«Αρχίζουμε ένα ταξίδι…»

«Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή συμπίπτει με την άνοιξη, είναι μια αρχή ζωής, μια αρχή καινότητας, μια νέα εποχή। Είναι μια περίοδος κατά την οποία δεν θέλουμε πια να θυμόμαστε τις αμαρτίες μας, δεν θέλουμε πια να φέρνουμε στον νου μας εικόνες από παραβολές για την πτώση και τη μετάνοια, αλλά να ατενίζουμε τους Αγίους που άρχισαν τη ζωή τους όπως κι εμείς: εύθραυστοι, αμαρτωλοί, αμφιταλαντευόμενοι, αλλά με τη χάρη του Θεού και τη δύναμή του έγιναν αυτό που έγιναν...

Αρχίζουμε ένα ταξίδι. Ένα ταξίδι που θα μας οδηγήσει από την αμαρτωλή μας κατάσταση -την αναγνωρίσαμε, μετανοούμε γι' αυτήν- σε μια νέα εποχή, στην Ανάσταση του Χριστού...».

Anthony Bloom, «Στο φως της κρίσης του Θεού» (Πορεία από το Τριώδιο στην Ανάσταση).

Του αγίου Κασσιανού…

Σήμερα η μνήμη του αγίου Κασσιανού (τέλη του 4ου μ.Χ. αιώνα). Κανονικά η μνήμη του τιμάται στις 29 Φεβρουαρίου. Όταν είναι δίσεκτο το έτος τιμάται στις 28 Φεβρουαρίου.

«Ο αββάς Κασσιανός διδάσκει με το να μη διδάσκει και ποιμαίνει με το να σέβεται το θέλημα και το ρόλο του υπεύθυνου Ποιμενάρχη. Καταγράφει ό,τι του ζητήθηκε, τη ζωή δηλαδή των άλλων μοναχών. Κι αυτό κάνει με πολλή υπευθυνότητα, ακρίβεια και πιστότητα, ενώ στη συνέχεια ο ίδιος αποσύρεται, δίνοντας τόπο για το δοξασμό των πατέρων και αδελφών του. Γι’ αυτό και η απουσία του προσωπικού του λόγου βοά αρρήτως, και κοινοποιεί ότι μέσα του ενοικούσε "ο Θεός Λόγος"».

Από την εισαγωγή στο δίτομο έργο του «Συνομιλίες με τους πατέρες της ερήμου», μετάφραση από τα λατινικά από τις μοναχές της Ιεράς Μονής Τιμίου Προδρόμου Καρέα, Καρέας 2004, σ. 42-43.

Με αφορμή, την είσοδό μας στη Μεγάλη Σαρακοστή…

Κάνοντας κλικ στους παρακάτω συνδέσμους, διαβάστε δύο επίκαιρα κείμενα: 

π. Αλέξανδρος Σμέμαν, «Μεγάλη Σαρακοστή και νηστεία»:

http://eiskopanous.blogspot.gr/2015/02/blog-post_60.html

π. Σέργιος Μαρνέλλος, «Η Νηστεία στην κανονική παράδοση της Εκκλησίας»:

http://eiskopanous.blogspot.gr/2012/02/blog-post_9329.html

π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός, «Η κυρά - Σαρακοστή»:

http://eiskopanous.blogspot.gr/2016/03/blog-post_15.html

Ομιλία Σεβασμιωτάτου στον πρώτο Κατανυκτικό Εσπερινό

Με θέμα «Λατρεία και Άσκηση» θα μιλήσει την ερχόμενη Κυριακή της Τυρινής, 26 Φεβρουαρίου, στις 6.00 το απόγευμα, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ιωαννίνων κ. κ. Μάξιμος στο τέλος του πρώτου Κατανυκτικού Εσπερινού της Συγγνώμης, που θα τελεσθεί στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Αθανασίου.

Μεγάλη Σαρακοστή «εις Κοπάνους»

Ανακοινώνεται ότι στο Ναό μας, κατά την πρώτη εβδομάδα της φετινής Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής, θα τελεσθούν οι παρακάτω Ακολουθίες:

Τετάρτη 1η Μαρτίου:
07.30 π.μ.: Αγιασμός (για την πρώτη του μήνα).
19.00 μ.μ.: Εσπερινή Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία.

Παρασκευή 03 Μαρτίου:
07.00 π.μ.: Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία.
18.00 μ.μ.: Πρώτοι Χαιρετισμοί.

Σάββατο 04 Μαρτίου:
07.00 π.μ.: Θεία Λειτουργία Ιωάννου του Χρυσοστόμου.

Κυριακή τῆς Τυρινῆς

«Τῆς σοφίας ὁδηγέ, φρονήσεως χορηγέ, τῶν ἀφρόνων παιδευτά, καὶ πτωχῶν ὑπερασπιστά, στήριξον, συνέτισον τὴν καρδίαν μου Δέσποτα. Σὺ δίδου μοι λόγον, ὁ τοῦ Πατρός Λόγος, ἰδοὺ γὰρ τὰ χείλη μου, οὐ μὴ κωλύσω ἐν τῷ κράζειν σοι· Ἐλεῆμον, ἐλέησόν με τὸν παραπεσόντα» (Κοντάκιον Κυριακῆς τῆς Τυρινῆς).

Ἡ Κυριακὴ τῆς Τυρινῆς, ἡ τέταρτη Κυριακὴ τοῦ Τριωδίου, εἶναι ἀφιερωμένη στὴν ἐκδίωξη τῶν πρωτοπλάστων ἀπὸ τὸν Παράδεισο τῆς τρυφῆς. Εἶναι ἀναγκαῖο νὰ θυμόμαστε μὲ ποιὰ Θεία δόξα μᾶς προίκισε ὁ Θεός, Πατέρας καὶ Δημιουργός, κατὰ τὴν ποίησή μας καὶ πῶς ἐμεῖς διαχειριστήκαμε αὐτὴν τὴν τιμὴ μέ τήν ὁποία μᾶς περιποίησε Ἐκεῖνος. Εἰκόνα Του καὶ ὁμοίωσή Του μᾶς ἐπλασε ὁ Πλάστης, μεστοὺς τῶν ἰδιοτήτων Του μᾶς δημιούργησε ὁ Πατέρας, καὶ ἐμεῖς ὄχι ἁπλὰ παρήκοοι γίναμε, τὸν ἀρνηθήκαμε! Εὔκολα ἀφήσαμε τὸ θέλημά Του καὶ πρόθυμα πράξαμε τὸ δικό μας θέλω καὶ ὑπηρετήσαμε τὸ ἐγώ μας.

Ἀλήθεια, τὶ θὰ ἀκολουθοῦσε, ἄν, ἀντὶ τῆς ἀνεύθυνης ἀντιμετώπισης τῆς πτώσης, οἱ πρωτόπλαστοι, κι ἐμεῖς μαζί, κράζαμε:

«Ἐλεῆμον, ἐλέησόν με τὸν παραπεσόντα».

Στὴν Ἁγία Γραφή, στὴν περιγραφὴ τῆς πτώσης καὶ τῆς ἔξωσης ἀπὸ τὸν παράδεισο τῆς τρυφῆς, δὲν ἀκούσθηκε οὔτε ἕνα ψέλλισμα συγγνώμης, συγχώρησης. Ἴχνος μετανοίας δὲν ἐμφανίζεται, γιατὶ ἄν ἔστω καὶ ἕνας κόκκος ἄμμου ἀπὸ μετάνοια διακρινόταν, τότε ὁ Φιλεύσπλαχνος καὶ Ἐλεήμων Πατέρας θὰ ἔκανε στὴν ἄκρη γιὰ νὰ ἐπιστρέψουν πίσω τὰ παιδιά Του.

