζωῆς κάνοντάς τον στενὸ πνευματικὸ συγγενῆ του. Ἀφοῦ δημιούργησε ἐκ τῆς πλευρᾶς τοῦ Ἀδὰμ καὶ τὴν Εὕα, τοὺς εὐλόγησε καὶ τοὺς ἔδωσε τὴ δυνατότητα νὰ εἶναι οἱ ἄρχοντες πάσης τῆς κτίσης, τῆς χλωρίδας καὶ τῆς πανίδας. Τοὺς ἔθεσε δὲ στὸν παράδεισο νὰ τὸν κατεργάζονται καὶ νὰ τὸν διαφυλάττουν. Ὁ Ἀδὰμ καὶ ἡ Εὕα, ζώντας στὸν παράδεισο τῆς τρυφῆς, ζοῦν οὐσιαστικὰ μέσα στὴν ἀπεραντοσύνη τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ Πατέρα, σὲ κοινωνία καὶ σχέση μαζί Του. Ὁ Θεὸς τοὺς παρέχει τὰ πάντα, τοὺς ἔχει προικίσει πλουσιοπάροχα. Ὅλος ὁ πλοῦτος τῆς γῆς βρίσκεται στὰ χέρια τους καὶ ἂς μὴν τὸν ἔχουν δημιουργήσει αὐτοί, κι ἂς μὴν τοὺς ἀνήκει. Τὰ τοῦ Θεοῦ εἶναι καὶ δικά τους.

Κάπως ἔτσι καὶ ὁ ἄσωτος υἱὸς βρίσκεται στὴν ἀγάπη, τὴ σχέση καὶ τὴν κοινωνία τοῦ πλούσιου Πατέρα του. Ὀφείλει τὴν ὕπαρξή του σὲ Αὐτὸν καὶ μένοντας κοντά Του ἀπολαμβάνει ἀφενὸς τὴν πατρικὴ ἀγάπη καὶ ἀφετέρου ὅλα τὰ ἀγαθὰ καὶ ὅλα ὅσα ἔχει δημιουργήσει ὁ πατέρας Του, δηλαδὴ τὸν πλοῦτο καὶ τὴν εὐμάρεια ποὺ τοῦ παρέχει ἐκεῖνος· τὸ ἴδιο βέβαια ἰσχύει καὶ γιὰ τὸν πρεσβύτερο ἀδελφό του. Τὰ τοῦ Πατέρα εἶναι καὶ δικά τους.

Οἱ πρωτόπλαστοι ἔχουν ὡς στόχο τῆς ζωῆς τους νὰ ἐπιτύχουν τὴν ὁμοίωση τοῦ Θεοῦ, νὰ γίνουν κοινωνοὶ τῆς θείας φύσεως, νὰ ἐπιτύχουν τὴ Θέωση, μέσα μάλιστα ἀπὸ τὴν ὀρθὴ χρήση τῆς θεόδοτης ἐλευθερίας τους καὶ τὴν ὑπακοὴ στὸ θεῖο θέλημα. Στοὺς πρωτοπλάστους, ὅμως, δὲν ἀρκοῦν τὰ πάντα, προσβάλλονται καὶ ἐνδίδουν στὸν ἐγωιστικὸ πειρασμὸ τῆς αὐτοθέωσης ποὺ προσφέρεται, μάλιστα, δίχως ἄσκηση καὶ κόπο, μὲ τὴ βρώση τοῦ ἀπαγορευμένου καρποῦ. Αὐτὴ ἡ αὐτονόμηση ἀπὸ τὸ θέλημα καὶ τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ τοὺς ἀπομακρύνει καὶ τοὺς ἀποξενώνει ἀπὸ Ἐκεῖνον ποὺ εἶναι ἡ πηγὴ τῆς ζωῆς.

Μὲ τὴν παραβίαση τῆς ἐντολῆς τοῦ Θεοῦ, ἀπογυμνώνονται ἀπὸ τὴ θεία χάρη, ἀλλοτριώνονται, ὑπεισέρχεται στὴ ζωὴ τους ὁ πόνος, ἡ φθορὰ καὶ ὁ θάνατος. Ἡ ἀγάπη γιὰ τὸν Θεὸ μετατρέπεται σὲ φόβο πρὸς Ἐκεῖνον. Ἐπιχειροῦν νὰ κρυφτοῦν καί, ὅταν τοὺς ἀναζητᾷ ὁ Θεὸς γιὰ νὰ διαλεχθεῖ μαζί τους, ἐκεῖνοι μένουν ἀμετανόητοι, ἐμμονικοὶ στὸ λάθος τους. Ἐθελοτυφλώντας δὲν ἀντιλαμβάνονται τὸ σφάλμα τους καὶ γι’ αὐτὸ δὲ μετανοοῦν καὶ δὲν ἐπιστρέφουν στὶς ἀγκάλες τοῦ στοργικοῦ καὶ γεμάτου ἀγάπη Θεοῦ καὶ Πατέρα.

Ὁ Ἄσωτος Υἱός, καὶ αὐτός, ὅπως οἱ πρωτόπλαστοι, εἶναι κοινωνὸς τοῦ οἴκου καὶ τῆς ἀγάπης τοῦ Πατρός του. Ζεῖ στὴ μακαριότητα μαζί Του ὡς ἄρχοντας. Ὅμως, τὸ γεγονὸς αὐτὸ κάποια στιγμὴ δὲν εἶναι ἀρκετὸ γιὰ τὸν υἱό, ὁ ὁποῖος ὑποκύπτοντας στὸν πειρασμὸ μίας ἄλλης ζωῆς, θέλει πλέον νὰ αὐτονομηθεῖ. Λαμβάνει μόνος του, ἐγωιστικά, τὴν πρωτοβουλία νὰ ζητήσει ἀπὸ τὸν Πατέρα του τὴν περιουσία ποὺ τοῦ ἀναλογεῖ καὶ αὐτὸ τὸ κάνει, ὅπως γράφει ὁ Προηγούμενος τῆς Μονῆς Ἰβήρων π. Βασίλειος Γοντικάκης, «δυναστικὰ καὶ ἀντάρτικα». Θὰ λέγαμε ὅτι ὁ Ἄσωτος, ὡς ἄλλος πρωτόπλαστος, αὐτονομεῖται ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ Πατέρα, καὶ κάνοντας λανθασμένη χρήση τῆς ἐλευθερίας του θέλει κομμάτι ἀπὸ αὐτὸ ποὺ ἔχει ὁ Πατέρας, ἀποκομμένο ὅμως ἀπὸ Ἐκεῖνον, ἀκριβῶς σὰν τὸν Ἀδὰμ μὲ τὴν Εὕα ποὺ ζητοῦν τὴ Θέωση χωρὶς τὸν Θεό.

Ὁ Ἄσωτος εἶναι πλήρως ἐλεύθερος νὰ κάνει τὸ λάθος, νὰ σφάλει. Ὁ Θεὸς Πατέρας δὲν ἀντιδρᾷ, δὲν τὸν ἀποπαίρνει, οὔτε τὸν ἐπιτιμᾶ, ἂν καὶ σαφῶς γνωρίζει τὴ ζημία ποὺ θὰ ἔχει ὁ υἱός του. Ἀντίθετα, σέβεται τὴν ἐλευθερία ποὺ τοῦ ἔχει δώσει καὶ μοιράζει τὴν περιουσία του καὶ στοὺς δυὸ γιοὺς ἐξίσου. Ὁ ἕνας, ὁ μεγαλύτερος, παραμένει μαζί του, ὁ ἄλλος, ὁ νεώτερος φεύγει μακριά του καὶ ζεῖ ἀσώτως. Ἀποξενώνεται ἀπὸ τὸν Οἶκο τοῦ Πατρὸς καὶ κατασπαταλᾷ τὸ κομμάτι τῆς περιουσίας ποὺ ἔλαβε, τὸ ὁποῖο δὲν ἀρκεῖ γιὰ πολύ. Αὐτὸ συμβαίνει διότι τὸ κομμάτι αὐτό, ὁ θησαυρὸς τῆς ψυχῆς καὶ τὰ θεῖα χαρίσματα ποὺ ἔλαβε, δὲν ἔχουν πλέον ζωή, εἶναι ἀποκομμένα ἀπὸ τὴ ρίζα τους, ξεραίνονται καὶ δὲν καρποφοροῦν. Ἔτσι, ὁ ἄσωτος δὲν ἔχει οὐσιαστικὰ ζωή, εἶναι ἕνας ζωντανὸς νεκρός, γιατί ἀπομακρύνθηκε ἀπὸ τὴν πηγὴ τῆς ζωῆς καὶ ὡς ἐκ τούτου ὅλες οἱ ἐγωκεντρικὲς προσδοκίες του πέφτουν στὸ κενό...

Η συνέχεια, πατώντας στον παρακάτω σύνδεσμο:

http://www.imioanninon.gr/main/?page_id=2099

«Του Αγίου Μάρτυρος Θεοκλήτου...»

26 Φεβρουαρίου σήμερα και η Εκκλησία μας τιμά, εκτός των άλλων, τη μνήμη του Αγίου Μάρτυρος Θεοκλήτου.

