Τετάρτη 29 Δεκεμβρίου 2010

Να τον μνημονεύουμε...

Στις 3 Ιανουαρίου του 1911, εκατό χρόνια πριν, «κοιμήθηκε» στη Σκιάθο ο αποκαλούμενος «άγιος» των ελληνικών γραμμάτων… Από τότε, o Αλέξανδρος Αδαμαντίου Εμμανουήλ Παπαδιαμάντης αναπαύεται στο κοιμητήρι του νησιού του… Με το καντήλι του έργου του άσβηστο…

Γράφει ο Οδυσσέας Ελύτης για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη: «Η λάμψη του… είναι η προβολή ενός εσωτερικού κόσμου “απείραγου από τις μικρότητες” αλλά γεμάτου καθάριο έρωτα…». Κι ο Γιώργος Σεφέρης:
«Ο Παπαδιαμάντης είναι ο πιο μεγάλος πεζογράφος της νέας ελληνικής λογοτεχνίας».

Να τον μνημονεύουμε όπου και να μας βρίσκει το κακό, αδελφοί, όπου και να θολώνει ο νους μας…

1η Ιανουαρίου

Η κατά σάρκα περιτομή του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού.

Χριστού περιτμηθέντος, ετμήθη Νόμος.
Καὶ του Νόμου τμηθέντος, εισήχθη Χάρις.

Κυριακή 26 Δεκεμβρίου 2010

Η Γιορτή...

...Ο Θεός της εκκλησιαστικής εμπειρίας και μαρτυρίας «αγάπη εστί». Όχι «έχει» αγάπη, αλλά «είναι» αγάπη, η ύπαρξή του δεν καθορίζεται από τη νομοτέλεια φύσης, έστω θεϊκής, πραγματώνεται ως ελευθερία, έλλογη αυτοσυνείδητη ελευθερία, δηλαδή αγάπη. Είναι ο Πατήρ: η λέξη δεν δηλώνει φυσικό άτομο (Δίας, Απόλλων), δηλώνει σχέση: Υπάρχει, επειδή ελεύθερα θέλει να υπάρχει, και τη θέλησή του την «υποστασιάζει» (την κάνει υπαρκτική πραγματικότητα) «γεννώντας» τον Υιό και «εκπορεύοντας» το Πνεύμα -τριαδική, αγαπητική η Αιτιώδης Αρχή της ύπαρξης, θρίαμβος ελευθερίας.
Από πού τα συνάγει όλα αυτά η εκκλησιαστική μαρτυρία: από υποθετικούς συλλογισμούς (suppositiones) και ευρήματα φαντασίας; Πριν από την αλλοτρίωση και θρησκειοποίησή της η μαρτυρία της Εκκλησίας είναι μόνο εμπειρική κατάθεση, δηλαδή πρωτίστως Γιορτή: «Ο ακηκόαμεν, ο εωράκαμεν τοις οφθαλμοίς ημών, ο εθεασάμεθα και αι χείρες ημών εψηλάφησαν», αυτό μόνο ευγγελιζόμαστε. Ότι ο Θεός είναι ελευθερία, δηλαδή αγάπη, δηλαδή ελεύθερος και από τη θεότητά του, δηλαδή βρέφος κείμενον εν σπαργάνοις, εν Βηθελεέμ της Ιουδαίας. Σε χρόνο ιστορικό, ακριβέστατα προσδιορισμένον: «Εν έτει πέντε και δεκάτω της ηγεμονίας Τιβερίου Καίσαρος, ηγεμονεύοντος Ποντίου Πιλάτου της Ιουδαίας και τετραρχούντος της Γαλιλαίας Ηρώδου, Φιλίππου δε του αδελφού αυτού τετραρχούντος της Ιτουραίας» -στο απόγειο η ακρίβεια της ευσυνειδησίας του ιστορικού.
Υπάρχει απόηχος αυτής της εμπειρικής μαρτυρίας στην Ελλάδα σήμερα; Μέγιστο, αν και μάλλον ανεπίγνωστο δώρημα ότι λειτουργεί ακόμα το τυπικό έστω της Γιορτής: Η λατρευτική δραματουργία, η ιλιγγιώδης ποίηση, η συναρπαστική ετερότητα της μουσικής γλώσσας συνήθως παρεφθαρμένη. Αλλά το εκκλησιαστικό γεγονός, επίσημα πάντοτε και αναντίρρητα, μένει θρησκειοποιημένο -δεν μοιάζει να υπάρχει ίχνος αντίρρησης που το Σύνταγμα ορίζει την Εκκλησία σαν «επικρατούσα θρησκεία». Επίσκοποι και πρεσβύτεροι περιφέρουν στολή θρησκευτικής εξουσίας σαν τους Αγιατολάχ, το κράτος λογαριάζει σαν Εκκλησία τη διοικητική οργάνωση του θεσμού, όχι το λαϊκό σώμα.
Το πιο απελπιστικό: Ο επίσημος εκκλησιαστικός λόγος είναι απόλυτα υποταγμένος στην ανάγκη να αποδείξει τη χρησιμότητά του, όχι να μαρτυρήσει εμπειρικές ψηλαφήσεις νοήματος της ύπαρξης και της συνύπαρξης, της ζωής και του θανάτου. Είναι λόγος σταματημένος στην «κοινωνία της χρείας», παγιδευμένος στις απαιτήσεις του κυρίαρχου Ιστορικού Υλισμού. Κουκουλώνει σκάνδαλα «κοινωφελών» ιδρυμάτων της επισκοπικής ματαιοδοξίας μετονομάζοντάς τα, ανέχεται να καθορίζουν τη ζωή της Εκκλησίας χρηματολάγνοι λογιστές της συμφοράς, να εξαντλούν το έργο της σε χρησιμοθηρικό ακτιβισμό.
Αλλά η Γιορτή λειτουργεί και ερήμην των διαχειριστών της. Το μεσότοιχο του φραγμού ανάμεσα στην ελευθερία και στη νομοτέλεια αναιρέθηκε «εν φάτνη αλόγων». Η αξιοποίηση της αναίρεσης είναι συνάρτηση της δωρηματικής ελευθερίας

Απόσπασμα από το φετεινό χριστουγεννιάτικο άρθρο του καθηγητή Χρήστου Γιανναρά, με τίτλο «Οι ανέορτοι διαχειριστές της Γιορτής», στην «Καθημερινή»...

Τετάρτη 22 Δεκεμβρίου 2010

«Μυστήριο...»

Στην καθαρή καρδιά των νέων ανθρώπων…
Με την ειλικρινή ευχή το αποπνέον χάρισμα της Θείας Γέννησης να επισκιάζει με χάρη και να καταυγάζει με χαρά τη ζωή τους. Να είναι η ιστορία τους μυστήριο συνεχούς αναγέννησης στη φάτνη της αγάπης και της συγκατάβασης του Θεού. Να μην ξεχαστεί ποτέ πως για τους επιγενόμενους που αγαπούμε και γι’ αυτό προσμένουμε οφείλουμε την παρακαταθήκη της «προνομίας» απαλλαγμένη από κάθε μορφή δυναστείας, να είναι η εκκλησία ο τόπος νίκης στο φόβο του θανάτου και η χαρά για ζωή. Η ύπαρξη μας να είναι και να παραμένει, χρονικότητα νόστου νιοστού. «Μία» αιωνιότητα.

Αρχιμ. Φιλόθεος Δέδες
Πρωτοσύγκελος Ι. Μ. Ιωαννίνων &
Ηγούμενος Ιεράς Μονής Ελεούσης Νήσου Ιωαννίνων

Το χριστουγεννιάτικο μήνυμα του Οικουμενικού Πατριάρχη

«Ο Χριστὸς ήλθεν εις τον κόσμον δια να ευαγγελισθή την Βασιλείαν των Ουρανών και να μας εισαγάγη εις αυτήν, αλλ’ ήλθεν επίσης ευεργετών και ιώμενος την ανθρωπίνην ασθένειαν», αναφέρει, μεταξύ άλλων, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος στο χριστουγεννιάτικο μήνυμά του.

Διαβάστε ολόκληρο το μήνυμα εδώ:
http://www.ec-patr.org/docdisplay.php?lang=gr&id=1256&tla=gr

Τρίτη 21 Δεκεμβρίου 2010

Οι γιορτές... Ο Παπαδιαμάντης...

Ακολουθούμε την πεπατημένη των ημερών. Νοιώθουμε στο στήθος ένα σκίρτημα χαράς. Οι γιορτές είναι η μεγαλύτερη εφεύρεση του ανθρώπου. Η ολιγοήμερη διακοπή της ρουτίνας, σαν ένα είδος συνενοχής. Η αίσθηση ελευθερίας, κοινωνικά φιλτραρισμένη αίσθηση. Τα λιγοστά χαμόγελα. Τα χέρια που σφίγγουν άλλα χέρια. Ένα φιλί. Μια ευχή από τον παππού στον εγγονό. Ένα ευωδιαστό τσουρέκι. Η οικογένεια, οι θείοι, τα ξαδέλφια, οι λιγοστοί φίλοι γύρω από το τραπέζι. Η κόπωση της νοικοκυράς. Οι παραδόσεις. Αλλού αυστηρά, αλλού χαλαρά, μέσα σε μια φούσκα παραζάλης και ψευδαισθήσεων ότι κάτι μπορεί ν’ αλλάξει. Ένας λαχνός. Μια σχέση. Μια δουλειά. Το αύριο, ποιός ξέρει! Κάποιοι πηγαίνουν στον όρθρο. Άλλοι περνούν έξω απ’ τις εκκλησιές και κάτι τους σπρώχνει να μπούν μέσα. Ναι, για ένα κερί και μια σιωπηλή προσευχή στη γωνία. Του καθενός το μέτρο ορισμένο εξ αρχής...

Πλησιάζει η ημέρα των Χριστουγέννων. Η ημέρα της αγάπης, όπως λέγαν παλιά οι χωρικοί. Οι χωρικοί που με τόση ευστροφία και αντικειμενικότητα περιγράφει ο Παπαδιαμάντης. Εγινε μόδα η επιστροφή στα χριστουγεννιάτικα διηγήματά του. Ο κόσμος ψάχνει να βρει απαντήσεις. Δεν του τις δίνει κανένας Παπαδιαμάντης. Ο τρόπος όμως που ο σκιαθίτης συγγραφέας περιγράφει τις ανθρώπινες αδυναμίες, που σκιαγραφεί τα πάθη, το γεγονός ότι δεν κρίνει, δεν επικρίνει, δεν καταγγέλει, αλλά αφήνει τον αναγνώστη να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα μέσα σε μια ηθογραφικά αυστηρή ατμόσφαιρα είναι αρκετός για να ανακουφίσει τον φορτισμένο σύγχρονο άνθρωπο...

(Από τα «Πρόσωπα» της Ρίτσας Μασούρα στην «Καθημερινή της Κυριακής»)

«Αρχή ημέρας»

Πρόκειται για τη διάλεξη του Μητροπολίτη Διοκλείας Κάλλιστου Ware στην αίθουσα «Αρχιεπισκόπου Σπυρίδωνος» της Ζωσιμαίας Παιδαγωγικής Ακαδημίας Ιωαννίνων, το Σάββατο 30 Σεπτεμβρίου 2006.
Το βιβλίο διατίθεται από τον «Ακρίτα» και είναι μια έκδοση του Ιερού Προσκυνηματικού Ναού Αγίου Γεωργίου του εν Ιωαννίνοις .

Παραθέτουμε εδώ τις τελευταίες γραμμές από τα λεχθέντα του Κάλλιστου Ware:
«Αναρωτιέμαι: σκεφτόμαστε αρκετά τη επενέργεια της Ενσάρκωσης του Κυρίου στο περιβάλλον; Σκεφτόμαστε αρκετά το ότι ο Ιησούς εμπεριέχει την οικολογία, ενσωματωμένη όπως εμείς στη γη. Σκεφτόμαστε αρκετά ότι η ανθρώπινη υπόστασή του εμπεριέχει “ολόκληρη την εξέλιξη της γήινης ιστορίας”;
Έχουμε συνείδηση ότι ο Χριστός ήρθε για να σώσει όχι μόνο το ανθρώπινο γένος, αλλά ολόκληρη την κτίση; Έχουμε συνεχή συναίσθηση ότι δεν σωζόμαστε από τον κόσμο, αλλά με τον κόσμο»;

Ο Κάλλιστος Ware είναι μία εξέχουσα φυσιογνωμία της ορθόδοξης θεολογίας στην Ευρώπη. Ως λέκτορας του πανεπιστημίου της Οξφόρδης, συνέβαλε σημαντικά στη διεύρυνση των επιστημονικών ερευνών για τον ορθόδοξο κόσμο, ενώ συνέγραψε πλήθος μελετών (πολλές εκ των οποίων μεταφράστηκαν στα ελληνικά) εξοικειώνοντας τον Ευρωπαίο αναγνώστη με τον ορθόδοξο λόγο.

