Ο Απόστολος Πέτρος

Του θεολόγου καθηγητή Λάμπρου Σκόντζου

Ο κορυφαίος αυτός Απόστολος του Χριστού ήταν Ιουδαίος και ονομαζόταν Σίμων. Γεννήθηκε στην μικρή και άσημη πόλη τη Βησθαϊδά. Ο Πατέρας του ονομαζόταν Ιωνάς. Έζησε σε αφάνταστη φτώχεια και στερήσεις. Όμως μεγάλωσε σε περιβάλλον ευσέβειας. Οι γονείς του ανήκαν στους λιγοστούς πιστούς ευσεβείς Ιουδαίους της εποχής τους, οι οποίοι περίμεναν εναγώνια τον Μεσσία και την μεσσιανική εποχή κατά την οποία θα τερματίζονταν η κακοδαιμονία της ανθρωπότητας. Αυτή την πίστη και την ευσέβεια μετέδωσαν στα παιδιά τους. Γράμματα έμαθε ελάχιστα, προφανώς γνώριζε μόνο γραφή και ανάγνωση. Αδελφός του υπήρξε ο πρωτόκλητος Ανδρέας.

      Μετά το θάνατο του πατέρα του ο Πέτρος νυμφεύτηκε την κόρη του Αριστοβούλου, ανεψιά του Αποστόλου Βαρνάβα, σε αντίθεση με τον Ανδρέα, ο οποίος δεν νυμφεύτηκε ποτέ. Έκαμε δύο παιδιά, ένα γιο και μια κόρη, των οποίων αγνοούμε τα ονόματα. Αγνοούμε επίσης και το όνομα της συζύγου του. Εγκαταστάθηκε στο σπίτι του πεθερού του στην Καπερναούμ και ασκούσε μαζί με τον αδελφό του Ανδρέα, το επάγγελμα του ψαρά στην παρακείμενη λίμνη της Γενισαρέτ.

     Μετά την σύλληψη του Ιωάννου του Βαπτιστού, ο Κύριος πήγε στα μέρη της Γαλιλαίας, στις περιοχές γύρω από την μαγευτική λίμνη, για να κηρύξει το ευαγγέλιο της σωτηρίας του κόσμου. Εκεί συνάντησε τους περισσότερους από τους μαθητές του, ψαράδες το επάγγελμα, τους οποίους κάλεσε να γίνουν στο εξής «αλιείς ανθρώπων» ( Ματθ.4,20), συνεργοί Του στο έργο της σωτηρίας του κόσμου.

     Ο ενθουσιώδης και ευσεβής Πέτρος πέταξε τα δίχτυα από τους πρώτους και Τον ακολούθησε πιστά. Λόγω του δυναμικού χαρακτήρα του και της ιδιαίτερης αφοσίωσής του στον Κύριο αξιώθηκε να έχει το προβάδισμα έναντι των άλλων αποστόλων και να ομιλεί συχνά εκ μέρους αυτών. Ομολόγησε πρώτος ότι ο Χριστός είναι «ο Υιός του Θεού του ζώντος» (Ματθ.16:17). Ο Κύριος εξετίμησε αυτή την ομολογία, και τον διαβεβαίωσε πως πάνω σε αυτή την ομολογία πίστεως «οικοδομήσω μου την Εκκλησίαν» (Ματθ.16,18).

      Ακολούθησε το Χριστό πιστά σε όλη την τριετή δράση Του. Την ώρα της σύλληψής Του αντέδρασε βίαια. Τον ακολούθησε επίσης γεμάτος αγωνία και θλίψη στο ανίερο δικαστήριο του ιουδαϊκού ιερατείου, παρ' όλο ότι σε μια στιγμή αδυναμίας και φόβου Τον αρνήθηκε, έστω και λεκτικά και γι' αυτό μετάνιωσε πικρά και έκλεγε σε όλη του τη ζωή (Ματθ.26,75).