Κατά τη σημερινή ημέρα, εόρταζε τα ονομαστήριά του ο μακαριστός ποιμενάρχης μας, Μητροπολίτης Ιωαννίνων κυρός Θεόκλητος, ο οποίος διαποίμανε θεοφιλώς τη Μητρόπολη Ιωαννίνων επί σαράντα έτη.

Ας είναι η μνήμη του αιώνια και ο Αναστάς Κύριος ας τον συναριθμήσει μετά αγίων και δικαίων...

«Το έργο του πνευματικού...»

«Όταν στον πνευματικό μας δεν μπορούμε να πούμε την μεγαλύτερη πτώση και αστοχία μας, τότε παύει να λειτουργεί η θεραπευτική διάσταση του μυστηρίου, αλλά και η πνευματική σχέση. Διότι στον πνευματικό μας και γενικά στην εξομολόγηση δεν πάμε για ν' αναφέρουμε τις επιτυχίες μας και να λάβουμε τον έπαινο και την αξιομισθία της Θείας Κοινωνίας, αλλά για να ομολογήσουμε την πιο μεγάλη και φρικτή αποτυχία μας.
Το έργο του πνευματικού δεν είναι η επιβράβευση της προόδου μας, αλλά η φανέρωση της αγάπης του Θεού προς τα πρόσωπά μας. Ο πνευματικός είναι εκείνος που θα σπείρει στην ύπαρξή μας την αίσθηση του παραδείσου, ενώ ακόμη είμαστε κάτοικοι της κολάσεως…». 

(π. Χαράλαμπος Λίβυος Παπαδόπουλος)

«Κυριακή 17η Λουκά»

Γράφει ο Αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος π. Ιωάννης Κίτσιος

Μια από τις πλέον γνωστές και «συμπαθείς» παραβολές του Χριστού αποτελεί η παραβολή του «Άσωτου Υιού» (Λουκ. 15, 11-32).

Η άμετρος ευσπλαχνία και η απέραντη αγάπη του ουράνιου Θεού – Πατέρα προς τον εκπεσόντα άνθρωπο δημιουργεί ένα αίσθημα γαλήνης και ασφάλειας στις ψυχές των ανθρώπων. Αφού σ' αυτή την παραβολή περιέχεται εν συντομία όλη η διδασκαλία της Αγίας Γραφής και συγκεφαλαιώνεται το σχέδιο της Θείας Οικονομίας για τη σωτηρία του ανθρώπου, όπως αυτό αποκαλύφθηκε στο πρόσωπο του Σαρκωμένου Λόγου.

Ο Ιησούς, σε σύντομη διήγηση, συμπυκνώνει τη διαδικασία της φυγής του πλάσματος απ' το Δημιουργό αλλά και όλες τις ενέργειες που οδήγησαν τον άνθρωπο στην παραδοχή του λάθους του και στην «εν μετανοία» επιστροφή στο Θεό.

Ωστόσο, μελετώντας τη διήγηση, δε θα πρέπει να μας ξεφεύγει ότι άνθρωπος δεν είναι μόνο το σώμα, αλλά η συμφυΐα ψυχής και σώματος. Άνθρωπος είναι, η συνύπαρξη ορατού και αόρατου. Αυτό δε που συμβαίνει στο αόρατο μέρος φαίνεται στο ορατό. Απ' αυτό (το πάθος) που πάσχει η ψυχή βασανίζεται το σώμα. Το βάσανο εκδηλώνεται σ' αυτό. Έτσι το περιεχόμενο της παραβολής αποκτάει πνευματική σημασία.

«Πάτερ, δός μοι το επιβάλλον μέρος της ουσίας» (12). Αν και ο υιός αποζητάει υλικά αγαθά, κατά βάθος προσπαθεί να αποδεσμευθεί και να ανεξαρτητοποιηθεί από τον Πατέρα. Όμως η πνευματική αυτοτέλεια που αναζητεί είναι μια ουτοπία. Αυτό που θεωρεί ως χειραφέτηση «εκ της αρχετυπικής αυθεντίας του Πατρός» δεν του παρέχει την ελευθερία να δημιουργεί και να αναγεννιέται αλλά τον οδηγεί σε ψυχική μόνωση και πνευματική υποδούλωση.

Η απομάκρυνση είναι και εγκατάλειψη. Η τάση φυγής που τον διακατέχει τον απομακρύνει από το οικείο περιβάλλον. Απ' αυτό που τον προσδιόριζε ως ύπαρξη.

Τελικά ο χωρισμός εκδηλώνεται στην ψυχή του ανθρώπου ως πτώση σε μία (πνευματική) κατάσταση κατώτερη αυτής που συνιστά η σχέση και η κοινωνία με το Θεό.

Η αποδημία «εις χώραν μακράν» είναι μια πορεία προς τα έξω που δεν εξασφαλίζει ελευθερία. Η επιζητούμενη αυτοτέλεια οδηγεί σε δραματικές καταστάσεις.

Ο άνθρωπος – υιός αποφεύγοντας το φυσικό τρόπο ύπαρξης που είναι η σχέση με το Θεό – Πατέρα, ζει στην ψευδαίσθηση της χειραφέτησης και της αυτοτέλειας. Γεγονός που τον οδηγεί σε ψυχική και πνευματική αποδιοργάνωση.

«και εκεί διεσκόρπισεν την ουσίαν αυτού ζών ασώτως» (13). Ο άνθρωπος μη αποδεχόμενος τον τρόπο ύπαρξής του αποξενώνεται από τον εαυτό και το συνάνθρωπο. Η αποξένωση από τον εαυτό δεν αποδιοργανώνει απλώς την προσωπικότητα, δε χαλαρώνει τους εσωτερικούς δεσμούς του αλλά κυρίως τον διασπά.

Αυτό που αρχικά φαινόταν δίκαιο (ή αυτοτέλεια) έχει, τώρα, ως συνέπεια την αναπόφευκτη διάσπαση της συνοχής του ως πρόσωπο. Η διάσπαση αυτή δεν είναι παθητική κατάσταση αποσύνθεσης αλλά μία δυναμική εξέλιξη καταστροφής του ανθρώπινου προσώπου.

Ο άνθρωπος στην προσπάθεια να αποφύγει τον εαυτό του και να προσδιοριστεί με άλλο, εξωτερικό τρόπο, τελικά αυτοκαταστρέφεται και οδηγείται σε πνευματική φτώχεια. Η κατάρρευση αυτή της προσωπικότητας εκδηλώνεται ως απώλεια ενέργειας και ως σπατάλη δυνάμεων.

Είναι χαρακτηριστική η επισήμανση της πνευματικής ένδειας από τον Χριστό: «επεθύμει γεμίσαι την κοιλίαν αυτού από των κεράτων ων ήσθιον οι χοίροι» (16).

Αυτή η ψυχολογική κατάσταση καταγράφεται ως νέα (αρνητική) πνευματική εμπειρία που δημιουργεί πρωτόγνωρες διαθέσεις και αισθήματα. Αλλά, κυρίως, γεννά στο βάθος της ανθρώπινης ύπαρξης ένα προβληματισμό και μια επιθυμία απελευθέρωσης απ’ τη στέρηση που δημιουργεί η απουσία του Θεού.

Η επαναστατική διάθεση του Ασώτου δεν εκφράζεται ως επιθετικότητα, ως αυτοκαταστροφική διάθεση, αλλ’ ως επιθυμία επιστροφής, αποκατάστασης και αναγέννησης.

Ο Άσωτος αξιοποιεί θετικά τη στέρηση του Θεού και τις αρνητικές επιδράσεις του περιβάλλοντος και των ανθρώπων. Αξιολογώντας τη νέα κατάσταση οδηγείται συνειδητά σε μια ψυχολογική – πνευματική αφύπνιση.

Ζώντας το τραγικό αδιέξοδο στο οποίο τον οδήγησε η επιλογή ανακαλύπτει τον αληθινό εαυτό. Ο Χριστός το αναφέρει αυτό λιτά: «εις εαυτόν ελθών».

Η λιτότητα δεν πρέπει να μας ξεγελά. Η συνειδητοποίηση του αληθινού ανθρώπου, ως εικόνος του Θεού, μέσα σ' ένα κόσμο αποστασίας δεν είναι κατάσταση στιγμιαία. Είναι προϊόν μακράς, μεθοδικής, επιμόνου και επιπόνου εργασίας, όπως αυτή προσδιορίζεται από την Ορθόδοξη ασκητική ζωή και συμπεριφορά.

Ωστόσο η στιγμιαία αίσθηση της αμαρτωλότητάς μας δε θα πρέπει παρά να θεωρείται ως σημείο έναρξης που θα οδηγήσει στην «εν μετανοία» συνάντηση με το Θεό – Πατέρα. Συνάντηση στην οποία Αυτός προσφέρει πλουσιοπάροχα τα αγαθά Του, την ειρήνη και την ασφάλεια.