Σαρκώθηκε ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καὶ Θεός καὶ κήρυξε τὴ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, τὴν ἐπιστροφή μας στὴν πατρικὴ γῆ, στὴν ἀληθινὴ ζωή. Μετάνοια κήρυξε ὁ Κύριος καὶ Θεός καὶ Σωτήρ ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, ὥστε νὰ συν-χωρέσουμε ὅλοι στὴ Βασιλεία Του. Μετάνοια κήρυξε καὶ προσευχὴ καὶ ἀγάπη.

Πρέπει νὰ ἀλλάξουμε τώρα, ἐπιβάλλεται, κι ἄν εἶναι δυνατὸν χθές, πρέπει νὰ ἀλλάξουμε νοῦ καὶ καρδιά, πρέπει νὰ κάνουμε τὸ θέλημά Του θέλημά μας, γιατί Αὐτός, Πατέρας καὶ Δημιουργός, πονᾶ καὶ συμπονᾶ τὰ πλάσματά Του, γνωρίζει τὶ χρεῖες ἔχουνε καὶ ἁπλόχερα τὶς λύσεις δίνει.

Στὴν Κυριακὴ προσευχὴ παρακαλοῦμε: «ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου· γενηθήτω τὸ θέλημά σου, ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ τῆς γῆς», καὶ θερμοπαρακαλοῦμε: «καὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν, ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν». Στὴν Εὐαγγελικὴ περικοπὴ τῆς Κυριακῆς τῆς Τυρινῆς, ἡ ὁποία εἶναι συνέχεια τῆς Κυριακῆς προσευχῆς, ἀκοῦμε τὸν Χριστό μας νὰ μᾶς λέει:

«Ἐὰν γὰρ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώματα αὐτῶν, ἀφήσει καὶ ὑμῖν ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος· ἐὰν δὲ μὴ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώματα αὐτῶν, οὐδὲ ὁ πατὴρ ὑμῶν ἀφήσει τὰ παραπτώματα ὑμῶν» (Ματθ., 6, 14-15).

Πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ συν-χωρέσουμε στὴ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, ἐάν δὲν συγχωροῦμε ὁ ἕνας τὸν ἄλλον; Πρέπει νὰ θέλουμε νὰ χωρέσουμε μαζὶ μὲ τοὺς ὑπόλοιπους συνανθρώπους μας στὴ Βασιλεία του, στὴν πατρική μας γῆ. Ἐὰν ὁ ἄλλος μᾶς θέλει καὶ τὸν θέλει κι αὐτὸν ὁ Πατέρας, ἀλλὰ ἐμεῖς δὲν τὸν θέλουμε αὐτὸν τὸν ἄλλο, πῶς θὰ συν-χωρέσουμε μαζί του καὶ μαζί Του;

Ὅποιος δὲν συγχωρεῖ, δὲν ἀγαπᾷ οὔτε τὸν συνάνθρωπο οὔτε καὶ τὸν Θεό. Καὶ ὁ Θεὸς εἶναι ἀγάπη!

«Ἐάν τις εἴπῃ ὅτι ἀγαπῶ τὸν Θεόν, καὶ τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ μισῇ, ψεύστης ἐστίν· ὁ γὰρ μὴ ἀγαπῶν τὸν ἀδελφὸν ὃν ἑώρακε, τὸν Θεὸν ὃν οὐχ ἑώρακε πῶς δύναται ἀγαπᾶν;», φωνάζει ὁ Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης ὁ Θεολόγος.

Γιὰ τὴν ἀγάπη στὸν ἀδελφό, στὸν πλησίον, καὶ γιὰ τὴν ἀγάπη στὸν Θεό, στὸν Πατέρα, ἀγωνιζόμαστε. Γιὰ νὰ αὐξηθοῦμε στὴν ἀγάπη νηστεύουμε καὶ γινόμαστε συναγωνιστὲς μὲ τὸν συνάνθρωπο στὸν ὄμορφο αὐτὸν ἀγῶνα. Ἐὰν νηστεύουμε ἁπλὰ γιὰ νὰ νηστεύουμε, τότε ἡ νηστεία μας εἶναι ψεύτικη, ὑποκριτικὴ καὶ σκυθρωπή. Ἐὰν νηστεύουμε γιὰ νὰ αὐξήσουμε τοὺς καρποὺς τῆς ἀγάπης, τότε ἡ νηστεία μας εἶναι ἀληθινή, ὁσία καὶ εὐπρόσδεκτη.

Ἀγῶνας διαρκὴς εἶναι ἡ νηστεία γιὰ νὰ συλλέξουμε θησαυροὺς ἀληθινοὺς καὶ ἀνεξίτηλους, θησαυροὺς ποὺ μένουν αἰώνιοι καὶ ἀποθηκεύονται στὴ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ καὶ μᾶς περιμένουν γιὰ νὰ μᾶς βοηθήσουν νὰ ἀνοίξουμε τὶς πύλες Της.

Ἀλήθεια, ποιὸς θησαυρὸς ποὺ ἀποθηκεύθηκε πάνω στὴ γῆ συντρόφευσε τὸν συλλέκτη του στὴν αἰώνια καὶ ἀληθινὴ ζωή; Ἀπατηλοὶ καὶ ψεύτικοι εἶναι οἱ θησαυροὶ ποὺ θησαυρίζονται πάνω στὴ γῆ καὶ σαπίζουν καὶ κλέπτονται καὶ γκρεμίζονται καὶ χάνονται… Ἄχρηστοι εἶναι…

Μὲ τὸν ἀγῶνα τῆς νηστείας νὰ αὐξηθοῦμε στὴ συγχωρητικότητα, στὴν προσευχή, στὴ μετάνοια, στὴν ἀγάπη, νὰ ἀποταμιεύουμε θησαυροὺς στὴν πατρικὴ γῆ καὶ χωρὶς ποτὲ νὰ ὁλιγοψυχήσουμε, νὰ φτάσουμε στὴ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ βοῶντες ἤ καὶ ψελλίζοντες:

«Ἐλεῆμον, ἐλέησόν με τὸν παραπεσόντα»!

π. Ἐφραὶμ Ντέτσικας,

Ἐφημέριος ἐνορίας Περιβλέπτου πόλεως Ἰωαννίνων

Πηγή: imioanninon.gr

Για την τρίτη Κυριακή του Τριωδίου

Αντωνίου Μητροπολίτου Σουρόζ (Anthony Bloom): «Κυριακή της Μελλούσης Κρίσεως»

http://eiskopanous.blogspot.gr/2016/03/blog-post_58.html

π. Αλέξανδρου Σμέμαν: «Κυριακή της Απόκρεω»:

http://eiskopanous.blogspot.gr/2016/03/blog-post_92.html

Τρισάγιο από τον Μητροπολίτη Ιωαννίνων

Μετά το πέρας της σημερινής Θείας Λειτουργίας στον Άγιο Νικόλαο «εις Κοπάνους», ο Σεβασμιώτατος Ποιμενάρχης μας κ. κ. Μάξιμος, «μνείαν ποιούμενος» των αοιδίμων προκατόχων του, τέλεσε τρισάγιο στους τάφους των μακαριστών αρχιερέων Θεοκλήτου, Δημητρίου και Αθανασίου, κάτι που πράττει πολύ συχνά, κρατώντας έτσι το καντήλι της μνήμης τους άσβεστο.

