Κυριακή 24 Οκτωβρίου 2010

Σάββατο 23 Οκτωβρίου 2010

Εκδόσεις

Για τον Πολιούχο μας Άγιο Γεώργιο...

Ανακοίνωση

Την Τρίτη 26 Οκτωβρίου γιορτάζεται η ανακομιδή των Σεπτών Λειψάνων του Νεομάρτυρος Αγίου Γεωργίου. Στον Ιερό Προσκυνηματικό Ναό της Πλατείας Πάργης τη Δευτέρα, ώρα 6 το απόγευμα, θα τελεστεί Μέγας Αρχιερατικός Εσπερινός μετά αρτοκλασίας. Την ίδια μέρα, στις 9 το βράδυ θ' αρχίσει η Αγρυπνία στο Παρεκκλήσιο του τάφου του Νεομάρτυρα στον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Αθανασίου.

Το πρωί της Τρίτης θα τελεστεί στον Ι. Ν. Αγ. Γεωργίου, στην Πλατεία Πάργης, Πανηγυρική Αρχιερατική Θεία Λειτουργία και το απόγευμα της ίδιας μέρας ο Εσπερινός μετά Παρακλήσεως.

Πέμπτη 21 Οκτωβρίου 2010

26 Οκτωβρίου 1971...

«...Τα ανακομιζόμενα ως άνθη εαρινά οστά του μάρτυρος ο Πρωτοσύγκελος -ο σημερινός Μητροπολίτης Ιωαννίνων Θεόκλητος- παρέδιδε στους παρεστώτας εν κατανύξει αρχιερείς, οι οποίοι τα παρέδιδαν στον Ιωαννίνων Σεραφείμ. Ο οικείος Μητροπολίτης ένδακρυς παρελάμβανε αυτά…
Βαθεία συγκίνηση προκλήθηκε, όταν ο Πρωτοσύγκελος ανεκόμισε με φόβο και ευλάβεια την τιμία κάρα του αγίου, την οποία, αφού ασπάστηκε εν συντριβή, παρέδωσε στον Μητροπολίτη του…».

(Κ. Π. Βλάχος, «Βίος του αγίου ενδόξου νεομάρτυρος Γεωργίου του εν Ιωαννίνοις» - Ιωάννινα 2000)

Κυριακή 10 Οκτωβρίου 2010

Στο πανηγύρι του Αγίου Ευσταθίου

Tου Nίκου Γ. Ξυδάκη

Στο Άγιον Όρος μπαίνεις από θαλάσσης, σαν νησί. Περιπλέεις τη χερσόνησο, συμπαγή ή αραιότερα δάση, βουνοπλαγιές, διάσπαρτα κτίσματα, πύργους, αρσανάδες, ερειπιώνες, κτιριακά συγκροτήματα -από τον ύστερο Μεσαίωνα ως σήμερα, χίλια συμπαγή χρόνια. Αυτός ο συμπαγής χρόνος σε κάνει να νιώθεις μες στο αγιορείτικο βαπορέτο σαν να προσεγγίζεις τη Βενετία, τη θαλασσινή πολιτεία. Όλα είναι οικεία και μεγάλα, deja vu.

Στο λιμανάκι της Δάφνης περιμένουν μερικά τζιπ· στις πινακίδες τους διαβάζεις τη μονή προέλευσης. Δάση, δάση, δάση. Η Φύση προετοιμάζει τον προσκυνητή, τον αμύητο, τον περιηγητή, με καστανιές, πλατάνια, κυκλάμινα, βατόμουρα, φτέρες. Συχνά βρέχει.