Εύχομαι, λοιπόν, ως Άσωτοι Υιοί να αναγνωρίσουμε τη σημασία της εξαρτήσεως μας απ’ το Θεό και να ακολουθήσουμε τον ενάντιο δρόμο που θα μας οδηγήσει στην «εν Χριστώ» αξιοποίηση του αδιεξόδου που προκαλεί η αμαρτία. Ώστε να ακούσουμε κι εμείς τον Υπερούσιο Λόγο: «νεκρός ήν και ανέζησε· και απολωλώς ήν και ευρέθη» (32).

Σ’ Αυτόν η δόξα και η τιμή και η προσκύνησις, εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.

H Aγία Γοργονία, η αδελφή του Αγ. Γρηγορίου του Θεολόγου

«Τῇ ΚΓ' τοῦ αὐτοῦ μηνός…

...ἡ Ἁγία Γοργονία, ἡ ἀδελφὴ τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, ἐν εἰρήνῃ τελειοῦται.

Τιμῶ τελευτὴν σὴν σιγῇ, Γοργονία,

Γρηγορίου μέλψαντος αὐτὴν ἐκ λόγων».

Η Αγία Γοργονία, η νεότερη αδελφή του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου και κόρη της ευσεβούς Νόννας και του επισκόπου Ναζιανζού Γρηγορίου, ανατράφηκε από τούς γονείς της «με παιδεία και νουθεσία Κυρίου». Αναδείχθηκε δε ισάξια σε αρετή και αγιότητα βίου και με τους άλλους Αγίους αδελφούς της, Γρηγόριο και Καισάριο. Διακρίθηκε για την οξύνοιά της, την προσήλωσή της στις γραφές και ήταν κόσμια, σεμνή, διακριτική και ταπεινή στο φρόνημα.

Νυμφεύθηκε τον Αλύπιο και απέκτησε πέντε τέκνα, δύο αγόρια, τα οποία αφιερώθηκαν στο Θεό, και τρεις θυγατέρες, την Αλυπιανή, την Ευγενία και τη Νόννα. Μια αρρώστια, όμως, την έστειλε πρόωρα να συναντήσει το λυτρωτή και νυμφίο Χριστό το έτος 370 μ.Χ., σε ηλικία 38 ετών.
Η μνήμη της τιμάται από την Ορθόδοξη Εκκλησία στις 23 Φεβρουαρίου.

Ο αδελφός της, Άγιος Γρηγόριος ό Θεολόγος γράφει, μεταξύ άλλων, για την Αγία Γοργονία:

«Ήταν ιλαρή και σεμνή, κόσμια, συνετή, ήρεμη, κυρίαρχη της γλώσσας της και της ακοής της και ή χριστιανική τελειότητά της ήταν γεμάτη ταπεινοφροσύνη. Αγαπούσε την προσευχή, την ψαλμωδία, τις κοινές και τόσο κατανυκτικές των χρόνων εκείνων αγρυπνίες. Όλη της ή ζωή υπήρξε κάθαρση και τελείωση».

Τι είναι το ανθρώπινο;

Γράφει ο Χρυσόστομος Σταμούλης,

Καθηγητής στο Τμήμα Θεολογίας του Α.Π.Θ.

«Ανθρώπινο είναι το ρωγμώδες. Εκείνη η λειτουργία της διάφανης και μαζί κτιστής πραγματικότητας που η συναίσθηση της οριακότητάς της, της επιτρέπει την εσχατολογική νοηματοδότηση του εδώ και τώρα.
Το ανθρώπινο είναι ευαίσθητο, αδύναμο και μαζί ρωμαλέο κατόρθωμα παραμονής στο κάλεσμα της φύσης, η οποία συγκροτείται από ζύμη ελευθερίας και ανοικτή διάθεση μόνιμης εκστατικής επέκτασης. Μιας επέκτασης η οποία είναι υπεύθυνη για την τελική και οπωσδήποτε δραματική μεταμόρφωση του απρόσωπου σε προσωπικό. Πραγματώνεται όταν ο άνθρωπος ζει την ανθρωπινότητά του μετά πάθους ποιητικού σχέσης. Ως εκ τούτου αποτελεί εξομολογητική παραδοχή όλων των συστατικών και άκρως δημιουργικών αδυναμιών, που επιτρέπουν την αποκάλυψη μιας μανικής ερωτικότητας, η οποία γνωρίζει πως η ύπαρξη σώζεται για την ανεπάρκειά της∙ εξάπαντος όχι το αντίθετο».

Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου

Η πρώτη Κυριακή του Τριωδίου είναι αφιερωμένη στην πολύ διδακτική παραβολή του Τελώνου και του Φαρισαίου, την οποία ο Κύριος διηγήθηκε, προκειμένου να διδάξει την θεοφιλή αρετή της ταπεινώσεως και να στηλιτεύσει την εωσφορική έπαρση. Δίδαξε την παραβολή αυτή «προς τινας τους πεποιθότας αφ' εαυτοίς ότι εισί δίκαιοι, και εξουθενούντας τους λοιπούς» (Λουκ.18,9).

Ο ευαγγελιστής Λουκάς, με τρόπο λιτό, αλλά σαφέστατο, διέσωσε την παραβολή αυτή ως εξής: «άνθρωποι δύο ανέβησαν εις το ιερόν προσεύξασθαι, ο εις Φαρισαίος και ο έτερος τελώνης. Ο Φαρισαίος σταθείς προς ευατόν ταύτα προσηύχετο΄ ο Θεός ευχαριστώ σοι ότι ουκ ειμί ώσπερ οι λοιποί των ανθρώπων, άρπαγες, άδικοι, μοιχοί, ή και ως ούτος ο τελώνης΄ νηστεύω δις του Σαββάτου, αποδεκατώ πάντα όσα κτώμαι. Και ο τελώνης μακρόθεν εστώς ουκ ήθελεν ουδέ τους οφθαλμούς εις τον ουρανόν επάραι, αλλ' έτυπτεν εις το στήθος αυτού λέγων΄ ο Θεός ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ. Λέγω υμίν, κατέβη ούτος δεδικαιωμένος εις τον οίκον αυτού ή γαρ εκείνος΄ ότι πας ο υψών εαυτόν ταπεινωθήσεται , ο δε ταπεινών εαυτόν υψωθήσεται» (Λουκ.18,10-14).

Η τάξη των Φαρισαίων εκπροσωπούσε την υποκρισία και την εγωιστική αυτάρκεια και έπαρση. Τα μέλη της απόλυτα αποκομμένα από την υπόλοιπη ιουδαϊκή κοινωνία, αποτελούσαν, λαθεμένα, το μέτρο σύγκρισης της ευσέβειας και της ηθικής για τους Ιουδαίους. Αντίθετα οι τελώνες ήταν η προσωποποίηση της αδικίας και της αμαρτωλότητας. Ως φοροεισπράκτορες των κατακτητών Ρωμαίων διέπρατταν αδικίες, κλοπές, εκβιασμούς, τοκογλυφίες και άλλες ειδεχθείς ανομίες και γι' αυτό τους μισούσε δικαιολογημένα ο λαός. Δύο αντίθετοι τύποι της κοινωνίας, οι οποίοι εκπροσωπούσαν τις δύο αυτές τάξεις, ανέβηκαν στο ναό να προσευχηθούν. Ο πρώτος ο νομιζόμενος ευσεβής, έχοντας την αυτάρκεια της δήθεν ευσέβειάς του ως δεδομένη, στάθηκε με έπαρση μπροστά στο Θεό και άρχισε να απαριθμεί τις αρετές του, οι οποίες ήταν πραγματικές. Τις εξέθετε προκλητικότατα εις τρόπον ώστε απαιτούσε από το Θεό να τον επιβραβεύσει γι' αυτές. Για να εξαναγκάσει το Θεό έκανε και αήθη σύγκρισή του με άλλους ανθρώπους και ιδιαίτερα με τον συμπροσευχόμενό του τελώνη.

Αντίθετα ο όντως αμαρτωλός τελώνης συναισθάνεται τη δεινή του κατάσταση και με συντριβή και ταπείνωση ζητεί το έλεος του Θεού. Αυτή η μετάνοιά του τον δικαιώνει μπροστά στο Θεό. Γίνεται δεκτή η προσευχή του, σε αντίθεση με τον υποκριτή Φαρισαίο, ο οποίος όχι μόνο δεν έγινε δεκτή η προσευχή του, αλλά σώρευσε στον εαυτό του περισσότερο κρίμα, εξαιτίας της εγωπάθειάς του.

Οι Πατέρες της Εκκλησίας μας όρισαν να είναι αφιερωμένη η πρώτη Κυριακή του Τριωδίου στη διδακτική αυτή παραβολή του Κυρίου για να συνειδητοποιήσουν οι πιστοί πως η υπερηφάνεια είναι η αγιάτρευτη ρίζα του κακού στον άνθρωπο, η οποία τον κρατά μακριά από την αγιαστική χάρη του Θεού και πως η ταπείνωση είναι το σωτήριο αντίδοτο της καταστροφικής πορείας, που οδηγεί τον άνθρωπο η εγωπάθεια. Είναι το χειρότερο εμπόδιο για τη σωτηρία του ανθρώπου. Αυτή η εγωιστική αυτάρκεια, ως μια λίαν νοσηρή κατάσταση εμποδίζει τη συναίσθηση της αμαρτωλότητας και τη διάθεση για μετάνοια. Εγωισμός και μετάνοια είναι δυο έννοιες εντελώς αντίθετες και ασυμβίβαστες μεταξύ τους. Η μία αναιρεί την άλλη. Οι πύλες της ψυχής του εγωπαθούς ανθρώπου είναι ερμητικά κλειστές για τη θεία χάρη και κατά συνέπεια είναι αδύνατη η σωτηρία του, όσο εμμένει στην εγωιστική του περιχάραξη.

