...Ποια είναι λοιπόν η εικόνα του αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου
που κυριαρχεί σήμερα; Ποια η επικρατούσα αποτίμηση και συνάμα περιγραφή της
ζωής και του έργου του; Δεν χωρά αμφιβολία ότι ο άγιος από την Αντιόχεια
παρουσιάζεται κατά κανόνα ως ο θεολόγος της ηθικής συνέπειας, ο υμνητής της
υψηλής καθαρότητας, ο ομιλητής που δεν φοβήθηκε να τα βάλλει με την εξουσία και
τους εξουσιαστές, ο σημαιοφόρος της σκληρής σύγκρουσης κράτους και Εκκλησίας, ο
αυστηρός ελεγκτής της καθημερινής ζωής κληρικών και λαϊκών, ο σκληρός πολέμιος
του ελληνισμού και των ειδώλων, της τέχνης και των καλλιτεχνών. Μάλιστα δεν είναι λίγοι εκείνοι που τονίζουν
ότι ο Χρυσόστομος δεν ήταν ένας κατεξοχήν θεολόγος, με τη στενή σημασία του
όρου, αλλά περισσότερο ένας λαμπρός ομιλητής, ένας κήρυκας, ένας ηθικολόγος.
Δηλώνω ευθύς εξαρχής ότι δεν θα αμφισβητήσω καμία από τις παραπάνω
παρατηρήσεις, εκ των οποίων με άλλες συμφωνώ περισσότερο, με άλλες λιγότερο,
ενώ κάποιες με βρίσκουν εντελώς ξένο. Θα δηλώσω όμως με έμφαση και θα
προσπαθήσω να αποδείξω στη συνέχεια πως είναι
αναγκαία όσο ποτέ άλλοτε, αλλά και δυνατή έως και επιβεβλημένη μια άλλη
ανάγνωση της πατερικής θεολογίας, η οποία δεν θα διεκδικήσει αποκλειστικότητα,
αλλά τη δυνατότητά της να τεθεί παράλληλα με τις άλλες αναγνώσεις, να γίνει
γνωστή και να κριθεί.
Οφείλουμε με παρρησία να ομολογήσουμε ότι οι καιροί
αλλάζουν, μαζί τους και ο κόσμος. Η σύγχρονη θεολογία οφείλει να αφουγκραστεί
την αναπνοή του νέου κόσμου, οφείλει να διαλέξει τον ακριβό καρπό του πατερικού
πνεύματος και να προτείνει μια κάποια λύση στα σύγχρονα αδιέξοδα. Η παρουσία
της δεν μπορεί να γίνεται ερήμην του χρόνου και του τόπου, δηλαδή του πλαισίου
εντός του οποίου αποκαλύπτεται. Σε κάθε άλλη περίπτωση χάνει την ιστορική της
σάρκα και μετατρέπεται σε ιδεολογία.
Έτσι, λοιπόν, εάν η ιστορία της θεολογίας έχει τονίσει την
τραχύτητα του ύφους και την αυστηρότητα του χαρακτήρα και της θεολογίας του
ιερού Χρυσοστόμου, η σύγχρονη έρευνα οφείλει να αναδείξει και τις άλλες πλευρές
της θεολογίας και της σύνολης παρουσίας του αγίου και να νοηματοδοτήσει με
αυτές τη ζωή, αλλά και το σύγχρονο τρόπο του θεολογείν...
Συνεπώς η θεολογία του Χρυσοστόμου είναι πρωτίστως μια
θεολογία φιλάνθρωπη, στο σχήμα που προτείνει ο πρώτος θεολόγος και θεολόγος της
ίδιας του της θεότητας ο Χριστός. Μια θεολογία της συγκατάβασης, που δεν
εξαντλείται στον οποιοδήποτε εαυτό, αλλά ανοίγει για να ξενοδοχήσει και τον
άλλο, τον πλησίον, μια θεολογία της οικουμενικής αγάπης που χωρά τους πάντες
και τα πάντα. Άλλωστε κατά τους Πατέρες της Εκκλησίας «το θεολογείν»
σχετίζεται άμεσα και λειτουργικά με την αγάπη, που αποτελεί και το κριτήριο της
αυθεντικότητάς του. Ο Θεολόγος δεν θεολογεί στο ύψος της γνώσης του αλλά κυρίως
και κατεξοχήν στο ύψος της αγάπης του...
Πατώντας στον παρακάτω σύνδεσμο, μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρο το κείμενο του κ. Χρυσόστομου Σταμούλη, καθηγητή Θεολογίας και Προέδρου της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ.:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου