«Τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Ἰακώβου τοῦ Ἀδελφοθέου»

Γράφει ο Αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος π. Δημήτριος Μακρής

«Ὡς τοῦ Κυρίου Μαθητής, ἀνεδέξω δίκαιε τό Εὐαγγέλιον ὡς Μάρτυς ἔχεις τό ἀπαράτρεπτον τήν παρρησίαν ὡς Ἀδελφόθεος τό πρεσβεύειν ὡς Ἱεράρχης. Ἱκέτευε Χριστόν τόν Θεόν, σωθῆναι τάς ψυχᾶς «ἡμῶν» (Ἀπολυτίκιο τοῦ Ἁγίου, Ἦχος δ’).

Στίς 23 Ὀκτωβρίου ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία τιμᾶ καί ἑορτάζει τή μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Ἰακώβου τοῦ Ἀδελφοθέου, τοῦ ἀποκαλούμενου καί Δίκαιου, ὁ ὁποῖος ἔζησε κατά τήν ἀποστολική ἐποχή καί ὑπῆρξε ὁ πρῶτος Ἐπίσκοπος τῶν Ἱεροσολύμων. Ὁ Ἅγιος Ἰάκωβος δέν πρέπει νά συγχέεται οὔτε μέ τόν ἀδελφό τοῦ Ἰωάννη καί γιό τοῦ Ζεβεδαίου ἀλλά οὔτε καί μέ τό γιό τοῦ Ἀλφαίου, οἱ ὁποῖοι ἀνῆκαν στόν κύκλο τῶν δώδεκα μαθητῶν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἡ παράδοση ἀναφέρει ὅτι ἦταν ἕνα ἀπό τά τέκνα πού ἀπέκτησε ὁ Ἰωσήφ ἀπό τήν πρώτη του σύζυγο, ἡ ὁποία πέθανε πρίν αὐτός μνηστευθεῖ τήν Ὑπεραγία Θεοτόκο. Συνεπῶς, κατά τούς Ἰουδαίους ἦταν «ἑτεροθαλής» ἀδελφός τοῦ Κυρίου (Μάρκος 6,3. Γαλάτας 1,19). Στά Ἱερά Εὐαγγέλια μνημονεύεται πάντοτε ὡς πρῶτος ἀπό τούς «ἀδελφούς» τοῦ Ἰησοῦ (Ματθαῖος 13,55. Μάρκος 6,3), γεγονός πού πιθανῶς σημαίνει ὅτι ἦταν ὁ πρεσβύτερος.

Ὁ Ἅγιος Ἰάκωβος δέν ἀκολούθησε τόν Ἰησοῦ Χριστό κατά τή διάρκεια τῆς διδασκαλίας καί τῆς δημόσιας δράσης Του. Ὅπως πληροφορούμαστε ἀπό τόν Ἀπόστολο Παῦλο, ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ μετά τήν Ἀνάστασή του ἐμφανίστηκε στόν Ἰάκωβο καί στή συνέχεια στούς Ἀποστόλους (Α΄ Κορινθίους 15,7). Συνεπῶς, κλήθηκε μέ ἰδιαίτερο τρόπο στό ἀποστολικό ἀξίωμα, ὅπως καί ὁ Ἀπόστολος τῶν Ἐθνῶν. Ἐπίσης, Δίκαιος ἀποκαλεῖται γιά τή θαυμαστή πολιτεία του καί τίς πολλές ἀρετές του, μιᾶς καί ἀνέλαβε ἐνεργό ρόλο ὡς Ἐπίσκοπος στήν ἑδραίωση τῆς πρώτης ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἱερουσαλήμ (Ματθαῖος 13,55. Μάρκος 6,3). Ἐπιπροσθέτως, στήν Ἀποστολική σύνοδο, τό 49 μ.Χ., ὁ Ἀδελφόθεος διαφαίνεται ὡς ἐπικεφαλῆς τῆς συνόδου, ὅπως προκύπτει ἄλλωστε ἀπό τήν ἀποστολική περιγραφή. Ἔτσι, λαμβάνει θέση, ὥστε νά ἐπιλυθεῖ τό πρόβλημα μέ τούς ἐξ ἐθνῶν Χριστιανούς, τασσόμενος ὑπέρ τῆς ἀπόψεως νά δοθεῖ ἰδιαίτερη σημασία στήν ἠθική πορεία τοῦ βίου τους, στήν ἀποχή ἀπό τά εἰδωλόθυτα τῶν εἰδωλολατρῶν καθώς καί στό νά μήν ἐπιβαρύνονται μέ τήν περιτομή, τήν ὁποία πρόσταζε ὁ μωσαϊκός νόμος γιά τούς Ἰσραηλίτες (Πράξεις 15, 4-29).