Η υπερηφάνεια και ο εγωισμός είναι καταστάσεις εωσφορικές. Πρώτος διδάξας ο Εωσφόρος, ο οποίος δε μπορούσε να θεωρεί τον εαυτό του κατώτερο από το Θεό και δημιουργό του και γι' αυτό διανοήθηκε να στήσει το θρόνο του πάνω από το θρόνο της μεγαλοσύνης του Θεού. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα όχι μόνο να μην πραγματοποιήσει το σκοπό του, αλλά να χάσει τη δόξα και την τιμή που του είχε χαριστεί από το Θεό και να καταπέσει στην έσχατη απαξία. Από ανείπωτο μίσος και φθόνο θέλησε να μεταδώσει και στον άνθρωπο, το κορυφαίο δημιούργημα του Θεού, τη φθοροποιά και καταστροφική έξη του εγωισμού. Έπεισε τους πρωτοπλάστους ότι δήθεν ήταν ικανοί από μόνοι τους να γίνουν θεοί (Γεν. 3 ο κεφ.), συμπαρασύρωντάς τους στη δική του δίνη και καταστροφή.

Αυτή ακριβώς την κατάσταση έχει υπόψη της η Εκκλησία μας και θέσπισε την κατανυκτική περίοδο του Τριωδίου, η οποία σημαίνει γι' Αυτήν την μεταπτωτική κατάσταση του ανθρωπίνου γένους, αρχίζοντας από τη στηλίτευση του εγωισμού, ως την πρωταρχική αιτία της πτώσεως. 
Η περίοδος του Τριωδίου είναι κατ' εξοχήν περίοδος αγώνα κατά της εγωπάθειας και άσκηση της αρετής της ταπείνωσης, ως μονόδρομος για τη σωτηρία μας.

Πηγή: www.apostoliki-diakonia.gr

21η Φεβρουαρίου 1913: Η Απελευθέρωση των Ιωαννίνων σε άσπρο μαύρο....

 

 

 

Πηγή φωτογραφιών:

Γενικό Επιτελείο Στρατού/Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού.

Με το φακό του Μιχάλη Βακάρου

Λεπτομέρεια από το ηρώο των Μπιζανομάχων, στο Μπιζάνι...

«Άρχεται το Τριώδιον»

Το «Τριώδιο» είναι ένα λειτουργικό βιβλίο που περιλαμβάνει ύμνους και βιβλικά αναγνώσματα για την κάθε μέρα της περιόδου της Μ. Σαρακοστής, η οποία αρχίζει με την Κυριακή του Τελώνη και του Φαρισαίου και τελειώνει με τον Εσπερινό του Αγίου και Μεγάλου Σαββάτου.

Η άγνοια των ύμνων του Τριωδίου είναι η βασική αιτία που μας κάνει σιγά σιγά να παραμορφώνουμε τη κατανόηση, το σκοπό και το νόημα της Μεγάλης Σαρακοστής.

Πολύ πριν αρχίσει η Μ. Σαρακοστή, η Εκκλησία μας αναγγέλλει ότι πλησιάζει και μας καλεί να μπούμε στην περίοδο της προετοιμασίας γι’ αυτήν. Γιατί; Γιατί η Εκκλησία έχει μια βαθιά ψυχολογική γνώση της ανθρώπινης φύσης. Ξέροντας την έλλειψη αυτοσυγκέντρωσης και την τρομακτική «κοσμικότητα» της ζωής μας, αναγνωρίζει την αδυναμία μας να αλλάξουμε αυτόματα, να πάμε ξαφνικά από μια πνευματική ή διανοητική κατάσταση σε μια άλλη. Έτσι, αρκετά πριν αρχίσει η ουσιαστική προσπάθεια, η Εκκλησία προκαλεί τη προσοχή μας στη σοβαρότητα της Μ. Σαρακοστής και μας καλεί να σκεφθούμε τη σημασία της.

Αυτή η προπαρασκευαστική περίοδος περιλαμβάνει τις Κυριακές: α) Του Τελώνη και του Φαρισαίου, που αναφέρεται στην Ταπείνωση. β) Του Ασώτου, που αναφέρεται στην μετάνοια. γ) Της Απόκρεω, που αναφέρεται στην Τελευταία Κρίση και στη χριστιανική αγάπη και δ) Της Τυροφάγου ή της Συγγνώμης που θυμόμαστε της εξορία από τον Παράδεισο των Πρωτοπλάστων…

Αλέξανδρος Σμέμαν, «Μεγάλη Σαρακοστή - Πορεία προς το Πάσχα», εκδόσεις «Ακρίτας».

«Οι ανατροπές της Χαναναίας» (Κυριακή ΙΖ΄ Ματθαίου)

Του Πρωτοπρεσβυτέρου Θεμιστοκλή Μουρτζανού

Τρεις ανατροπές στις αντιλήψεις των ανθρώπων για το Θεό διαπιστώνουμε στην θαυματουργική θεραπεία από το Χριστό της κόρης μιας Χαναναίας.

Η πρώτη ανατροπή έχει να κάνει με την ίδια την επίσκεψη του Χριστού στην περιοχή της Τύρου και της Σιδώνας. Η Χαναναία ήταν ειδωλολάτρης και κατοικούσε σε έναν τόπο όπου οι κάτοικοι, εκτός από την λατρεία των ειδώλων, επιδίδονταν στην μαγεία. Χωρίς να το γνωρίζουν, είχαν παραδώσει τους εαυτούς τους στο πνεύμα του πονηρού. Ο Χριστός όμως, επισκεπτόμενος την περιοχή, δείχνει ότι ήρθε στον κόσμο για να φέρει το μήνυμα της Βασιλείας των Ουρανών κηρύσσοντας μετάνοια  ανάμεσα στους αμαρτωλούς.

Η δεύτερη ανατρεπτική στάση έχει να κάνει με την αντίδραση του Χριστού στη στάση  της Χαναναίας. Εκείνη είχε αγωνία για την κόρη της, η οποία βασανιζόταν από δαιμόνιο, κάτι που φαίνεται να υπονοεί ότι η μητέρα της δεν ελεύθερη από τις επιδράσεις του διαβόλου και της ειδωλολατρίας και γι’ αυτό την πείραζε ο διάβολος. Μέσα στην αγωνία για το παιδί της στρέφεται προς το Χριστό  και ζητά το έλεός Του. Τον αποκαλεί «Υιό Δαβίδ». Μπορεί να γνώριζε τι σήμαινε η φράση αυτή. Ότι ο Ιησούς ανήκε στη γενιά από την οποία θα σώζονταν ο λαός του Ισραήλ. Μπορεί και να ρώτησε και να της είπαν ότι έτσι τον προσφωνούσαν. Όμως η θέα του προσώπου του Κυρίου κάνει την ψυχή της να γεμίσει με πίστη και την οδηγεί στο να απευθύνει το αίτημά της προς Αυτόν χωρίς να υπολογίσει τίποτε, ούτε την ειδωλολατρική της ταυτότητα ούτε την απόρριψη που πιθανότατα θα υφίστατο από όσους συνόδευαν το Χριστό. Κραυγάζει. Και οι μαθητές του Χριστού αντιδρούν αμέσως, προτρέποντάς τον να την διώξει, για να απαλλαγούν από την επιμονή και την ένταση της φωνής της. «Απόλυσον αυτήν, ότι κράζει όπισθεν ημών» (Ματθ. 15, 23). Ο Χριστός όμως, δεν κάνει αυτό που αναμένουν οι άνθρωποι, αλλά ανοίγει διάλογο μαζί της.

Η τρίτη ανατρεπτική στάση έχει να κάνει με τον τρόπο με τον οποίο ο Χριστός απευθύνεται στη Χαναναία. Αντί να την ρωτήσει για τη δοκιμασία της ή να την νουθετήσει ή να δείξει ευσπλαχνία, της απαντά με τέτοιο τρόπο που φαίνεται ότι την απορρίπτει. Της δείχνει ότι δεν θέλει να έχει σχέση με τους ειδωλολάτρες, αλλά μόνο με τους Ισραηλίτες. Φαίνεται να ικανοποιεί έτσι τους φανατικούς Ισραηλίτες που πιθανόν να ήταν στη συνοδεία του. Όμως εκείνη επιμένει. Και στην δεύτερη παράκληση, στην οποία το προσωνύμιο πλέον γίνεται «Κύριε», δεν μένει δηλαδή στο γενικό χαρακτηρισμό που περιέγραφε τι προσδοκούσαν οι Ισραηλίτες από το Χριστό, αλλά του δείχνει τι είναι για την ίδια ο Χριστός, «ο Κύριος και Θεός», και πάλι ο Χριστός αρνείται να την βοηθήσει και της μιλά περιφρονητικά, αποκαλώντας την «κυνάριον». Και βλέποντας την επιμονή, την εξυπνάδα και την ταπείνωσή της να αποδέχεται ακόμη και τον χαρακτηρισμό, αρκεί να χορτάσει κοντά Του την ευσπλαχνία και την αγάπη, ο Χριστός θαυμάζει την πίστη της και κάνει το θαύμα. Σκληρότητα, δοκιμασία της πίστης και αποδοχή του αιτήματος είναι ο τρόπος με τον οποίο ο Χριστός αντιδρά, μη κάνοντας αυτό που θα περιμέναμε.