Για τι τον προετοιμάζει; Το Όρος δεν είναι ένα. Η παράδοσή του δεν είναι μία και ενιαία, είναι πολυσχιδής, πληθωρική, ποικίλη, οι μονές δεν είναι ίδιες, οι σκήτες διαφορετικές, τα κελιά, τα καθίσματα, οι καλύβες, όλα έχουν δικό τους χαρακτήρα. Τον χαρακτήρα των μοναχών που τα εμψυχώνουν κάθε ιστορική στιγμή, συνεχίζοντας την παράδοση. Η ανανεούμενη παράδοση: αυτή είναι ένας πυρήνας. Παράδοση μοναχικού βίου και ησυχασμού· διαρκής συνομιλία με τους κεκοιμημένους: στη σαββατιάτικη τράπεζα, με το καμπανάκι του ηγούμενου, όλοι γεύονται τα κόλλυβα και σχωρνάνε· το ίδιο, στην κυριακάτικη τράπεζα της πανηγύρεως. Οι απόντες είναι διαρκώς παρόντες, οι ψυχές είναι πάντα ζωντανές.

Και προσευχή, ησυχία, ακολουθίες: ιδού άλλος πυρήνας. Ο εσπερινός στο ναΰδριο του Αγίου Ευσταθίου είναι εμπειρία ησυχίας· τα κείμενα ρέουν σαν νοερά προσευχή και ξεχύνονται από τα παράθυρα στο Αιγαίο Πέλαγος του απογεύματος, το μουρμουρητό των προσευχών σμίγει με τον κυκλικό παφλασμό του κύματος στα βράχια από κάτω. Ο μοναχισμός των κελιών και των καθισμάτων εκπέμπει αμεσότητα και ανθρώπινη θέρμη, είναι η ελληνορθόδοξη εκδοχή χριστιανισμού, με συχώρεση και αλληλοπεριχώρηση, με δόξα ζωής και ήρεμη αποδοχή θανάτου, είναι ο κόσμος του Παπαδιαμάντη και του Πεντζίκη, κόσμος με οικονομία, με αίσθημα και αισθητική: Το γιορτινό στόλισμα του ναϋδρίου είναι φύλλα δάφνης σκορπισμένα σε όλα τα δάπεδα έως το ιερό. Απλό, υψηλό.

Η λειτουργία είναι ο χορός, των ψαλτών και των μοναχών, που τελετουργούν με ακρίβεια και αστείρευτη ζωτικότητα υπό το ημίφως των κεριών· κινούνται ακαταπαύστως σαν κουρδισμένο μπαλέτο, μελανές σκιές στο λυκαυγές. Ψιθυρίσματα, ψαλμωδίες, ευχές, άνθη, θυμίαμα, εικονίσματα· αν υπήρχαν και γραΐδια λαδικά, θα εβλέπαμε ολοζώντανο το Παπαδιαμαντικό Διήγημα. Μα όχι, δεν βλέπω καμιά θεια, μόνο καλόγερους και δεκάδες άρρενες λαϊκούς που έσπευσαν στο πανηγυράκι, παρά θιν’ αλός, με άνορακ και μποτάκια, ευλαβούμενοι και φιλακόλουθοι, ξεμοναχιασμένοι προσκυνητές, περίεργοι και φίλοι μοναχών. Αυτοί οι φίλοι νοικοκυρεύουν το κάθισμα, βοηθάνε στο μαγειρείο, στρώνουν τη λαμπρή τράπεζα: αυτή τη μεγαλειώδη κορύφωση του κοινού βίου. Οίνος, ιχθύς, κατσικίσιο τυρί, σταφύλια, κόλλυβα· σαν να κυλούν φυσικά ως το τραπέζι απ’ τις πλαγιές, όπου κατηφορίζουν αμπέλια και ελιές.

Το πρωί, τριακόσια μέτρα πάνω απ’ τη θάλασσα, κρεμαστοί, μιλάμε με άλλους φίλους. Μοναχοί σπουδαγμένοι, ταξιδεμένοι, διεθνιστές, με υψηλές πνευματικές και διοικητικές ικανότητες. Νοιάζονται την Ελλάδα τη σημερινή, ρωτούν να μάθουν για την κρίση, για τις αγωνίες των ανθρώπων. Νοιάζονται για το μέλλον της αγιορείτικης πολιτείας: τα προβλήματα ογκώνονται, αλλάζουν, προβλήματα περιβαλλοντικά, διαβίωσης, δημογραφικά, διαχείρισης της κληρονομιάς, διαχείρισης φυσικών πόρων. «Οι καλόγεροι δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα μόνοι τους», λένε. Αυτοί, οι πιο μορφωμένοι και ικανοί, διπλωμάτες και διορατικοί σαν τον πατριάρχη Φώτιο, είναι οι πιο ανήσυχοι, αναζητούν προσαρμογές και νέες στερεώσεις.