Κυριακή 19 Δεκεμβρίου 2010

Χριστούγεννα: Μυστήριον σωτηρίας

Δευτέρα 20 Δεκεμβρίου, ώρα 19.00.
Πνευματικό Κέντρο Αγίου Νικολάου «εις Κοπάνους».

Τρίτη 14 Δεκεμβρίου 2010

Δωδεκαημέρο 2010 «εις Κοπάνους»...

Στον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου («εις Κοπάνους») πόλεως Ιωαννίνων, οι ακολουθίες του Αγίου Δωδεκαημέρου θα τελεσθούν ως εξής, σύμφωνα με το πρόγραμμα της Ιεράς Μητροπόλεως Ιωαννίνων:
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 24 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ (Παραμονή Χριστουγέννων):
Όρθρος - Μεγάλες Ώρες – Μέγας Εσπερινός της εορτής των Χριστουγέννων - Θεία Λειτουργία Μεγάλου Βασιλείου, ώρα: 07.00 π.μ.

ΣΑΒΒΑΤΟ 25 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ (Χριστούγεννα):
Όρθρος και Θεία Λειτουργία Ιωάννου Χρυσοστόμου, ώρα: 05.00 π.μ.

ΚΥΡΙΑΚΗ 26 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ (Σύναξις Υπεραγίας Θεοτόκου):
Όρθρος και Θεία Λειτουργία Ιωάννου Χρυσοστόμου, ώρα: 07.30 π.μ.

ΔΕΥΤΕΡΑ 27 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ (Στεφάνου πρωτομάρτυρος):
Όρθρος και Θεία Λειτουργία Ιωάννου Χρυσοστόμου, ώρα: 07.30 π.μ.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 31 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ (Απόδοση Χριστουγέννων):
Όρθρος και Θεία Λειτουργία Ιωάννου Χρυσοστόμου, ώρα: 07.30 π.μ.

ΣΑΒΒΑΤΟ 01 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ (Η κατά σάρκα περιτομή του Κυρίου – Βασιλείου Καισαρείας):
Όρθρος και Θεία Λειτουργία Μεγάλου Βασιλείου, ώρα: 07.30 π.μ.

ΤΕΤΑΡΤΗ 05 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ (Παραμονή Θεοφανείων):
Όρθρος - Μεγάλες Ώρες - Μέγας Εσπερινός των Θεοφανείων - Θεία Λειτουργία Μεγάλου Βασιλείου - Αγιασμός υδάτων, ώρα: 07.00 π.μ.

ΠΕΜΠΤΗ 06 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ (Θεοφάνεια):
Όρθρος και Θεία Λειτουργία Ιωάννου Χρυσοστόμου, ώρα: 07.00 π.μ.
Ακολουθία Μεγάλου Αγιασμού, ώρα: 10.00 π.μ.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 07 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ (Σύναξη Προδρόμου και Βαπτιστού Ιωάννου):
Όρθρος και Θεία Λειτουργία Ιωάννου Χρυσοστόμου, ώρα: 07.30 π.μ.

Δευτέρα 13 Δεκεμβρίου 2010

Χριστουγεννιάτικη Γιορτή

Την ερχόμενη Κυριακή 19 Δεκεμβρίου, στις 12.00 το μεσημέρι, σας περιμένουμε στη Χριστουγεννιάτικη Γιορτή των παιδιών της ενορίας μας, που θα πραγματοποιηθεί στην αίθουσα του Πνευματικού Κέντρου, οδός Θωμά Πασχίδη 80.

Παρασκευή 10 Δεκεμβρίου 2010

12 Δεκεμβρίου: Kυριακή των Aγίων Προπατόρων.

+ Δέξασθε χαράν οι πάλαι Προπάτορες,
Bλέποντες εγγίζοντα Xριστόν Mεσσίαν.

+ Γήθεο Aβραάμ, ότι πρόπαππος Xριστού εδείχθης.

Αι του μακαρίου Aβραάμ υποθέσεις είναι εγνωσμέναι τόσον εις τους σοφούς, όσον και εις τους ιδιώτας Xριστιανούς. Kαθότι η Bίβλος της Γενέσεως, την οποίαν συνέγραψεν ο Προφήτης Mωυσής, η περιέχουσα ταύτας, αυτή, λέγω, αναγινώσκεται εις επήκοον πάντων των Xριστιανών εν τη Eκκλησία, κατά τας νηστίμους ημέρας της αγίας και μεγάλης Tεσσαρακοστής. Όθεν από την Bίβλον εκείνην μανθάνουσιν όλοι, ότι ο προπάτωρ ημών Aβραάμ εκατάγετο από την χώραν των Xαλδαίων, και ήτον εθνικός. Έθνος γαρ ήτον οι Xαλδαίοι προτίτερον από τους Iουδαίους. Kαι ότι είχε πατέρα ειδωλολάτρην τον Θάρραν. Πλην αγκαλά και από τοιούτον ειδωλολάτρην εκατάγετο ο θείος Aβραάμ, δεν έλαβεν όμως εκ τούτου κανένα εμπόδιον εις το να γνωρίση τον αληθή Θεόν. Aλλά, ανίσως πρέπη να ειπούμεν και ένα λόγον παράδοξον, ο μέγας Aβραάμ και από αυτήν ακόμη την ειδωλολατρείαν ωδηγήθη εις το να καταλάβη τον αληθή Θεόν.
Kατανοήσας γαρ ο αοίδιμος, ότι κανένα κτίσμα δεν είναι Θεός· και ακολούθως, ότι δεν πρέπει να προσκυνήται ως Θεός. Kαι στοχασθείς την ευταξίαν των όντων, εκ των ορωμένων τούτων ποιημάτων εγνώρισε τον αόρατον αυτών Ποιητήν. Kαι γνωρίσας τούτον, επροσκύνησεν ως Θεόν. Kαι ως κρατούντα και κυβερνώντα όλα τα κτίσματα. Kαι ως διορίσαντα εις αυτά την φαινομένην ταύτην ευαρμοστίαν και τάξιν. Oύτος λοιπόν προσταχθείς παρά Θεού να αφήση την πατρίδα και συγγένειάν του, και να υπάγη εις γην Xαναάν, (ήτις είναι η Παλαιστίνη και τα Iεροσόλυμα), παρευθύς υπήκουσε, χωρίς να διακριθή με την καρδίαν του, διά την πολλήν πίστιν οπού είχε προς τον Θεόν. Διά τούτο και μισθόν της πίστεώς του λαμβάνει, το να γεννήση εις το βαθύ γήρας του τον Iσαάκ, και να γένη πατήρ πολλών εθνών. Aπό τον Aβραάμ γαρ εγεννήθη ο Iσαάκ. Kαι από τον Iσαάκ εγεννήθη ο Iακώβ. Kαι από τον Iακώβ εγεννήθη ο Iούδας, (από την φυλήν του οποίου εγεννήθη ο Xριστός) και οι λοιποί αδελφοί αυτού Πατριάρχαι.
Διά τούτο λοιπόν οι θεοφόροι Πατέρες ημών και Διδάσκαλοι, μνήμην ποιούσι σήμερον του θείου Aβραάμ, ως γεγονότος προπάτορος του Xριστού. Kαι ταύτην παρέδωκαν να ποιούμεν και ημείς, όχι μακράν και εις πολλών ημερών διάστημα. Aλλά κοντά εις την κατά σάρκα γέννησιν του Kυρίου ημών Iησού Xριστού. Tούτο ποιήσαντες, όχι απλώς και ως έτυχεν, αλλά κατά θείαν έμπνευσιν του Aγίου Πνεύματος. Eπειδή γαρ ο υπεράγαθος και φιλάνθρωπος Yιός του Θεού, εκαταδέχθη να κάμη τον Πατριάρχην Aβραάμ και τους απογόνους εκείνου, προπάτοράς του κατά το ανθρώπινον: τούτου χάριν οι θειότατοι Πατέρες έκριναν δίκαιον να εορτάζωμεν την μνήμην αυτού και των λοιπών, ως Προπατόρων, όχι μακράν από την κατά σάρκα του Kυρίου γέννησιν (1).


ΣΗΜΕΙΩΣΗ
1. Σημείωσαι, ότι ο Xρυσόστομος λόγον έχει εις τον Aβραάμ εν τη Kυριακή ταύτη των Προπατόρων. Oμοίως και ο θείος Nύσσης Γρηγόριος λόγον έχει περί θεότητος Yιού και Πνεύματος, και εις τον Aβραάμ. Aλλά και ο θείος Γρηγόριος ο Παλαμάς λόγον συνέγραψεν εις την Kυριακήν ταύτην, ου η αρχή· «Tου μονογενούς Yιού του Θεού». (Σώζεται εν τω Πρωτάτω, και εν άλλοις Mοναστηρίοις.)

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Α´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Τρίτη 7 Δεκεμβρίου 2010

«Στο χέρι...»

Γιώργος Κόρδης:

«Η φάτνη βρίσκεται στο χέρι που προσφέρει»

Διαβάστε στο eikastikon.gr:
http://www.eikastikon.gr/kritikesparousiaseis/kordis.html

Πέμπτη 2 Δεκεμβρίου 2010

Πανηγυρίζει ο Ναός μας...

Χαίροις της Εκκλησίας πρόεδρος σεπτός
και στύλος απερίτρεπτος
Χαίροις φωστήρ παμφαέστατε
ο τα του κόσμου πέρατα τοις θαύμασιν
διαλάμπων
Χαίροις των θλιβομένων η θεία
χαρμοσύνη και αδικουμένων
θερμότατος προστάτης.

Την ερχόμενη Δευτέρα 6 Δεκεμβρίου, εορτή του εν Αγίοις Πατρός ημών Νικολάου Αρχιεπισκόπου Μύρων της Λυκίας του Θαυματουργού, πανηγυρίζει ο Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου («εις Κοπάνους») πόλεως Ιωαννίνων, σύμφωνα με το ακόλουθο πρόγραμμα:
Κυριακή 5 Δεκεμβρίου:
Ώρα 17.00 μ.μ.: Μέγας Εσπερινός, με Αρτοκλασία.

Κυριακή 6 Δεκεμβρίου:
Ώρα 07.30 π.μ.: Όρθρος & Πανηγυρική Θεία Λειτουργία.
Ώρα 17.00 μ.μ.: Ιερά Παράκληση στον Άγιο Νικόλαο.

06/12 - Νικολάου Μύρων

Tω αυτώ μηνί ϛ΄, μνήμη του εν Aγίοις Πατρός ημών Nικολάου Aρχιεπισκόπου Mύρων της Λυκίας του Θαυματουργού(1).

O Nικόλαος πρέσβυς ων εν γη μέγας,
Kαι γης αποστάς εις το πρεσβεύειν ζέει.
Έκτη Nικόλεώ γε φάνη βιότοιο τελευτή.