Δεν μπαίνει ο Θεός στα ανθρώπινα καλούπια. Δεν κάνει όπως περιμένουν οι άνθρωποι. Δεν λειτουργεί με τα δικά μας κριτήρια. Δεν είναι ένας Θεός που αρκείται σ’ αυτούς που Τον ακολουθούν. Τολμά και βγαίνει από τα όρια του περιούσιου λαού. Τολμά και βγαίνει από τα συνηθισμένα, προκειμένου να κηρύξει μετάνοια και να δώσει ελπίδα και νόημα σε όλο τον κόσμο.  Παράλληλα, δεν κάνει ό,τι ευχαριστεί τους δικούς Του. Δεν απολύει κανέναν που Τον αναζητά μόνο και μόνο γιατί δεν είναι όπως θέλουν όσοι νομίζουν ότι Τον γνωρίζουν και προσαρμόζουν το Ευαγγέλιο Του στον δικό τους τρόπο σκέψης. Αλλά και δεν βιάζεται πάντα να κάνει αυτό που οι άνθρωποι επιθυμούν. Να ικανοποιήσει τα αιτήματά τους, αλλά τους αφήνει να ανοίξουν αληθινά την καρδιά τους. Να επιμείνουν και να φανερώσουν πόσο πιστεύουν. Έχει τη δύναμη να εκπληρώσει τα πάντα. Αλλά θέλει και την συνέργεια του ανθρώπου. Ζητά την πίστη. Την δοκιμάζει. Ζητά την εξυπνάδα και το χάρισμα του ανθρώπου. Ζητά την μετάνοια και την ταπείνωσή του. Όχι γιατί ο Ίδιος ως Θεός έχει ανάγκη αυτά. Αλλά γιατί έτσι ο άνθρωπος μαθαίνει να εμπιστεύεται αληθινά, να μετανοεί για τον τρόπο της ζωής του και να συνειδητοποιεί την επίδραση του κακού και πώς μπορεί μέσα από την πίστη να την αποτινάξει.

Η στάση του Χριστού είναι για εμάς τους χριστιανούς ένα μήνυμα υπέρβασης των πάγιων αντιλήψεων που έχουμε για Εκείνον και την πίστη. Είναι μία πρόκληση εξόδου μας από τα συνηθισμένα. Από την αίσθηση της αυτάρκειάς μας και την επανάπαυση ότι είμαστε υπεύθυνοι μόνο για την δική μας σωτηρία. Είναι μία πρόκληση να μην απορρίπτουμε, να μην απολύουμε κανέναν γιατί δεν φέρεται όπως εμείς πιστεύουμε ότι θα πρέπει να φέρεται. Είναι μία πρόκληση να μη βιαζόμαστε να κρίνουμε την σκέψη και τα έργα του Θεού, αλλά να επιμένουμε με την προσευχή, την αξιοποίηση των χαρισμάτων μας και την ταπεινότητα στο να βρισκόμαστε κοντά Του και να Τον αναγνωρίζουμε ως τον Κύριό μας.

Ζούμε σε έναν κόσμο που όλα τα θέλει σύμφωνα με τα δικά του μέτρα, «εδώ και τώρα». Που δεν δίνει ευκαιρία σε όσους μπορεί να φαίνεται ότι είναι μακριά από το Θεό, όμως η ψυχή τους στη θέα του Προσώπου Του, όπως κι αν Αυτό εμφανίζεται, είτε δια της δοκιμασίας και της λύπης, είτε δια της αισθήσεως του κακού και της απογοητεύσεως από την κυριαρχία του επάνω μας, μετανοεί και αλλάζει, κρίνοντάς μας με την δύναμη της πίστης που επιδεικνύουν. Που παραμένει στην δική του αυτάρκεια, στην αίσθηση ότι είναι αρκετή η δική μας πρόοδος και δεν υπάρχει λόγος να βγαίνουμε από τα δικά μας μέτρα και όρια. Ζώντας λοιπόν σ’ έναν τέτοιο κόσμο, το παράδειγμα της Χαναναίας και η ανατρεπτική στάση του Χριστού μας καλούν να ξαναδούμε την χριστιανική μας αυτοσυνειδησία και αποστολή και να ελέγξουμε τον εαυτό μας για το πόσο και πώς πιστεύουμε. Και ο Κύριός μας θα μας δώσει τη δύναμη σε κάθε σταυρό και δοκιμασία της ζωής μας να Τον αναζητήσουμε και να γίνει και σε μας το θέλημά Του.

Το επίσημο πρόγραμμα για τα «Ελευθέρια» της πόλης των Ιωαννίνων

Με τον 19ο Μπιζάνιο Δρόμο ο οποίος θα διεξαχθεί την Κυριακή 14 Φεβρουαρίου (εκκίνηση στις 11 π.μ. από το Μπιζάνι) θα ξεκινήσει το φετινό επίσημο πρόγραμμα για τα «Ελευθέρια» των Ιωαννίνων. Στις εκδηλώσεις θα παραβρεθεί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος.

Σύμφωνα μ’ αυτό, την Τετάρτη 17 Φεβρουαρίου, ώρα 19.30 θα γίνει στον Πολιτιστικό Πολυχώρο «Δημ. Χατζής» ομιλία από τον Αλέκο Ράπτη, ιστορικό ερευνητή με θέμα «Οι οχυρώσεις του Τουρκικού Στρατού και οι αιχμάλωτοι Τούρκοι στρατιωτικοί στα Γιάννενα του 1913». Θα ακολουθήσει μουσικό πρόγραμμα.

Την Πέμπτη 18 Φεβρουαρίου, ώρα 12.00 θα τελεστεί επιμνημόσυνη Δέηση στον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου Τσεριτσάνων και θα γίνει κατάθεση στεφάνων στο Ηρώο των «Αγωνιστριών Γυναικών των Τσεριτσάνων».

Την Παρασκευή 19 Φεβρουαρίου, ώρα 10.30 θα πραγματοποιηθεί  επίσκεψη στα οχυρά Μπιζανίου όπου θα γίνει τοπογραφική και ιστορική ενημέρωση. Στις 11.15 θα γίνει επιμνημόσυνη δέηση και κατάθεση στεφάνων στον τύμβο Μπιζανομάχων, και θα ακολουθήσει επίσκεψη στην έκθεση φωτογραφιών από τις μάχες του πολέμου 1912-1913 στο πολιτιστικό κέντρο Μπιζανίου. Παράλληλα, στις 13.00 θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση μνήμης στη θέση «Εικονίσματα» της Μανωλιάσσας και θα γίνει κατάθεση στεφάνων στα μνημεία των πεσόντων του Ελληνικού Στρατού και των εθελοντικών σωμάτων από όλη την Ελλάδα και την Κύπρο και των πεσόντων Μανιατών.

Το Σάββατο 20 Φεβρουαρίου, ώρα 09.30 θα γίνει τρισάγιο και κατάθεση στεφάνων στο Στρατηγείο του πολέμου 1912-13 στο Χάνι Εμίν Αγά. Στις 11.00 θα τελεστεί επιμνημόσυνη δέηση και θα γίνει κατάθεση στεφάνων στο Ηρώο Μπιζανομάχων στα Γιάννενα, ενώ στις 12.15 θα λάβει χώρα η καθιερωμένη τελετή στη μνήμη των «έξι παλληκαριών, που έπεσαν στο Λόφο Δουρούτη», την παραμονή της απελευθέρωσης της πόλης. Η εκδήλωση θα γίνει πάνω από το Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου. Στις 13.00 θα γίνουν τρισάγιο και κατάθεση στεφάνων στο Λόφο Αβγού, στον «Τύμβο των 333 Μπιζανομάχων». Η πανηγυρική εκδήλωση του Δήμου Ιωαννιτών θα γίνει στην Αίθουσα Αρχιεπισκόπου Σπυρίδωνος της Ζωσιμαίας Παιδαγωγικής Ακαδημίας στις 19:00. Περιλαμβάνει χαιρετισμό του Δημάρχου Ιωαννίνων Θωμά Μπέγκα, ομιλία από την Ελένη Κουρμαντζή, Καθηγήτρια Πανεπιστημίου με θέμα την «Ελληνική Νομαρχία» και μουσική εκδήλωση με την Συμφωνική Ορχήστρα του Δήμου Ιωαννιτών. Στις 20.30 θα γίνουν τα εγκαίνια έκθεσης ζωγραφικής του συλλέκτη Χρήστου Μοσχανδρέου με τίτλο «Τρεις γενιές ζωγραφική» στη Δημοτική Πινακοθήκη.