Το Όρος πιέζεται όλο και περισσότερο από τα πλήθη των επισκεπτών, Ελλήνων και ξένων, από ένα αδιάκοπο ρεύμα ιδιότυπου τουρισμού. Οι μοναχοί αφήνουν τον ήσυχο βίο για να εξυπηρετήσουν τα πλήθη, να τους φιλέψουν, να τους ταΐσουν, να τους κοιμήσουν, να υπηρετήσουν τις θρησκευτικές τους ζητήσεις. «Αλλά ο καλόγερος είναι ον ησυχαστικό, γι’ αυτό ήρθε στο Όρος...», λέει ο ιερομόναχος Σ. (Όλοι τρελαίνονται για iPhone 4, σαν παιδιά.)

Σαράντα περίπου χρόνια από την αρχή της αναγέννησης με την αναβίωση των κοινοβίων, δύο μόλις χρόνια από την υπόθεση Βατοπεδίου, που έγινε κοινόβιο τελευταίο, μόλις το 1991, η μεγαλύτερη μοναστική πολιτεία του κόσμου αναστοχάζεται τον εαυτό της, μεταξύ υλικής διαχείρισης και πνευματικής αποστολής.

Βγαίνουμε. Στην Ουρανόπολη συνωθούνται σαλοί, Ρώσοι, Ρουμάνοι, Μακεδόνες, παλαιοελλαδίτες. Γερμανοί τουρίστες φωτογραφίζουν το πλήθος. Στην έξοδο του πάρκινγκ συνωθούνται BMW X7 και Grand Cherokee. Βρέχει.

(Από την «Καθημερινή»)

Σάββατο 9 Οκτωβρίου 2010

Χρήστος Μαρκίδης*: «Έξι συνομιλίες»

Συνομιλία Α΄

Με τον ποιητή Χρήστο Μπράβο


ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΠΡΑΒΟΣ: Για πρώτη φορά είδα δουλειά σου στην έκθεση «Αθήνα - Εικαστικά ’85», που έγινε στο Κέντρο Τεχνών. Ήταν τέσσερα πορτρέτα που μου έκαναν ιδιαίτερη εντύπωση και ανακάλεσαν στη μνήμη μου, αμυδρά έστω, τον Μοντιλιάνι και τον Μπέικον. Δεν μπόρεσα να σε ρωτήσω τότε. Σε ρωτώ τώρα αν τους συγκαταλέγεις στους δάσκαλους σου.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΑΡΚΙΔΗΣ: Πράγματι, ο Μοντιλιάνι ήταν ένας από τους ζωγράφους που διαμόρφωσαν τον ψυχισμό μου, σε μια ηλικία που είμαστε ανοιχτοί στις επιρροές. Ο Μπέικον, ενώ είναι πιο σύγχρονος και γι’ αυτό πιο πολυσυζητημένος, έχει κάτι ιδιαζόντως αγγλοσαξονικό που δεν με ενδιαφέρει. Δεν μου ταιριάζει ο ακραίος εξπρεσιονισμός, επίσης.

