Η ΠΛΑΝΗ ΤΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ (ΙΓ΄ Κυριακή Λουκᾶ)

Γράφει ο Ἀρχιμ. Ἰωὴλ Κωνστάνταρος*

Ὑπάρχουν ἄνθρωποι πού ὑποστηρίζουν ὅτι μόνο κάποιες κοινωνικές κοσμοθεωρίες καί πολιτικές κινήσεις ἔχουν κάνει καί συνεχίζουν νά κάνουν λόγο γιά τό πόσο ὁ πλοῦτος ἀλλοιώνει τήν κοινωνική δομή καί διασπᾶ τήν προσωπικότητα τοῦ ἀνθρώπου.

Βέβαια ἄν κανείς ἔχει τή δυνατότητα καί διαθέτει τήν τόλμη νά κοιτάξει κάτω ἀπό τήν ἐπιφάνεια τῶν πραγμάτων, νά διακρίνει τά νοήματα κάτω ἀπό τίς φράσεις τῶν μεγαλόστομων διακηρύξεων, θά διαπιστώσει ὅτι πολλοί ἄνθρωποι φωνάζουν ὄχι τόσο γιά λόγους κοινωνικῆς δικαιοσύνης, ἀλλά διότι οἱ ἴδιοι δέν βρίσκονται στήν κορυφή τῆς πυραμίδας καί ἀπέχουν πολύ ἀπό τόν κύκλο τῆς πλουτοκρατίας.

Ἴσως ἀκόμα ὁρισμένοι νά βρίσκονται στά ἐπίπεδα τῶν κύκλων πού κατηγοροῦν, ἀλλά γιά «κατανάλωση» καί «λαϊκίστικη πολιτική», «χαϊδεύουν τά αὐτιά» τῶν ὀπαδῶν τους…

Πόσοι ὅμως ἔχουν τό θάρρος νά διακηρύξουν ξεκάθαρα ὅτι τόν μεγαλύτερο ἀφορισμό ἐναντίον τοῦ πλούτου τόν περιέχει τό Ἱερό Εὐαγγέλιο, ἀνεξάρτητα ἀπό τό ἄν καί ἡ Εὐαγγελική αὐτή περικοπή τοῦ «πλουσίου νέου», πού θά ἀκούσουμε τήν Κυριακή στούς Ναούς μας, ὁρισμένοι τήν κατατάσσουν συνειδησιακά στούς «λησμονησμένους λόγους» τοῦ Ἰησοῦ.

Εἶναι πολύ χαρακτηριστικό τό γεγονός ὅτι ὁ κατά τά ἄλλα καλός νέος τῆς παραβολῆς, τηρεῖ ὅλες τίς ἐντολές καί πράγματι δείχνει πόθο γιά μιά ὑψηλότερη ζωή. Γι’ αὐτό καί ὁ Κύριος τοῦ παρουσιάζει μπροστά του τόν δρόμο πού ὁδηγεῖ στήν τελειότητα: «…ἔτι ἐν σοῖ λείπει. Πάντα ὅσα ἔχεις πώλησον καί διάδος πτωχοῖς, καί ἕξεις θησαυρόν ἐν οὐρανῷ, καί δεῦρο ἀκολούθει μοί» (Λουκᾶ ἰη΄ 22). Δηλ. τοῦ εἶπε ὁ Ἰησοῦς: «Ἀκόμη ἕνα σοῦ λείπει. Πώλησε ὅλα, ὅσα ἔχεις, καί μοίρασέ τα στούς πτωχούς καί θά ἔχεις θησαυρό στόν οὐρανό καί ἔλα νά μέ ἀκολουθήσεις ὡς μαθητής μου».