      Αξιώθηκε να δει από τους πρώτους το κενό μνημείο και να διαπιστώσει την Ανάσταση του Χριστού. Το συγκλονιστικό αυτό το γεγονός τον μεταμόρφωσε κυριολεκτικά. Το φλογερό του κήρυγμα την ημέρα της Πεντηκοστής έκαμε  να πιστέψουν τρεις χιλιάδες ψυχές, να βαπτιστούν και να ιδρυθεί έτσι η ιστορική επίγεια Εκκλησία του Χριστού. 

     Κατόπιν η ζωή και η δράση του υπήρξε θαυμαστή. Κήρυξε με ζήλο και θάρρος στην Παλαιστίνη και εδραίωσε την Εκκλησία. ’πειρα επίσης θαύματα έκανε για τη δόξα του Χριστού. Για την όλη δράση του διώχτηκε σκληρά από τους ομοφύλους του. Κατόπιν πήγε στη Αντιόχεια και ίδρυσε εκεί την τοπική Εκκλησία, μια από τις σημαντικότερες πρωτοχριστιανικές κοινότητες. Ύστερα περιόδευσε την Γαλατία, την Καππαδοκία, την Βιθυνία, τον Πόντο, την Ελλάδα. Υπάρχουν πληροφορίες ότι έμεινε για πολύ στην Κόρινθο, κηρύττοντας και νουθετώντας.

       
Στην ορθόδοξη παράδοσή μας δεν υπάρχουν πληροφορίες για το τέλος του μεγάλου αυτού Αποστόλου. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι γέρος και κατάκοπος βρήκε μαρτυρικό θάνατο στην Αντιόχεια.

       Υπάρχει βέβαια και η παράδοση Ρωμαιοκαθολικών περί μεταβάσεως του Πέτρου στη Ρώμη. Την παράδοση αυτή πολλοί ορθόδοξοι μελετητές την αμφισβητούν, διότι στηρίζεται σε μεταγενέστερα ψευδεπίγραφα κείμενα, τις λεγόμενες «Ψευδοϊσιδώρειες Διατάξεις», τις οποίες εφεύραν οι παπικοί προκειμένου να στηρίξει το παπικό πρωτείο εξουσίας σε ολόκληρη την Εκκλησία. 

       Σύμφωνα με αυτή την παράδοση ο Πέτρος κατέληξε στην πολυάριθμη πρωτεύουσα της απέραντης Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, την Ρώμη. Ίδρυσε την τοπική εκκλησία και έγινε ο πρώτος επίσκοπός της. Κήρυττε νυχθημερόν στη μεγάλη πόλη και κατόρθωσε να μεταστρέψει πλήθος κατοίκων στον Χριστιανισμό. Την ίδια εποχή βρισκόταν στη Ρώμη και ο διαβόητος Σίμων ο μάγος, γνωστός από τις Πράξεις των Αποστόλων (κεφ. 8:9). Εκεί με τις διάφορες μαγγανείες και τα μαγικά κόλπα προκαλούσε τον θαυμασμό του πλήθους και γι' αυτό απέκτησε πολλούς οπαδούς. Όμως βρήκε μπροστά του τον αληθινό άνθρωπο του Θεού, τον Απόστολο Πέτρο, ο οποίος με σειρά θαυμάτων ξεσκέπασε τον απατεώνα μάγο, τον απέδειξε ως συνεργό των δαιμόνων και φανέρωσε την ανίκητη δύναμη του αληθινού Θεού.

      Στα χρόνια εκείνα βασίλευε στη Ρώμη ο παράφρονας Νέρων, ένας από τους πιο μισητούς και αιμοδιψείς δικτάτορες της ιστορίας. Προκειμένου να αποποιηθεί από το προσωπικό του έγκλημα για την πυρπόληση της Ρώμης, το απέδωσε στους Χριστιανούς. Για να γίνει πιστευτός, κήρυξε σκληρό διωγμό κατά της νέας πίστεως. Χιλιάδες Χριστιανοί συνελήφθησαν και οδηγήθηκαν σε φρικτά μαρτύρια και στο θάνατο.