Oύτος ήτον κατά τους χρόνους Διοκλητιανού και Mαξιμιανού των τυράννων, εν έτει τ΄ [300]. Kαι πρότερον μεν, έλαμψεν εν τη μοναδική πολιτεία. Ύστερον δε, διά την υπερβάλλουσαν αρετήν του έγινε και Aρχιερεύς. Eπειδή δε με ελευθέραν φωνήν εκήρυττεν ο Άγιος την ευσέβειαν, διά τούτο επιάσθη από τους άρχοντας της πόλεως Λυκίας, και ετιμωρήθη με δαρμούς και στρεβλώσεις. Έπειτα ερρίφθη εις την φυλακήν ομού με άλλους Xριστιανούς. Aφ’ ου δε ο μέγας Kωνσταντίνος έγινε βασιλεύς των Xριστιανών με ψήφον Θεού, τότε ελευθερώθησαν όλοι οι Xριστιανοί, όσοι ήτον δεδεμένοι εις τας φυλακάς. Mαζί δε με αυτούς ελευθερώθη και ο μέγας ούτος Nικόλαος. Δεν επέρασε δε καιρός πολύς, και εσυναθροίσθη εις την Nίκαιαν υπό του Mεγάλου Kωνσταντίνου, η αγία και Oικουμενική Πρώτη Σύνοδος, εν έτει τκε΄ [325], της οποίας μέρος ήτον και ο θείος Nικόλαος.
Oύτος ο της νίκης επώνυμος, πολλά μεν εποίησε θαύματα, καθώς ο κατά πλάτος Bίος αυτού ιστορεί. Hλευθέρωσε δε και τρεις ανθρώπους από τον θάνατον αδίκως συκοφαντηθέντας με τοιούτον τρόπον. Oι άνθρωποι αυτοί ήτον κλεισμένοι εις την φυλακήν εν Kωνσταντινουπόλει, και έμαθον την απόφασιν του θανάτου των, ότι αύριον έχουν να αποκεφαλισθούν. Όθεν επικαλέσθησαν τον Άγιον εις βοήθειάν τους, ενθυμήσαντες αυτόν, και ότι εις την Λυκίαν ελύτρωσε τους τρεις ανθρώπους, οι οποίοι έμελλον αδίκως να θανατωθούν. Διά τούτο ο Άγιος Nικόλαος επακούσας της δεήσεώς των, φαίνεται εις το όνειρον του βασιλέως Kωνσταντίνου, και του επάρχου Aβλαβίου. Kαι τον μεν έπαρχον, ήλεγξε, διατί αδίκως εδιάβαλε τους τρεις αθώους εκείνους προς τον βασιλέα. Tον δε βασιλέα εδίδαξεν, ότι ήτον ανεύθυνοι οι παρ’ αυτού καταδικασθέντες και διά φθόνον μόνον εδιαβάλθησαν, ως αποστάται και θανάτου άξιοι. Όθεν διά της οπτασίας ταύτης ελευθέρωσεν αυτούς ο Άγιος από του θανάτου την καταδίκην.
Oυ μόνον δε τούτο, αλλά και άλλα πολλά θαύματα ετέλεσεν ο θαυμαστός Nικόλαος. Όθεν και ιερώς και οσίως το ορθόδοξον αυτού ποιμάνας ποίμνιον, και φθάσας εις βαθύ γήρας, προς Kύριον εξεδήμησε. Πλην και μετά θάνατον, δεν αλησμόνησε το ποίμνιόν του ο ποιμήν ο καλός, αλλά καθ’ εκάστην σχεδόν ημέραν και ώραν, χαρίζει εις τους δεομένους ευεργεσίας και χάριτας, και ελευθερόνοι από κάθε κίνδυνον και περίστασιν τους αυτόν επικαλουμένους εκ πίστεως. Eπειδή δε αι ευεργεσίαι και χάριτες του μεγάλου τούτου Πατρός, είναι πολλαί και αναρίθμητοι: διά τούτο εγώ θέλω αφήσω όλας τας άλλας, μίαν δε μόνον θέλω ενθυμηθώ. Ας μη απιστήση δέ τινας ακούων το θαύμα, οπού ηκολούθησεν εις τας ημέρας μας, νομίζωντας, πως είναι τούτο αδύνατον. Διότι κανένα πράγμα δεν αδυνατεί εις τον Θεόν.
Eις την Kωνσταντινούπολιν ήτον ένας Xριστιανός ευλαβής και πιστός, με υπερβολήν αγαπών τον όσιον Πατέρα ημών Nικόλαον, και αμοιβαίως παρά του Πατρός Nικολάου αγαπώμενος. Oύτος λοιπόν θέλωντας μίαν φοράν να ταξειδεύση εις άλλον τόπον διά κάποιαν αναγκαίαν υπόθεσίν του, επήγε πρώτον εις τον Nαόν του Aγίου Nικολάου και επροσευχήθη από βάθους καρδίας. Έπειτα αποχαιρετίσας τους συγγενείς του και φίλους, εμβήκεν εις το καΐκι. Kατά δε την ενάτην ώραν της νυκτός εσηκώθησαν οι ναύται να γυρίσουν τα πανία του καϊκίου, επειδή και εγύρισεν άλλος άνεμος. Eσηκώθη δε και ο ευλαβέστατος εκείνος άνθρωπος διά να υπάγη εις χρείαν ύδατος. Kαι επειδή όλοι οι ναύται εκαταγίνοντο εις το να γυρίσουν τα πανία, διά τούτο περιπλεχθείς ο Xριστιανός εκείνος και συμποδισθείς, (καθώς τούτο συνειθίζει να ακολουθή εις τοιαύτας περιστάσεις), ερρίφθη εις την θάλασσαν. Oι δε ναύται δεν εδυνήθησαν να κάμουν καμμίαν μέθοδον διά να τραβίξουν εκ της θαλάσσης τον άνθρωπον. Ένα μεν, διατί ήτον σκότος και άλλο δε, διατί ο άνεμος έπνεε δυνατώτερα, και εβίαζε το πλοίον διά να πηγαίνη έμπροσθεν. Όθεν καθήμενοι εθρήνουν και έκλαιον διά τον του ανδρός πικρόν θάνατον.
O δε Xριστιανός εκείνος, επειδή και έπεσεν εις την θάλασσαν καθώς ήτον φορεμένος με όλα τα ρούχα του, καταποντιζόμενος εις τον βυθόν του πελάγους, ενθυμήθη και έλεγε με τον νουν του. Άγιε Nικόλαε βοήθει μοι. Φωνάζωντας δε νοερώς την φωνήν ταύτην, ω του θαύματος! πολλά και ακατανόητα είναι τα θαυμάσιά σου Kύριε! ευρέθη εις το μέσον του οσπητίου του. Kαι τούτο μη αισθανθείς ενόμιζεν ότι ευρίσκεται ακόμη εις τον βυθόν της θαλάσσης. Όθεν και εκεί εφώναζεν όχι πλέον νοερώς, αλλά αισθητώς, Άγιε Nικόλαε βοήθει μοι. Oι δε γείτονες ακούοντες τας φωνάς του εσηκώθησαν. Oμοίως και οι άνθρωποι του οσπητίου του σηκωθέντες, άναψαν φως. Aλλά και οι έξωθεν ακούσαντες, έτρεξαν και εκείνοι, και βλέπουσιν αυτόν εις το μέσον της οικίας του εστώτα και κράζοντα. Bλέπουσι δε και τρέχει νερόν πολύ της θαλάσσης από τα ρούχα οπού εφόρει. Όθεν από τον θαυμασμόν τους και έκστασιν, έμειναν άφωνοι και σιωπηλοί, μη ηξεύροντες τι να ειπούν. O δε Xριστιανός εκείνος εφώναζεν. Aδελφοί, τι είναι αυτό οπού βλέπω; Eγώ γαρ ηξεύρω καλώτατα, ότι εχθές κατά την ενάτην ώραν απεχαιρέτισα όλους εσάς, και εμβήκα εις το καΐκιον. Kαι επειδή εφύσησεν άνεμος επιτήδειος, επεράσαμεν αρκετόν διάστημα τόπου. Eις δε την δευτέραν ή και τρίτην φυλακήν (ήτοι κατά την ενάτην ώραν της νυκτός) επήγα διά χρείαν ύδατος, και συμποδισθείς από τους ναύτας, ερρίφθηκα εις την θάλασσαν. Όθεν επικαλούμην τον Άγιον Nικόλαον εις βοήθειαν. Πού δε τώρα είμαι, δεν ηξεύρω. Όθεν εσείς είπατέ μοι. Ότι εγώ είμαι εκστατικός και άλλος εξ άλλου έγινα.
Oι δε συναθροισθέντες Xριστιανοί ταύτα ακούσαντες, βλέποντες δε και το νερόν της θαλάσσης οπού έτρεχεν από τα ρούχα του, εξεπλάγησαν ως είπομεν, στοχαζόμενοι το παράδοξον του θαύματος. Όθεν έχαιρον μαζί με τον διασωθέντα αδελφόν, και εδάκρυον ενταυτώ. Kαι εις πολλήν ώραν το, Kύριε ελέησον, έκραζον. O δε Xριστιανός εκείνος εκδυθείς τα βρεγμένα φορέματα, και ενδυθείς άλλα, επήγεν εις τον Nαόν του Aγίου Nικολάου. Kαι εκεί επέρασε το υπόλοιπον διάστημα της νυκτός, προσπίπτων μετά δακρύων εις την εικόνα του Aγίου, και παρακαλών, και τας ευχαριστίας αποδιδούς με θαυμασμόν και έκπληξιν. Όταν δε ήλθεν ο καιρός του όρθρου, και εσυναθροίσθη ο λαός εις τον Nαόν του Aγίου κατά το σύνηθες, τότε έγινεν εις όλους φανερόν του Aγίου το θαύμα. Όθεν μυρισθέντες τα ηδύπνοα και ευωδέστατα εκείνα αρώματα, οπού έφερεν ο διασωθείς εκείνος Xριστιανός εις τον Άγιον, βλέποντες δε και την Eκκλησίαν του Aγίου, οπού ήτον ολόφωτος, ηρώτων ένας τον άλλον διά να μάθουν την αιτίαν του πράγματος. Mαθόντες δε αυτήν, εξέστησαν άπαντες, δοξάζοντες μεν τον Θεόν, ευχαριστούντες δε τον μέγαν Nικόλαον.
Tούτο το εξαίσιον και υπερφυές αληθώς θαύμα και μεγαλείον του Aγίου, διεφημίσθη εις όλην την Mεγαλόπολιν του Kωνσταντίνου. Έφθασε δε και εις τας ακοάς τόσον του τότε βασιλέως, όσον και του Πατριάρχου. Όθεν αυτοί εκάλεσαν τον διασωθέντα εκείνον Xριστιανόν επί Συνόδου. Όστις παρασταθείς έμπροσθεν πάντων, εδιηγήθη παρρησία, πώς, και με τι τρόπον, και πότε ηκολούθησεν εις αυτόν το τοιούτον φρικτόν και εξαίσιον τερατούργημα. Tο οποίον ακούσαντες όλοι, εβόησαν. «Mέγας εί Kύριε, και θαυμαστά τα έργα σου, και ουδείς λόγος εξαρκέσει προς ύμνον των θαυμασίων σου!» Όθεν διαλαλήσαντες πανταχού, εσυνάχθησαν οι Xριστιανοί εις τον Nαόν του Aγίου Nικολάου, και εποίησαν λιτανείαν και αγρυπνίαν, δοξάζοντες μεν και ευλογούντες τον Θεόν, απονέμοντες δε και την ευχαριστίαν εις τον τούτου πιστόν θεράποντα Nικόλαον(2).


ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1. Σημείωσαι, ότι το τροπάριον εκείνο του Aγίου Nικολάου το λέγον· «Ώφθης Kωνσταντίνω βασιλεί», παράμελον και μη ορθόν ον, ούτω διορθούται παρά τοις χειρογράφοις Mηναίοις· «Ώφθης Kωνσταντίνω βασιλεί συν τω Aβλαβίω κατ’ όναρ, και τούτους φόβω βαλών, ούτως αυτοίς είρηκας. Λύσατε δη εν σπουδή, εν ειρκτή ους κατέχετε, δεσμίους αδίκως. Aθώοι γαρ πέλουσι, της παρανόμου σφαγής. Όμως, εάν παρακούσης έντευξιν ποιήσομαι άναξ, κατά σου προς Kύριον δεόμενος».

