Τρίτη 30 Αυγούστου 2022

Βαρθολομαίος για Αρχή της Ινδίκτου

 † Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Σ

ΕΛΕΩι ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ

ΠΑΝΤΙ Τῼ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΧΑΡΙΝ, ΕΙΡΗΝΗΝ ΚΑΙ ΕΛΕΟΣ

ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥ ΠΑΣΗΣ ΤΗΣ ΚΤΙΣΕΩΣ ΚΥΡΙΟΥ ΚΑΙ ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΣΩΤΗΡΟΣ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

             Ἱερώτατοι ἀδελφοί Ἀρχιερεῖς καί τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

             Εἰσερχόμενοι σήμερον, εὐλογίᾳ Θεοῦ, εἰς τό νέον ἐκκλησιαστικόν ἔτος, τιμῶμεν κατά τήν ἑορτήν ταύτην τῆς Ἰνδίκτου τήν «Ἡμέραν προστασίας τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος» καί ἀναπέμπομεν δοξολογικάς καί εὐχαριστηρίους εὐχάς πρός τόν Κτίστην τῶν ἁπάντων διά τό «μέγα δῶρον τῆς δημιουργίας».

 Διακηρύσσομεν καί πάλιν γεγονυίᾳ τῇ φωνῇ, ὅτι ὁ σεβασμός πρός τήν κτίσιν καί ἡ διαρκής μέριμνα διά τήν προστασίαν της ἀνήκουν εἰς τόν πυρῆνα τῆς Ὀρθοδόξου ἡμῶν ταυτότητος, ὡς ἕν ἐκ τῶν τιμαλφεστάτων στοιχείων της. Ἡ Ἐκκλησία γνωρίζει καί διδάσκει ὅτι αἰτία τῆς ἀλλοτριώσεως τοῦἀνθρώπου ἀπό τήν «καλήν λίαν» δημιουργίαν καί τόν συνάνθρωπον εἶναι ἡ «Θεοῦ ἀλλοτρίωσις». Ὑπενθυμίζει δέ εὐθαρσῶς ὅτι δέν ὑπάρχει αὐθεντική ἐλευθερία χωρίς τήν Ἀλήθειαν καί ἔξω ἀπό τήνἈλήθειαν, ἡ ὁποία εἶναι ἡ κατ᾿ ἐξοχήν ἐλευθεροποιός δύναμις. «Γνώσεσθε τὴν ἀλήθειαν, καὶ ἡ ἀλήθεια ἐλευθερώσει ὑμᾶς» (Ἰωάν. η’, 32).

             Ἐπί τρεῖς καί πλέον δεκαετίας, ἡ Ἁγία τοῦ Χριστοῦ Μεγάλη Ἐκκλησία προβάλλει μετ᾿ ἐμφάσεως καί δυναμισμοῦ, διά ποικίλων πρωτοβουλιῶν, τό οἰκοφιλικόν μήνυμα τῆς Ὀρθοδοξίας. Ἡ 1η Σεπτεμβρίου 1989 θά σηματοδοτῇ καί θά συμβολίζῃ ἐσαεί τήν ἔναρξιν ἑνός εὐλογημένου κινήματος, τό ὁποῖον παρήγαγε καρπόν πολύν, ἀνέδειξε τάς πνευματικάς καί ἠθικάς ρίζας καί παραμέτρους τῆς καταστροφῆς τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος, ἐκινητοποίησε πρόσωπα καί θεσμούς, ἐνέπνευσε τόν λοιπόν χριστιανικόν κόσμον, ἔδειξε τήν ὁδόν πρός ἀντιμετώπισιν τοῦ μεγάλου προβλήματος, ὁδόν, ἡ ὁποία διαβαίνει διά μέσου, πρῶτον, τῆς κατανοήσεως τῆς συνδέσεως αὐτοῦ μέ τήν κρίσιν τῆς ἀνθρωπίνης ἐλευθερίας καί τῆς ἀνάγκης ριζικῆς ἀλλαγῆς νοοτροπίας καί συμπεριφορᾶς ἀπέναντι εἰς τήν κτίσιν, καί, δεύτερον, διά τῆς κοινῆς καί πανανθρωπίνης δράσεως, δεδομένων τῶν παγκοσμίων διαστάσεων καί τῶν τραγικῶν ἐπιπτώσεων τοῦ οἰκολογικοῦ ὀλέθρου.