Χ. ΜΠ.: Ποιοι ζωγράφοι ή εποχές της ζωγραφικής θα μπορούσαμε να πούμε ότι σ’ έχουν επηρεάσει, χωρίς να χάσουν σε ισχύ μέσα στον χρόνο;
Χ. Μ.: Όλοι οι σπουδαίοι ζωγράφοι έχουν κάτι να μας διδάξουν. Άλλοι μας συνεπαίρνουν επειδή η τροχιά μας διασταυρώνεται με το έργο τους, άλλοι γιατί αισθανόμαστε μυστικές σχέσεις να μας ενώνουν, που λίγο μας νοιάζει να τις εκλογικεύσουμε κι από τους περισσότερους κάτι έχουμε εσωτερικεύσει. Όμως αυτό που βλέπω να κερδίζει μέσα μου με τον χρόνο είναι οι μεγάλες παραδόσεις. Η αρχαϊκή Ελλάδα, λόγου χάρη, τα πορτρέτα του Φαγιούμ, τα Ψηφιδωτά, οι Εικόνες, το μυστήριο των οποίων όρισε και θα ορίζει διαχρονικά την ψυχή μας.

Χ. ΜΠ.: Έχουμε δει κατά καιρούς πολλές «νεκρές φύσεις». Αν ορίσουμε τη «νεκρή φύση» ως απουσία του ανθρώπου, έχω την εντύπωση πως η απουσία αυτή στις δικές σου «νεκρές φύσεις» γίνεται παρουσία, παίρνει πνοή ζωής από τον περιβάλλοντα χώρο.
Χ. Μ.: Ο όρος «νεκρή φύση» είναι συμβατικός. Αλλά η «Νεκρή φύση με τα παπούτσια» του Βαν Γκογκ, για παράδειγμα, είναι πιο εκφραστική από ένα πορτρέτο -κάποτε η απουσία γίνεται ουσιαστικότερη από οιαδήποτε παρουσία. Για τις δικές μου «νεκρές φύσεις», θα έλεγα ότι το περιβάλλον λειτουργεί δραματικά και όχι περιγραφικά. Η προσπάθεια αφορά στο να συγκεραστεί ο βιωματικός χώρος με τα έμψυχα πρωτότυπα αντικείμενα. Φόντο και θέμα συνδιαλέγονται, παραμερίζοντας την αρχική εναντίωση.

Χ. ΜΠ.: Επιμένεις σε κάποια χρώματα (μαύρα, λευκά, ώχρες, γκρίζα) και αποκλείεις κάποια άλλα. Το πράσινο, για παράδειγμα, ή το κίτρινο. Ζητώ το λόγο.
Χ. Μ.: Η επιλογή της χρωματικής μου γκάμας έγινε σε νεαρή ηλικία, σχεδόν ανύποπτα. Αργότερα άρχισα να κατανοώ τη σοφία της γαιώδους κλίμακας, παρατηρώντας τη φύση. Στη φύση τα απόλυτα χρώματα είναι ψημένα, είναι από χώμα, ο ουρανός είναι πνεύμα. Η φύση μάς χαρίζει τα έντονα, καθαρά χρώματα σε μικρές δόσεις και μάλιστα μόνο μία φορά το χρόνο. Αυτά τα διακριτικά έντονα χρώματα εμείς τα κάναμε αυτοσκοπό. Προσβάλαμε βάρβαρα το μέτρο.

Χ. ΜΠ.: Τι αντιπροσωπεύει για σένα το μαύρο;
Χ. Μ.: Το μαύρο είναι το Χάος, απ’ το οποίο προκύπτει ο Κόσμος, η νυχτερινή μαγεία, το ασυνείδητο. Στη μεσογειακή παράδοση είναι το χρώμα της συμφιλίωσης με τον θάνατο. Το μαύρο είναι πολύ κοντά στο λευκό σαν λάμψη και σαν ποιότητα. Είναι το «άλλο» φως.

Χ. ΜΠ.: Τα πρόσωπα στα πορτρέτα σου, αινιγματικά και ανεξιχνίαστα, είναι η Σφίγγα, στο ερώτημα της οποίας πρέπει ν’ απαντήσεις για να μπεις πού;
Χ. Μ.: Σε μια τόσο μεταφυσική ερώτηση θα μου επιτρέψεις μιαν ανάλογη απάντηση. Ο άνθρωπος πάντοτε αναζητούσε ένα πρόσωπο. Στις μεγάλες εποχές το έχει συλλογικά. Στις μεταιχμιακές το ψάχνει εναγώνια. Στη δική μας οριακή εποχή, το αίτημα τραγικά επανατοποθετείται.