2. Σημείωσαι, ότι τον κατά πλάτος Bίον του Aγίου, ελληνιστί μεν συνέγραψε Συμεών ο Mεταφραστής, ου η αρχή· «Σοφόν τι χρώμα ζωγράφων χειρ». Aπλοϊκώς δε μετέφρασεν αυτόν Δαμασκηνός ο Mοναχός και υποδιάκονος εις τον Θησαυρόν του, όστις και Aρχιερεύς ύστερον έγινε της Pενδίνης. Έχει δε και ο Kρήτης Aνδρέας εγκώμιον γλαφυρόν εις τον μέγαν Nικόλαον, ου η αρχή· «Άνθρωπε του Θεού και πιστέ θεράπων». (Σώζεται εν τη Λαύρα, εν τη του Σταυρονικήτα, και εν τη του Διονυσίου.) Kαι Bασίλειος ο Λακεδαιμονίας, ου η αρχή· «H των αρετών τη μεγαλειότητι». (Σώζεται εν τω έκτω Πανηγυρικώ της του Bατοπαιδίου.) Kαι ο Mακάριος εις την Σάλπιγγα. Σημείωσαι, ότι η εμή αδυναμία μετέφρασεν εις το απλούν το ρηθέν εγκώμιον του Aγίου Aνδρέου. Όρα και εις το βιβλίον Xρυσάνθου Iεροσολύμων, εις τον Ποιμενικόν Aυλόν, εις την Σαγήνην και εις τον Mακάριον τον Kωφόν.

(από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Α´. Εκδόσεις Δόμος, 2005)

Πηγή: Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού

Σάββατο 27 Νοεμβρίου 2010

Λορέντζος Μαβίλης

1860 - 28 Νοεμβρίου 1912

Ο Λορέντζος Μαβίλης ήταν Επτανήσιος λυρικός ποιητής, ένθερμος πατριώτης, και ικανός συνθέτης σκακιστικών προβλημάτων.

Βιογραφικά
1860: Ο Λορέντζος Μαβίλης γεννήθηκε στην Ιθάκη και είχε Ισπανική καταγωγή. Ο παππούς του, εκ πατρός, ήταν πρόξενος της Ισπανίας στην Κέρκυρα, όπου η οικογένειά του είχε εγκατασταθεί. Στην Κέρκυρα πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του. Ήταν μεγαλόσωμος, ξανθός με γαλανά μάτια.

1880: Πήγε στην Γερμανία για να σπουδάσει φιλολογία και φιλοσοφία. Οι σπουδές συνεχίστηκαν επί δεκατέσσερα χρόνια και επηρεάστηκε από τις θεωρίες του Νίτσε (έχει γράψει και σονέτο με τίτλο Υπεράνθρωπος), την Κριτική του Καθαρού Λόγου του ορθολογικού Ιμμάνουελ Καντ, και από την Βουλησιαρχία του απαισιόδοξου Αρθούρου Σοπενχάουερ. Ασχολήθηκε με τα σανσκριτικά φιλοσοφικά κείμενα και μετέφρασε αποσπάσματα από το ινδικό έπος Μαχαμπχαράτα. Κατά την παραμονή του στη Γερμανία, ασχολήθηκε με την σύνθεση λυρικών ποιημάτων (κύρια σονέτων), και σκακιστικών προβλημάτων που δημοσιεύτηκαν σε γερμανικά έντυπα.

1887: συμμετείχε ως Lorenzo Mabillis στο σκακιστικό τουρνουά της Φραγκφούρτης.

1889: συμμετείχε ως Sillibam στο σκακιστικό τουρνουά της πρωτεύουσας της νότιας Σιλεσίας Βρότσλαβ (Breslau).

1896: Ο Μαβίλης συμμετείχε στην επανάσταση της Κρήτης, πολεμώντας μαζί με τους αντάρτες στα κρητικά βουνά.

1897: Κατά τον ελληνοτουρκικό πόλεμο, ο Μαβίλης συγκέντρωσε εβδομήντα Κερκυραίους εθελοντές και πήγαν να πολεμήσουν στην Ήπειρο, όπου και τραυματίστηκε στο χέρι. Τα έξοδα της εκστρατείας των εθελοντών αυτών τα κάλυπτε ο ίδιος.

1909: Γίνεται ο ενθουσιώδης κήρυκας του ξεσηκωμού.

1910: Εκλέγεται βουλευτής Κερκύρας.

1911: Υπερασπίζοντας τη δημοτική γλώσσα σαν αντιπρόσωπος της Κέρκυρας μέσα στην Ελληνική Βουλή είπε, απευθυνόμενος στους καθαρευουσιάνους: Χυδαία γλώσσα δεν υπάρχει. Υπάρχουσι χυδαίοι άνθρωποι, και υπάρχουσι πολλοί χυδαίοι άνθρωποι ομιλούντες την καθαρεύουσαν. (Εφημερίς των συζητήσεων της Βουλής, Β' Αναθεωρητική Βουλή, 1911, σελ. 689, συνεδρίασις 36).

28 Νοεμβρίου 1912: Επικεφαλής του λόχου του των εθελοντών, σκοτώθηκε στη Μάχη του Δρίσκου κοντά στα Ιωάννινα, κατά τον Πρώτο Βαλκανικό πόλεμο.

Ο ποιητής Μαβίλης
Τα σονέτα του Μαβίλη είχαν άρτια μορφή και εξαίρετο περιεχόμενο, το οποίο πάντως χαρακτηρίζεται από ολοφάνερη απαισιοδοξία. Τα σονέτα του, με ενδεκασύλλαβους στίχους, είναι πολύ πιο επεξεργασμένα και περίτεχνα από των συγχρόνων του, (δες Κωστής Παλαμάς, Πατρίδες, 1895), και εισάγει νέα στοιχεία, όπως το να αρχίζει η πρόταση στην μέση του στίχου, να υπάρχει διάλογος, κλπ.

(Από τη «Βικιπαίδεια»)

Πέμπτη 18 Νοεμβρίου 2010

Συνέντευξη του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου

(Στο Cafebabel.com)

Τον συναντάμε στο γραφείο του, ένα μουντό πρωί Σαββάτου. Είναι η πρώτη κοινή συνέντευξη για την ομάδα της Αθήνας και της Κωνσταντινούπολης. Αγωνία, άγχος, κοιτάμε ξανά με τον Ozcan και την Αγγελίνα τις ερωτήσεις.
Δεν ξέρουμε τι περιμένουμε να δούμε. Εμείς ένα νεανικό περιοδικό μπροστά σε ολόκληρο Πατριάρχη! Μέχρι που συναντάμε ένα Βαρθολομαίο τόσο κοντινό, τόσο πράο, που όλα με ένα χαμόγελο γίνονται οικεία.
''Σαν να παίρνεις συνέντευξη από τον παππού σου''... Πας προσφέρει γλυκό κουταλιού και καφέ, ανοίγω το κασετοφωνάκι και ξεκινάμε.
Θα μιλήσει για όλα: Από τη Χάλκη ώς το περιβάλλον και από τους νέους ώς την επιστήμη και τον Κρις Σπύρου...

Ο προκαθήμενος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας επισκέφθηκε πρόσφατα το Ηνωμένο Βασίλειο αλλά και πολύ νωρίτερα το Φανάρι. Με δεδομένο οτι το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει πρωτοστατήσει στο παρελθόν για το διάλογο των Εκκλησιών μέσα από την ίδρυση του ‘Παγκοσμίου Συμβουλίου’ των Εκκλησιών, θεωρείτε εφικτή αν όχι την Ένωση τουλάχιστον την ενότητα των Εκκλησιών;

Από την εποχή των προκατόχων μου, των μακαριστών Αθηναγόρα και Δημητρίου, το Οικουμενικό Πατριαρχείο πρωτοστατεί στον διάλογο μεταξύ των χριστιανικών ομολογιών. Πράγματι, εμείς πρωτοστατούμε σε αυτό που ονομάζεται ‘‘οικουμενικό κίνημα’’.
Κατα την επίσκεψη του Πάπα στο Φανάρι, υπογράψαμε κοινή διακύρηξη ενώ ο απαγγείλαμε μαζί και το ‘Πάτερ Ημών’. Επιπλέον το Οικουμενικό Πατριαρχείο συμμετέχει και στο Ευρωπαικό Συμβούλιο των Εκκλησιών.
Εμείς προάγομε τον διάλογο αν και το χάσμα είναι μεγάλό, είμαστε χωρισμένοι εδώ και 10 αιώνες. Τώρα συζητούμε με τους Ρωμαιοκαθολικούς το θέμα του πρωτείου του Πάπα- συζητούμε πώς ήταν την πρώτη χιλιετία της κοινής μας πορείας και γιατί άλλαξε στη συνέχεια.
Αυτό είναι το πιο δύσκολο θέμα που μας χωρίζει μαζί με το filioque. Ο δρόμος είναι μακρύς αλλά δεν πρέπει να αποθαρυνόμεθα αλλά να προσπαθούμε και να συμβάλλομε στη γεφύρωση του χάσματος.

Τον Αύγουστο πραγματοποιήσατε την ιστορική Θ.Λειτουργία στην Ιερά Μονή της Παναγίας της Σουμελιώτισσας στην Τραπεζούντα, ενώ πριν από μερικές εβδομάδες και οι Αρμένιοι λειτούργησαν στην Εκκλησία του Τιμίου Σταυρού στη λίμνη Βαν της Τουρκίας. Θεωρείτε πως τέτοιες ενέργειες βοηθούν την αλληλοκατανόηση και το σεβασμό των θρησκευτικών ελευθεριών στη χώρα; Μπορεί το επόμενο βήμα να είναι η επαναλειτουργία της Ιεράς Θεολογικής Σχολής της Χάλκης;

Εμείς είμαστε ιδιαίτερα χαρούμενοι με τις εξελίξεις αυτές, τόσο για την Παναγία Σουμελά όσο και για τους Αρμένιους. Δείχνει μια αλλαγή στη στάση της Τουρκίας. Η Παναγία Σουμελά έδειξε οτι ο χώρος αυτός πέρα απο μουσείο μπορεί να λειτουργεί και ως χώρος λατρείας- μια φορά το χρόνο όπως αναφέρει η άδεια που έχουμε. Αυτό είναι κάτι απο το οποίο μπορούν να κερδίσουν όλοι. Το τουρκικό κράτος καταλαβαίνει οτι δεν είμαστε απειλή αλλά αντίθετα οτι αγαπάμε και δουλεύουμε για το καλό της χώρας.
Πέρα από την οικονομική ενίσχυση από την έλευση των πιστών, προσφέρουμε ζωντανή απόδειξη οτι οι θρησκευτικές ελευθερίες ενισχύονται στην Τουρκία. Αυτό είναι θέμα αρχών και αξιών σε σχέση με τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Σε ότι αφορά τη Χάλκη, είμαι ιδιαίτερα αισιόδοξος. Βλέπω το θέμα να λύνεται εντός του 2011, με τη συμπλήρωση 40 χρόνων από το κλείσιμο της Σχολής. Εμείς είμαστε έτοιμοι να λειτουργήσουμε άμεσα ώστε να υποδεχθεί η Σχολή φοιτητές από την Τουρκία αλλά και από το εξωτερικό, όπως συνέβαινε και παλαιότερα.
Έτσι θα μπορέσουμε να εκπαιδεύσουμε τους κληρικούς όλων των βαθμίδων που είναι απαραίτητοι για τη λειτουργία του Οικουμενικού Πατριαρχείου, το οποίο όπως ξέρετε έχει αρμοδιότητες σε πολλά μέρη του κόσμου, όπως τις ΗΠΑ, τη Δυτική και Ανατολική Ευρώπη κ.α.

Πώς εσείς προσωπικά διαισθάνεσθε το ιστορικό βάρος, να κάθεστε στο θρόνο του Ιωάννου του Χρυσοστόμου, του Φώτιου, του Γεννάδιου;

Είναι τεράστιο ιστορικό βάρος. Οι άνθρωποι αυτοί ήταν τιτάνες πίστεως και γνώσεως. Φυσικά δεν μπορούμε να τους φθάσουμε. Αλλά ξέρετε, αυτός ο θρόνος είναι ένας σταυρός που πρέπει να κουβαλήσεις.
Εμείς είμαστε η ζωντανή φωνή ενός θεσμού που βρίσκεται σε αυτή την πόλη, την Κωνσταντινούπολη εδώ και δεκαεπτά αιώνες και που θα παραμείνουμε με τη χάρη του Θεού.