Επιμνημόσυνη Δέηση

Ψυχοσάββατο σήμερα και, όπως κάθε χρόνο αυτή τη μέρα, στο Στρατιωτικό Μαυσωλείο Ιωαννίνων, που βρίσκεται στο κοιμητήριο του Αγίου Νικολάου «εις Κοπάνους», τελέσθηκε Επιμνημόσυνη Δέηση από το Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Ιωαννίνων κ. κ. Μάξιμο υπέρ αναπαύσεως «των υπέρ της πίστεως και της πατρίδος ηρωικώς αγωνισαμένων και πεσόντων», παρουσία των τοπικών στρατιωτικών και πολιτικών αρχών.

Από το σημερινό Σάββατο των ψυχών

Ψυχοσάββατο 18 Φεβρουαρίου «εις Κοπάνους»...

Αρχιερατική Θεία Λειτουργία,

προεξάρχοντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ιωαννίνων κ. κ. Μαξίμου...

Ψυχοσάββατο με το Μητροπολίτη μας «εις Κοπάνους»

Το Σάββατο 18 Φεβρουαρίου, «Σάββατον προ της Απόκρεω», ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Μάξιμος θα λειτουργήσει στον Άγιο Νικόλαο «εις Κοπάνους».

Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας, θα τελέσει την καθιερωμένη κάθε Ψυχοσάββατο Επιμνημόσυνη Δέηση στο Στρατιωτικό Μαυσωλείο, εντός του Κοιμητηρίου του Αγίου Νικολάου, υπέρ αναπαύσεως «των υπέρ της πίστεως και της πατρίδος ημών ηρωικώς αγωνισαμένων και πεσόντων».

Τό Ψυχοσάββατο

Τήν παραμονή τῆς Κυριακῆς τῆς Ἀπόκρεω ἡ Ἐκκλησία μᾶς καλεῖ σέ μιά παγκόσμια ἀνάμνηση ὅλων "τῶν ἀπ' αἰῶνος κοιμηθέντων εὐσεβῶς, ἐπ' ἐλπίδι ἀναστάσεως ζωῆς αἰωνίου". Αὐτή πραγματικά εἶναι ἡ μεγάλη ἡμέρα τῆς Ἐκκλησίας κατά τήν ὁποία προσευχόμαστε γιά τά κοιμηθέντα μέλη της. Γιά νά καταλάβουμε τό νόημα πού ὑπάρχει στή σχέση τῆς Μεγάλης Σαρακοστῆς καί τῆς προσευχῆς γιά τούς κοιμηθέντες θά πρέπει νά θυμηθοῦμε ὅτι μέσα στήν Ἐκκλησία βιώνουμε τό μυστήριο τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ.

Ἡ νέα ζωή πού μᾶς ἔδωσε ὁ Χριστός καί πού μεταβιβάζεται σέ μᾶς διά τῆς Ἐκκλησίας εἶναι πάνω ἀπ' ὅλα μιά ζωή συνδιαλλαγῆς, "συναγωγῆς εἰς ἑνότητα ὅλων τῶν διεσκορπισμένων", ἡ ἀποκατάσταση τῆς θραυσμένης ἀπό τήν ἁμαρτία ἀγάπης. Ἀλλά πῶς εἶναι δυνατό ν' ἀρχίσουμε ποτέ τήν ἐπιστροφή μας στό Θεό καί τή συμφιλίωσή μας μ' Αὐτόν, ἄν ἀπό μέσα μας δέν ξαναγυρίσουμε στή μοναδική καινή ἐντολή τῆς ἀγάπης; Ζητᾶμε ἀπό τό Θεό νά θυμηθεῖ αὐτούς πού καί μεῖς θυμόμαστε καί τούς θυμόμαστε ἀκριβῶς γιατί τούς ἀγαπᾶμε. Προσευχόμενοι γι' αὐτούς τούς συναντᾶμε ἐν Χριστῷ, ὁ ὁποῖος Ἀγάπη ἐστίν καί πού -ἀκριβῶς ἐπειδή εἶναι ἀγάπη- ξεπερνάει τό θάνατο πού εἶναι ἡ τελική νίκη τοῦ χωρισμοῦ καί τῆς ἔλλειψης τῆς ἀγάπης. Μέσα στό Χριστό δέν ὑπάρχουν ζωντανοί καί πεθαμένοι γιατί ὅλοι εἶναι ζῶντες ἐν Χριστῷ. Αὐτός εἶναι ἡ ζωή καί αὐτή ἡ Ζωή εἶναι τό φῶς τοῦ ἀνθρώπου. Ἀγαπώντας τό Χριστό ἀγαπᾶμε ὅλους ἐκείνους πού βρίσκονται ἐν Αὐτῷ.

Τό μυστήριο τοῦ θανάτου

Ὁ θάνατος παραμένει ἕνα σκάνδαλο ἀλλά καί ὁ ἔσχατος ἐχθρός σύμφωνα μέ τόν Ἀπόστολο Παῦλο (Ι Κορ. 15,26). Ὅμως ὅλη ἡ Ἀκολουθία εὐωδιάζει ἀπό τή χαρά καί τό μήνυμα τῆς Ἀνάστασης. Ἄς σταθοῦμε γιά λίγο σέ μιά καταπληκτική περιγραφή τοῦ ἁγίου Θεοδώρου τοῦ Στουδίτου γιά τό τέλος τῆς ζωῆς μας: "Χριστέ, πανσόφως Σύ προώρισας, ἑκάστου τέλος ζωῆς, τόν ὅρον καί τόν τρόπον... δι' οὕς ἐκάλυψεν τάφος ἐν πάσῃ χώρᾳ" (Ὄρθρος, Ὠδή α). Παράλογο θά ἔλεγε κανείς. Πῶς εἶναι δυνατόν ὁ ἱερεύς νά δίδει προτεραιότητα στό τέλος καί στή συνέχεια νά μιλᾶ γιά ὅρο; Ἐδῶ ὅμως ὁ τρόπος λαμβάνει ὅλη τή σημασία του. Ὁ Θεός ὁρίζει στόν κάθε ἄνθρωπο μιά ἀποστολή, ἡ ὁποία θά λέγαμε ἔχει ὁριοθετηθεῖ. Ἀλλά τό περιεχόμενό της, ὁ τρόπος αὐτῆς τῆς ζωῆς ἔχουν ἀφεθεῖ στήν ἀπεριόριστη έλευθερία τοῦ ἀνθρώπου.

Γιατί προσευχόμαστε γιά τούς κεκοιμημένους;

Ποιό εἶναι τό νόημα τῶν προσευχῶν μας γιά τούς κεκοιμημένους; Μήπως ζητοῦμε ἀπό τό Θεό νά κάνει κάποια ἀδικία; Βεβαίως ὄχι. Μέ τήν προσευχή μας ἀποδεικνύουμε ὅτι οἱ κεκοιμημένοι δέν ἔζησαν μάταια. Μαρτυροῦμε, ὅτι μαζί μέ τά πολλά λάθη πού ἔκαμαν στή ζωή τους, βοήθησαν νά φυτευτεῖ ὁ σπόρος τῆς ἀγάπης. Προσευχόμαστε γι' αὐτούς μέ ἀγάπη καί εὐγνωμοσύνη καί θυμόμαστε τήν παρουσία τους ἀνάμεσά μας. Ἡ προσευχή μας γι' αὐτούς πρέπει νά στηρίζεται καί ἀπό τίς πράξεις μας, τή φιλάνθρωπη διάθεση καί τήν ἐλεημοσύνη. Ἐάν στή ζωή μας δέν καρποφορεῖ ὁ σπόρος πού αὐτοί ἔσπειραν μέσα μας, τότε οἱ προσευχές μας γι' αὐτούς θά' ναι ἀληθινά ἀδύναμες.