             Πολύτιμον παρακαταθήκην διά τό μέλλον ἀποτελεῖ ἡ σημαντική συγγραφική παραγωγή εἰς τόν χῶρον τῆς θεολογικῆς οἰκολογίας, κεντρικήν θέσιν εἰς τήν ὁποίαν κατέχουν αἱ μελέται τοῦ Ἱερωτάτου Μητροπολίτου Περγάμου κ. Ἰωάννου, Καθηγητοῦ καί Ἀκαδημαϊκοῦ. Ἀνεξάντλητον πηγήν ἐμπνεύσεως θά ἀποτελοῦν καί αἱ εἰσηγήσεις εἰς τά ἐννέα ἐν πλῷ διεθνῆ οἰκολογικά Συμπόσια, εἰς τά ὁποῖα συμμετεῖχον ὀνομαστοί εἰδικοί ἐπιστήμονες καί ἐκπρόσωποι τῆς πολιτικῆς, τοῦ πολιτισμοῦ καί τοῦ πνεύματος. Τά κείμενα αὐτά εἶναι ἰδιαιτέρως χρήσιμα καί διά τήν περιβαλλοντικήν ἀγωγήν, ἡ ὁποία διεκδικεῖ σημαντικόν ρόλον εἰς τήν σύγχρονον ἐκπαίδευσιν. Ὀρθῶς ἔχει λεχθῆ, ὅτι «στό μέλλον, μία παιδεία χωρίς οἰκολογικό προσανατολισμό θά εἶναι παρωδία παιδείας».

             Ἡ ἀειφόρος ἀνάπτυξις εἶναι μονόδρομος. Αὐτή, ἡ ὁποία διασφαλίζει τήν οἰκολογικήν ἰσορροπίαν εἰς τό παρόν καί ἀποτελεῖ ἐγγύησιν διά τό μέλλον, ἔχει τούς ὅρους της: τήν οἰκολογικήν οἰκονομίαν, τήν ἀλλαγήν εἰς τήν γεωργικήν καί τήν βιομηχανικήν παραγωγήν, εἰς τήν παραγωγήν καί τήν χρῆσιν τῆς ἐνεργείας, εἰς τάς μετακινήσεις καί τάς μεταφοράς ἀγαθῶν, νέα καταναλωτικά πρότυπα κ. ἄ. Δυστυχῶς, συχνά αἱ καλαί προθέσεις, αἱ συμφωνίαι καί αἱ διακηρύξεις, παραμένουν ἁπλῆ θεωρία, «μεγάλα λόγια», χωρίς ἀντίκρυσμα εἰς τήν πρᾶξιν, «ἀκάλυπτες ἐπιταγές», ὅπως ἔχει γραφῆ. Ἡ ἀνθρωπότης δέν συνετίζεται ἀπό τήν κλιματικήν ἀλλαγήν, τάς καταστροφικάς πυρκαϊάς, τούς καύσωνας, τά πλημμυρικά φαινόμενα, τήν ραγδαίαν μείωσιν τῆς βιοποικιλότητος, τήν μόλυνσιν τῆς ἀτμοσφαίρας καί τῶν θαλασσῶν, τήν ἀποψίλωσιν τῶν δασῶν καί τάς κοινωνικάς ἐπιπτώσεις τῆς περιβαλλοντικῆς κρίσεως, μέ πρώτην τήν μαζικήν μετανάστευσιν διά περιβαλλοντικούς λόγους. Ἐξακολουθεῖ νά τρέφῃ ψευδαισθήσεις περί τῆς ἐγγενοῦς ἱκανότητος τῆς φύσεως νά αὐτοπροστατεύεται καί νά ὑπερβαίνῃ τά ἀνθρωπογενῆ τραύματα. Γνωρίζομεν, ἀλλά συνεχίζομεν νά δρῶμεν ὡς ἀπληροφόρητοι, νά ἀπωθῶμεν τήν ἀλήθειαν ὅτι, ἀναφορικῶς πρός τήν σχέσιν μέ τό φυσικόν περιβάλλον, ὁ σύγχρονος τεχνοκρατικός καί οἰκονομοκεντρικός πολιτισμός μας δέν ἀποτελεῖ πρόοδον, ἐφ᾿ ὅσον ἡ μεγαλυτέρα καταστροφή τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος συνετελέσθη εἰς τήν ἐποχήν μας, ἐποχήν κυριαρχίας τῆς ἐπιστήμης καί τῆς οἰκονομίας. Ἡ κλιματική ἀλλαγή εἶναι μία μεγάλη καταστροφή, ἡ ὁποία προεκλήθη ἀπό τήν ἀνθρωπίνην ἀνευθυνότητα καί τό ἀδιέξοδον πρότυπον ὀργανώσεως τῆς οἰκονομικῆς ζωῆς. Ἔχομεν μέλλον, μόνον ἐάν κατανοήσωμεν ὅτι ἡ προστασία τῆς ἀκεραιότητος τῆς δημιουργίας ὄχι μόνον δέν ἀποτελεῖ ἐμπόδιον εἰς τήν οἰκονομικήν ἀνάπτυξιν, ἀλλά εἶναι τό ὄχημα διά πραγματικήν πρόοδον.