Την Κυριακή 21 Φεβρουαρίου, ώρα 07.00 το πρόγραμμα έχει εορταστικό πρωινό με τη συμμετοχή της Φιλαρμονικής του Δήμου Ιωαννιτών και της μπάντας της VIII Μεραρχίας. Στις 10.30 θα γίνει δοξολογία στον Μητροπολιτικό Ναό Ιωαννίνων και στις 11.10 θα ακολουθήσει κατάθεση στεφάνου στο Ηρώο Μπιζανομάχων από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο. Θα γίνει δεξίωση στο Μέγαρο της Περιφέρειας Ηπείρου και στις 12.00 θα λάβει χώρα η παρέλαση πολιτικών και στρατιωτικών τμημάτων ενώπιον του Προέδρου της Δημοκρατίας.

Παράλληλες εκδηλώσεις:

Τη Δευτέρα, 22 Φεβρουαρίου, ώρα  15.00 θα γίνει ποδοσφαιρικός αγώνας αγάπης μεταξύ της Μικτής ΕΠΣ Ηπείρου και της Εθνικής Ενόπλων Δυνάμεων στο  Εθνικό Στάδιο «Ζωσιμάδες». Τη διοργάνωση έχουν το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, η Περιφέρεια Ηπείρου, ο Δήμος Ιωαννιτών, η Μητρόπολη Ιωαννίνων και η ΕΠΣΗΠ.

«Για μιαν αγάπη...»

«Ο Άγιος Χαράλαμπος έζησε και πέθανε για μιαν αγάπη. Γιατί στο τέλος θα μας σώσει η αγάπη. Ο Χριστός» (π. Λίβυος).

Ο Άγιος Χαράλαμπος στο Συναξάρι του Αγ. Νικοδήμου

Tω αυτώ μηνί I΄, μνήμη του Aγίου Iερομάρτυρος Xαραλάμπους του Θαυματουργού.

Kατηξιώθης Xαράλαμπες εκ ξίφους,

Kαι λαμπρότητος και χαράς των Mαρτύρων.

Tη δεκάτη Xαράλαμπες εόν τμήθης από λαιμόν.

O Άγιος Iερομάρτυς Xαραλάμπης ήτον κατά τους χρόνους του βασιλέως Σεβήρου, και Λουκιανού ηγεμόνος, εν έτει ρϟη΄ [198], Iερεύς των Xριστιανών εν Mαγνησία τη πόλει. Oύτος λοιπόν διδάσκων την στράταν της αληθείας, και κηρύττων την εις Xριστόν πίστιν, κατεδικάσθη υπό των άνωθεν τυράννων, και εκδύθη την ιερατικήν στολήν, έπειτα εξέδαραν το δέρμα όλου του σώματός του. Eπειδή δε έβλεπεν αυτόν ο ηγεμών Λουκιανός, πως υπομένει γενναίως τα βάσανα, εθυμώθη, και επεχείρει να ξεσχίση τον Άγιον με τας ιδίας του χείρας, και παρευθύς εκόπησαν αι χείρες του, και εκρεμάσθησαν επάνω εις το σώμα του Mάρτυρος. O δε Άγιος προσευχηθείς, έκαμεν αυτόν υγιή. Tούτο το θαύμα βλέποντες οι δήμιοι Πορφύριος και Bάπτος ονομαζόμενοι, αρνήθησαν τα είδωλα και επίστευσαν εις τον Xριστόν. Oμοίως επίστευσαν και τρεις γυναίκες, οπού επαραστέκοντο εκεί και έβλεπον, τους οποίους όλους πιάσας ο ηγεμών, και βασανίσας με διάφορα παιδευτήρια, ασπλάγχνως αυτούς απεκεφάλισε. Διατί, αγκαλά και ιατρεύθη από τον Άγιον κατά το σώμα, αλλ’ όμως κατά την ψυχήν έμεινεν ο άθλιος ανιάτρευτος. (Όρα τον κατά πλάτος Bίον αυτού εις τον Nέον Παράδεισον, όρα και εις τον Mακάριον Xριστιανόπουλον. Tο δε ελληνικόν αυτού Mαρτύριον σώζεται εν τη των Iβήρων και εν άλλαις, ου η αρχή· «Bασιλεύοντος του Kυρίου ημών Iησού Xριστού»1.)

ΣΗΜΕΙΩΣΗ

1. Eις τον Άγιον Xαραλάμπη εφιλοπόνησεν η εμή αδυναμία δύω Kανόνας παρακλητικούς, τον ένα, περί μόνης της πανώλης διαλαμβάνοντα, ον ως γλαφυρόν, έκρινα εύλογον να τυπώσω, και όρα τούτον εν τω τέλει του Φευρουαρίου. Kαι τον άλλον, περί όλων των θαυμάτων και μαρτυρίων του.

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου «Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού». Τόμος Β´. Εκδόσεις «Δόμος», 2005).

Ο Άγιος Χαράλαμπος

Ο Άγιος Χαράλαμπος ήταν ιερεύς στη Μαγνησία της Μικράς Ασίας και έζησε επί αυτοκρατορίας του Σεπτιμίου Σεβήρου (193-211). Όταν το έτος 198 ο Σεβήρος εξαπέλυσε απηνή διωγμό κατά των Χριστιανών, ο έπαρχος της Μαγνησίας Λουκιανός συνέλαβε τον Άγιο και του ζήτησε να αρνηθεί την πίστη του. Όμως ο Αγιος όχι μόνο δεν το έκανε αυτό, αλλά αντίθετα ομολόγησε στον Έπαρχο την προσήλωσή του στον Χριστό και δήλωσε με παρρησία ότι σε οποιοδήποτε βασανιστήριο και να υποβληθεί δεν πρόκειται να αρνηθεί την πίστη της Εκκλησίας. Τότε η σκοτισμένη και σαρκική ψυχή του Λουκιανού επέτεινε την οργή της και διέταξε να αρχίσουν τα φρικώδη βασανιστήρια στο γέροντα ιερέα. Πρώτα τον εγύμνωσαν και ο ίδιος ο Λουκιανός, παίρνοντας το ξίφος του προσπάθησε να πληγώσει το σώμα του Αγίου. Όμως αποκόπηκαν τα χέρια του και έμειναν κρεμασμένα στο σώμα του Ιερομάρτυρος και μόνο ύστερα από προσευχή του Αγίου συγκολλήθηκαν αυτά πάλι στο σώμα και ο ηγεμόνας κατέστη υγιής. Βλέποντας αυτό το θαύμα του Αγίου πολλοί από τους δήμιους επίστεψαν στον αληθινό Θεό.

Με το ζόφο στο νου και με τη θηριωδία στην καρδιά, ο Έπαρχος έδωσε εντολή να διαπομπεύσουν τον Άγιο και να τον σύρουν δια μέσου της πόλεως με χαλινάρι. Τέλος διέταξε τον αποκεφαλισμό του Αγίου, ο οποίος με το μαρτύριό του έλαβε τον αμαράντινο στέφανο της δόξας.

Τμήματα της τιμίας κάρας αυτού φυλάσσονται στην ιερά μονή του Αγίου Στεφάνου Μετεώρων και στον ομώνυμο προσκυνηματικό ναό των Θεσπιέων της Βοιωτίας.

«Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας», Επισκόπου Φαναρίου Αγαθαγγέλου, τ. Φεβρουαρίου, σελ. 109-111. 

Η παραβολή των ταλάντων (Κυριακή ΙΣΤ΄ Ματθαίου)

῾Η παραβολή τῶν ταλάντων ἔρχεται ὡς συνέχεια τῆς παραβολῆς τῶν δέκα παρθένων, γιά νά δηλώσει ὁ Κύριος ὅτι δέν ἀρκεῖ νά εἴμαστε μόνο προνοητικοί καί φρόνιμοι σάν τίς πέντε φρόνιμες παρθένους, ἀλλά καί δραστήριοι καί ἐπιμελεῖς᾽ (Π. Τρεμπέλας).

῾Η σημερινή παραβολή δηλαδή τῶν ταλάντων ἔχει ὡς σκοπό νά ἐξάρει τήν ἀνάγκη ἀξιοποίησης τῶν χαρισμάτων πού ὁ Θεός δίνει σέ κάθε ἄνθρωπο: δέν φτάνει μόνο ὁ Θεός πού δίνει, ἀλλά ἀπαιτεῖται καί ἡ ἀνθρώπινη συνέργεια. Χωρίς αὐτήν ἡ προσφορά τοῦ Θεοῦ ὄχι μόνο μένει ἀνενέργητη, ἀλλά δυστυχῶς λειτουργεῖ εἰς βάρος τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου.