Πρέπει νἄμαστε σέ θέση νά λέμε: "Κοίταξε, Χριστέ μου, αὐτός ὁ ἄνθρωπος ἔζησε καί μ' ἔκανε νά τόν ἀγαπήσω, μοὔδωσε παραδείγματα ν' ἀκολουθήσω καί τ' ἀκολουθῶ". Καί θἄρθει ἡ μέρα πού θά μποροῦμε νά λέμε: "Ὅ,τι καλό βλέπεις στή ζωή μου δέν εἶναι δικό μου. Ἐκεῖνος μοῦ τὄδωσε, πάρε το καί ἄς εἶναι αὐτό προσφορά στήν αἰώνια μνήμη του καί στή συγχώρεσή του".

Ἡ ζωή τοῦ καθενός μας δέν λήγει μέ τόν θάνατό μας πάνω στή γῆ καί τή γέννησή μας στόν ἄλλο κόσμο. Ἡ παρουσία μας σφραγίζει ὅποιον συναντήσουμε. Αὐτή ἡ εὐθύνη συνεχίζεται καί μετά θάνατον κι ἔτσι οἱ ζωντανοί συνδέονται μέ τούς κεκοιμημένους γιά τούς ὁποίους καί προσεύχονται. Ἡ προσευχή μας γι' αὐτούς εἶναι οὐσιαστική γιατί ἐκφράζει τήν πληρότητα τῆς κοινῆς μας ζωῆς.

Πηγή: apostoliki-diakonia.gr

«Ένα σώμα είμαστε… Μία Εκκλησία είμαστε…»

«Ένα σώμα είμαστε εμείς με τους νεκρούς. Μία Εκκλησία είμαστε με τον ουρανό, με τους κεκοιμημένους μας. Εάν νοιώθουμε την ανάγκη ο ένας να μιλάει στον άλλον, ο ένας να φροντίζει για τον άλλον, κατανοείτε πόσο μεγαλύτερη ανάγκη έχουν οι νεκροί να επικοινωνούμε μαζί τους; 
Οι νεκροί μάς παρακαλούν συνεχώς να έχουμε το νου μας σε αυτούς. Οι νεκροί μας ζουν και μας κοιτάζουν να δουν εάν εμείς τους μνημονεύομε. Υπάρχει μεγάλη ανάγκη γι' αυτήν την επικοινωνία. Την προσευχή μας να την αναπέμπουμε και γι' αυτούς. Την ελπίδα μας στον Χριστό να την έχομε και γι' αυτούς. Τις λειτουργίες μας να τις κάνομε και γι' αυτούς. Σαρανταλείτουργα να κάνομε και γι' αυτούς, ελεημοσύνες, μνημόσυνα, τρισάγια. Όλα αυτά βοηθούν πραγματικά τους νεκρούς μας. Όχι μόνο τους βοηθούν, αλλά είναι και δική μας επικοινωνία με όλον τον άλλον κόσμο, με τους αγγέλους και τους αγίους».

Γέροντας Αιμιλιανός Σιμωνοπετρίτης

«Στάσις Άγιος Νικόλαος»

Το 2006 κυκλοφόρησε η συλλογή «Στάσις Άγιος Νικόλαος», με πεζά κείμενα και ποιήματα της Άννας Δερέκα, που οριοθετούν τη στροφή της και τη σύνδεσή της με την αρχαιοελληνική παράδοση «ζώντων τε και τεθνεώντων», όπως επεσήμανε σε ομιλία του για την ποιήτρια ο καθηγητής του Πανεπιστημίου μας Ερατοσθένης Καψωμένος.

Το υλικό της έκδοσης είναι επηρεασμένο από την ατμόσφαιρα του κοιμητηρίου του Αγίου Νικολάου «στους Κοπάνους»...

Σκέψεις πάνω στην παραβολή του Ασώτου

Από τη Βασιλική Νευροκοπλή

«Γιατί, λοιπόν, επιλέγει ο Κύριος στην παραβολή του Ασώτου να είναι άσωτος ο μικρός και όχι ο μεγάλος γιος; Δεν φαίνεται να είναι τυχαίο, όπως δεν είναι τυχαίο που αυτός που μετανοεί ειλικρινά στην παραβολή του Τελώνη και του Φαρισαίου είναι ο πρώτος και όχι ο δεύτερος.

Αν σκεφτούμε την ηλικία με όρους καρδιακούς στην παραβολή του Ασώτου, τότε ίσως διακρίνουμε μια λεπτή διαφορά που ορίζει που φωτίζει τη διαφορετική συμπεριφορά των δύο αδερφών. Η ώριμη καρδιά, ας πούμε η γερασμένη, του μεγάλου, μπορεί να αντικατοπτρίσει εκείνους τους ανθρώπους που έχουν τακτοποιημένα και παγιωμένα τα αισθήματά τους και τις σκέψεις τους. Είναι λογικοί, συνεπείς, ηθικοί, τηρούν τις εντολές κατά γράμμα, όπως ακριβώς και ο Φαρισαίος της άλλης παραβολής. Είναι αυτοί που δεν επιτρέπουν εξάρσεις εντός τους, διότι φοβούνται μην διαταράξουν τα δεδομένα, την τάξη, τη σιγουριά, το κύρος τους. Είναι αποδεκτοί από τον περίγυρο, είναι τύπος και υπογραμμός, όπως λέμε. Δεν αναρωτιούνται, δεν αμφιβάλλουν, είναι "καλά". Μόνο που είναι "καλά" μέχρι τη στιγμή που θα διασαλευθεί η τάξη ερήμην τους και η θέση τους θα κλονιστεί από έναν εξωτερικό παράγοντα που οι ίδιοι δεν ελέγχουν. Δηλαδή στην πραγματικότητα δεν είναι καθόλου "καλά", αλλά δεν το ξέρουν. Θα μπορούσαν να είναι οι άνευροι και ανέραστοι, εκείνοι που "λειτουργούν" μόνο σε συνθήκες θερμοκηπίου.

Άσωτος είναι ο μικρός, ο νέος, αυτός που η καρδιά του είναι νεανική και πάλλεται, ο νους του ονειρεύεται, οι τύποι δεν του αρκούν, η σιγουριά δεν του λέει τίποτα. Έχει ισχυρή επιθυμία, πάθος, τα παίζει όλα για όλα. Έτσι είναι μια υγιής νεανική καρδιά. Πώς αλλιώς; Και επειδή είναι έτσι, είναι και αυτή η μόνη καρδιά που όταν συντρίβεται, διαψεύδεται, λιμοκτονεί, δεν απελπίζεται. Το ερωτικό πάθος που την οδήγησε σε αδιέξοδο αφότου ξοδεύτηκε στις πρόσκαιρες ηδονές, είναι ακριβώς το ίδιο πάθος που θα μεταμορφωθεί σε έρωτα προς το πρόσωπο του πατέρα. Η απροκάλυπτη υπερηφάνεια που πριν εκφράστηκε σε απαιτητική εκζήτηση του μερτικού της περιουσίας, είναι αυτή που θα γίνει ανυπέρβλητη ταπείνωση για την εκζήτηση της πιο ταπεινής θέσης του δούλου κάτω από την πατρική σκιά...».

