«Ο φιλέρημος Μέγας!»

 

Γράφει ο Αρχιμανδρίτης του Οικουμενικού Θρόνου π. Θωμάς Ανδρέου, Πρωτοσύγκελλος της Ιεράς Μητροπόλεως Ιωαννίνων.

 

Ο Όσιος Αντώνιος γεννήθηκε περίπου το 251 μ.Χ. στην πόλη Κομά, της κάτω Αιγύπτου από ευσεβείς γονείς. Έχοντας μεγάλη πατρική περιουσία, έζησε τα πρώτα χρόνια της ζωής του στην Αίγυπτο έως τον θάνατο των γονέων του που συνέβει όταν εκείνος βρισκόταν στην ηλικία περίπου των 20 ετών, Έχοντας μια κατά σάρκα αδελφή, ανέλαβε ο ίδιος την φροντίδα της στην θέση των γονέων που έχασε. Λίγο αργότερα και σε κάποια Θεία Λειτουργία, άκουσε την ευαγγελική περικοπή που αναφέρει τον Λόγο του Κυρίου μας: ''πώλησόν σου τα υπάρχοντα και δος πτωχοίς και έξεις θησαυρόν εν ουρανώ, και δεύρο ακολούθει μοι" (Μτθ.19-21), τον οποίον αναφέρει ο ευαγγελιστής Ματθαίος σε μια περιγραφή της συνάντησης του Κυρίου μας με κάποιον που του ζήτησε τρόπο κατάκτησης της αιωνιότητας.

Ο Άγιος, ακούγοντας την απάντηση του Κυρίου μας, δε δίστασε να απαρνηθεί ακόμα και τον ίδιο του τον εαυτό, αποκαθιστώντας πρωτίστως την αδελφή του, φρόντισε να μοιράσει όλην την περιουσία του στους πτωχούς και στην συνέχεια να αναζητήσει την σωτηρία της ψυχής του, στην εξωτερική απομόνωση, στην εσωτερική περισυλλογή... Μιας και δεν υπήρχαν ακόμα οι μοναστικές κοινότητες, ο Άγιος απομονώθηκε στην έρημο προσευχόμενος νυχθημερόν στο Θεό.

Για κάποιον που ακούει αυτήν την ιστορία, πιθανόν η απόφαση του Αγίου, δηλαδή να απαρνηθεί την τεράστια περιουσία του και να απομονωθεί στην έρημο, ίσως θεωρηθεί παραλογισμός. Παραλογισμός νοείται ότι υπερβαίνει το λογικόν. Όμως, η έννοια της πίστεως, η αγάπη προς τον Θεό, δεν εντάσσεται στα στενά όρια της ανθρώπινης λογικής. Η λογική λέει, πως κάποιος που ζει μέσα στον πλούτο περνά καλά στην ζωή του... Είναι όμως έτσι; Πόσες φορές συναντήσαμε τον πόνο και την θλίψη μέσα στον πλούτο; Πόσες φορές είδαμε, πως τελικά ο πλούτος δεν μπορεί να κρατήσει τον άνθρωπο μακριά από τον πόνο, να τον κρατήσει για πάντα στην ζωή; Και μετά ταύτα τι; Τι σημαίνει να περάσεις 80 και 90 και 100 χρόνια μερικής ευτυχίας εναλλασομένης με τις άφευκτες ώρες της θλίψεως και της δοκιμασίας;

Η παράλογη φαινομενικά ενέργεια του Μεγάλου Αντωνίου είναι αλήθεια πως προβληματίζει... Όμως, για κάποιον που πιστεύει αληθινά στον Θεό, δεν υπάρχει τίποτε που μπορεί να γίνει αιτία να απομακρυνθεί από Εκείνον. Η διαχείριση του πλούτου, δεν είναι εύκολη υπόθεση... Αν ήταν, δεν θα υπήρχαν πλούσιοι και πτωχοί επάνω στην ίδια γη! Όμως, ο άνθρωπος ξεχωρίζει για την απληστία του. Την απληστία που δημιουργεί το χάσμα μεταξύ πλουσίων και πτωχών. Πως είναι δυνατόν, σκέπτομαι, σε μια ήπειρο όπως η Αφρική, που συγκεντρώνει στα σπλάχνα της όλους τους υπόγειους θησαυρούς της γης, σε αυτήν την ήπειρο να πεθαίνουν άνθρωποι από την πείνα και την δίψα; Ο Θεός το θέλησε που τους έθεσε εκεί, ή οι άνθρωποι που αιώνες τώρα εκμεταλλεύονται και την γη και τους ανθρώπους επάνω εις αυτήν; 