             Ἐφέτος, οἱ ἑορτασμοί τῆς Ἡμέρας προστασίας τῆς κτίσεως συνηχοῦν μέ τήν κλαγγήν τῶν ὅπλων εἰς τήν Οὐκρανίαν, μέ τήν κραυγήν τῶν θυμάτων τῆς πολεμικῆς βίας, τούς βομβαρδισμούς τῶν πόλεων καί τῶν ὑποδομῶν, τήν συνοδυνωμένην φύσιν καί τούς στεναγμούς τῶν προσφύγων. Κάθε πόλεμος εἶναι μία ἀνθρωπιστική καί οἰκολογική καταστροφή. Ἡ συνεχιζομένη βία, ἐκτός ἀπό τάς χιλιάδας ἀνθρωπίνων ζωῶν, τάς ὁποίας καταστρέφει, καί τήν μόλυνσιν τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος, ἀναγκάζει κράτη καί λαούς νά ἐπιστρέψουν εἰς μή φιλικάς πρός τό περιβάλλον μορφάς ἐξασφαλίσεως ἐνεργειακῆς ἐπαρκείας. Τοιουτοτρόπως, ἡ ἀνθρωπότης εἰσέρχεται εἰς ἕνα νέον φαῦλον κύκλον καταστροφικῶν ἀδιεξόδων. Ἐπιβεβαιώνεται δέ τό λεχθέν, ὅτι ὁ homo sapiens καί σήμερον ἐξακολουθεῖ νά συμπεριφέρεται ἐκ παραλλήλου ὡς homo demens, ὡς ἄσοφος καί παράφρων.

             Ἀδελφοί ἐν Κυρίῳ καί τέκνα εὐλογημένα,

             Διά τήν Ἐκκλησίαν, τά στοιχεῖα τοῦ κόσμου, κατά μίαν θεολογικωτάτην διατύπωσιν, «δέν εἶναι ἁπλῶς χρήματα, χρήσιμο ὑλικό γιά τίς ἀτομικές ἀνάγκες τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλά πράγματα, δηλαδή πράξεις – πεπραγμένα ἑνός δημιουργοῦ Προσώπου». Πάντα τά ἔργα Κυρίου εὐλογοῦν, ὑμνοῦν καί ὑπερυψοῦν Αὐτόν εἰς τούς αἰῶνας, οἱ οὐρανοί διηγοῦνται τήν δόξαν Του. Αὐτό τό μήνυμα ἐκφράζει ἡ μέριμνα τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας διά τήν προστασίαν τῆς δημιουργίας. Ἡ ζωή τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ εἶναι πρόγευσις ὅσων προσδοκῶμεν ὡς πραγματικότητα εἰς τήν Βασιλείαν τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Καθ᾿ ὁδόν πρός τά Ἔσχατα, ἡ Ἁγία Ἐκκλησία προσφέρει εἰς τόν κόσμον ὡς ὁδηγόν τό Εὐαγγέλιον τῆς χάριτος καί τήν ἀκλόνητον βεβαιότητα, ὅτι τό κακόν, ὑπό ὅλας του τάς μορφάς, δέν ἔχει τόν τελευταῖον λόγον εἰς τήν ἱστορίαν.