        Ο Πέτρος, ένα από τα κορυφαία μέλη της Εκκλησίας που παρεπιδημούσε στη Ρώμη, έγινε ο κυριότερος στόχος των διωκτών. Γι' αυτό και έκρινε σκόπιμο να φύγει κρυφά από την πόλη και να γλιτώσει. Καθώς βάδιζε βιαστικά την περίφημη Απία οδό είδε μπροστά του τον Κύριο, ο Οποίος τον ρώτησε «Quo Vadis?» δηλαδή «που πηγαίνεις;». Τότε ο ένθερμος Απόστολος κατάλαβε πως η φυγή του αυτή ισοδυναμούσε με νέα άρνηση του Χριστού. Γι' αυτό με δάκρυα στα μάτια γύρισε πίσω και συνελήφθη και καταδικάστηκε σε σταυρικό θάνατο. Όταν οδηγήθηκε στο μαρτύριο παρακάλεσε τους δημίους του να τον σταυρώσουν ανάποδα, με το κεφάλι προς τα κάτω, διότι όπως είπε δεν θεωρούσε τον εαυτό άξιο να σταυρωθεί σαν τον αγαπημένο Δάσκαλο και Θεό του! Έτσι παρέδωσε την αγία του ψυχή στον Χριστό, το δε αγιασμένο λείψανό του το περιμάζεψαν οι πιστοί και το έθαψαν σε τόπο έξω από την πόλη. Η σεπτή του μνήμη εορτάζεται στις 29 Ιουνίου, μαζί με τον κορυφαίο απόστολο Παύλο. 

       Ο Απόστολος Πέτρος έγραψε δύο Καθολικές Επιστολές. Αυτές, η μεν πρώτη απευθύνονταν στους Χριστιανούς του Πόντου, της Γαλατίας, της Καππαδοκίας, της Ασίας και της Βιθυνίας, η δε δεύτερη σε όλους τους Χριστιανούς. Μέσα από αυτές προσπαθεί να στηρίξει τους πιστούς στις θλίψεις που υφίστανται εξ' αιτίας της πίστης   των στον Ιησού Χριστό.

Κυριακή των Αγίων Πάντων

 + Μητροπολίτου Αντωνίου (Bloom) του Σουρόζ

Σήμερα ἑορτάζουμε τὴν Ἑορτὴ τῶν Ἁγίων Πάντων, ὅλων ἐκείνων ποὺ ἄκουσαν τὸν Χριστὸ νὰ ὁμιλεῖ, ποὺ οἱ καρδιὰ καὶ ὁ νοῦς τους πῆραν φωτιά, καὶ οἱ ὁποῖοι στάλθηκαν στὸν κόσμο γιὰ νὰ μεταφέρουν τὰ καλὰ νέα. Τὰ νέα αὐτὰ εἶναι ὅτι ὁ Θεὸς τόσο ἀγάπησε τὸν κόσμο ὥστε ἦλθε μὲ τὴν πρόθεση νὰ μὴν τὸν ἐγκαταλείψει ποτέ, ὥστε μὲ τὴν Ἀνάσταση Του πῆρε μαζί Του τὴν οὐσία τοῦ κόσμου –στὴν Σάρκα Του ὅλο τὸν ὁρατὸ κόσμο, στὴν ψυχή Του ὁλάκερο τὸν ἀνθρώπινο κόσμο- καὶ τοὺς ἔδωσε θέση στὰ δεξιὰ τοῦ Πατρός.

Αὐτὸ δὲν εἶναι μόνο ἡ δόξα τῆς Ἐκκλησίας, εἶναι ἕνα κάλεσμα ποὺ ἀπευθύνεται στὸν καθένα μας. Σήμερα καλούμαστε ἀπὸ τὸ Εὐαγγέλιο, παίρνουμε θάρρος ἀπὸ τὴν Ἐπιστολή, νὰ ἀγαπᾶμε τὸν Θεὸ τόσο πολὺ ὥστε νὰ γίνουμε πραγματικοί μαθητές Του, καὶ αὐτὸ σημαίνει ὅτι ἡ ἐμπιστοσύνη μας σὲ Αὐτὸν πρέπει νὰ εἶναι καὶ νὰ γίνει, μέρα μὲ τὴ μέρα, πιὸ ἀληθινὴ, ὥστε ὁ κόσμος, βλέποντας ἐμᾶς, τὸν τρόπο ζωῆς μας, ποιοὶ εἴμαστε, νὰ πιστέψει ὅτι ὁ Θεὸς ἦρθε γιὰ νὰ σώσει τὸν κόσμο καὶ ὅτι ἀξίζει νὰ ἀκολουθήσουμε τὸν Θεὸ ὡς Κύριο καὶ Φίλο...