Ο Μέγας Αντώνιος, υπερέβει  τον εαυτό του, γνωρίζοντας πως τελικά, ο μεγαλύτερος εχθρός του ανθρώπου είναι ο ίδιος του ο εαυτός! Εκεί, στην μοναξιά της ερήμου αναζητά τον Θεό, χωρίς να απαρνηθεί τον άνθρωπο, αφού σύντομα οι μεγάλες αρετές του, γίνονται αιτία οι άνθρωποι να τον αναζητούν στην ησυχία της ερήμου και στο πρόσωπο Του να βρίσκουν την παρηγοριά και την ελπίδα από τα βάρη της ζωής.

Μια φορά χρειάσθηκε να εγκαταλείψει την αγαπημένη του έρημο και να επισκεφθεί την πολύβουη και ξακουστή Αλεξάνδρεια, μόνον για να προασπιστεί τα δόγματα της Πίστεως μας, από τους αιρετικούς που εκείνη την εποχή πρωτεμφανίσθηκαν μετά το τέλος των μεγάλων διωγμών, σαν τα δηλητηριώδη μανιτάρια στο δάσος που τα βλέπεις αλλά δεν μπορείς να τα ξεχωρίσεις. Και κάποια από αυτά, ίσως σου στοιχίσουν ακόμα και την ίδια σου την ζωή! Έτσι και οι αιρέσεις. Δεν είναι πάντα ορατός ο κίνδυνος του πνευματικού θανάτου, αλλά πάντοτε ελλοχεύει... Ο Μέγας Αντώνιος, κοιμήθηκε ειρηνικά εκεί, στα βάθη της ερήμου που για τόσα χρόνια έγινε κατοικία του και στην ζωή και στον θάνατο.

Όμως, θα ήταν ελλιπές το μικρό μας αφιέρωμα στον μεγάλο αυτό Ασκητή, εάν δεν προσπαθούσαμε να δούμε τον Άγιο, σαν παράδειγμα προς μίμηση στην σημερινή υπερκαταναλωτική κοινωνία που από την ευμάρεια γνωρίζει την ανέχεια... Ποιος μπορεί σήμερα να φαντασθεί, στην εποχή που ο πλούτος αποτελεί το όνειρο των πολλών, πως κάποιος θα μπορούσε να κάνει κάτι τέτοιο.Να χαρίσει τα υπάρχοντα του στους πτωχούς και πλέον ελεύθερος απ' ότι μπορεί να τον επιβαρύνει στον κόσμο να αφοσιωθεί πλήρως στον Θεό; Η ελευθερία, είναι προνόμιο των ανθρώπων που τολμούν! Ο Μέγας Αντώνιος ξεχωρίζει στο συναξάρι της πίστεως γιατί τόλμησε να κάνει όχι ότι η λογική θα υπαγόρευε, αλλ' ότι η ψυχή αναζητά! Και η ψυχή ζητά την ελευθερία. Ότι μας δεσμεύει μας κάνει αδύνατους, ότι μας απελευθερώνει μας κάνει δυνατούς.  

Ακούς σήμερα συνθήματα περί ανακατανομής του πλούτου... Ψεύτικα και μάταια συνθήματα χωρίς καμία εφαρμογή... Γιατί, για να υποστηρίξεις  κάτι, θα πρέπει πρώτα να το έχεις βιώσει ο ίδιος! Ο Μέγας Αντώνιος, κήρυξε αυτό που ο ίδιος βίωσε στην επίγεια ζωή του. Έζησε πραγματικά ελεύθερος με μιαν ελευθερία ακατανόητη, στους ανοήτους...  Τελικά, πλούσιος δεν μπορεί να είναι εκείνος που μετρά σε αριθμούς την δύναμή του, αλλά εκείνος που την δύναμή του τη μεταφράζει σε αποδέσμευση, σε λύτρωση και σε ψυχική γαλήνη...

Μακάρι η γαλήνη της ψυχής να εξαγοραζόταν. Όμως, κάποια πράγματα δεν εξαγοράζονται ούτε με όλους τους θησαυρούς της γης... Κάποια πράγματα στην ζωή κατακτώνται. Και η κατάκτηση τους δεν προϋποθέτει τίποτε περισσότερο από την πλήρη εμπιστοσύνη μας στην πρόνοια του Θεού και όχι στις ανθρώπινες ελλειπτικές μας δυνάμεις.