Ο Θεός αγάπη εστί

Αυτή είναι η στενή θύρα...

H δύναμη του χριστιανικού μαθήματος συνίσταται στην πεποίθηση ότι μόνον όποιος γνωρίζει την πτώση μπορεί να γνωρίσει τη δόξα. 

Η πληρότητα της ζωής δεν μπορεί να διαχωρισθεί από την αναπόφευκτη συνάντηση με το "αρνητικό", του οποίου ο θάνατος αποτελεί τη μέγιστη έκφραση. Αυτή είναι η στενή θύρα, μέσα από την οποία ο ίδιος ο Ιησούς πρέπει να διέλθει. "Εγώ ειμί η θύρα. όποιος περάσει από μένα θα βρει σωτηρία και θα μπαίνει και θα βρίσκει βοσκή...

Massimo Recalcati,

H νύχτα της Γεσθημανή.

 

Κίνηση υπέρβασης...

Η μεγάλη πρόκληση έρχεται με την εντολή "αγαπάτε τους εχθρούς υμών". 

Ας προσέξουμε εδώ. Δεν λέει "ανεχτείτε τους", λέει αγαπήστε τους. Το ρήμα "αγαπώ" είναι ενεργητικό, σημαίνει κίνηση προς τον άλλον. Δεν πρόκειται δηλαδή για ένα γλυκερό συναίσθημα που μένει μέσα μας ως απλή αίσθηση αποδοχής του εχθρού, αλλά ως κίνηση υπέρβασης των φραγμών, συνάντησης και συμφιλίωσης.

Σημασία έχει τι κάνουμε εμείς για τους άλλους...

π. Αλέξανδρος και Αγγελική Καριώτογλου

 

Η αγάπη...

Από που συμπεραίνουμε πως η αγάπη είναι ανώτερη από τα θαύματα; Η θαυματουργία μπορεί να λάβη χώρα από οποιονδήποτε όταν ο Θεός θελήση, αλλά η αγάπη όχι.

π. Βασιλειος Θερμός 

Καμμιά ελευθερία δεν μένει απλήρωτη.

Λίγα τα ρόδια φέτος στις ροδιές και τα μισά ανοιγμένα, ήτανε πεινασμένα τ’ αγριμάκια του βουνού, σκιουράκια, κλαροπόντικα, πουλιά, τώρα που λιγοστεύουν τα νερά δεν άφησαν αμύγδαλα, καρύδια ατρύπητα εδώ στην ερημιά, έφτασε κι η ώρα των ροδιών, ίσα που πρόλαβα κι αυτά. Οι περιορισμοί κι οι ανάγκες της συν-χώρεσης στον ίδιο τόπο! Ας το χαιρόμαστε! Καμμιά ελευθερία δεν μένει απλήρωτη. 

Χρήστος Μποκόρος 

Ο θάνατος του π. Βασιλείου Γοντικάκη...

Περίεργο αλλά δεν με τάραξε, ίσως ούτε με έθλιψε ο θάνατος του π. Βασιλείου Γοντικάκη... Πάντα αυτός ο ακριβός άνθρωπος μου έδινε την εντύπωση ότι δεν είναι ακριβώς του κόσμου τούτου. Σαν πάντα να πηγαινοερχόταν από τη μία όχθη στην άλλη, από τη μια διάσταση στην άλλη. Ένα μοναχικό κλάσμα από το πανταχού παρών, μια παρουσία δια μιας απουσίας. Και οι ομιλίες του ακόμα περιείχαν πολλές σιωπές.

Τώρα που ήρθε το πλήρωμα του χρόνου να περάσει εντελώς στο άχρονο και να ησυχάσει από εμάς και τον θόρυβό μας θα είναι ευτυχισμένος. Εντελώς κοντά Του αφού το έλεγε: Όλα έξω από τον Χριστό είναι κουταμάρες.

Μάρω Βαμβουνάκη

Γιατί πιστεύω;

Γιατί πιστεύω; Κοιτάζω μέσα μου, μέσα στὶς ἐμπειρίες καὶ στὰ αἰσθήματά μου καὶ μολοταῦτα δὲν βρίσκω καμμία ἀπάντηση.

Τί σημαίνει ὁ Θεὸς γιὰ μένα; Ἕνας τρόπος νὰ ἑρμηνεύσω τὸν κόσμο καὶ τὴ ζωή; ΟΧΙ!