Ανακυκλώνουμε και στηρίζουμε το Γηροκομείο της Ι. Μ. Ιωαννίνων

«Τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον οὐδεμίαν πρόθεσιν ἔχει νά χορηγήσῃ αὐτονομίαν εἰς τάς Μητροπόλεις τῶν λεγομένων Νέων Χωρῶν...»

Συζητουμένου ἐνώπιον τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου τοῦ θέματος τοῦ Αὐτονόμου, ἐπί σχετικῇ δέ προτάσει τροπολογίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ἡ Α. Θ. Παναγιότης, ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κ. κ. Βαρθολομαῖος διεβεβαίωσεν ὅτι τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον οὐδεμίαν πρόθεσιν ἔχει νά χορηγήσῃ αὐτονομίαν εἰς τάς Μητροπόλεις τῶν λεγομένων Νέων Χωρῶν καί ὅτι αὗται ὑπάγονται πάντοτε κανονικῶς καί πνευματικῶς ὑπό τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον, ἡ δέ διοίκησις αὐτῶν ἔχει ἐκχωρηθῆ ἐπιτροπικῶς εἰς τήν Αὐτοκέφαλον Ἐκκλησίαν τῆς Ἑλλάδος, τήν ὁποίαν ἡ Α. Θ. Παναγιότης καί ηὐχαρίστησε διά τήν τοιαύτην ἐξυπηρέτησιν πρός τήν Μητέρα Ἐκκλησίαν.

Ἐκ τῆς Ἀρχιγραμματείας τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου

«Εορτή της καθόδου του αγίου Πνεύματος…»

«Από την εποχή που ήμουν παιδί γνωρίζω πως δέκα μέρες μετά την Ανάληψη, που σημαίνει πενήντα μετά το Πάσχα, οι χριστιανοί, από αμνημόνευτα χρόνια, εορτάζουν την κάθοδο του αγίου Πνεύματος, με μια γιορτή που είναι γνωστή ως Πεντηκοστή... » (π. Αλέξανδρος Σμέμαν, «Εορτολόγιο»).

«Σάββατο τῶν Ψυχῶν»

Τό Σάββατο πρίν ἀπό τήν Κυριακή τῆς Πεντηκοστῆς, λέγεται «Σάββατο τῶν Ψυχῶν» ἤ Ψυχοσάββατο. Εἶναι τό δεύτερο ἀπό τά δύο Ψυχοσάββατα τοῦ ἔτους (τό πρῶτο ἐπιτελεῖται τό Σάββατο πρίν ἀπό τήν Κυριακή τῶν Ἀπόκρεω).

Ὁ λόγος πού τό καθιέρωσε ἡ Ἐκκλησία μας, παρ” ὅτι κάθε Σάββατο εἶναι ἀφιερωμένο στούς κεκοιμημένους, εἶναι ὁ ἑξῆς:  Ἐπειδή πολλοί κατά καιρούς πέθαναν μικροί ἤ στήν ξενιτιά ἤ στή θάλασσα ἤ στά ὅρη καί τούς κρημνούς ἤ καί μερικοί, λόγω φτώχειας, δέν μπόρεσαν νά ἔχουν τά καθιερωμένα μνημόσυνα, οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας θέσπισαν τό μνημόσυνο αὐτό καί ἔχουν καθορίσει ξεχωριστή ἡμέρα τῆς ἑβδομάδος γι’ αὐτούς.