             Κατακλείοντες, εὐχόμεθα αἴσιον καί καρποτόκον τόν νέον ἐκκλησιαστικόν ἐνιαυτόν, ἐπικαλούμενοι ἐπί πάντας ὑμᾶς, πρεσβείαις τῆς Ἁγιοπρώτου Παναγίας τῆς Παμμακαρίστου, τήν ζωήρυτον χάριν καί τό μέγα ἔλεος τοῦ ποιητοῦ καί λυτρωτοῦ τῆς κτίσεως ὅλης, τοῦ ἀρχηγοῦ καί τελειωτοῦ τῆς ἀμωμήτου ἡμῶν πίστεως Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ, ᾯ ἡ δόξα καί τό κράτος εἰς τούς ἀπεράντους αἰῶνας. Ἀμήν.

           ,βκβ’ Σεπτεμβρίου α’

       Ὁ Κωνσταντινουπόλεως

    διάπυρος πρός Θεόν εὐχέτης πάντων ὑμῶν

Πέμπτη 25 Αυγούστου 2022

Κάλλιστος Ware

 

Αναχώρησε για τα ουράνια μια ξεχωριστή μορφή της ορθόδοξης θεολογίας: ο επίσκοπος Διοκλείας Κάλλιστος Ware που γεννήθηκε το 1934. Ανήκε στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Εκάρη μοναχός και χειροτονήθηκε το 1966 και το 1982 έγινε επίσκοπος Διοκλείας. Έχει μεταφράσει πολλά λειτουργικά βιβλία στα αγγλικά και έχει ένα πλούσιο συγγραφικό έργο. Στην Οξφόρδη δίδαξε κλασική και βυζαντινή φιλοσοφία και Ορθόδοξη θεολογία. Με την αναχώρησή του ορφανεύουμε γιατί χάνουμε έναν φωτεινό κι ευλογημένο νου, μια φωνή παρηγορίας και αγάπης.

Τον πρωτογνώρισα μέσα από το εκπληκτικό βιβλίο του «Ο ορθόδοξος δρόμος» (Επτάλοφος, 1983). Μια εργασία που σε μυεί με έναν ήσυχο τρόπο στο μυστήριο της Εκκλησίας, ξεκινώντας από το μηδέν και επιμένοντας στη σημασία της Χριστολογίας και στην κοινωνική διάσταση της Εκκλησίας. Μετά, στη δεκαετία του 2000, μελέτησα πολύ το βιβλίο που είχε γράψει για τον Ευστράτιο Αργέντη «Eustratios Argenti: A Study of the Greek Church under Turkish Rule» (Clarendon, 1964), το οποίο ξεκλείδωσε ζητήματα που με απασχολούσαν σχετικά με τον αναβαπτισμό στο πλαίσιο μιας έκδοσης που ετοίμαζα ανέκδοτης κωμωδίας του 1752 από την Κωνσταντινούπολη. Τον συνάντησα στην Αθήνα πριν λίγα χρόνια, στη Στοά του βιβλίου, σε ένα συνέδριο για τη ρητορική και την performance που είχε επιμεληθεί εξαιρετικά η Νίκη Τσιρώνη. Θυμάμαι την αρχοντιά του και ότι έδωσε ρεσιτάλ έκφρασης με τον έγκυρο λόγο του.