Πρῶτον μοῦ εἶναι ξεκάθαρο πὼς αὐτὴ ἡ ἐξήγηση δὲν εἶναι ἡ πηγὴ τῆς πίστεώς μου σ` αὐτὸν καὶ δεύτερον πὼς ἡ πίστη μου στὸν Θεὸ δὲν «ἐξηγεῖ» ὀρθολογιστικὰ ὅλα τὰ μυστήρια καὶ τὰ αἰνίγματα τοῦ κόσμου.

Ὄχι μία καὶ δύο φορὲς στὴ ζωή μου ἔπρεπε νὰ σταθῶ στὸ πλευρὸ ἑνὸς ἑτοιμοθάνατου παιδιοῦ ποὺ ἔπασχε φρικτά. Καὶ λοιπὸν τί ; Θὰ μποροῦσα νὰ ὑπερασπιστῶ ἢ νὰ διακαιολογήσω αὐτοὺς τοὺς πόνους καὶ τὸν ἴδιο τὸ θάνατο «θρησκευτικὰ» καθὼς λένε; ΟΧΙ! Μποροῦσα μονάχα νὰ πῶ· ὁ Θεὸς εἶναι ἐδῶ, ὁ Θεὸς ὑπάρχει. Μποροῦσα μονάχα νὰ ὁμολογήσω πόσο ἀδύνατον εἶναι νὰ μετρήσουμε αὐτὴ τὴν παρουσία μὲ τὶς γεμάτες θλίψη γήινες ἐρωτήσεις μας.

Ὄχι φυσικὰ ἡ πίστη δὲν εἶναι προιὸν τῆς ἀνάγκης μου γιὰ ἐξηγήσεις.

Τότε ἀπὸ ποῦ προέρχεται; ἢ μήπως προέρχεται ἀπὸ τὸν φόβο μου γιὰ τὴν τελικὴ ἐκμηδένιση, ἀπὸ ἐκείνη τὴν παράφορη καὶ κατ` οὐσίαν ἐγωιστικὴ ἐσωτερικὴ ἐπιθυμία νὰ μὴν ἐκμηδενισθῶ; Ὄχι αὐτὸ δὲν ἐξήγει τὸ γιατί πιστεύω γιατί φαίνεται πὼς οἱ ὑποθέσεις γιὰ τὴν μετὰ θάνατο ζωὴ καὶ τὴν ἀθανασία –ἀκόμα καὶ οἱ πιὸ εὐφυεῖς φιλοσοφικὲς ὑποθέσεις– εἶναι παιδιάστικες φλυαρίες.

Δὲν εἶναι ὅτι ἐπιθυμῶ τὴν αἰώνια ζωὴ μετὰ θάνατο ὁ λόγος ποὺ πιστεύω στὸν Θεὸ· τὸ ἀντίθετο, πιστεύω στὴν αἰώνια ζωὴ γιατί πιστεύω στὸν Θεό.

π. Αλέξανδρος Σμέμαν (†)

«Των οδοιπόρων συνοδίτη»...

«Των οδοιπόρων συνοδίτη», δηλαδή συνοδοιπόρο και «ελπίδα των απελπισμένων» ονομάζει τον σταυρό ο Δαμασκηνός Στουδίτης. Η ύψωση του τιμίου σταυρού ετελείτο 14 Σεπτεμβρίου από τον άμβωνα και είχε μια ιδιαίτερη θεαματική διάσταση, αφού ο άμβωνας δεν ήταν ένα περιττό έπιπλο (όπως μοιάζει σήμερα), αλλά το κέντρο των δρωμένων στον ναό. Ήταν μια λαοφιλής γιορτή που είχε καθιερωθεί στην Κωνσταντινούπολη από τον 4ο αιώνα και στη Ρώμη τον 7ο αιώνα. Ο πατριάρχης, σύμφωνα με το «Έκθεσις της Βασιλείου τάξεως» ύψωνε τα τίμια ξύλα της σταύρωσης του Ιησού στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα.

Οι μερακλήδες φίλοι μου μοναχοί ετοιμάζουν προζύμι με σταυρολούλουδα και αγιασμό. Το ψωμί που ζυμώνουν, είτε ως πρόσφορο για τη θεία κοινωνία είτε ως επιούσιος άρτος, είναι το πιο γλυκό ψωμί του κόσμου.

EIKONA: ῾Η Ὕψωση τοῦ Τιμίου Σταυροῦ. Παράσταση σὲ εὐαγγελιστάριο 11ου αἰώνα τῆς Μονῆς Ἁγίου Παντελεήμονος Ἁγίου Ὄρους.

