«Η Ορθόδοξη παραδοσιοκρατία είναι αντιστρόφως ανάλογη προς την πίστη…»

«...Το Μυστήριο, με τη βαθύτερη και περιεκτικότερη έννοια της λέξης. Κλειδί και κριτήριό του αποτελεί η Ευχαριστία. Όλα τα άλλα δεν είναι μόνο σχετικά, αλλά και λόγω φύσεως περαστικά. Αλλά οι Ορθόδοξοι αγαπούν και απολυτοποιούν μόνο τα "περαστικά". Μόνο η προφητεία και το μαρτύριο (απόρριψη, απομόνωση, καταδίκη) που είναι μοιραία δεμένο μαζί της, μπορούν να θεραπεύσουν αυτή την κρίση. Αυτό που χρειάζεται να ειπωθεί είναι πως η Ορθόδοξη παραδοσιοκρατία είναι αντιστρόφως ανάλογη προς την πίστη, προς την Παράδοση. Αυτό δεν είναι ούτε παράδοξο, ούτε αποτελεί υπερβολή. 

Η Ορθοδοξία έχει ταυτιστεί με το παρελθόν, που το λάτρεψε ως παράδοση. Η Ορθοδοξία κυριολεκτικά ασφυκτιά κάτω από το βάρος του. Από τη στιγμή που η γνήσια, ζωντανή και ζωοποιός Παράδοση έρχεται από το παρελθόν, από τη στιγμή που περιέχεται σ' αυτό -και επειδή οι πεινασμένοι και οι διψασμένοι βρίσκουν σ' αυτό τροφή και παρηγοριά-, το πρόβλημα γίνεται αρκετά περίπλοκο. Πρώτα απ' όλα, πρέπει να είμαστε εντελώς ριζωμένοι στο παρόν, αν και ο πρώτος πειρασμός που έχει ένας Ορθόδοξος πιστός είναι να τρέξει μακριά από το παρόν, να στραφεί προς τα πίσω. Αλλά εκεί, στο παρόν, το παρελθόν παύει να είναι Παράδοση -γίνεται "νεκρό" βάρος και εξαφανίζεται...».

π. Αλέξανδρος Σμέμαν, «Ημερολόγιο», Ακρίτας, Αθήνα 2002, σσ. 150-151.