Η Τουρκία φαίνεται να αντιλαμβάνεται σταδιακά οτι το Οικουμενικό Πατριαρχείο δεν είναι απλά η τοπική επισκοπή των Ρωμιών της Πόλης, αλλά ένας οικουμενικός θεσμός από τη στήριξη της δράσης του οποίου η Τουρκία έχει πολλά να κερδίσει. Συμμερίζεστε αυτή την άποψη και έχετε ενδείξεις οτι πράγματι αλλάζει η αντιμετώπιση εκ μέρους του Τουρκικού κράτους;

Κοιτάξτε, μπορώ να συνοψίσω τη μέχρι τώρα στάση των τουρκικών κυβερνήσεων σε μία λέξη: αντιπαραγωγική.
Αντιπαραγωγική όχι μόνο ως προς εμάς αλλά πρωτίστως ώς προς τα εθνικά συμφέροντα της ίδιας της Τουρκίας. Ωστόσο οι εξελίξεις είναι θετικές. Γίνεται αντιληπτό ότι δεν είχαμε ποτέ και δεν έχουμε, ούτε τώρα ούτε στο μέλλον πολιτικές βλέψεις και σκοπιμότητες. Κατά καιρούς έχουν ακουστεί γελοία επιχειρήματα ότι προσπαθούμε να φτιάξουμε ένα δεύτερο Βατικανό στο Φανάρι. Ας έρθει οποιοσδήποτε να μας δείξει ποιες ήταν αυτές οι κινήσεις. Αυτά δεν είναι σοβαρά πράγματα.
Είναι γεγονός οτι βλέπουμε μια αλλαγή στάσης και ο νέος βακουφικός νόμος είναι προς αυτή την κατεύθυνση- δεν επιλύει όλα μας τα προβλήματα αλλά σίγουρα δίνει μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων στις μειονότητες.
Πρόσφατα, ένας Ρωμιός, ορθόδοξος, εκλέχθηκε ως μέλος από πλευράς των μειονοτήτων στην Επιτροπή που ασχολείται με τα βακουφικά και συνεδριάζει στην Άγκυρα κάθε δεκαπέντε μέρες.
Αυτά είναι πρωτόγνωρα για εμάς εδώ και χαιρόμαστε πολύ για αυτό. Επιπλέον με τον πρωθυπουργό Ερντογάν επισκεφθήκαμε το Ορφανοτροφείο της Πριγκήπου πριν την απόφαση του ΕΔΑΔ με την οποία δικαιωθήκαμε.
Αυτό ήταν εκ μέρους του πρωθυπουργού μια γενναία πολιτική κίνηση με ισχυρούς συμβολισμούς.
Ξέρετε, το κύρος του Πατριαρχείου στο εξωτερικό είναι μεγάλο, κάτι που είναι προς όφελος της και της Τουρκίας.
Είναι γνωστή η προσπάθειά μας να οικοδομήσουμε την ειρήνη και το σεβασμό μεταξύ των ανθρώπων και αυτό επιβεβαιώνεται από το γεγονός οτι κάθε πολιτική προσωπικότητα που έρχεται στην Τουρκία δεν παραλείπει να επισκεφθεί το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Εμείς αισιοδοξούμε. Επιμένουμε και εμμένουμε.

Μια ομάδα Ελληνοαμερικάνων υπό τον Κρίς Σπύρου, ήθελαν να τελέσουν Θεία Λειτουργία στην Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης αλλά ματαίωσαν το πρόγραμμά τους. Πήρατε μέρος στις προσπάθειες που έγιναν ώστε να ακυρώσουν το πρόγραμμα αυτό;

Ποιός είναι αυτός ο κύριος; Δεν τον γνωρίζουμε. Δεν γνωρίζουμε πως μπόρεσε να σκεφθεί να οργανώσει μια θρησκευτική τελετή χωρίς να πάρει άδεια από εμάς και χωρίς έγκριση από το Τουρκικό κράτος. Διαμαρτυρηθήκαμε και ματαίωσαν το σχέδιό τους.
Κανείς δεν μπορεί να τελέσει μια Ορθόδοξη Θεία Λειτουργία στην Αγία Σοφία χωρίς άδεια από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και την Τουρκική κυβέρνηση. Ακόμα και εμείς δεν μπορούμε να τελέσουμε Θεία Λειτουργία σε άλλες χώρες χωρίς άδεια από τις τοπικές εκκλησίες και τις τοπικές αρχές.

Έχετε χαρακτηριστεί ‘‘Πράσινος Πατριάρχης’’ λόγω της περιβαλλοντικής σας ευαισθησίας. Θεωρείτε πως οι θρησκευτικοί ηγέτες είναι σε θέση να επηρρεάσουν αν όχι τις κυβερνήσεις, τουλάχιστον την περιβαλλοντική συνείδηση των πιστών;

Δύσκολα επηρρεάζονται οι κυβερνήσεις. Το βλέπετε άλλωστε ότι είναι τέτοια τα οικονομικα συμφέροντα που πιέζουν που δεν είναι εφικτό να συμφωνηθούν πολλά από τους πολιτικούς, το είδαμε αυτό πρόσφατα στην Κοπεγχάγη. Ωστόσο πιστεύω πως ναί είμαστε σε θέση να καλλιεργήσουμε στους πιστούς την ευαισθησία τους σε ότι αφορά τα περιβαλλοντικά ζητήματα.
Ξέρετε, η παγκόσμια αυτή κρίση είναι πρωτίστως αξιολογική και εννοιολογική. Πρέπει να κατανοήσουμε οτι τον πλανήτη μας, πρέπει να τον παραδώσουμε στις επόμενες γενεές. Δεν πρέπει να κάνουμε αλόγιστη σπατάλη των πόρων της αλλά να επιτρέψουμε και στους επόμενους να επωφεληθούν από τα αγαθά του Θεού.
Η οικολογία αφορά τον οίκο μας, το σπίτι μας. Για να γίνει αντιληπτό πρέπει να κατανοήσουμε οτι δέν είμαστε ιδιοκτήτες αλλά διαχειριστές αυτού του κόσμου, τον οποίο ο Θεός μας εμπιστεύθηκε.
Πρέπει να τον φροντίσουμε και να τον παραδώσουμε στους επόμενους. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει πρωτοστατήσει σε αυτή την προσπάθεια για την ανάπτυξη οικολογικής συνείδησης μέσα από Διεθνή Οικολογικά Συνέδρια.

Είναι εύκολο να συνδυαστεί ο σύγχρονος καταναλωτικός τρόπος ζωής με την εγκράτεια που κομίζει ο Χριστιανισμός; Πολλοί ισχυρίζονται οτι τα δύο μοντέλα είναι ασύμβατα μεταξύ τους.

Πράγματι είναι απαραίτητη μια αλλαγή νοοτροπίας, ώστε να απαγκιστρωθούμε από την υπερκατανάλωση και την πλεονεξία που οδηγεί μοιραία στην κοινωνική αδικία και ανισότητα.
Ο Απόστολος Παύλος μας διδάσκει οτι η πλεονεξία και η απληστία που μας οδηγεί στη λατρεία των υλικών αγαθών είναι ειδωλολατρεία που είναι η μεγαλύτερη αμαρτία. Η Εκκλησία διδάσκει όχι την πλεονεξία αλλά την ολιγαρκεία.
Το Ευαγγέλιο κηρύττει ότι ο ‘‘έχων δύο χιτώνας να δώσει τον έναν στο συνάνθρωπό του’’- εμείς έχουμε φτάσει στο σημείο να προσπαθούμε να αρπάξουμε από τον διπλανό του ακόμα και τον ένα χιτώνα που διαθέτει.

Τι μπορεί να προσφέρει η Ορθόδοξη πίστη και μαρτυρία στους νέους της Ευρώπης; Είναι εύκολο να ασπαστεί τις έννοιες και τις αξίες αυτές ένας ΔυτικοΕυρωπαίος με Καθολικό/Προτεσταντικό υπόβαθρο;

Είπαμε και πρίν οτι όλα τα θέματα διαπλέκονται μεταξύ τους- κοινωνικά, οικονομικά και ιδεολογικά. Οι νέοι αισθάνονται ανασφαλείς. Η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει να τους προσφέρει την πίστη όπως αυτή ήταν τους πρώτους δέκα αιώνες κοινής συμπόρευσης ώς σώμα Χριστού.
Πρίν το σχίσμα όλη η Ευρώπη ήταν Ορθόδοξη. Αυτό που η Εκκλησία έχει λοιπόν να προσφέρει είναι η απλότητα και η γνησιότητα της Πίστεως. Διδάσκουμε αυθεντικότητα, ασκητικό ήθος και πνευματικότητα κάτι που λείπει από τη Ρωμαιοκαθολική και τις άλλες εκκλησίες.
Από αυτές τις αξίες αποκόπηκε η Δύση και για αυτό εκδηλώνεται νοσταλγία. Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερα λειτουργικά βιβλία της Ορθόδοξης Εκκλησίας μεταφράζονται και βρίσκονται στα βιβλιοπωλεία ξένων χωρών.
Πέρα όμως από τα λειτουργικά βλέπουμε και διδακτικά βιβλία όπως τη Φιλοκαλία να ενδιαφέρουν τους μη-Ορθόδοξους. Στην Ορθόδοξη πίστη υπάρχει κατάνυξη, συναίσθημα και λιγότερη λογική αν θέλετε. Αυτό συμβαίνει γιατί η Ορθοδοξία είναι Παράδοση, εμπειρία, συμπυκνωμένη σοφία.

Φοβάστε την παγκοσμιοποίηση; Πολλοί ισχυρίζονται οτι με τόσα στοιχεία που βομβαρδιζόμαστε πανταχόθεν υπάρχει ο κίνδυνος να γίνουμε ‘‘αχταρμάς’’.

Η παγκοσμιοποίηση έχει κάποια πολύ θετικά στοιχεία τα οποία εμείς υποστηρίζουμε. Προσφέρει αλληλοκατανόηση μεταξύ των λαών και δημιουργεί το έδαφος εκείνο για να συνεργαστούν οι λαοί και να ζούν ειρηνικά. Ωστόσο, όπως έλεγε και ο Μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος υπάρχει ένας κίνδυνος να μας κάνουν "κιμά". Αυτό δεν είναι επιθυμητό.
Εμείς υποστηρίζουμε ότι ο καθένας πρέπει να διατηρεί τα στοιχεία του, γλωσσικά κοινωνικά κ.α, που τον καθιστούν ξεχωριστό. Τα στοιχεία αυτά συντελούν την ιδιαιτερότητά του αλλά δεν είναι δημιουργικά όταν κάποιος κλείνεται σε μια γυάλα και αυτοθαυμάζεται.
Ξέρετε, τον 6ο αιώνα οι ιεραπόστολοι Κύριλλος και Μεθόδιος έφυγαν ώς απεσταλμένοι του Οικουμενικού Πατριαρχείο για να κηρύξουν το Ευαγγέλιο στους Σλάβους. Δημιούργησαν το κυριλλικό αλφάβητο, δεν τους ελληνοποίησαν.
Αυτό είναι κάτι που ο ιστορικός Παπαρηγόπουλος χρεώνει στο Πατριαρχείο, οτι δηλαδή δεν τους έκανες Έλληνες Ορθόδοξους. Εμείς λέμε οτι αφού οι άνθρωποι είναι Σλάβοι πρέπει να τους σεβαστείς και να τους κηρύξεις στη γλώσσα τους όχι να τους αλλάξεις.
Προστατέψαμε έτσι και την ελληνική αλλά και τη σλαβική ταυτότητα. Για αυτό και σήμερα όλοι οι Σλαβικοί λαοί, οι Ρώσοι, οι Βούλγαροι, οι Σέρβοι ευγνωμονούν τη Μητέρα Εκκλησία της Κωνσταντινούπολης.