Θα σταθώ στο πρώτο βιβλίο τον «Ορθόδοξο δρόμο» που με έχει επηρεάσει ιδιαίτερα γιατί ακολουθούσε μια αντίστροφη πορεία σε ζητήματα δύσκολα, με πήγαινε σε νέα μονοπάτια από όσα γνώριζα από την ακαδημαϊκή θεολογία, και εννοώ θέματα δογματικά, λατρείας και προσωπικής ζωής. Αυτό είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον: πώς τα δόγματα δεν είναι απλώς αφηρημένες συλλήψεις τού κάποτε, αλλά αλήθειες που επιδρούν στην ανθρώπινη καθημερινότητα. Ένα ακόμη στοιχείο που με είχε εντυπωσιάσει ήταν ο πλούτος των αναφορών σε κάθε κεφάλαιο σε λογοτέχνες, δραματουργούς και ποιητές που τους συνταίριαζε με απόψεις σπουδαίων σύγχρονων θεολόγων αλλά και αποφθέγματα πατέρων και μητέρων. Κρατώ αυτό το τελευταίο γιατί δεν είμαστε συνηθισμένοι να μιλούμε για μητέρες. Ο Κάλλιστος μας πήγε παραπέρα γιατί μίλησε ανοιχτά για τα φύλα, μίλησε ανοιχτά για θέματα LGBT, ενόχλησε τους παρεπιδημούντες φονταμενταλιστές, δεν χάιδεψε τις μάζες, αλλά έδωσε μια ελπίδα σε πολλές και πολλούς.

Αγαπώ τον Κάλλιστο όχι γιατί είναι ένας θρύλος της Ορθοδοξίας αλλά γιατί με την κριτική του σε πρακτικές της επίσημης Εκκλησίας άνοιξε δρόμους για μια άλλη αντιμετώπιση θεμάτων που καίνε και οφείλει η Εκκλησία να μιλήσει. «Η σιωπή δεν είναι απάντηση», έλεγε. Για αυτό μιλούσε.

Για να γίνω πιο συγκεκριμένος, στην έκδοση «The Wheel»* (Άνοιξη-Καλοκαίρι 2018) διατύπωνε την άποψη πως η ορθόδοξη εκκλησία φορτώνει τους ομοφυλόφιλους με ένα φοβερό βάρος και ουσιαστικά εξίσωνε σε ηθικό επίπεδο την ομόφυλη ερωτική επιθυμία με την ετερόφυλη. Από όσα διαβάζω ουσιαστικά η προσέγγισή του είναι να δεχτεί η ορθόδοξη εκκλησία τα ομόφυλα ζευγάρια στην αγκαλιά της, δίχως να τα διαχωρίζει από τα ετερόφυλα. Σημειώνει πως ενώ τα ετερόφυλα ζευγάρια μπορούν να παντρευτούν μέσα στην Εκκλησία με το μυστήριο του γάμου, και να εκπληρώσουν την ερωτική τους επιθυμία, τα ομόφυλα ζευγάρια δεν έχουν αυτή την επιλογή εντός Εκκλησίας. Και ακόμη υπογραμμίζει ότι «άντρες και γυναίκες ομοφυλόφιλοι δεν είναι ένοχοι προσωπικά για τον προσανατολισμό τους, επειδή αυτό δεν είναι κάτι που επέλεξαν», άποψη που συνομιλεί με τις πλέον σύγχρονες προσεγγίσεις περί σεξουαλικότητας και ουσιαστικά αποενοχοποιεί τα αισθήματα που τρέφει κανείς για τον εαυτό του που νιώθει διαφορετικός από τον κυρίαρχο κανόνα.

Ακόμη κριτίκαρε έντονα τις πρακτικές των ιερέων στο μυστήριο της εξομολόγησης σχολιάζοντας ότι είναι πολύ περισσότερο επιεικείς σε όσους ομοφυλόφιλους έχουν περιστασιακές σεξουαλικές επαφές, παρότι στα ομόφυλα ζευγάρια που έχουν μόνιμη και μονογαμική σχέση.

Όλα αυτά τι μας λένε; Ότι ο επίσκοπος Κάλλιστος ζούσε μέσα στην εποχή του, είχε επίγνωση των ζητημάτων, των παραδόξων και, κυρίως, δεν έκρυψε την αλήθεια που βίωνε. Κάτι που είναι σπάνιο στην ελλαδική Εκκλησία, όπου συνήθως λειτουργεί η σιωπή, η υποκρισία και η καταδίκη εκ μέρους των τιμητών της Ορθοδοξίας. O Kάλλιστος άνοιξε δρόμους και έβαλε ζητήματα που κανείς από τους ιεράρχες και κληρικούς δεν τολμούσε να θέσει.