Αντωνίου Σουρόζ: «Η παραβολή του Ασώτου»

Ξανὰ καὶ ξανὰ ἔχω τὴν εὐκαιρία νὰ μιλῶ γιὰ τὴν Παραβολὴ τοῦ Ἀσώτου Υἱοῦ, τὴν ἱστορία τοῦ Τελώνου καὶ τοῦ Φαρισαίου, καὶ κάθε φορὰ παρατηρῶ πόσο εὔκολο εἶναι αὐτὸ γιὰ μένα -ὄχι πραγματικά, ἀλλὰ φανταστικὰ- νὰ ταυτιστῶ μὲ τὸν ἁμαρτωλὸ ποὺ βρῆκε τὸν δρόμο του γιὰ τὸν Θεό, τὸν τελώνη ποὺ στάθηκε συντετριμμένος στὴν εἴσοδο τοῦ ναοῦ, ἀνίκανος ἀκόμα καὶ νὰ βαδίσει πρὸς τὸν ἱερὸ τόπο τοῦ Θεοῦ, ἢ μὲ τὸν Ἄσωτο Υἱό, ποὺ παρὰ τὴν βαριὰ ἁμαρτία του, τὴν ἀπίστευτη ἀναισθησία, τὴν σκληρότητά του, βρῆκε τὸν δρόμο τῆς ἐπιστροφῆς στὴν πατρικὴ ἑστία.

Ἀλλὰ πόσο σπάνια μὲ συγκίνησε, ἔστω βιαστικά, ἡ μοίρα τοῦ Φαρισαίου, ἀπὸ τὴν μοίρα τοῦ μεγαλύτερου ἀδελφοῦ –ὅμως ὁ Θεὸς δὲν καταδίκασε κανέναν ἀπὸ τοὺς δύο. Εἶπε γιὰ τὸν τελώνη: Καὶ αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος πῆγε στὸ σπίτι του περισσότερο συγχωρεμένος, περισσότερο ἐλεημένος ἀπὸ τὸν ἄλλο. Δὲν εἶπε ὅτι ὁ Φαρισαῖος πῆγε χωρὶς νὰ τὸν συνοδεύει ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, ὅτι ὁ Θεὸς ξέχασε τὴν πίστη του, τὴν αἴσθηση τῆς ὑπακοῆς πρὸς τὸ καθῆκον.

Καὶ πάλι σήμερα βρισκόμαστε πρόσωπο μὲ πρόσωπο μὲ τὸν μεγαλύτερο ἀδελφό. Ὅλη τὴ ζωὴ του εἶχε ζήσει στὸ πλευρὸ τοῦ πατέρα, ὅλη τὴ ζωὴ του μεριμνοῦσε γιὰ τὶς ὑποθέσεις τοῦ πατέρα του –εἶχε δουλέψει σκληρά, μὲ πίστη, ξεχνώντας τὸν ἑαυτό του, χωρὶς νὰ δίνει σημασία στὴν κούραση, χωρὶς νὰ ζητᾶ καμιὰ ἀνταμοιβή, γιατί αἰσθανόταν ὅτι ἔκανε τὸ σωστό. Στὴν πραγματικότητα ὑστεροῦσε σὲ κάτι: τοῦ ἔλειπε ἡ ζεστασιά, ἡ τρυφερότητα, ἡ χαρὰ γιὰ τὸν πατέρα. Ἀλλὰ ὑπάρχει κάτι ποὺ ἐντυπωσιάζει τόσο σ΄ αὐτὸν -ἡ πίστη του· παρὰ τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ καρδιά του δὲν ἦταν φλογερή, παρέμεινε πιστός. Παρὰ τὸ γεγονὸς ὅτι δὲν ἔλαβε καμιὰ φανερὴ ἀνταμοιβὴ ἢ ἀναγνώριση παρέμεινε πιστὸς κι ἐργαζόταν σκληρά.

Πόσο σκληροὶ εἴμαστε ὅταν σκεφτόμαστε ὅτι τοῦ ἀξίζει λίγη ἀπ’ τὴν συμπάθειά μας· ἀλλὰ πόσο λίγοι ἀπὸ ἐμᾶς μποροῦν νὰ εἶναι τόσο πιστοί, τόσο τέλεια καὶ σταθερὰ ὑπάκουοι στὸ κάλεσμα τοῦ καθήκοντος ὅπως αὐτὸς ὅταν δὲν βρίσκουμε ἀνταπόδοση, ὅταν δὲν ἀκοῦμε ἕναν ἐνθαρρυντικὸ λόγο, ὅταν δὲν παίρνουμε τὴν παραμικρὴ ἀμοιβὴ ὅπως ἔκανε ὁ πατέρας ὅσον ἀφορᾶ τὸν μεγαλύτερο υἱό, ἐπειδὴ οἱ γύρω μας, αὐτοὶ τοὺς ὁποίους ἐξυπηρετοῦμε, ποὺ δουλεύουμε σκληρά, ποὺ τὸ συμφέρον τους βρίσκεται ἀκριβῶς στὸ κέντρο τῆς ζωῆς μας, τὸ θεωροῦν δεδομένο. Δὲν εἶναι φυσικό; Δὲν εἶναι γιός μου; Δὲν εἶναι πατέρας μου; Δὲν εἶναι ἀδελφός μου; Σύζυγός μου; Φίλος μου; Δὲν σημαίνουν ὅλα αὐτὰ μία συνολικὴ δίχως ὅρια ἀφοσίωση ποὺ εἶναι ἡ δική του ἀνταμοιβή;

Πόσο σκληροὶ γινόμαστε συχνὰ στοὺς γύρω μας ποὺ τοὺς βάζουμε στὴν θέση τοῦ μεγαλύτερου ἀδελφοῦ- ποὺ ποτὲ δὲν ἀναγνωρίζουμε καὶ ποὺ πάντοτε περιμένουμε νὰ κάνουν τὸ σωστό, ἀδιαμαρτύρητα καὶ τέλεια.

Στὴν πραγματικότητα ὁ ἄσωτος υἱὸς εἶχε ζεστὴ καρδιά, εἶχε ἐπιστρέψει μὲ ραγισμένη καρδιά, ἕτοιμος νὰ ἀλλάξει, ἐνῶ ὁ ἄλλος μποροῦσε μοναχὰ νὰ συνεχίσει, νὰ περπατήσει τὴν πικρὴ πορεία του μὲ τὴν ἀμφιταλαντευόμενη πίστη του· ἐκτὸς ἂν ἀντιμετωπίζοντας τὴν συμπόνια τοῦ πατέρα, ἐκτὸς ἂν καταλάβαινε τί σήμαινε ὅτι ὁ μικρότερος ἀδελφός του ἦταν στὴν πραγματικότητα νεκρὸς καὶ ξανάζησε, ὅτι εἶχε ἀληθινὰ χαθεῖ καὶ βρέθηκε.

Ἂς σκεφθοῦμε τὸν ἑαυτό μας. Ἔχουμε ὅλοι κάποιον γύρω μας ποὺ τοῦ φερόμαστε μὲ τὴν ἴδια ψυχρότητα, ποὺ θεωροῦμε ὅτι εἶχε ὁ μεγαλύτερος υἱός, ἀλλὰ ὅλοι μας ἔχουμε κάποιον πρὸς τὸν ὁποῖο φερόμαστε ἐξίσου περιφρονητικὰ καὶ σκληρὰ ὅπως φερόταν ὁ μεγαλύτερος υἱὸς στὸν μικρότερο ἀδελφὸ ποὺ εἶχε ξεγράψει, ποὺ δὲν ἦταν ἀδελφὸς γιὰ κεῖνον· ποὺ εἶχε φανεῖ ἀγνώμων πρὸς τὸν πατέρα, ποὺ ἦταν ἀσυγχώρητος. Κι ὅμως, ἐκεῖ βρισκόταν ὁ πατέρας, τὸ θύμα τῆς ἀπόρριψης τοῦ υἱοῦ του, τὸ θύμα τῆς ἐλαφρόμυαλης συμπεριφορᾶς του, τῆς σκληρότητάς του, ποὺ τὸν συγχώρησε τρυφερὰ καὶ ὁλόψυχα.