Τελικά επιστήμη και πίστη είναι ασυμβίβαστες ή απλώς έχουν άλλους αποδέκτες και περιεχόμενο; Πρόσφατα ο Stephen Hawking προκάλεσε σάλο με τις δηλώσεις του, οτί το Σύμπαν θα μπορούσε να υπάρξει και χωρίς Δημιουργό. Θεωρείτε τέτοιες δηλώσεις εποικοδομητικές; Τι απαντά η Εκκλησία;

Είναι θα έλεγα δρόμοι παράλληλοι όχι αντίθετοι. Αλληλοσυμπληρώνονται γιατί οδηγούν στον ίδιο στόχο που είναι η Αλήθεια. Ξέρετε ο Αινσταίν κάποτε είπε οτι ‘‘η Επιστήμη δεν έχει Θεό αλλά οι επιστήμονες έχουν Θεό’’.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία, δεν είναι ενάντια στην επιστήμη.
Την αποδεχόμαστε και στην ιστορική μας μαρτυρία οι επίσκοποι ήταν από τους πλέον επιφανείς επιστήμονες. Τα Ορθόδοξα μοναστήρια διέσωσαν τα αρχαία ελληνικά χειρόγραφα και τα έκαναν γνωστά στη Δύση.
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος έκανε σπουδή πάνω στη φιλοσοφία του Αριστοτέλη. Άλλωστε η Εκκλησία μας έχει Αγία Επιστήμη και Αγία Υπομονή. Εμείς δεν είχαμε κανένα Γαλιλαίο..
Δηλώσεις σαν αυτές του Hawking είναι σεβαστές αλλά δε δεσμεύουν κανένα. Εμείς θεωρούμε οτι προκαλούν και διχάζουν. Η δική μας προσέγγιση είναι οτι όλη αυτή η δημιουργία, το στερέωμα, τα φυτά δεν μπορεί να προήλθαν εκ του τυχαίου αλλά έχουν Δημιουργό.
Πριν μερικές μέρες, έκανα μια βόλτα στον κήπο με φίλους και έκοψα ένα λουλούδι και παρατήρησα πόσο τέλειο και καλαίσθητο ήταν- πόσο σοφά δημιουργημένο με χιλιάδες μικρότερα λουλουδάκια τα οποία ήταν ένα χάρμα οφθαλμών.
Αυτό δεν μπορεί να έγινε στην τύχη...

Κυριακή 14 Νοεμβρίου 2010

«Στη Μαρία που γιορτάζει προσπαθώντας να εισέλθει…»

Στη Μαρία που γιορτάζει προσπαθώντας να εισέλθει…
Η παράδοση ομιλεί για ολοκληρωτική αφιέρωση της Παρθένου στον Ναό ακόμη από τα παιδικά της χρόνια. Η αγάπη του Θεού παίρνει σ’ αυτήν μια τέτοια βαθύτητα και ένταση, με αποτέλεσμα η σύλληψη του Yιού να έλθει σαν αποτέλεσμα της εμβαθύνσεως της ζωής της με τη λειτουργική προσευχή, η οποία την κατέστησε ευεπίφορη στις ενέργειες του Αγίου Πνεύματος.
Αλλά η γέννηση του Θεού από ένα δημιούργημα δείχνει τη δύναμη κάθε γυναίκας, όταν είναι αληθινά «νέο δημιούργημα» τότε μπορεί να γεννήσει τον Θεό στις έρημες ψυχές. Η πατερική σκέψη επανέρχεται σταθερά στο σημείο αυτό. «Ο Λόγος γεννάται συνεχώς μέσα στις καρδιές των αγίων», λέγει ο Διόγνητος στην Επιστολή (2 αι.).
Κατά τον Άγιο Γρηγόριο Νύσσης η χριστιανική ζωή είναι η γέννηση του Ιησού μέσα στις ψυχές. Ο μυστικός, κατά τον Άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή, είναι εκείνος στον όποιο φανερώνεται καλύτερα η γέννηση του Κυρίου. «Κατά τη σάρκα, υπάρχει μια Μητέρα του Χριστού, αλλά κατά την πίστη, ο Χριστός είναι ο καρπός όλων μας», λέγει ο Άγιος Αμβρόσιος Μεδιολάνων. Η γυναίκα προπαντός άλλου κατέχει το μητρικό αυτό χάρισμα να γεννά τον Χριστό στις ψυχές των ανθρώπων. Η μείωση της πίστεως και της αγάπης στους έσχατους καιρούς, η χαλάρωση των δεσμών στις εκκλησιαστικές κοινότητες (η πνευματική πτώχεια των ενοριών) συνδέονται με την άμβλυνση της αγιότητος. «Έτσι, η αγιότητα δεν είναι λειτουργία».
Ακόμη για μια φορά πρέπει να κάνουμε τη θεμελιώδη διάκριση ανάμεσα στο «είναι» και το «έχειν», ανάμεσα στις συνθήκες της ζωής και στην ίδια τη ζωή, ανάμεσα στην ιερότητα των μορφών, των τελετών, των λειτουργιών και την ίδια την αγιότητα. Είναι δυνατό ένα ον πλούσιο σε ιερές λειτουργίες (εξυπνάδα, ομορφιά, μόρφωση και άλλα χαρίσματα) να παρουσιάζει μεγάλη πνευματική πτωχεία… Αντίθετα, ο φτωχός εν Χριστώ, ένας άγιος, είναι το πάν μέσα στο ίδιο το πρόσωπο του και δεν έχει καμιά ανάγκη από ιερές λειτουργίες. Από τον ίδιο τον εαυτό του αναβλύζει ή αφθονία, ή χάρη αντί χάριτος, γιατί μετέχει, κατά το είναι του, στη ζωή Εκείνου που είναι άγιος και τον εκφράζει κατά άμεσο τρόπο.
Η σωτηρία θα έλθει μόνο από την αγιότητα κι αυτή είναι πιο εσωτερική στη γυναίκα, μέσα στις συνθήκες της ενεργού ζωής. Η Παρθένος «διετήρει πάντα τα ρήματα εν τη καρδία αυτής» (Λουκ. 2,51). Έτσι κάθε γυναίκα έχει μια έμφυτη οικειότητα, σχεδόν μια ίδια στόφα με την παράδοση, με τη συνέχεια της ζωής.
Στο Θεό, η ύπαρξη συμπίπτει με την ουσία, η γυναίκα είναι πιο ικανή να προσεγγίσει στην αγιότητα την ουσία και την ύπαρξη με τη δύναμη της ταπεινώσεως, γιατί «Ταπείνωση είναι η τέχνη του να ξαναβρίσκει κανείς τη θέση του». Αντίθετα προς κάθε κήρυγμα εξισώσεως της γυναίκας προς τον άνδρα και προς κάθε τάση εκδικήσεως, η γυναίκα μπορεί να εκδηλώσει την πιο φυσική λάμψη της χαρισματικής της καταστάσεως. Είναι το λειτούργημα του Παρακλήτου, η χάρη της παρηγοριάς και της πίστεως, που επιβάλλει το γυναικείο Ον ως μητέρα, ώστε κάθε ον να γίνεται δικό της παιδί. Η ομορφιά θα σώσει τον κόσμο δεν πρόκειται για κάθε ομορφιά, αλλά αυτή του Αγίου Πνεύματος, της γυναίκας που είναι περιβεβλημένη τον ήλιο.

Παύλος Ευδοκίμωφ,
«Η Γυναίκα και η Σωτηρία του Κόσμου»,

Πέμπτη 4 Νοεμβρίου 2010

Tο Οικουμενικό Πατριαρχείο τιμά το Χρόνη Αηδονίδη

Τη μεγάλη μορφή της θρακιώτικης μουσικής και παράδοσης, το Χρόνη Αηδονίδη θα τιμήσει το Οικουμενικό Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης. Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος θα τον αναγορεύσει σε «Άρχοντα του Οικουμενικού Πατριαρχείου».
Η εκδήλωση θα γίνει, στο Φανάρι, στις 29 Νοεμβρίου, την παραμονή της Θρονικής Εορτής του Αγίου Ανδρέα.

Τετάρτη 3 Νοεμβρίου 2010

Τα μοναστήρια...

«Τα μοναστήρια ήταν για τους ξεχωριστούς, τους επίλεκτους. Αυτούς που τολμούσαν το άλμα του ασυμβίβαστου έρωτα, δηλαδή της τέλειας απέκδυσης του εγώ, της θυσιαστικής ανιδιοτέλειας. Η ελευθερία της αυταπάρνησης μπορεί να διακρίνει την ποιότητα και να τη διακονεί, να χτίζει ό,τι πιο πρωτοποριακό τολμούσε η αρχιτεκτονική του καιρού της, να θησαυρίζει κάλλος τέχνης θαυμαστής και τη σοφία των βιβλίων σε υποδειγματικές βιβλιοθήκες. Προϋποθετική συνθήκη αυτής της αρχοντιάς ήταν το άθλημα της άσκησης των μοναχών, τα πενιχρά τους κελιά, η έμπρακτη συνεπέστατη ακτημοσύνη τους. Ήταν διάκονοι της αρχοντιάς των μονών τους…
Και το λαϊκό σώμα της Εκκλησίας ζούσε τα μοναστήρια σαν πραγμάτωση της αγαπητικής κοινοκτημοσύνης –ο λαϊκός δεν ήταν επισκέπτης, στο μοναστήρι ένιωθε σπίτι του, τόσο οικείος όσο και στον ναό σε κάθε γιορτή…».

Χρήστος Γιανναράς

«Όταν ο Θεός πεθαίνει»

Πρόκειται για μια συνάντηση προσωπικής αγωνίας καμωμένη από απαντήσεις που δίνει ο Αλέξανδρος Κατσιάρας σε ερωτήσεις της Μάρως Βαμβουνάκη. Για την ύπαρξη, τη σχέση, το όρια ανάμεσα στη ζωή και το θάνατο, τον έρωτα και τον Άλλο, τον Ξένο, την ετερότητα και την κοινωνία, την Εκκλησία, τον Θεό που μας γυρεύει, τον Θεό που σκοτώνουμε, το «κάτι» που μας κάνει όντως να είμαστε. Για εκείνους που λένε Ναι και είναι Όχι, για εκείνους που λένε Όχι και είναι πιο κοντά στο Ναι, για εκείνους που δεν ικανοποιούνται με το να μένουν χλιαροί, για εκείνους που περιμένουν… Μια κουβέντα αφαιρέσεων και ανατροπών, εφόσον το αληθινό δεν έχει ανάγκη τη δική του προβολή ούτε τη δική μας συνηγορία. Εφόσον ο ζωντανός Θεός, για ν’ αναστηθεί στον καθένα, πάντοτε περιμένει να πεθάνουν οι θεοί, ο Θεός που φανταστήκαμε, τα είδωλα, και -το πιο επώδυνο- το είδωλο των ειδώλων: το Εγώ.

Τρίτη 2 Νοεμβρίου 2010

Οδυσσέας Ελύτης

Ο νομπελίστας ποιητής μας Οδυσσέας Ελύτης (φιλολογικό ψευδώνυμο του Οδυσσέα Αλεπουδέλλη) γεννήθηκε στις 2 Νοεμβρίου του 1911 στο Ηράκλειο της Κρήτης, στη συνοικία Εφτά Μπαλτάδες, γωνία Αριάδνης και Πασιφάης…

Γράφει ο Μάνος Χατζιδάκις στη «Μυθολογία» του για τον Οδυσσέα Ελύτη:
«Ό,τι χάραζε σε στίχους
τα ’παιρνε η θάλασσα που ’χε στα χέρια του.
Ό,τι ζωγράφιζαν τα χείλια του
τα ’σβηνε ο ουρανός που ’χε στα μάτια του...».

Κυριακή 24 Οκτωβρίου 2010

Σάββατο 23 Οκτωβρίου 2010

Εκδόσεις

Για τον Πολιούχο μας Άγιο Γεώργιο...

Ανακοίνωση

Την Τρίτη 26 Οκτωβρίου γιορτάζεται η ανακομιδή των Σεπτών Λειψάνων του Νεομάρτυρος Αγίου Γεωργίου. Στον Ιερό Προσκυνηματικό Ναό της Πλατείας Πάργης τη Δευτέρα, ώρα 6 το απόγευμα, θα τελεστεί Μέγας Αρχιερατικός Εσπερινός μετά αρτοκλασίας. Την ίδια μέρα, στις 9 το βράδυ θ' αρχίσει η Αγρυπνία στο Παρεκκλήσιο του τάφου του Νεομάρτυρα στον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Αθανασίου.

Το πρωί της Τρίτης θα τελεστεί στον Ι. Ν. Αγ. Γεωργίου, στην Πλατεία Πάργης, Πανηγυρική Αρχιερατική Θεία Λειτουργία και το απόγευμα της ίδιας μέρας ο Εσπερινός μετά Παρακλήσεως.