 

Ιωσήφ Βιβιλάκης

 

Μ’ ένα κλαράκι βασιλικό...

Ανήμερα σταυροπροσκύνησης, μ’ ένα κλαράκι βασιλικό κι ένα ποτήρι μ’ αγιασμό πιάναν προζύμι πιο παλιά, θειάδες, γιαγιά. Μ’ αυτό ζυμώναν τα ψωμιά τους -το ανάπιαναν κάθε φορά- κι είχαν, μου λέγανε, την ευλογία του όλη τη χρονιά. Θυμάμαι ακόμη την νοστιμιά. Ευωδιαστή κι απαράμιλλη!

Χρήστος Μποκόρος

Αυτός που πλησιάζει τη Θεία Ευχαριστία...

[...] Η κυριακή προσευχή, το «Πάτερ ημών...», αποτελεί ακριβώς την προετοιμασία για τη Θεία Ευχαριστία, με τη βαθύτερη έννοια της λέξης. Ο,τι και αν κάνουμε ως άνθρωποι, όποιος και αν είναι ο βαθμός της ατομικής προετοιμασίας και του εξαγνισμού μας, τίποτα, απολύτως τίποτα, δεν μπορεί να μας καταστήσει άξιους της Θείας Ευχαριστίας, δηλαδή επαρκείς για λήψη των θείων δώρων.

Αυτός που πλησιάζει τη Θεία Ευχαριστία μ' ένα πνεύμα αυτοδικαίωσης, έχει αποτύχει να συλλάβει το πνεύμα της Λειτουργίας και ολόκληρης της μυσταγωγικής ζωής. Τίποτε δεν μπορεί να καταργήσει την άβυσσο ανάμεσα στον πλάστη και στο πλάσμα, ανάμεσα στην απόλυτη τελειότητα του Θεού και στην κτιστή ζωή του ανθρώπου, τίποτε και κανένας, εκτός από τον ένα, τον όντως Θεό, που έγινε άνθρωπος και στο πρόσωπό του ένωσε τις δύο «φύσεις».

Η προσευχή που έδωσε στους αποστόλους του είναι έκφραση και καρπός αυτής της μοναδικής και σωτήριας «λειτουργίας» του Χριστού. Είναι η προσευχή του, επειδή είναι ο μονογενής υιός του Πατέρα. Αλλά μας την έδωσε επειδή μας προσφέρθηκε ο ίδιος. Και εν Αυτώ, ο Πατέρας του έγινε Πατέρας μας και μπορούμε να του απευθυνόμαστε με τα λόγια του Υιού του. Γι' αυτό προσευχόμαστε: «και καταξίωσον ημάς, Δέσποτα, μετά παρρησίας, ακατακρίτως, τολμάν επικαλείσθαι σε τον επουράνιον Θεόν Πατέρα».

Η προσευχή του Κυρίου είναι η προσευχή της Εκκλησίας, του λυτρωμένου λαού του Θεού. Στην πρώιμη Εκκλησία δεν αποκαλυπτόταν ποτέ στους αβάπτιστους, ακόμη και το κείμενό της κρατιόταν μυστικό. Είναι το δώρο της νέας προσευχής εν Χριστώ, έκφραση της σχέσης μας με τον Θεό. Αυτό το δώρο αποτελεί τη μοναδική μας είσοδο στη Θεία Ευχαριστία, η μόνη βάση της συμμετοχής μας στα «ιερά πράγματα» και, με την έννοια αυτή, η ουσιαστική προετοιμασία μας για την Ευχαριστία. Στο μέτρο κατά το οποίο έχουμε αποδεχθεί, έχουμε κάνει δική μας αυτήν την προσευχή, είμαστε έτοιμοι για τη Θεία Ευχαριστία. Είναι το μέτρο της ενότητάς μας με τον Χριστό, «το είναι εν αυτώ».

«Αγιασθήτω το όνομά σου, ελθέτω η βασιλεία σου, γενηθήτω το θέλημά σου»: ο στόχος της εν Χριστώ ζωής μας και της ζωής του Χριστού μέσα μας, η συνθήκη της συμμετοχής μας στο ποτήριό του πρέπει να είναι η κατανόηση όλων όσων υπονοούνται σ' αυτές τις ιεροπρεπείς διαβεβαιώσεις, η πραγματοποίηση σύνολης της θεοκεντρικότητας ολόκληρης της ζωής μας όπως αυτή εκφράζεται σ' αυτές, το να κάνουμε αυτές τις επιθυμίες του Χριστού δικές μας επιθυμίες. Η προσωπική προετοιμασία μας οδηγεί στην κατανόηση αυτής της έσχατης προετοιμασίας και η κυριακή προσευχή αποτελεί την εκπλήρωση της ευχαριστιακής προσευχής, που μας μεταμορφώνει σε δέκτες του επιούσιου άρτου.