Ἂς βροῦμε τὴ θέση μας σὲ αὐτὴν τὴν τραγικὴ καὶ ὄμορφη παραβολὴ γιατί τότε ἴσως βροῦμε τὸν δρόμο μας, εἴτε παρότι ὁ καθένας πέρα ἀπὸ τὸ νὰ εἶναι ὁ μεγαλύτερος γιός, μολονότι λιγότερο τοῦ καθήκοντος, πολὺ λιγότερο τίμιος, πολὺ λιγότερο ἀφοσιωμένος στὶς μέριμνες τοῦ πατέρα, στοὺς φίλους, στοὺς συγγενεῖς· ἢ ἴσως μποροῦμε ν΄ ἀνακαλύψουμε στὴν καρδιὰ μας μιὰ δημιουργικὴ συμπάθεια γιὰ τὸν μικρότερο γιὸ καὶ νὰ μάθουμε πρῶτα ἀπ’ αὐτὸν ὅτι δὲν ὑπάρχει κατάσταση ἡ ὁποία δὲν μπορεῖ νὰ μᾶς φέρει μιὰ εἰλικρινῆ μετάνοια, μιὰ μεταστροφὴ καὶ ὅτι ὑπάρχει ἕνας τουλάχιστον -ὁ Θεὸς- καὶ προφανῶς ἕνα πρόσωπο ἢ πολλά, ποὺ εἶναι ἕτοιμα νὰ μᾶς δεχθοῦν, νὰ μᾶς ἀπολυτρώσουν, νὰ μᾶς ἐπαναφέρουν καὶ νὰ μᾶς ἐπιτρέψουν νὰ ξεκινήσουμε μαζὶ μιὰ νέα ζωὴ – μὲ τὸν πατέρα, τὸν νεότερο καὶ τὸν μεγαλύτερο υἱό. Ἀμήν.

«Ο άσωτος γιος…»

Ο άσωτος γιος, πήγε σε μια μακρινή χώρα και εκεί σπατάλησε ό,τι είχε και δεν είχε. Μια «μακρινή χώρα». Είναι ο μοναδικός ορισμός της ανθρώπινης κατάστασης που θα έπρεπε να αποδεχτούμε, καθώς αρχίζουμε την προσέγγισή μας στο Θεό. Ένας άνθρωπος που ποτέ δεν είχε αυτή την εμπειρία, έστω και για λίγο, που ποτέ δεν αισθάνθηκε ότι είναι εξόριστος από το Θεό και από την αληθινή ζωή, αυτός ποτέ δεν θα καταλάβει τι ακριβώς είναι ο Χριστιανισμός. Αυτό το αίσθημα της αποξένωσης «από το Θεό», από την μακαριότητα της κοινωνίας μαζί Του, από την αληθινή ζωή, όπως τη δημιούργησε και μας την έδωσε Εκείνος. Να παραδεχθώ ότι έχω αμαυρώσει και έχω χάσει την πνευματική μου ομορφιά, ότι είμαι πολύ μακριά από το πραγματικό μου σπίτι, την αληθινή ζωή.

Έλαβα από το Θεό θαυμαστά πλούτη: πρώτα απ’ όλα τη ζωή και τη δυνατότητα να τη χαίρομαι, να την ομορφαίνω με νόημα, αγάπη και γνώση. Ύστερα -με το Βάπτισμα- έλαβα τη νέα ζωή από τον ίδιο το Χριστό, τα δώρα του Αγίου Πνεύματος, την ειρήνη και τη χαρά της ουράνιας Βασιλείας. Και όλα αυτά τα έχασα, τα χάνω καθημερινά, όχι μόνο με τις αμαρτίες, τις παραβάσεις, αλλά με την αμαρτία όλων των αμαρτιών: την απομάκρυνση της αγάπης μου από το Θεό, προτιμώντας την «μακρινή χώρα» από το όμορφο σπίτι του Πατέρα.

Η Εκκλησία όμως είναι εδώ παρούσα για να μου θυμίζει τι έχω εγκαταλείψει, τι έχω χάσει. Και, καθώς αναλογίζομαι, βρίσκω μέσα μου την επιθυμία της επιστροφής και τη δύναμη να την πραγματοποιήσω. Αυτό και μόνο αυτό, είναι μετάνοια, να αποκτήσω ξανά το χαμένο σπίτι. «Θα σηκωθώ και θα πάω στον πατέρα μου και θα του πω. Πατέρα, αμάρτησα στον ουρανό και σε σένα, και δεν είμαι πλέον άξιος να ονομασθώ γιος σου…».

(Από το βιβλίο του π. Αλέξανδρου Σμέμαν «Μεγάλη Σαρακοστή - Πορεία προς το Πάσχα», εκδόσεις «Ακρίτας»).

Για την Κυριακή του Ασώτου

Δύο επίκαιρα κείμενα, που μπορείτε να τα διαβάσετε πατώντας στους παρακάτω συνδέσμους:

Αρχιμανδρίτου Βασιλείου Γοντικάκη, «Σχόλιο στην παραβολή του ασώτου»:

http://eiskopanous.blogspot.gr/2015/02/blog-post_69.html

π. Αντωνίου Πινακούλα, «Η παραβολή του Ασώτου»:

http://eiskopanous.blogspot.gr/2015/02/blog-post_44.html

«Στον παράδεισο…»

«...κι οι μέρες που σου λείπουν, ω Φεβρουάριε, ίσως μας αποδοθούν

στον παράδεισο...»

Τάσος Λειβαδίτης, «Φύλλα ημερολογίου».

«Για να μπορέσει ο Θεός…» (Σχόλιο στην Κυριακή Τελώνου και Φαρισαίου)

Της Βασιλικής Νευροκοπλή

«Όσο ο τελώνης δεν μπορεί, τόσο μπορεί γι' αυτόν ο Θεός. Όσο ο Φαρισαίος μπορεί, τόσο δεν επιτρέπει στον Θεό να μπορέσει. Για να μπορέσει ο Θεός -που πάντα μπορεί τα πάντα- πρέπει εμείς να του επιτρέψουμε να μπορέσει. Αν δεν του το επιτρέψουμε, ποτέ δε θα μπορέσει. Ο ταπεινός, έλεγε ο άγιος Πορφύριος, δεν πέφτει γιατί είναι χαμηλά. Πώς να πέσεις όταν είσαι ήδη χαμηλά; Πέφτεις αν είσαι ψηλά. Γι' αυτό και ο Χριστός μας βεβαιώνει στο τέλος της παραβολής πως έφυγε για το σπίτι του συμφιλιωμένος με τον Θεό ο τελώνης. Αυτού την προσευχή άκουσε ο Θεός. Γιατί όποιος υψώνει τον εαυτό του θα ταπεινωθεί κι όποιος τον ταπεινώνει θα υψωθεί. Και δε μας λέει τίποτα για τον Φαρισαίο. Ο Φαρισαίος είναι ακόμα στο δρόμο... Δεν έφτασε σπίτι του ακόμα γιατί η αλήθεια είναι πως ακόμα δεν μπορεί να το βρει...».

Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου...