Πέμπτη 21 Οκτωβρίου 2010

26 Οκτωβρίου 1971...

«...Τα ανακομιζόμενα ως άνθη εαρινά οστά του μάρτυρος ο Πρωτοσύγκελος -ο σημερινός Μητροπολίτης Ιωαννίνων Θεόκλητος- παρέδιδε στους παρεστώτας εν κατανύξει αρχιερείς, οι οποίοι τα παρέδιδαν στον Ιωαννίνων Σεραφείμ. Ο οικείος Μητροπολίτης ένδακρυς παρελάμβανε αυτά…
Βαθεία συγκίνηση προκλήθηκε, όταν ο Πρωτοσύγκελος ανεκόμισε με φόβο και ευλάβεια την τιμία κάρα του αγίου, την οποία, αφού ασπάστηκε εν συντριβή, παρέδωσε στον Μητροπολίτη του…».

(Κ. Π. Βλάχος, «Βίος του αγίου ενδόξου νεομάρτυρος Γεωργίου του εν Ιωαννίνοις» - Ιωάννινα 2000)

Κυριακή 10 Οκτωβρίου 2010

Στο πανηγύρι του Αγίου Ευσταθίου

Tου Nίκου Γ. Ξυδάκη

Στο Άγιον Όρος μπαίνεις από θαλάσσης, σαν νησί. Περιπλέεις τη χερσόνησο, συμπαγή ή αραιότερα δάση, βουνοπλαγιές, διάσπαρτα κτίσματα, πύργους, αρσανάδες, ερειπιώνες, κτιριακά συγκροτήματα -από τον ύστερο Μεσαίωνα ως σήμερα, χίλια συμπαγή χρόνια. Αυτός ο συμπαγής χρόνος σε κάνει να νιώθεις μες στο αγιορείτικο βαπορέτο σαν να προσεγγίζεις τη Βενετία, τη θαλασσινή πολιτεία. Όλα είναι οικεία και μεγάλα, deja vu.

Στο λιμανάκι της Δάφνης περιμένουν μερικά τζιπ· στις πινακίδες τους διαβάζεις τη μονή προέλευσης. Δάση, δάση, δάση. Η Φύση προετοιμάζει τον προσκυνητή, τον αμύητο, τον περιηγητή, με καστανιές, πλατάνια, κυκλάμινα, βατόμουρα, φτέρες. Συχνά βρέχει.

Για τι τον προετοιμάζει; Το Όρος δεν είναι ένα. Η παράδοσή του δεν είναι μία και ενιαία, είναι πολυσχιδής, πληθωρική, ποικίλη, οι μονές δεν είναι ίδιες, οι σκήτες διαφορετικές, τα κελιά, τα καθίσματα, οι καλύβες, όλα έχουν δικό τους χαρακτήρα. Τον χαρακτήρα των μοναχών που τα εμψυχώνουν κάθε ιστορική στιγμή, συνεχίζοντας την παράδοση. Η ανανεούμενη παράδοση: αυτή είναι ένας πυρήνας. Παράδοση μοναχικού βίου και ησυχασμού· διαρκής συνομιλία με τους κεκοιμημένους: στη σαββατιάτικη τράπεζα, με το καμπανάκι του ηγούμενου, όλοι γεύονται τα κόλλυβα και σχωρνάνε· το ίδιο, στην κυριακάτικη τράπεζα της πανηγύρεως. Οι απόντες είναι διαρκώς παρόντες, οι ψυχές είναι πάντα ζωντανές.

Και προσευχή, ησυχία, ακολουθίες: ιδού άλλος πυρήνας. Ο εσπερινός στο ναΰδριο του Αγίου Ευσταθίου είναι εμπειρία ησυχίας· τα κείμενα ρέουν σαν νοερά προσευχή και ξεχύνονται από τα παράθυρα στο Αιγαίο Πέλαγος του απογεύματος, το μουρμουρητό των προσευχών σμίγει με τον κυκλικό παφλασμό του κύματος στα βράχια από κάτω. Ο μοναχισμός των κελιών και των καθισμάτων εκπέμπει αμεσότητα και ανθρώπινη θέρμη, είναι η ελληνορθόδοξη εκδοχή χριστιανισμού, με συχώρεση και αλληλοπεριχώρηση, με δόξα ζωής και ήρεμη αποδοχή θανάτου, είναι ο κόσμος του Παπαδιαμάντη και του Πεντζίκη, κόσμος με οικονομία, με αίσθημα και αισθητική: Το γιορτινό στόλισμα του ναϋδρίου είναι φύλλα δάφνης σκορπισμένα σε όλα τα δάπεδα έως το ιερό. Απλό, υψηλό.

Η λειτουργία είναι ο χορός, των ψαλτών και των μοναχών, που τελετουργούν με ακρίβεια και αστείρευτη ζωτικότητα υπό το ημίφως των κεριών· κινούνται ακαταπαύστως σαν κουρδισμένο μπαλέτο, μελανές σκιές στο λυκαυγές. Ψιθυρίσματα, ψαλμωδίες, ευχές, άνθη, θυμίαμα, εικονίσματα· αν υπήρχαν και γραΐδια λαδικά, θα εβλέπαμε ολοζώντανο το Παπαδιαμαντικό Διήγημα. Μα όχι, δεν βλέπω καμιά θεια, μόνο καλόγερους και δεκάδες άρρενες λαϊκούς που έσπευσαν στο πανηγυράκι, παρά θιν’ αλός, με άνορακ και μποτάκια, ευλαβούμενοι και φιλακόλουθοι, ξεμοναχιασμένοι προσκυνητές, περίεργοι και φίλοι μοναχών. Αυτοί οι φίλοι νοικοκυρεύουν το κάθισμα, βοηθάνε στο μαγειρείο, στρώνουν τη λαμπρή τράπεζα: αυτή τη μεγαλειώδη κορύφωση του κοινού βίου. Οίνος, ιχθύς, κατσικίσιο τυρί, σταφύλια, κόλλυβα· σαν να κυλούν φυσικά ως το τραπέζι απ’ τις πλαγιές, όπου κατηφορίζουν αμπέλια και ελιές.

Το πρωί, τριακόσια μέτρα πάνω απ’ τη θάλασσα, κρεμαστοί, μιλάμε με άλλους φίλους. Μοναχοί σπουδαγμένοι, ταξιδεμένοι, διεθνιστές, με υψηλές πνευματικές και διοικητικές ικανότητες. Νοιάζονται την Ελλάδα τη σημερινή, ρωτούν να μάθουν για την κρίση, για τις αγωνίες των ανθρώπων. Νοιάζονται για το μέλλον της αγιορείτικης πολιτείας: τα προβλήματα ογκώνονται, αλλάζουν, προβλήματα περιβαλλοντικά, διαβίωσης, δημογραφικά, διαχείρισης της κληρονομιάς, διαχείρισης φυσικών πόρων. «Οι καλόγεροι δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα μόνοι τους», λένε. Αυτοί, οι πιο μορφωμένοι και ικανοί, διπλωμάτες και διορατικοί σαν τον πατριάρχη Φώτιο, είναι οι πιο ανήσυχοι, αναζητούν προσαρμογές και νέες στερεώσεις.

Το Όρος πιέζεται όλο και περισσότερο από τα πλήθη των επισκεπτών, Ελλήνων και ξένων, από ένα αδιάκοπο ρεύμα ιδιότυπου τουρισμού. Οι μοναχοί αφήνουν τον ήσυχο βίο για να εξυπηρετήσουν τα πλήθη, να τους φιλέψουν, να τους ταΐσουν, να τους κοιμήσουν, να υπηρετήσουν τις θρησκευτικές τους ζητήσεις. «Αλλά ο καλόγερος είναι ον ησυχαστικό, γι’ αυτό ήρθε στο Όρος...», λέει ο ιερομόναχος Σ. (Όλοι τρελαίνονται για iPhone 4, σαν παιδιά.)

Σαράντα περίπου χρόνια από την αρχή της αναγέννησης με την αναβίωση των κοινοβίων, δύο μόλις χρόνια από την υπόθεση Βατοπεδίου, που έγινε κοινόβιο τελευταίο, μόλις το 1991, η μεγαλύτερη μοναστική πολιτεία του κόσμου αναστοχάζεται τον εαυτό της, μεταξύ υλικής διαχείρισης και πνευματικής αποστολής.

Βγαίνουμε. Στην Ουρανόπολη συνωθούνται σαλοί, Ρώσοι, Ρουμάνοι, Μακεδόνες, παλαιοελλαδίτες. Γερμανοί τουρίστες φωτογραφίζουν το πλήθος. Στην έξοδο του πάρκινγκ συνωθούνται BMW X7 και Grand Cherokee. Βρέχει.

(Από την «Καθημερινή»)

Σάββατο 9 Οκτωβρίου 2010

Χρήστος Μαρκίδης*: «Έξι συνομιλίες»

Συνομιλία Α΄

Με τον ποιητή Χρήστο Μπράβο


ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΠΡΑΒΟΣ: Για πρώτη φορά είδα δουλειά σου στην έκθεση «Αθήνα - Εικαστικά ’85», που έγινε στο Κέντρο Τεχνών. Ήταν τέσσερα πορτρέτα που μου έκαναν ιδιαίτερη εντύπωση και ανακάλεσαν στη μνήμη μου, αμυδρά έστω, τον Μοντιλιάνι και τον Μπέικον. Δεν μπόρεσα να σε ρωτήσω τότε. Σε ρωτώ τώρα αν τους συγκαταλέγεις στους δάσκαλους σου.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΑΡΚΙΔΗΣ: Πράγματι, ο Μοντιλιάνι ήταν ένας από τους ζωγράφους που διαμόρφωσαν τον ψυχισμό μου, σε μια ηλικία που είμαστε ανοιχτοί στις επιρροές. Ο Μπέικον, ενώ είναι πιο σύγχρονος και γι’ αυτό πιο πολυσυζητημένος, έχει κάτι ιδιαζόντως αγγλοσαξονικό που δεν με ενδιαφέρει. Δεν μου ταιριάζει ο ακραίος εξπρεσιονισμός, επίσης.

Χ. ΜΠ.: Ποιοι ζωγράφοι ή εποχές της ζωγραφικής θα μπορούσαμε να πούμε ότι σ’ έχουν επηρεάσει, χωρίς να χάσουν σε ισχύ μέσα στον χρόνο;
Χ. Μ.: Όλοι οι σπουδαίοι ζωγράφοι έχουν κάτι να μας διδάξουν. Άλλοι μας συνεπαίρνουν επειδή η τροχιά μας διασταυρώνεται με το έργο τους, άλλοι γιατί αισθανόμαστε μυστικές σχέσεις να μας ενώνουν, που λίγο μας νοιάζει να τις εκλογικεύσουμε κι από τους περισσότερους κάτι έχουμε εσωτερικεύσει. Όμως αυτό που βλέπω να κερδίζει μέσα μου με τον χρόνο είναι οι μεγάλες παραδόσεις. Η αρχαϊκή Ελλάδα, λόγου χάρη, τα πορτρέτα του Φαγιούμ, τα Ψηφιδωτά, οι Εικόνες, το μυστήριο των οποίων όρισε και θα ορίζει διαχρονικά την ψυχή μας.

Χ. ΜΠ.: Έχουμε δει κατά καιρούς πολλές «νεκρές φύσεις». Αν ορίσουμε τη «νεκρή φύση» ως απουσία του ανθρώπου, έχω την εντύπωση πως η απουσία αυτή στις δικές σου «νεκρές φύσεις» γίνεται παρουσία, παίρνει πνοή ζωής από τον περιβάλλοντα χώρο.
Χ. Μ.: Ο όρος «νεκρή φύση» είναι συμβατικός. Αλλά η «Νεκρή φύση με τα παπούτσια» του Βαν Γκογκ, για παράδειγμα, είναι πιο εκφραστική από ένα πορτρέτο -κάποτε η απουσία γίνεται ουσιαστικότερη από οιαδήποτε παρουσία. Για τις δικές μου «νεκρές φύσεις», θα έλεγα ότι το περιβάλλον λειτουργεί δραματικά και όχι περιγραφικά. Η προσπάθεια αφορά στο να συγκεραστεί ο βιωματικός χώρος με τα έμψυχα πρωτότυπα αντικείμενα. Φόντο και θέμα συνδιαλέγονται, παραμερίζοντας την αρχική εναντίωση.