Ὅπως ἡ Κυριακή εἶναι ἡ ἡμέρα τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου, ἔτσι τό Σάββατο εἶναι ἡ ἡμέρα τῶν κεκοιμημένων, γιά νά τούς μνημονεύουμε καί νά ἔχουμε κοινωνία μαζί τους.

H Ἐκκλησία μας, προσεύχεται διαρκῶς, ἀνά πάσα ὥρα. Δέν ὑπάρχει μόνο τό κοσμικό ὡρολόγιο. Δέν ὑπάρχει μόνο τό ὡράριο ἐργασίας τοῦ κόσμου· ὑπάρχει καί τό ὡράριο προσευχῆς στό Θεό, ἡ ὥρα τοῦ Θεοῦ. Προσεύχεται ἡ Ἐκκλησία τό πρωί στόν ὄρθρο, προσεύχεται τό μεσημέρι στίς ὧρες, προσεύχεται τό ἀπόγευμα στόν ἑσπερινό, προσεύχεται τό βράδυ στό ἀπόδειπνο, προσεύχεται τά μεσάνυχτα στό μεσονυκτικό. Προσεύχεται ὅλες τίς ἡμέρες. Κάθε ἡμέρα τῆς ἑβδομάδος εἶναι ἀφιερωμένη σέ κάποια μνήμη.

H Ἐκκλησία μας στρέφεται μέ ἱερά συγκίνηση στούς τάφους καί ἐνθυμεῖται τούς νεκρούς. Ποιούς νεκρούς; Οἱ νεκροί εἶναι πολλοί. Οἱ νεκροί, πού εἶναι θαμμένοι στά κοιμητήρια εἶναι πιό πολλοί ἀπό τούς ζωντανούς πού βρίσκονται στήν πόλη.   Ἔχουμε δύο πόλεις· ἡ μία ἀποτελεῖται ἀπό τούς ζώντας, καί ἡ ἄλλη ἀπό τούς κεκοιμημένους. Ἡ μικρά πόλις πού ἀποτελεῖται ἀπό τούς ζώντας, πόσους περιλαμβάνει;  πόσοι εἴμεθα; Μερικές χιλιάδες; Εἴμεθα μειοψηφία. Ἡ μεγάλη πόλις, ἡ ἀπέραντος πόλις, εἶναι τό κοιμητήριο, τό νεκροταφεῖο ὅπως τό ὀνομάζουμε σήμερα. Ἐμεῖς εἴμεθα ἡ μειοψηφία, αὐτοί εἶναι πλειοψηφία. Αὐτούς λοιπόν τούς νεκρούς, οἱ ὀποίοι ἀπῆλθαν κατά διαφορετικό τρόπο ὀ καθένας ἀπό τόν κόσμο τοῦτο, μνημονεύει σήμερα ἡ Ἐκκλησία. Ἄλλοι ἀπό αὐτούς πέθαναν νήπια – καί αὐτά εἶναι τά μακάρια πνεύματα -, ἄλλοι πέθαναν γέροντες ἀσπρομάλληδες. Ἄλλοι πέθαναν μέσα στό σπίτι, καί ἄλλοι ἔξω στούς δρόμους ἤ στά βουνά. Ἄλλοι πέθαναν στήν ξηρά, ἄλλοι στή θάλασσα. Ἄλλοι πέθαναν μέ φυσικό θάνατο, ἄλλοι ἀπό διάφορες ἀνίατες ἀσθένειες,  ἄλλοι ἀπό διάφορα δυστυχήματα ἤ τούς ἔφαγαν τά θηρία τῆς ἐρήμου.