Στό σημεῖο αὐτό εἶναι σημαντικό νά ἀναφέρουμε ὅτι ὁ Ἅγιος Ἰάκωβος, πέρα ἀπό τήν πνευματική του πορεία καί διδαχή στούς κόλπους τῆς Ἐκκλησίας, μᾶς ἄφησε καί συγγραφικό ἔργο. Καταρχήν, ἔγραψε μέ τήν καθοδήγηση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τήν Καθολική Ἐπιστολή, πού φέρει τό ὄνομά του καί ἀποτελεῖ ἕνα ἀπό τά 27 θεόπνευστα βιβλία τῆς Καινῆς Διαθήκης. Ἡ Ἐπιστολή αὐτή εἶναι ἕνα καταπληκτικό κείμενο, τό ὁποῖο προξενεῖ ἀληθινή παρηγοριά στήν ψυχή, ἀνεκλάλητη χαρά, ἀποδιώχνει κάθε εἴδους ἀπελπισία καί ρυθμίζει μέ ἄριστο τρόπο τίς διαπροσωπικές σχέσεις. Γράφει συγκεκριμένα ὁ Ἅγιος στόν Ἀπόστολο πού διαβάζουμε πάντοτε κατά τό Μυστήριο τοῦ Ἱεροῦ Εὐχελαίου: «Ὑποφέρει κανείς μεταξύ σας; Ἄς προσεύχεται. Εὑρίσκεται κανείς σέ εὐθυμία; Ἄς ψάλει. Ἀσθενεῖ κανείς μεταξύ σας; Ἄς προσκαλέσει τούς πρεσβυτέρους τῆς Ἐκκλησίας καί ἄς προσευχηθοῦν ἐπάνω του, ἀφοῦ τόν ἀλείψουν μέ λάδι εἰς τό ὄνομα τοῦ Κυρίου, καί ἡ προσευχή πού ἔγινε μέ πίστη, θά θεραπεύσει τόν ἀσθενῆ· ὁ Κύριος θά τόν σηκώσει καί, ἄν ἔχει διαπράξει ἁμαρτίες, θά τοῦ συγχωρηθοῦν. Νά ἐξομολογῆσθε τίς ἁμαρτίες σας ὁ ἕνας πρός τόν ἄλλον καί νά προσεύχεσθε ὁ ἕνας γιά τόν ἄλλον, διά νά θεραπευθεῖτε. Ἡ προσευχή τοῦ δικαίου ἔχει μεγάλη δύναμη στά ἀποτελέσματά της» (ἐπίσημη μετάφραση ἀπό τήν Καινή Διαθήκη τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, Ἰακώβου 5,13-17). Ἐπιπλέον, συνέγραψε τήν πρώτη Θεία Λειτουργία, ἡ ὁποία εἶναι κατανυκτική καί διασώζει τόν τρόπο λατρείας τῶν Χριστιανῶν τῶν ἀποστολικῶν χρόνων. Αὐτή ἡ Θεία Λειτουργία ἀποτελεῖ τή βάση τῶν ἄλλων Θείων Λειτουργιῶν, πού μεταγενέστερα συνετέθησαν ἀπό τόν Μέγα Βασίλειο καί τόν Ἅγιο Ἰωάννη τόν Χρυσόστομο. Ἡ ἀρχαιοπρεπής Θεία Λειτουργία τοῦ Ἁγίου Ἰακώβου τοῦ Ἀδελφοθέου τελεῖται συνήθως ἀνήμερα τῆς μνήμης του καί πολλαχοῦ καί τή δεύτερη ἡμέρα τῶν Χριστουγέννων.

Συνοψίζοντας, ὁ Ἅγιος Ἰάκωβος ἔμεινε γνωστός μέ τόν ἐξόχως τιμητικό τίτλο «Ἀδελφός τοῦ Κυρίου». Πράγματι, στάθηκε ἀντάξιος του ἐνδόξου αὐτοῦ τίτλου, ἀφοῦ ὑπηρέτησε τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ μέ αὐταπάρνηση μέχρι τέλους καί ἀξιώθηκε νά ἐπισφραγίσει τή ζωή του μέ τό αἷμα τοῦ μαρτυρίου. Ἄς ἐπικαλεστοῦμε, ἀδελφοί μου, τόν Ἅγιο Ἰάκωβο στίς προσευχές μας, ὥστε νά γίνει διάπυρος ἱκέτης καί πρεσβευτής μας πρός Κύριον γιά τή σωτηρία μας. Ἀμήν.