Ὅμως, ὁ Θεῖος διδάσκαλος μέ τόν λόγο του αὐτόν ἄγγιξε τήν ἀνοιχτή καί πυορροοῦσα πληγή τοῦ πλούσιου νέου. Καί ποιά ἦταν αὐτή ἡ πληγή; Μά ἡ ἴδια πληγή – πνευματική, ἠθική, κοινωνική – πού διά μέσου τῶν αἰώνων, βασανίζει ὅλους τούς πλουσίους καί μή, οἱ ὁποῖοι ἔχουν προσκολληθεῖ «ψυχή τέ καί σώματι» στόν δαίμονα τοῦ μαμωνᾶ. Στήν κοπριά αὐτή τοῦ διαβόλου πού ὅταν ἔρχεται ἡ κρίσιμη στιγμή κατά τήν ὁποία «παίζεται» ἡ αἰωνιότητα καί ἡ ἴδια ἡ σωτηρία, ἀρνοῦνται τόν Χριστό καί ἀγκαλιάζουν τόν χρυσό.

Πραγματικά ἀδελφοί μου, δέν μπορεῖ νά ὑπάρξει μεγαλύτερη ψυχική διαστροφή ἀπό τούτη, ἀφοῦ ὅσοι διακατέχονται ἀκόμα καί ἀπό «πάθη ἀτιμίας» δηλ. πέφτουν στίς αἰσχρές σαρκικές ἡδονές, ἐπιτέλους, προσφέρουν τήν «ἀγάπη» τους σέ κάποιο πρόσωπο. Ἀντιθέτως, ἐδῶ, στόν ἔρωτα τοῦ χρήματος, ἡ ἀγάπη καί ἡ ὅλη ὕπαρξη θυσιάζεται στό ἄψυχο μέταλλο καί στήν ὕλη.

Ἴσως πεῖ κάποιος πού δέν ἔχει ἐμβαθύνει στή δραματική διάσταση τοῦ θέματος, ὅτι αὐτά πού ὑποστηρίζουμε καταντοῦν ὑπερβολικά. Καί ὅμως, ὁ ἴδιος ὁ Κύριός μας, ὅταν ὁ ταλαίπωρος νέος «περίλυπος ἐγένετο, ἦν γάρ πλούσιος σφόδρα», διακήρυξε, γιά νά τό ἀκούσουμε ὅλοι μας σέ κάθε τόπο καί σέ κάθε ἐποχή: «…πώς δυσκόλως οἱ τά χρήματα ἔχοντες, εἰσελεύσονται εἰς τήν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ!» (Λουκᾶ ἰη΄ 24). Δηλ. «Πόσο δύσκολα αὐτοί, πού ἔχουν χρήματα, θά ἔμβουν εἰς τήν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ!». Τούτη εἶναι μιά ἀλήθεια πού θά πρέπει νά μᾶς προσγειώνει στήν πραγματικότητα καί τό γρηγορότερο νά μᾶς κάνει νά ἀλλάξουμε τούς στόχους μας, ἄν αὐτοί εἶναι ὑλικοί ἤ ἔστω «ὑψηλοί» περνῶντας ὅμως μέσα ἀπό τόν «γλυκασμό» τοῦ πλουτισμοῦ.

Βεβαίως ἡ Εὐαγγελική μας περικοπή δέν σταματᾶ ἐδῶ, ἀλλά συνεχίζει μέ τόν ζωντανό λόγο τοῦ Χριστοῦ μας, διά τοῦ ὁποίου καί λύνεται ἡ ἀπορία στούς μαθητές πού ρωτοῦν: «…καί τίς δύναται σωθῆναι;» (Λουκᾶ ἰη΄ 26). Δηλ. στό ἄκουσμα τοῦ λόγου τοῦ Ἰησοῦ ὅτι εἶναι εὐκολότερο καμήλα νά περάσει ἀπό τρύπα βελόνας, παρά πλούσιος νά μπεῖ στή βασιλεία τοῦ Θεοῦ, οἱ μαθητές του αἰσθάνθηκαν πολύ μεγάλη ἔκπληξη καί ρώτησαν «Ποιός τότε μπορεῖ νά σωθεῖ;».