Ὅλους αὐτούς ἐνθυμεῖται σήμερα ἡ Ἐκκλησία. Ἐνθυμεῖται ὅμως καί κάποιους ἄλλους. Ποιούς; Ὅλους αὐτούς τούς ὁποίους λησμόνησαν οἱ συγγενεῖς τους καί δέν τελοῦν μνημόσυνα γιά τήν ὄνηση, τήν ἀνακούφιση, τήν ἀνάπαυση τῶν ψυχῶν τους.  Σύμφωνα μέ τήν ἱερά παράδοση, πρέπει ὁ πιστός Χριστιανός, ὅταν περάσουν τρεῖς μέρες ἀπό τό θάνατο, νά τελεῖ τρισάγιο, τά τριήμερα· ὅταν περάσουν ἐννέα ἡμέρες, τά ἐννιάμερα· ὅταν περάσουν σαράντα ἡμέρες, τά σαράντα, τό καθιερωμένο μνημόσυνο, κ.λπ.. Ἔχουν σημασία ὅλα αὐτά. Τώρα δυστυχῶς κυρίως στίς μεγαλουπόλεις σιγά – σιγά καί αὐτά πᾶνε νά λησμονηθοῦν.

Ἡ Ἐκκλησία μας ὅμως δέν λησμονεῖ κανέναν. Τέτοια ἁγία ἡμέρα ἀναπέμπει  δέηση ὑπέρ ὅλων τῶν κεκοιμημένων, τῶν εὑρισκομένων εἰς τήν ἀγάπη καί δικαία κρίση τοῦ Θεοῦ.

Κλείνοντας τίς λίγες αὐτές σκέψεις μου, εὔχομαι ὅπως μᾶς ἀξιώσει ὁ Ἀρχηγός τῆς ζωῆς καί τοῦ θανάτου Κύριός μας νά ἔχουμε τέλη Χριστιανικά, σύμφωνα μέ τήν ὡραία εὐχή τῆς Ἐκκλησίας μας, ὅπου λέγει «Χριστιανᾶ τά τέλη τῆς ζωῆς ἠμῶν, ἀνώδυνα, ἀνεπαίσχυντα, εἰρηνικά καί καλήν ἀπολογίαν τήν ἐπί τοῦ φοβεροῦ βήματος τοῦ Χριστοῦ».

Ἀρχιμ. Χρυσόστομος Τραϊκάπης

Η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος

Πεντηκοστή 2016

«εις ενότητα πάντας εκάλεσεν»

Οι Πατέρες της Α' Οικουμενικής Συνόδου

Η έκτη κατά σειρά Κυριακή μετά το Άγιο Πάσχα είναι αφιερωμένη από την Εκκλησία μας στη μνήμη των 318 Αγίων Πατέρων, οι οποίοι έλαβαν μέρος στην Α' Οικουμενική Σύνοδο που συνήλθε στην Νίκαια της Βιθυνίας το 325 μ.Χ. Η σύνοδος συνήλθε κατά πρόσκληση του Μεγάλου Κωνσταντίνου κατά το εικοστό έτος της βασιλείας του.

Διακριθείσες μορφές της συνόδου ήταν ο Αλέξανδρος ο Κωνσταντινουπόλεως, ο Αλέξανδρος ο Αλεξανδρείας, ο Μέγας Αθανάσιος, ο Ευστάθιος ο Αντιοχείας, ο Μακάριος ο Ιεροσολύμων, ο Παφνούτιος, ο Άγιος Σπυρίδων, ο Άγιος Νικόλαος κ.α. 

Η Α' Οικουμενική Σύνοδος καταδίκασε τον Άρειο και τον Αρειανισμό. Διατύπωσε τους πρώτους όρους ορθού χριστιανικού δόγματος και ιδιαίτερα τα περί του δευτέρου προσώπου της Αγίας Τριάδος, τον Ιησού Χριστό, ως ομοούσιον τω Θεώ Πατρί. Συνέταξε τα πρώτα επτά άρθρα του Συμβόλου της Πίστεως. Επιπρόσθετα καθορίστηκε η κοινή ημέρα εορτασμού του Πάσχα.

Τα συμπεράσματα της Συνόδου υπογράφηκαν από περισσότερους από 318 και ο αριθμός αυτός επικράτησε για συμβολικούς λόγους. Οι επίσκοποι που ήταν παρόντες στη σύνοδο συνοδεύονταν από κατώτερους κληρικούς...