«Κάποιος ευσεβής λαϊκός ρώτησε τον αββά Ιωάννη. Πολλές φορές μου συμβαίνει, όταν βρίσκομαι με κάποιους συγκεκριμένους ανθρώπους να τους ντρέπομαι τόσο πολύ, ώστε το πρόσωπό μου να αλλοιώνεται και να κρέμεται θλιβερά τόσο που να μην μπορώ να τους κοιτάξω κατάματα ή να συζητήσω μαζί τους...».

Σχόλιο του π. Αντωνίου*: «Πρόκειται για εικόνα "συμπλεγματικής" συμπεριφοράς στις διαπροσωπικές σχέσεις. Δύο είναι οι βασικοί πυρήνες για τη σύνθεση μιας τέτοιας διαγωγής: α) Αισθήματα μειονεκτικότητας και αυτοαπόρριψης που τα προβάλλει στους άλλους αυτός που τα καλλιεργεί μέσα του, οπότε και τα εισπράττει ως δική τους εχθρότητα και β) αισθήματα εχθρικής επιθετικότητας που τα καλλιεργεί κανείς φαντασιωσικά και αβάσιμα μέσα του κατά των άλλων και όταν βρεθεί "ενώπιος ενωπίω" τότε πέφτει σε αμηχανία (εξαιτίας υπαρξιακής ανασφάλειας)».

Βαρσανουφίου και Ιωάννου, «Κείμενα διακριτικά και ησυχαστικά», εκδ. "Ετοιμασία" Ι. Μ. Τιμίου Προδρόμου Καρέα, τ. Β', Καρέας 1996, σ. 379-381.

*π. Αντωνίου Ρωμαίου, Ι. Μ. Γρηγορίου Αγ. Όρους.

Ευχέλαιο

Τη Δευτέρα 06 Φεβρουαρίου, όπως την πρώτη Δευτέρα κάθε μήνα, θα τελεσθεί στον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου «εις Κοπάνους» το μυστήριο του ιερού Ευχελαίου στις 5 το απόγευμα.

Καλό και Ευλογημένο Τριώδιο

Κυριακή Τελώνου και Φαρισαίου

Η πρώτη Κυριακή του Τριωδίου είναι αφιερωμένη στην πολύ διδακτική παραβολή του Τελώνου και του Φαρισαίου, την οποία ο Κύριος διηγήθηκε, προκειμένου να διδάξει την θεοφιλή αρετή της ταπεινώσεως και να στηλιτεύσει την εωσφορική έπαρση...

Διαβάστε περισότερα, κάνοντας κλικ στον παρακάτω σύνδεεσμο:

http://eiskopanous.blogspot.gr/2016/02/blog-post_88.html

Και για την υμνογραφία της πρώτης Κυριακής του Τριωδίου:

http://www.ec-patr.net/en/sounds_htm/triodion/telonou.htm

π. Αλεξάνδρου Σμέμαν: Η Υπαπαντή του Κυρίου

Ένα από τα τελευταία κείμενα του π. Αλεξάνδρου, γραμμένο το Νοέμβριο του 1983 -εκοιμήθη στις 13 Δεκεμβρίου της ίδιας χρονιάς- για να μεταδοθεί από το ραδιόφωνο την ημέρα της Υπαπαντής...

Σαράντα μέρες μετά τα Χριστούγεννα, οι ενορίες της Ορθόδοξης Εκκλησίας γιορτάζουν την Υπαπαντή του Κυρίου.

Όμως επειδή συνήθως η γιορτή πέφτει σε εργάσιμη μέρα, έχει σχεδόν μισοξεχαστεί. Παρ’ όλα αυτά έρχεται όταν η Εκκλησία ολοκληρώνει «το χρόνο των Χριστουγέννων», αποκαλύπτοντας και συγκεφαλαιώνοντας το νόημα των Χριστουγέννων σ’ ένα ρεύμα καθαρής και βαθιάς χαράς. Η εορτή αναφέρεται σ’ ένα γεγονός που καταγράφεται στο ευαγγέλιο του αποστόλου Λουκά. Σαράντα μέρες μετά τη γέννηση του Ιησού Χριστού στη Βηθλεέμ, ο Ιωσήφ και η Μαρία, ακολουθώντας τη θρησκευτική συνήθεια της εποχής, «ἀνήγαγον αὐτὸν εἰς Ἱεροσόλυμα παραστῆσαι τῷ Κυρίῳ, καθὼς γέγραπται ἐν νόμῳ Κυρίου…» (Λουκ. Β΄ 22-23).

Πόσο εκπληκτική και όμορφη είναι η εικόνα, ο πρεσβύτερος να κρατά στην αγκαλιά του το βρέφος, και πόσο παράξενα τα λόγια του: «ὅτι εἶδον οἱ ὀφθαλμοί μου τὸ σωτήριόν σου…». Συλλογισμένοι αυτά τα λόγια, αρχίζουμε να εκτιμούμε το βάθος αυτού του γεγονότος και τη σχέση που έχει με μας, με μένα, με την πίστη μας. Υπάρχει στον κόσμο κάτι πιο χαρούμενο από μια συνάντηση, μια «υπαπαντή» με κάποιον που αγαπάς; Είναι αλήθεια πως το να ζεις σημαίνει να περιμένεις, να αποβλέπεις σε μια συνάντηση. Δεν είναι άραγε η υπερβολική και όμορφη προσδοκία του Συμεών το σύμβολό της;

Δεν είναι η πολύχρονη ζωή του σύμβολο της προσδοκίας, αυτός ο «πρεσβύτης» που περνά ολόκληρη τη ζωή του περιμένοντας το φως που φωτίζει τους πάντες και τη χαρά που πληρώνει τα πάντα; Πόσο δε απροσδόκητο, πόσο άρρητα όμορφο είναι το ότι το πολυαναμενόμενο φως και η χαρά έρχεται στον πρεσβύτη Συμεών με ένα παιδί! Φανταστείτε τα τρεμάμενα χέρια του γέροντα Συμεών καθώς παίρνει στην αγκαλιά του το σαρανταήμερο βρέφος τόσο τρυφερά και προσεκτικά, ατενίζοντας το μικρό πλάσμα, και πλημμυρίζοντας από δοξολογία: «νῦν ἀπολύεις τὸν δοῦλον σου, δέσποτα, κατὰ τὸ ρῆμα σου ἐν εἰρήνῃ∙ ὅτι εἶδον οἱ ὀφθαλμοί μου τὸ σωτήριόν σου».

Ο Συμεών περίμενε. Περίμενε σε ολόκληρη τη ζωή του, και είναι βέβαιο πως στοχαζόταν, προσευχόταν και βάθαινε καθώς περίμενε έτσι, ώστε στο τέλος ολόκληρη η ζωή του να είναι μια συνεχής «παραμονή» της χαρούμενης συνάντησης.

Δεν είναι καιρός να αναρωτηθούμε τι περιμένουμε; Τι επιμένει η καρδιά μας να μας υπενθυμίζει συνεχώς; Μεταμορφώνεται βαθμιαία η ζωή μας σε μια αναμονή, καθώς περιμένουμε να συναντηθούμε με τα ουσιώδη; Αυτά είναι τα ερωτήματα που θέτει η Υπαπαντή. Εδώ, σ’ αυτή τη γιορτή η ζωή του ανθρώπου αποκαλύπτεται ως ανυπέρβλητη ομορφιά μιας ώριμης ψυχής, που έχει απελευθερωθεί, βαθύνει και καθαριστεί από καθετί το μικρόψυχο, το ανόητο και τυχαίο. Ακόμη και τα γηρατειά και ο θάνατος, η γήινη μοίρα που όλοι μας μοιραζόμαστε, παρουσιάζονται εδώ τόσο απλά και πειστικά ως ανάπτυξη και άνοδος προς εκείνη τη στιγμή, όταν με όλη μου την καρδιά, στην πληρότητα της ευχαριστίας, θα πω: «νυν απολύεις».