Συστήνω θερμά να διαβάσουν όσοι ψάχνονται τον «Ορθόδοξο δρόμο» και είμαι βέβαιος ότι θα αισθανθούν ότι ταξιδεύουν στην αιωνιότητα μέσα από μια άλλη πρωτόγνωρη προοπτική στη συνάντησή τους με τον Θεό.

Αιωνία του η μνήμη.

Ιωσήφ Βιβιλάκης

Τετάρτη 24 Αυγούστου 2022

Ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός...

Ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, ο νέος...

Τοιχογραφία, Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου, Μεταξοχώρι Αγιάς, 2017.

Τρίτη 23 Αυγούστου 2022

Της εορτής...

 

Η μέρα φωτεινή...

Ξημέρωσε η μέρα φωτεινή μ’ ωραία άσπρα σύννεφα στον γαλανό ουρανό, ούτε που το κατάλαβα πως έπιασε η βροχή, ήτανε μεσημέρι πια, όλα γκριζάραν ξαφνικά, θαμπώσανε, χαθήκαν τα βουνά, άστραφτε, βρόνταγε η νεροποντή, έτρεμε ο τόπος, χτύπαγε αραιό χαλάζι στη σκεπή, στις πέτρες, στην αυλή, γλύστραγε κι έλιωνε στο μπαλκονάκι, στάλαζαν κρεμασμένα στην κληματαριά τσαμπιά μοσχάτα, γινομένα, ευώδιαζαν τ’ αρώματα της γης που ’χε καιρό διψάσει, όλα βρεγμένα, ξέδινε ο καιρός, κόπασε, ησύχασε μετά, βγήκα ξυπόλυτος μεσ’ στα νερά, μέτραγα σταλαγμούς, περπάταγα στα χόρτα και τις λάσπες, ανάσαινα τη μυρωδιά του χώματος κι είδα μπροστά απ’ το σπίτι ουράνιο τόξο ν’ ανεβαίνει από τον Μέγδοβα ψηλά και να ραντίζει γύρω την αχλή του, όλα ησυχάσανε σιγά-σιγά, βγήκαν πουλιά, χελιδονάκια στα κλαδιά, στα σύρματα, πετάξανε, χαθήκανε ξανά, βράδιαζε, πυρπολούσε αόρατος ο τελευταίος ήλιος τ’ αντικρινά του σύννεφα που αραίωναν κι αυτά όσο έπεφτε σκοτάδι. Θα ‘χει κι απόψε ξαστεριά. Τι ωραία και τι γρήγορα που αλλάζουνε οι ώρες, οι καιροί, τι άστατη κι απρόβλεπτη η ζωή, σύννεφο ήταν, πέρασε, μια καταιγίδα καλοκαιρινή κι ύστερα πάλι αιθρία!

Χρήστος Μποκόρος

Κυριακή 21 Αυγούστου 2022

Τις ημέρες εκείνες της Κοιμήσεως...

Τις ημέρες λοιπόν εκείνες της Κοιμήσεως της Θεοτόκου καθήσαν οι απόστολοι να φάνε όπως γίνεται για παρηγοριά κατά τη συνήθεια και τη στιγμή που κόβοντας τον άρτο επήγασι να προφέρουν το «Κύριε Ιησού Χριστέ, να είσαι πάντοτε βοηθός μας» ολάξαφνα τους φανερώθηκε αποπάνω τους η Παναγία λαμπροφορώντας ωσάν ήλιος και τους είπε· «Χαίρετε σεις, οπού μαζί σας είμαι όλες τις ημέρες»· κι όπως την είδαν έτσι ολοζώντανη βοώντας ακούστηκαν οι απόστολοι· «Παναγία Θεοτόκε, να είσαι πάντοτε βοηθός μας»· και την ώρα εκείνη αντιλήφτηκαν πως η Παναγία βρίσκεται στους ουρανούς μαζί με το Γυιο της ζωντανή και ολόσωμη.

Νίκος Καρούζος