Πατώντας στον παρακάτω σύνδεσμο, μπορείτε να ακούσετε χαρακτηριστικούς ύμνους της εορτής:
http://www.ec-patr.net/keimena/PAGES/Stanitsas_B14.htm

Η εικόνα της Αναλήψεως

Στην εικόνα της Αναλήψεως ο Κύριος με φωτεινά ενδύματα και κυριαρχική στάση, εικονίζεται μέσα σε «δόξα», που είναι άλλοτε στρογγυλή, όπως στην εικόνα μας και άλλοτε ελλειψοειδής. Κάθεται σε ουράνιο τόξο ευλογώντας με το ένα του το χέρι και κρατώντας όρθιο ειλητάριο με το άλλο. Το ειλητάριο είναι σύμβολο του διδασκάλου.

Τη «δόξα», μέσα στην οποία βρίσκεται ο Κύριος υποβαστάζουν δύο άγγελοι. Συμβολίζουν και εκφράζουν τη θεία μεγαλειότητα και εξουσία. Ο Κύριος ως παντοδύναμος δεν είχε ανάγκη τους αγγέλους για να αναληφθεί στους ουρανούς. Σε μερικές εικόνες της Αναλήψεως οι άγγελοι δεν ανακρατούν το δίσκο της δόξας, αλλά ατενίζουν τον Κύριο σε στάση προσευχής. Όπως λένε τα τροπάρια της εορτής, απορούν και θαυμάζουν, γιατί ο Χριστός αναλήφθηκε όχι μόνον ως Θεός, αλλά και ως άνθρωπος, δηλαδή με το άφθαρτο και δοξασμένο σώμα του.

Άλλοτε οι άγγελοι εικονίζονται να σαλπίζουν σύμφωνα με το ψαλμικό στίχο «ἀνέβη ὁ Θεός ἐν ἀλαλαγμῷ, Κύριος ἐν φωνῇ σάλπιγγος» (Ψαλμ. 46, 6). Ο στίχος αυτός αναφέρεται αυτούσιος στην υμνολογία της Αναλήψεως, γιατί «ἡ εἰς οὐρανούς ἄνοδος διά τούτων (των λέξεων) τοῦ Κυρίου σημαίνεται» (Μ. Αθανάσιος, ΒΕΠ 32, 116).

Οι απόστολοι. Χωρισμένοι κάτω σε δύο ομίλους έχοντας την Παναγία στη μέση «θεωρούν τον αναλαμβανόμενο Κύριο με χειρονομίες και στάσεις που δηλώνουν έκπληξη, αμηχανία, θάμβος και ταραχή». Πίσω της βρίσκονται δύο λευκοφορεμένοι άγγελοι, που δείχνουν με υψωμένο το χέρι τον αναλαμβανόμενο Κύριο. Ως αγγελιοφόροι του Θεού διαβεβαιώνουν και παρηγορούν τους παριστάμενους πως ο Κύριος θα επανέλθει κατά τη Δευτέρα παρουσία του.