῾Η ὁριστική τελική ἀποτίμηση πού κάνει ὁ Κύριος στό τέλος τῆς παραβολῆς γιά τόν τεμπέλη καί ἄχρηστο ἀχρεῖο δοῦλο εἶναι πράγματι συγκλονιστική: τόν ἀχρεῖον δοῦλον ἐκβάλετε εἰς τό σκότος τό ἐξώτερον. ᾽Εκεῖ ἔσται  ὁ κλαυθμός καί ὁ βρυγμός τῶν ὀδόντων...

«Πλένει η κοπέλα τα καντήλια...»

Δια χειρός Θεόδωρου Ράλλη...

«῾Η ὑπαπαντή: τύπος τῆς χριστιανικῆς ζωῆς»

Του π. Γεωργίου Δορμπαράκη

῾Η ἑορτή τῆς ῾Υπαπαντῆς τοῦ Κυρίου, κατά τήν ὁποία ὑπαντᾶται, δηλαδή συναντᾶται ὁ Κύριος ὡς τεσσαρακονθήμερο βρέφος μέ τόν δίκαιο γέροντα Συμεών στόν Ναό τῶν ῾Ιεροσολύμων κατά παρακίνηση τοῦ ῾Αγίου Πνεύματος, μπορεῖ νά θεωρηθεῖ τύπος ὅλης τῆς χριστιανικῆς ζωῆς. Διότι σέ ὅλες τίς φάσεις τῆς συναντήσεως αὐτῆς διαβλέπουμε τά στοιχεῖα τῆς συναντήσεως τοῦ Χριστοῦ μέ τόν κάθε ἄνθρωπο.

Τρεῖς φάσεις μποροῦμε νά διακρίνουμε στό γεγονός: τήν πρώτη, πού τό ῞Αγιον Πνεῦμα παρακινεῖ τόν γέροντα Συμεών νά ἔρθει στόν Ναό. Τή δεύτερη, πού συναντᾶται ὁ γέροντας μέ τόν Χριστό καί Τόν παίρνει στά δικά του χέρια, γιά νά ξεσπάσει στόν εὐχαριστήριο ὕμνο Νῦν ἀπολύεις τόν δοῦλόν Σου, Δέσποτα... κάτι πού ἀδιάκοπα ἔκτοτε ἐπαναλαμβάνουμε στό τέλος τῆς ἑσπερινῆς ἀκολουθίας. Καί τήν τρίτη, πού σχετίζεται ἀκριβῶς μέ τό περιεχόμενο τοῦ ὕμνου αὐτοῦ: ἡ συνάντηση μέ τόν Χριστό ὁδηγεῖ τόν Συμεών σέ ἀποκάλυψη τῆς ἁγίας συνειδήσεώς του, κύριο γνώρισμα τῆς ὁποίας εἶναι ἡ προσδοκία μέ λαχτάρα καί τοῦ ἴδιου τοῦ θανάτου λόγω τελείας αγάπης του πρός τόν Θεό.

Στήν πρώτη φάση πράγματι μποροῦμε νά δοῦμε τόν ἑαυτό μας: κανείς δέν ἔρχεται στό ῾Ιερόν, στήν ᾽Εκκλησία μετά τόν ἐρχομό τοῦ Κυρίου, χωρίς τήν παρακίνηση τοῦ ῾Αγίου Πνεύματος. Οὐδείς δύναται ἐλθεῖν πρός με, λέει ὁ Χριστός, ἐάν μή ὁ Πατήρ μου ὁ πέμψας με ἑλκύσῃ αὐτόν. ᾽Από τόν Θεό κινούμενοι προχωροῦμε πρός τόν Θεό. ᾽Εν τῷ φωτί Σου ὀψόμεθα φῶς. Κι αὐτό σημαίνει πώς ἡ ἔνταξή μας στήν ᾽Εκκλησία συνιστᾶ πάντοτε ἕνα ἁγιοπνευματικό γεγονός, ὄχι μόνο μέ τή διαδικασία τοῦ βαπτίσματος καί τοῦ χρίσματος, ἀλλά καί μέ τήν προετοιμασία μας γι᾽ αὐτά.

Στήν ᾽Εκκλησία ὄντας ἐν Πνεύματι, σάν τόν Συμεών, προσδοκοῦμε τόν ἐρχομό τοῦ Χριστοῦ. Καί πρέπει νά ἔχουμε τά μάτια μας ἀνοικτά, γιά νά μποροῦμε νά διακρίνουμε τήν παρουσία Του. Καί Τήν διακρίνουμε ἐν πολλοῖς σέ τρία κυρίως ἐπίπεδα: Πρῶτον· στήν ῾κλᾶσιν τοῦ ἄρτου καί τοῦ οἴνου᾽, δηλαδή στή Θεία Εὐχαριστία κατά τήν ὁποία ὁ Χριστός ἔρχεται γιά νά γίνει μέ τό σῶμα καί τό αἷμα Του ὄχι ἁπλῶς μέρος τῆς ἀγκαλιᾶς μας, ἀλλά τό κέντρο τῆς καρδιᾶς καί τῆς ὕπαρξής μας, συνεπῶς νά προσδιορίσει τή ζωή μας καί νά τήν ὁδηγήσει σέ θέωση. Δεύτερον· στό πρόσωπο τοῦ κάθε συνανθρώπου μας. ῾Ο κάθε συνάνθρωπός μας, κατά τόν λόγο τοῦ Χριστοῦ καί τῶν ᾽Αποστόλων, δέν εἶναι ἐπιφανειακά ἕνας ἄλλος, ἀλλά ὁ ἀδελφός τοῦ ἴδιου τοῦ Κυρίου καί μία δική Του μυστική παρουσία. ᾽Εφ᾽ ὅσον ἐποιήσατε ἑνί τούτων τῶν ἀδελφῶν μου τῶν ἐλαχίστων ἐμοί ἐποιήσατε. ῎Ετσι ἡ κάθε συνάντησή μας μέ τόν ὁποιονδήποτε συνάνθρωπό μας μπορεῖ ν᾽ ἀποκτήσει τή δυναμική τοῦ γεγονότος τῆς ὑπαπαντῆς τοῦ Χριστοῦ. Καί τρίτον· στήν προσμονή πιά τῆς Δευτέρας Παρουσίας Του. ῾Ο πιστός τῆς ᾽Εκκλησίας, ζώντας ἤδη τόν Κύριο ἀπό τώρα: στή Θεία Εὐχαριστία καί στή βίωση τῆς ἀγάπης, περιμένει μέ λαχτάρα τό τέλος τῆς συναντήσεως, τήν ὁλοκλήρωση καί τήν τελειοποίησή της. Κι αὐτό θά γίνει μέ τόν ἐρχομό ᾽Εκείνου στή Δευτέρα Του Παρουσία. Τό ἔρχου, Κύριε ᾽Ιησοῦ τῆς ᾽Αποκαλύψεως τοῦ ᾽Ιωάννου εἶναι, ὅπως πολύ σωστά ἔχει εἰπωθεῖ, ἡ κραυγή τοῦ συνειδητοῦ χριστιανοῦ, ὁ ὁποῖος νιώθει ὅτι αὐτό πού ζεῖ στή ζωή αὐτή δέν εἶναι τό τέρμα, ἀλλά ἡ πρόγευσή του.

᾽Ακριβῶς γι᾽ αὐτό ὁ θάνατος δέν τόν τρομάζει πιά. Καταργήθηκε ἀπό τόν Χριστό καί καταργεῖται καί στήν ὕπαρξη τοῦ πιστοῦ, ἀφοῦ ὁ πιστός ζεῖ τήν ἀνάσταση τοῦ Κυρίου ἀπό τή συνάντησή του μέ ᾽Εκεῖνον. Τό νῦν ἀπολύεις λοιπόν γίνεται καί τό αἴτημα τοῦ χριστιανοῦ, ὁπότε καί ἡ τρίτη φάση τῆς ὑπαπαντῆς τοῦ Κυρίου ἀπό τόν Συμεών -ἡ ὑπέρβαση τοῦ φόβου τοῦ θανάτου– βιώνεται καί πάλι ἀπό αὐτόν.

Στό γεγονός τῆς ὑπαπαντῆς καθρεπτίζουμε τή ζωή μας. ῞Ορος ἀπαραίτητος ὅμως ἡ οἰκειοποίηση ἀπό ἐμᾶς καί τοῦ τρόπου ζωῆς τοῦ δικαίου Συμεών. ῞Οπως ἐκεῖνος γιά νά ἔχει τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ καί νά συναντηθεῖ μέ τόν Χριστό ζοῦσε ἁγία καί δικαία ζωή, ἔτσι κι ἐμεῖς: ἔχοντας τό προνόμιο τῆς ἔνταξής μας ἤδη στό σῶμα τοῦ Χριστοῦ μέ τό βάπτισμα, ἄν δέν τό ἐνεργοποιοῦμε μέ τή δικαία ζωή μας, δηλαδή μέ τή συνεπή τήρηση τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ, δέν θά μποροῦμε νά βλέπουμε καί νά συναντοῦμε τόν Χριστό ἐκεῖ πού σημειώσαμε: στή Θεία Εὐχαριστία, στά πρόσωπα τῶν ἀδελφῶν μας. Κι αὐτό γιατί ἄρνηση ὑπακοῆς στό θέλημα τοῦ Θεοῦ σημαίνει παγίωση μέσα μας τοῦ ἐγωϊσμοῦ μας καί λατρεία συνεπῶς μόνο τοῦ ἑαυτοῦ μας.