«Ειρήνη πάσι», λέει ο λειτουργός, και κατόπιν, «τας κεφαλάς ημών τω Κυρίω κλίνωμεν». Η Θεία Ευχαριστία, όπως και ολόκληρη η ζωή της Εκκλησίας, είναι καρπός της ειρήνης που αποκτάται εν Χριστώ. Η κλίση της κεφαλής αποτελεί την απλούστερη αλλά και ουσιαστικότερη πράξη της λατρείας, την ίδια την άσκηση της υπακοής. Λαμβάνουμε τη Θεία Ευχαριστία με την υπακοή και μέσω της υπακοής. Δεν τη δικαιούμαστε. Ξεπερνά όλες τις επιθυμίες και τις δυνατότητές μας. Αποτελεί ένα ελεύθερο δώρο του Θεού και πρέπει να τη λάβουμε με υπακοή.

Υπάρχει μία διαδεδομένη αλλά ψευδής ευσέβεια που αρνείται τη Θεία Ευχαριστία στηριζόμενη στην έννοια της αναξιότητας. Υπάρχουν ιερείς που ανοιχτά διδάσκουν ότι ένας λαϊκός δεν πρέπει να κοινωνεί «πολύ συχνά». Το ελάχιστο, «μια φορά το χρόνο», έχει ταυτιστεί με την ορθόδοξη παράδοση. Αλλά όλα αυτά είναι ψευδοευσέβεια και ψεύτικη ταπείνωση και αποτελούν όντως υπερηφάνεια του ανθρώπου.

Όταν ένας άνθρωπος αποφασίζει πόσο συχνά πρέπει να λαμβάνει το σώμα και το αίμα του Χριστού, καθιστά τον εαυτό του μέτρο του θείου δώρου και της δικής του «αξιότητας». Είναι μια κακόβουλη ερμηνεία των λόγων του Αποστόλου Παύλου: «ας δοκιμάζει ο άνθρωπος τον εαυτό του» (α΄ Κορ. 11 : 28). Ο Απόστολος Παύλος δεν είπε, «ας δοκιμάζει τον εαυτό του και αν δεν μείνει ικανοποιημένος, ας μην μετάσχει στη Θεία Ευχαριστία».

Εννοεί ακριβώς το αντίθετο: η Θεία Ευχαριστία έχοντας γίνει τροφή μας, ουσία και πηγή της ζωής μας στην Εκκλησία είναι τώρα αυτό με το οποίο πρέπει να ζήσουμε· ειδάλλως μπορεί να γίνει η καταδίκη μας. Αλλά δεν γλυτώνουμε από αυτή την καταδίκη. Έτσι η μόνη αυθεντική, παραδοσιακή και πραγματικά ορθόδοξη προσέγγιση της Θείας Ευχαριστίας είναι η υπακοή και αυτό εκφράζεται τόσο όμορφα και τόσο απλά στις ευχές της προετοιμασίας: «ουκ ειμί ικανός, Δέσποτα Κύριε, ίνα εισέλθης υπό την στέγη της ψυχής μου. Αλλ' επειδή βούλη συ, ως φιλάνθρωπος, οικείν εν εμοί, θαρρών προσέρχομαι. Κελεύεις».

Αυτή είναι υπακοή στον Θεό και στην Εκκλησία. Η Εκκλησία ορίζει την τέλεση της Ευχαριστίας και θα είναι ένα μεγάλο βήμα προς τα εμπρός στην κατανόηση της Εκκλησίας, όταν συνειδητοποιήσουμε ότι ο «ευχαριστιακός ατομικισμός» που έχει μετασχηματίσει το ενενήντα τοις εκατό των Λειτουργιών μας σε Ευχαριστίες δίχως μεταλαμβάνοντες είναι αποτέλεσμα μιας διαστρεβλωμένης ευσέβειας και μιας ψευδοταπείνωσης.[...]

π. Αλέξανδρος Σμέμαν,

Λειτουργία και ζωή.