Στο κείμενο της Αγίας Γραφής (Λουκ. 24, 50-52. Πραξ. 1, 9-11) που αναφέρεται στην Ανάληψη, η Θεοτόκος δεν είναι ανάμεσα στα πρόσωπα που παραβρίσκονται στο γεγονός. Για την παρουσία της μας πληροφορεί η ιερά παράδοση, όπως τη βλέπουμε άλλωστε στα τροπάρια του εσπερινού της εορτής και το συναξάριο της ημέρας∙ «τήν γάρ ἐν τῷ πάθει σου μητρικῶς πάντων ὑπεραλγήσασαν (= που πόνεσε πιο πολύ), ἔδει καί τῇ δόξῃ τῆς σαρκός σου ὑπερβαλλούσης ἀπολαῦσαι χαρᾶς (Δοξαστικό της λιτής). Άξια προσοχής είναι η θέση και η στάση της Θεοτόκου στην εικόνα. Βρίσκεται ακριβώς κάτω από τον υιό της και είναι άξονας της όλης σύνθεσης. «Η κάθετη γραμμή που ενώνει το κεφάλι του Σωτήρος με εκείνο της Θεοτόκου μοιράζει το σύνολο ακριβώς σε δύο όμοια μέρη, διασταυρώνεται με την οριζόντια γραμμή και σχηματίζει ένα τέλειο σταυρό» (Π. Ευδοκίμωφ). Οι απόστολοι με τις χειρονομίες τους και έχοντας τα κεφάλια τους στραμμένα προς τον Κύριο έρχονται σε αντίθεση με την ατάραχη κα ήρεμη μορφή της Πανάγιας. Η ηρεμία της, όπως ειπώθηκε, εκφράζει την αναλλοίωτη αλήθεια της Εκκλησίας. Ο αγιογράφος της εικόνας μας θέλησε με τους αποστόλους που κυκλώνουν την Παναγία να παρουσιάσει την Εκκλησία, στην οποία ο Κύριος θα έστελνε την Πεντηκοστή το ’γιο Πνεύμα για να την ζωοποιήσει και κινητοποιήσει. Για την αποστολή του Αγίου Πνεύματος στους μαθητές και της επιδημίας του στον κόσμο μιλούν και τα τροπάρια της Αναλήψεως. «Ἀνελήφθης ἐν δόξῃ, ὁ τῶν Ἀγγέλων βασιλεύς, τόν Παράκλητον ἡμῖν ἐκ τοῦ Πατρός ἀποστεῖλαι» (α΄ τροπάριον, ωδή δ΄). Έτσι τα δύο κοσμοσωτήρια και κοσμοϊστορικά γεγονότα, της Αναλήψεως και της Πεντηκοστής, συνδέονται άρρηκτα μεταξύ τους.

Δεξιά από τη Θεοτόκο, το πρώτο πρόσωπο που βλέπει στον ουρανό με το χέρι μπροστά στα μάτια του, είναι ο απόστολος Παύλος. Φυσιολογικά δεν έχει θέση μεταξύ των αποστόλων, γιατί η μεταστροφή του έγινε μετά την Ανάληψη. Στην εικόνα τοποθετείται συμβολικά. Θα γίνει κι αυτός μέλος της Εκκλησίας και μάλιστα εκλεκτό. Ο ορθόδοξος αγιογράφος αποσπά τον Παύλο από την εποχή του και τον συγκαταριθμεί μεταξύ των αποστόλων. Έτσι και η θέση του Ιούδα αναπληρώθηκε και η παράσταση της Εκκλησίας έγινε δυναμική, εκφραστική και συμβολική.

Τα υψωμένα σε δέση χέρια της Παναγίας θυμίζουν τον ρόλο της κοντά στον Υιό της. Είναι αυτή που παρακαλεί και μεσιτεύει. Όπως ψάλλει η Εκκλησία μας, «ἄλλην γάρ οὐκ ἔχομεν, ἁμαρτωλοί πρός Θεόν, ἐν κινδύνοις καί θλίψεσιν, ἁεί μεσιτείαν». Παρακαλούμε τον Χριστό να μας σώσει και ελεήσει «ταῖς πρεσβίαις τῆς Παναχράντου Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καί ἁειπαρθένου Μαρίας».

Στην εικόνα η Θεοτόκος εικονίζεται ορθοστημένη, αλύγιστη. Με την ακινησία της φαίνεται να εκφράζει τα αμετακίνητα δόγματα της Εκκλησίας. Από το άλλο μέρος οι απόστολοι με τις διάφορες χειρονομίες τους συμβολίζουν τις διάφορες γλώσσες και τα ποικίλα μέσα, με τα οποία σπέρνεται ο λόγος του Θεού στις καρδιές των ανθρώπων.

Ωραία παρατηρήθηκε: «Ένα αίσθημα ειρήνης, προσευχής και αίνου καλύπτει το παν, γιατί εκεί οπού βρίσκεται το κεφάλι τοποθετείται η χαρμόσυνη ελπίδα του σώματος», δηλαδή της Εκκλησίας, που είναι το Σώμα του Χριστού. Όπως το είπε ο άγιος πάπας Λέων Α΄ (440-461): «Η Ανάληψη του Χριστού είναι δική μας ανύψωση και όπου η δόξα της Κεφαλής προπορεύτηκε, εκεί καλείται η ελπίδα του Σώματος».