Είδα το φως να διαπερνά τον κόσμο. Είδα το «Παιδίον», που φέρνει στον κόσμο τόση θεϊκή αγάπη, και που παραδίδεται σε μένα. Τίποτε δεν προκαλεί φόβο, τίποτε δεν είναι άγνωστο, όλα τώρα είναι ειρήνη, ευχαριστία, αγάπη.

Αυτά φέρνει η Υπαπαντή του Κυρίου. Εορτάζει τη συνάντηση της ψυχής με την Αγάπη, τη συνάντηση μ’ Αυτόν που μας έδωσε τη ζωή, και που μου έδωσε το κουράγιο να τη μεταμορφώσω σε αναμονή.

Η Υπαπαντή στο Συναξάρι του Αγίου Νικοδήμου

Tω αυτώ μηνί B΄, η Yπαπαντή του Kυρίου ημών Iησού Xριστού, ότε εδέξατο αυτόν εις τας αγκάλας αυτού ο δίκαιος Συμεών1.

Kόλπους Πατρός τυπούσι του σου Xριστέ μου,

Tου Συμεών αι χείρες, αι φέρουσί σε.

Δέξατο δευτερίη Xριστόν Συμεών παρά νηώ.

Aφ’ ου επέρασαν σαράντα ημέραι από την σωτήριον ενανθρώπησιν του Kυρίου, και την εκ της Aγίας Παρθένου χωρίς ανδρός αυτού γέννησιν, επροσφέρθη ο Kύριος εις το ιερόν κατά την σημερινήν ημέραν, από την Παναγίαν Mητέρα του και τον δίκαιον Iωσήφ τον μνήστορα της Θεοτόκου, κατά την διάταξιν του σκιώδους και παλαιού Nόμου. Tότε δε και ο γέρωντας Συμεών, εις τον οποίον ήτον κεχρηματισμένον να μην ιδή θάνατον προ του να ιδή τον Xριστόν Kυρίου: τότε, λέγω, ούτος εδέχθη τον Kύριον εις τας αγκάλας του και ευχαριστήσας τον Θεόν, εβόησε· «Nυν απολύεις τον δούλον σου Δέσποτα2 κατά το ρήμα σου3 εν ειρήνη»4. Kαι λοιπόν μετά χαράς ελύθη από την παρούσαν ζωήν, και αντί των προσκαίρων τούτων και επιγείων, έλαβε τα ουράνια και αιώνια. H δε της εορτής ταύτης Σύναξις τελείται εις τον σεβάσμιον οίκον της αχράντου δεσποίνης ημών Θεοτόκου και Aειπαρθένου Mαρίας, τον ευρισκόμενον εις τας Bλαχέρνας. (Λόγον της Yπαπαντής όρα εις τον Θησαυρόν του Δαμασκηνού, και εις Mακάριον τον Kωφόν.)

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1. Σημείωσαι, ότι η εορτή αύτη της Yπαπαντής, κατά μεν τον Kεδρηνόν, ετυπώθη να εορτάζεται εις τον καιρόν Iουστίνου του Θρακός, του εν έτει 518 βασιλεύσαντος, ήτις έως τότε δεν εωρτάζετο. Kατά δε τον Θεοφάνη εν τω Xρονικώ, άρχισεν αύτη να εορτάζεται κατά το δέκατον πέμπτον έτος της βασιλείας του μεγάλου Iουστινιανού, του ανεψιού του ρηθέντος Iουστίνου, του βασιλεύσαντος εν έτει 527, ήτοι η Yπαπαντή άρχισε να εορτάζεται εν έτει 545, κατά την β΄ του Φευρουαρίου, ήτις πρότερον εωρτάζετο κατά την ιδ΄ του Φευρουαρίου, ως λέγει Γεώργιος ο Aμαρτωλός. Ίσως δε, ο μεν Iουστίνος εδιώρισε να εορτάζεται αύτη τη δεκάτη τετάρτη του Φευρουαρίου. O δε Iουστινιανός ακριβέστερον εδιώρισε να εορτάζεται αύτη τη β΄ του Φευρουαρίου. (Όρα σελ. 66 και 88 του β΄ τόμου του Mελετίου.)

2. Ήτοι, νυν απολύεις με του βίου πάντως, ως ο Ζυγαδηνός Eυθύμιος ερμηνεύει, εν τη ερμηνεία του κατά Λουκάν Eυαγγελίου τη νεοτυπώτω.

3. Ήτοι, καθώς είρηκάς μοι, πάλαι διαπορούντι περί του μυστηρίου της σης ενανθρωπήσεως, κατά τον αυτόν Eυθύμιον (αυτόθι).

4. Ήτοι, εν ειρήνη λογισμών. Nυν γαρ οι ταράττοντές με λογισμοί περί της θείας ενανθρωπήσεως, ειρήνευσαν. Ή εν ειρήνη αφοβίας, μηκέτι φοβούμενον τον θάνατον, διά το βαθύ μου γήρας. Ή εν ειρήνη χαράς, μηκέτι λυπούμενον υπέρ της ελευθερίας του Iσραήλ. Eίδον γαρ ήδη τον ελευθερωτήν. Ως ο αυτός Eυθύμιος ερμηνεύει αυτόθι. Σημείωσαι, ότι εις την Yπαπαντήν λόγους συνέγραψαν, ο Xρυσόστομος δύω, ων του ενός μεν η αρχή εστιν αύτη· «Oυ μόνον φορεί σάρκα», του δε ετέρου, αύτη· «Φαιδρόν ημίν σήμερον το θέατρον». Γρηγόριος ο Θαυματουργός ο και Nεοκαισαρείας, ου η αρχή· «Oι των Aγίων και θεοπνεύστων Γραφών». Aμφιλόχιος ο Iκονίου, ου η αρχή· «Πολλοί των μεγάλων». Kύριλλος ο Iεροσολύμων, ου η αρχή· «Xαίρε σφόδρα θύγατερ Σιών». Mεθόδιος ο Πατάρων, ου η αρχή· «Πάλαι ικανώς». Γεώργιος ο Nικομηδείας, ου η αρχή· «Tα της παρούσης ιεράς πανηγύρεως». (Σώζονται εν τη Λαύρα, και εν τη του Διονυσίου.) O Nύσσης Γρηγόριος, ου η αρχή· «Eίχε μεν η των Γενεθλίων». Kαι Λέων ο Σοφός, ου η αρχή· «Xριστού εορτήν τιμώμεν». (Σώζονται εν τη Mονή του Παντοκράτορος.) Eν δε τω δευτέρω πανηγυρικώ της Iεράς Mονής του Bατοπαιδίου σώζονται μεν εκ των ανωτέρω λόγοι τινές, σώζεται δε και λόγος του σοφωτάτου Iωάννου του Ζωναρά εις την αυτήν εορτήν, ου η αρχή· «Πάλιν τοις ευσεβέσι πανήγυρις, και πάλιν μυστήριον έτερον». Aλλά και Γρηγόριος ο Παλαμάς λόγον έχει εις την αυτήν εορτήν, σωζόμενον εν τω Πρωτάτω, ου η αρχή· «Tην μεν προγονικήν εκείνην αράν τε και καταδίκην».

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Β', Εκδόσεις Δόμος, 2005).