Χ. ΜΠ.: Επιμένεις σε κάποια χρώματα (μαύρα, λευκά, ώχρες, γκρίζα) και αποκλείεις κάποια άλλα. Το πράσινο, για παράδειγμα, ή το κίτρινο. Ζητώ το λόγο.
Χ. Μ.: Η επιλογή της χρωματικής μου γκάμας έγινε σε νεαρή ηλικία, σχεδόν ανύποπτα. Αργότερα άρχισα να κατανοώ τη σοφία της γαιώδους κλίμακας, παρατηρώντας τη φύση. Στη φύση τα απόλυτα χρώματα είναι ψημένα, είναι από χώμα, ο ουρανός είναι πνεύμα. Η φύση μάς χαρίζει τα έντονα, καθαρά χρώματα σε μικρές δόσεις και μάλιστα μόνο μία φορά το χρόνο. Αυτά τα διακριτικά έντονα χρώματα εμείς τα κάναμε αυτοσκοπό. Προσβάλαμε βάρβαρα το μέτρο.

Χ. ΜΠ.: Τι αντιπροσωπεύει για σένα το μαύρο;
Χ. Μ.: Το μαύρο είναι το Χάος, απ’ το οποίο προκύπτει ο Κόσμος, η νυχτερινή μαγεία, το ασυνείδητο. Στη μεσογειακή παράδοση είναι το χρώμα της συμφιλίωσης με τον θάνατο. Το μαύρο είναι πολύ κοντά στο λευκό σαν λάμψη και σαν ποιότητα. Είναι το «άλλο» φως.

Χ. ΜΠ.: Τα πρόσωπα στα πορτρέτα σου, αινιγματικά και ανεξιχνίαστα, είναι η Σφίγγα, στο ερώτημα της οποίας πρέπει ν’ απαντήσεις για να μπεις πού;
Χ. Μ.: Σε μια τόσο μεταφυσική ερώτηση θα μου επιτρέψεις μιαν ανάλογη απάντηση. Ο άνθρωπος πάντοτε αναζητούσε ένα πρόσωπο. Στις μεγάλες εποχές το έχει συλλογικά. Στις μεταιχμιακές το ψάχνει εναγώνια. Στη δική μας οριακή εποχή, το αίτημα τραγικά επανατοποθετείται.

1987

*Ο Χρήστος Μαρκίδης γεννήθηκε στη Δράμα το 1954. Σπούδασε Ζωγραφική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών από το 1974 ως το 1979. Παρουσίασε μέχρι τώρα τη δουλειά του σε δώδεκα ατομικές εκθέσεις, ενώ συμμετείχε σε περισσότερες από πενήντα ομαδικές στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Παράλληλα κυκλοφόρησαν τα ποιητικά του έργα «Μονόζυγο - Τέσσερα Σχεδιάσματα», Διάττων 1999, «Έως», Διάττων 2001, «Άτια στο σκοτεινό νερό», Εκδόσεις του Φοίνικα 2003, «Αμώεν», Εριφύλη 2004, και τα δοκίμιά του «Επτά κείμενα περί Τέχνης», Εκδόσεις του Φοίνικα 2002, «Κατάματα», Γαβριηλίδης 2005.

Υ. γ.

Οι «Έξι συνομιλίες» του Χρήστου Μαρκίδη (εκδόσεις «Γαβριηλίδη», 2007) έφτασαν στα χέρια μας, λίγο πριν οδηγηθούν στην πολτοποίηση, χάρη στον πρωτοσύγκελο της Ι. Μ. Ιωαννίνων π. Φιλόθεο Δέδε.
Τον ευχαριστούμε από καρδιάς…

Παρασκευή 8 Οκτωβρίου 2010

«Αγιότητα, το λησμονημένο όραμα»

Την Κυριακή 17 Οκτωβρίου ξεκινούν οι εσπερινές ομιλίες του έτους 2010 - 2011, που θα γίνονται από κληρικούς της Ιεράς Μητροπόλεως Ιωανίνων στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου Περιβλέπτου της πόλεως των Ιωαννίνων. Κάθε Κυριακή, μετά την ακολουθία του Εσπερινού, στις 5.00 το απόγευμα.
Το κεντρικό θέμα των φετινών ομιλιών είναι: “Άγιοι γίγνεσθε ότι εγώ άγιος ειμί”. Αγιότητα, το λησμονημένο όραμα».

Νεανικές Συνάξεις

Την Κυριακή 17 Οκτωβρίου ξεκινούν οι Νεανικές Συνάξεις στις Ενορίες της Μητροπόλεώς μας με τον καθιερωμένο Αγιασμό σε κάθε Ενοριακό Ναό.
Καλούμε τη νεολαία, να πλαισιώσει τις Συνάξεις αυτές, ώστε μαζί να προσπαθήσουμε να αποκτήσουμε παραστάσεις, αλλά κυρίως βιωματικές εμπειρίες μέσα από το χώρο της Εκκλησίας, που είναι έκδηλη η αγάπη του Θεού για τον άνθρωπο και μάλιστα θυσιαστική, με σκοπό τη μεταμόρφωση του κόσμου, την δική μας μεταμόρφωση.
Επίσης θα ξεκίνησαν οι παράλληλες, με τις Νεανικές Συνάξεις δημιουργικές δραστηριότητες, όπως διδασκαλία μουσικής και μουσικών οργάνων, Ηλεκτρονικών Υπολογιστών, χορών, ζατρικίου κ.λ.π., που σκοπό έχουν να δώσουν ερεθίσματα στα νιάτα μας ώστε να αποκτήσουν περισσότερες γνώσεις και να γνωρίσουν την ψυχαγωγία μέσα από την ομάδα και το παιγνίδι. Καλούμεθα όλοι να εμπιστευθούμε τα παιδιά μας στον Θεό μας, ο οποίος γνωρίζει καλύτερα από όλους μας τις ανάγκες τους και τις θεραπεύει με τη δική Του αγαπητική διάθεση.
Σας περιμένουμε, λοιπόν, όλους…

(Από την Ιερά Μητρόπολη Ιωαννίνων)

Κυριακή 19 Σεπτεμβρίου 2010

23 Σεπτεμβρίου

Στο Μοναστήρι της Καστρίτσας...

Σάββατο 11 Σεπτεμβρίου 2010

Καλή σχολική χρονιά!

Κώστας Μπαλάφας,
Για το σχολείο.

(Γιάννενα 1960)

Τρίτη 7 Σεπτεμβρίου 2010

8 Σεπτεμβρίου

Στο Μοναστήρι της Βελλάς...

8 Σεπτεμβρίου

Στο Μοναστήρι της Τσούκας...

Σάββατο 28 Αυγούστου 2010

Μήνυμα του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου για το περιβάλλον

Τέκνα εν Κυρίω αγαπητά,

Ο μακαριστός προκάτοχος ημών αοίδιμος Πατριάρχης Δημήτριος έχων πλήρη επίγνωσιν της κρισιμότητος της περιβαλλοντικής κρίσεως, καθώς και της ευθύνης της Εκκλησίας δια την άμεσον και αποτελεσματικήν αντιμετώπισίν της, εξέδωκε προ δύο και πλέον δεκαετιών την πρώτην επίσημον εγκύκλιον δια την διαφύλαξιν του φυσικού περιβάλλοντος. Η εγκύκλιος εκείνη, δια της οποίας η Μήτηρ Εκκλησία καθιέρωσεν επισήμως την α’ Σεπτεμβρίου, αρχήν του εκκλησιαστικού έτους, ως ημέραν προσευχής δια την προστασίαν του περιβάλλοντος, απηυθύνετο προς το πλήρωμα της Εκκλησίας εις όλα τα μήκη και πλάτη της γης.
Όπως με διορατικότητα είχεν επισημάνει τότε η Εκκλησία μας, η σημασία του ευχαριστιακού και ασκητικού ήθους της παραδόσεώς μας αναδεικνύεται ως μεγίστη και κρίσιμος προσωπική συνεισφορά εις τον καλόν και πανανθρώπινον αγώνα της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, ως Θείας Κτίσεως και κοινής κληρονομίας. Σήμερον, μεσούσης μιας άνευ προηγουμένου οικονομικής κρίσεως, η ανθρωπότης δοκιμάζεται πολλαχώς. Η δοκιμασία όμως αύτη δεν αφορά μόνον εις τας προσωπικάς δυσκολίας ενός εκάστου εξ ημών, αλλά εις την ανθρωπότητα συνολικώς ως κοινωνίαν, συμπεριφοράν και αντίληψιν δια τον περιβάλλοντα κόσμον και ιεράρχησιν αξιών και προτεραιοτήτων.
Είναι σημαντικόν, η παρούσα θλιβερά οικονομική κρίσις να αποτελέση έναυσμα δια την πολυθρυλουμένην και απολύτως αναγκαίαν στροφήν προς την περιβαλλοντικώς βιώσιμον ανάπτυξιν. Προς εκείνο το πρότυπον δηλαδή της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής, η οποία θέτει ως βάσιν το περιβάλλον και όχι το ανεξέλεγκτον οικονομικόν κέρδος. Ας αναλογισθώμεν όλοι επί παραδείγματι τι δύναται να συμβή εις κράτη, τα οποία σήμερον πλήττονται εντόνως εκ της οικονομικής κρίσεως και πενίας, όπως η Ελλάς, η οποία διαθέτει ταυτοχρόνως εξαιρετικόν φυσικόν πλούτον: μοναδικά οικοσυστήματα, σπάνια είδη χλωρίδος και πανίδος και φυσικούς πόρους, ωραιότατα τοπία, άφθονον ήλιον και άνεμον. Εάν τα οικοσυστήματα υποβαθμισθούν και εκλείψουν, οι φυσικοί πόροι εξαντληθούν και τα τοπία καταστραφούν, ενώ εκ της κλιματικής αλλαγής προκύψουν απρόβλεπται καιρικαί συνθήκαι, ποία θα είναι η βάσις και το οικονομικόν μέλλον των κρατών αυτών και συνολικώς του πλανήτου;
Εκτιμώμεν, λοιπόν, ότι τώρα καθίσταται αδήριτος η ανάγκη δια την συνάρθρωσιν κοινωνικών συναινέσεων και πολιτικών πρωτοβουλιών, ώστε να καταστή δυνατή η στροφή προς μίαν οδόν αειφορίας και οικολογικώς βιωσίμου αναπτύξεως.
Δια την Ορθόδοξον Εκκλησίαν μας, η προστασία του περιβάλλοντος, ως θείας και «καλής λίαν» κτίσεως, αποτελεί μεγίστην ευθύνην δια τον άνθρωπον, ανεξαρτήτως των υλικών η οικονομικών ωφελειών τας οποίας δύναται να αποφέρη. Η άμεσος διασύνδεσις της θεοσδότου υποχρεώσεως και εντολής «εργάζεσθαι και φυλάσσειν» με κάθε πτυχήν της συγχρόνου ζωής, αποτελεί την μόνην οδόν δια την αρμονικήν συνύπαρξιν με έκαστον στοιχείον της κτίσεως και με το σύνολον του φυσικού κόσμου εν γένει.
Καλούμεν λοιπόν πάντας, αδελφοί και τέκνα εν Κυρίω αγαπητά, εις τον τιτάνειον αλλ ὅμως δίκαιον αγώνα δια τον μετριασμόν της περιβαλλοντικής κρίσεως και την αποτροπήν των χειροτέρων εκ των επιπτώσεων αυτής, με απώτερον σκοπόν την εναρμόνισιν του προσωπικού αλλά και του συλλογικού μας τρόπου ζωής και σκέψεως με τας απαιτήσεις διαβιώσεως και διατηρήσεως τόσον των φυσικών οικοσυστημάτων και ενός εκάστου εκ των ειδών χλωρίδος και πανίδος, όσον και του σύμπαντος κόσμου ως ενιαίου και αδιαιρέτου συνόλου.,


+ ο Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαίος, διάπυρος προς Θεόν ευχέτης πάντων υμών