Οι Ριζαρίτες έκοψαν την πίτα τους

Την πρωτοχρονιάτικη πίτα των Αποφοίτων της Ριζαρείου Σχολής - παραρτήματος Ιωαννίνων ευλόγησε και έκοψε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Μάξιμος την Κυριακή 31 Ιανουαρίου στις 6 το απόγευμα, στο Πνευματικό Κέντρο του Αγίου Νικολάου «εις Κοπάνους».

Το Σεβασμιώτατο καλωσόρισε ο πρόεδρος του παραρτήματος, κ. Σάββας Σιάτρας.

«Υπαπαντή»

Το γεγονός της Υπαπαντής, που εξιστορεί ο Ευαγγελιστής Λουκάς στο β΄ κεφάλαιο (22-35) του Ευαγγελίου του, συνέβη σαράντα ημέρες μετά τη γέννηση του Ιησού. Σύμφωνα με το Μωσαϊκό Νόμο, αν το πρώτο παιδί της οικογένειας ήταν αγόρι, αφιερωνόταν στον Θεό και συγχρόνως προσφερόταν για θυσία ένας αμνός ή ένα ζευγάρι τρυγόνια ή δύο μικρά περιστέρια. Το γράμμα των εντολών αυτών πληρούντες ο Ιωσήφ και η Παρθένος Μαρία, ανήλθαν την τεσσαρακοστή ημέρα από της γεννήσεως του Χριστού στο ναό των Ιεροσολύμων, για να προσφέρουν τον Ιησού στον Θεό και να δώσουν την θυσία περί καθαρισμού. Το ζευγάρι υποδέχθηκε στο ναό ο υπερήλικας Προφήτης Συμεών, ο οποίος εδέχθηκε τον Ιησού στην αγκαλιά του φωτισμένος από το Άγιο Πνεύμα, έχοντας λάβει αποκάλυψη από Αυτό ότι δεν θα απέθνησκε προτού δει Εκείνον, τον οποίο ο Κύριος και Θεός έχρισε Βασιλέα και Σωτήρα του κόσμου.

Η εορτή εισήχθηκε πρώτα στη Δύση προς κατάργηση των τελουμένων ειδωλολατρικών εορτών, κατά τις αρχές του Φεβρουαρίου, προς τιμή του Πανός, ως καθαρώς θεομητορική εορτή. Αργότερα καθιερώθηκε και στην Ανατολή. Κατά μεν τον Γεώργιο Κεδρηνό (PG 121, 780)η εορτή εισήχθηκε επί του αυτοκράτορος Ιουστίνου του Α΄ (518-527), κατά δε τον Νικηφόρο Κάλλιστο ο μέγας Ιουστινιανός (525-565), διέταξε, το 542 να εορτάζεται η Υπαπαντή του Σωτήρος σε όλη τη γη ( PG 147, 292). Επειδή όμως διασώζονται σήμερα λόγοι- ομιλίες στην εορτή της Υπαπαντής (Αμφιλοχίου Ικονίου PG 39, Κυρίλλου Αλεξανδρείας PG 77), που χρονολογούνται πολύ πριν τον 6 ο αιώνα, εικάζεται ότι ο αυτοκράτορας Ιουστίνος εισήγαγε την εορτή στην Κωνσταντινούπολη. Η εορτή της Υπαπαντής, στην Κωνσταντινούπολη, ετελείτο στον ναό των Βλαχερνών, όπου παρευρίσκονταν και οι βασιλείς.

«Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας», Επισκόπου Φαναρίου Αγαθαγγέλου, τ. Φεβρουαρίου, σελ. 23- 25.

Αρχιερατικός Εσπερινός

Στην Ακολουθία του Εσπερινού, στον Άγιο Νικόλαο «εις Κοπάνους» χοροστάτησε το απόγευμα της Κυριακής 31ης Ιανουαρίου ο Σεβασμιώτατος Ποιμενάρχης μας κ. Μάξιμος.

π. Αλεξάνδρου Σμέμαν: «Κυριακή του Ζακχαίου»

Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία γιὰ νὰ μᾶς προετοιμάσει γιὰ τὴ Μεγάλη Τεσσαρακοστή, ἀρχίζει νὰ μᾶς ἀναγγέλλει τὸν ἐρχομὸ της ἕναν ὁλόκληρο μήνα πρὶν αὐτὴ ἀρχίσει. Πόσο δύσκολο εἶναι νὰ καταλάβει ὁ ἄνθρωπος πὼς πέρα ἀπὸ τὴν ἀφοσίωσή του στὶς ἀναρίθμητες ἀσχολίες τῆς ζωῆς, θὰ πρέπει νὰ ἀφιερώσει ἐπίσης φροντίδα γιὰ τὴν ψυχή, γιὰ τὸν ἐσωτερικό του κόσμο.

Ἄν εἴμασταν λίγο πιὸ σοβαροί, θὰ βλέπαμε πόσο σημαντική, οὐσιαστικὴ καὶ θεμελιώδης εἶναι ἡ φροντίδα τῆς ψυχῆς. Θὰ κατανοούσαμε τότε τὸν ἀργὸ καὶ μυστηριώδη ρυθμὸ τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς. Γνωρίζουμε φυσικὰ τὸ νόημα ποὺ ἔχει ἡ τροφὴ γιὰ τὴ ζωή μας. Μερικὲς τροφὲς εἶναι καλὲς καὶ θρεπτικές, ἄλλες εἶναι ἀνθυγιεινές· κάποιες εἶναι βαριές, πρέπει νὰ προσέξουμε. Προσπαθοῦμε πολὺ νὰ ἐξασφαλίσουμε πὼς ἡ τροφὴ ποὺ τρῶμε εἶναι καλὴ γιά μᾶς.

Καὶ εἶναι κάτι πολὺ περισσότερο ἀπὸ εὐσεβὲς ρητορικὸ σχῆμα ὅταν λέμε πὼς καὶ ἡ ψυχὴ χρειάζεται νὰ τραφεῖ, πὼς «οὐκ ἐπ’ ἄρτῳ μόνῳ ζήσεται ἄνθρωπος» (Ματθ. 4,4). Ὅλοι μας ξέρουμε πὼς χρειαζόμαστε χρόνο γιὰ διάβασμα, γιὰ στοχασμό, γιὰ συζήτηση, γιὰ διασκέδαση. Ἀκόμη κι αὐτὰ ὅμως τὰ φροντίζουμε πολὺ λίγο, τὰ προσέχουμε ἐλάχιστα, ἀκόμη καὶ ἀπὸ τὴν ἄποψη τῆς ὑγιεινῆς. Ἐπιδιώκουμε τὸ ἐλαφρὺ διάβασμα, τὰ πειράγματα ἀντὶ γιὰ τὴ συζήτηση, τὴ διασκέδαση ἀντὶ γιὰ τὴν ψυχαγωγία.

Δὲν καταλαβαίνουμε πὼς ἡ ψυχὴ παθαίνει δυσκοιλιότητα πολὺ εὐκολότερα ἀπ’ ὅ,τι τὸ πεπτικό μας σύστημα, καὶ πὼς οἱ συνέπειες μιᾶς δυσκοίλιας ψυχῆς εἶναι πολὺ πιὸ ἐπιβλαβεῖς. Τόσος χρόνος ἀφιερώνεται στὰ ἐξωτερικὰ πράγματα, καὶ πολὺ λίγος στὴν ἐσωτερικὴ ζωή. Πλησιάζουμε ὅμως τώρα αὐτὴ τὴν ἐποχὴ τοῦ ἔτους ποὺ ἡ Ἐκκλησία μᾶς κάλει νὰ θυμηθοῦμε τὴν ὕπαρξη αὐτοῦ τοῦ ἐσωτερικοῦ ἀνθρώπου καὶ νὰ θορυβηθοῦμε ἀπὸ τὴν ἀμνησία μας, ἀπὸ τὸν δίχως νόημα παραλογισμὸ μέσα στὸν ὁποῖο βρισκόμαστε, ἀπὸ τὴ σπατάλη τοῦ πολύτιμου χρόνου ποὺ μᾶς ἔχει δοθεῖ τόσο φειδωλά, ἀπὸ τὴν ἄγαρμπη καὶ μικροπρεπῆ σύγχυση μέσα στὴν ὁποία ζοῦμε.

Ἡ Σαρακοστὴ εἶναι καιρὸς μετανοίας, καὶ μετάνοια εἶναι ἡ ἐπανεξέταση, ἡ ἐπανεκτίμηση, τὸ νὰ βαθύνει κανεὶς καὶ νὰ φέρει τὰ πάνω κάτω. Μετάνοια εἶναι τὸ ἐπώδυνο ξεσκέπασμα τοῦ παραμελημένου, ξεχασμένου, μολυσμένου «ἐσωτερικοῦ» ἀνθρώπου...