Καί ὁ Κύριος στήν ἀπορία τους αὐτή ἀπαντᾶ, ἀφοῦ τούς κοίταξε πολύ ἐκφραστικά: «Τά ἀδύνατα παρά ἀνθρώποις, δυνατά παρά τῷ Θεῶ ἐστίν». (Λουκᾶ ἰη΄ 27). Δηλ. «Αὐτά πού γιά τούς ἀνθρώπους εἶναι ἀδύνατα, γιά τόν Θεό εἶναι δυνατά».

Ἄς μήν παρεξηγηθεῖ, φίλοι μου, ἀπό ἐμᾶς τούς στενόμυαλους καί προσκολλημένους στήν ὕλη ὁ ἀποκαλυπτικός αὐτός λόγος τοῦ Κυρίου μας. Δέν εἶναι λόγος πού καλύπτει τή λατρεία τοῦ πλούτου καί ἄρα μπορεῖ ἕνας διεστραμμένος πλούσιος νά ἐλπίζει ὅτι θά σωθεῖ «ὡς διά μαγείας».

Οὐδέποτε αὐτό.

Τί ὅμως θέλει νά πεῖ ὁ παράδοξος αὐτός λόγος; Ὅτι ἐνῷ εἶναι ἀδύνατον κατ’ ἄνθρωπον ὁ πλούσιος νά ξεκολλήσει ἀπό τή λατρεία τοῦ χρήματος, ἄν ὅμως δείξει καλή διάθεση καί παρακαλέσει τόν Θεό, ὁ ἴδιος ὁ Θεός πού τά πάντα δύναται, θά τοῦ δωρίσει τήν χάρη καί τήν εὐλογία του, ὥστε νά κατανικήσει τό φοβερό πάθος τῆς μανίας τοῦ πλούτου πού τόν καταπνίγει.

Θά τόν συνδράμει ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ, ὥστε ἡ ἀγάπη του, πού εἶναι κολλημένη στόν «χρυσό μαγνήτη» τοῦ διαβόλου, νά ἀπελευθερωθεῖ καί, μέσῳ τῆς ἐλεημοσύνης πρός τούς πτωχούς ἀδελφούς, νά ἀνέλθει τώρα πρός τόν ἴδιο τόν Θεό.

Ποιό ἁπλά. Ὁ πλούσιος σώζεται διά τῆς χάριτος καί τῆς μετανοίας, ὅταν παύσει νά εἶναι πλούσιος (κατά τή θεολογική καί συνάμα ρεαλιστική ἑρμηνεία τοῦ οὐρανοφάντορος Μέγ. Βασιλείου).

Ἄν κανείς ἔχει διαφορετική ἄποψη καί τρέφει μέσα του διαφορετική «θεολογία», πιστεύοντας ὅτι μέ τό βάρος τοῦ πλούτου θά περάσει τή «στενή πύλη», τό μόνο πού κατορθώνει εἶναι νά ξεγελᾶ τόν ἐαυτόν του καί νά τόν χλευάζουν τά δαιμόνια τοῦ μαμωνᾶ.

Προσοχή ὅμως ἀδελφοί μου, δέν ὑπάρχει διαχωριστική γραμμή μεταξύ πλουσίων καί πτωχῶν στούς ὁποίους καί οἱ περισσότεροι ἀνήκουμε (τά ὅρια τῆς φτώχειας εἶναι μόνο γιά τίς κυβερνήσεις καί τούς πολιτικούς). Τή νοοτροπία τοῦ ταλαίπωρου πλούσιου νέου πού ἀρνήθηκε τελικῶς τόν Χριστό, μπορεῖ νά τήν ἔχει καί ὁ πλέον φτωχός πού εἶναι προσκολλημένος στό μικρό του βαλάντιο.

Λοιπόν. Στῶμεν καλῶς!

Ἀμήν.

*Πηγή: Ιστότοπος Ι.Μ. Ιωαννίνων