1987

*Ο Χρήστος Μαρκίδης γεννήθηκε στη Δράμα το 1954. Σπούδασε Ζωγραφική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών από το 1974 ως το 1979. Παρουσίασε μέχρι τώρα τη δουλειά του σε δώδεκα ατομικές εκθέσεις, ενώ συμμετείχε σε περισσότερες από πενήντα ομαδικές στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Παράλληλα κυκλοφόρησαν τα ποιητικά του έργα «Μονόζυγο - Τέσσερα Σχεδιάσματα», Διάττων 1999, «Έως», Διάττων 2001, «Άτια στο σκοτεινό νερό», Εκδόσεις του Φοίνικα 2003, «Αμώεν», Εριφύλη 2004, και τα δοκίμιά του «Επτά κείμενα περί Τέχνης», Εκδόσεις του Φοίνικα 2002, «Κατάματα», Γαβριηλίδης 2005.

Υ. γ.

Οι «Έξι συνομιλίες» του Χρήστου Μαρκίδη (εκδόσεις «Γαβριηλίδη», 2007) έφτασαν στα χέρια μας, λίγο πριν οδηγηθούν στην πολτοποίηση, χάρη στον πρωτοσύγκελο της Ι. Μ. Ιωαννίνων π. Φιλόθεο Δέδε.
Τον ευχαριστούμε από καρδιάς…

Παρασκευή 8 Οκτωβρίου 2010

«Αγιότητα, το λησμονημένο όραμα»

Την Κυριακή 17 Οκτωβρίου ξεκινούν οι εσπερινές ομιλίες του έτους 2010 - 2011, που θα γίνονται από κληρικούς της Ιεράς Μητροπόλεως Ιωανίνων στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου Περιβλέπτου της πόλεως των Ιωαννίνων. Κάθε Κυριακή, μετά την ακολουθία του Εσπερινού, στις 5.00 το απόγευμα.
Το κεντρικό θέμα των φετινών ομιλιών είναι: “Άγιοι γίγνεσθε ότι εγώ άγιος ειμί”. Αγιότητα, το λησμονημένο όραμα».

Νεανικές Συνάξεις

Την Κυριακή 17 Οκτωβρίου ξεκινούν οι Νεανικές Συνάξεις στις Ενορίες της Μητροπόλεώς μας με τον καθιερωμένο Αγιασμό σε κάθε Ενοριακό Ναό.
Καλούμε τη νεολαία, να πλαισιώσει τις Συνάξεις αυτές, ώστε μαζί να προσπαθήσουμε να αποκτήσουμε παραστάσεις, αλλά κυρίως βιωματικές εμπειρίες μέσα από το χώρο της Εκκλησίας, που είναι έκδηλη η αγάπη του Θεού για τον άνθρωπο και μάλιστα θυσιαστική, με σκοπό τη μεταμόρφωση του κόσμου, την δική μας μεταμόρφωση.
Επίσης θα ξεκίνησαν οι παράλληλες, με τις Νεανικές Συνάξεις δημιουργικές δραστηριότητες, όπως διδασκαλία μουσικής και μουσικών οργάνων, Ηλεκτρονικών Υπολογιστών, χορών, ζατρικίου κ.λ.π., που σκοπό έχουν να δώσουν ερεθίσματα στα νιάτα μας ώστε να αποκτήσουν περισσότερες γνώσεις και να γνωρίσουν την ψυχαγωγία μέσα από την ομάδα και το παιγνίδι. Καλούμεθα όλοι να εμπιστευθούμε τα παιδιά μας στον Θεό μας, ο οποίος γνωρίζει καλύτερα από όλους μας τις ανάγκες τους και τις θεραπεύει με τη δική Του αγαπητική διάθεση.
Σας περιμένουμε, λοιπόν, όλους…

(Από την Ιερά Μητρόπολη Ιωαννίνων)