Στις 2 Φεβρουαρίου ένας φτωχός Ιησούς…

Του Θανάση Παπαθανασίου

Σχεδόν σαράντα μέρες μετά τα Χριστούγεννα, γιορτάζεται η Υπαπαντή, δηλαδή το γεγονός ότι η Μαρία και ο Ιωσήφ πήγαν («πρόσφεραν») τον μικρό Ιησού στον ναό, όπως όριζε ο θρησκευτικός τους νόμος. Απλή ρουτίνα, ε; Για να δούμε όμως μήπως μια άλλη δυναμική υποφώσκει εδώ…

Πρώτα απ’ όλα, την Υπαπαντή την εξιστορεί μόνο το ευαγγέλιο του Λουκά, το οποίο έχει τη δική του ρετσινιά ως το «ευαγγέλιο των καταπιεζόμενων και των φτωχών». Είναι ενδεικτικό ότι στη γέννηση του Χριστού ο Λουκάς δεν είχε μνημονεύσει τους τρεις Μάγους και τα ακριβά δώρα τους, είχε μνημονεύσει όμως τους τσοπάνηδες.

Ερχόμαστε στην Υπαπαντή. Όταν ο Λουκάς την περιγράφει, γράφει ότι οι γονείς του Ιησού «έπρεπε να προσφέρουν και θυσία ένα ζευγάρι τρυγόνια ή δυο μικρά περιστέρια». Φράση απλούλα, ε; Κι όμως, γεμάτη δυναμικά συμφραζόμενα: Βάσει του θρησκευτικού νόμου, οι γονείς κανονικά έπρεπε να προσφέρουν άλλα, ακριβότερα πράγματα: ένα χρονιάρικο αμνό κι ένα νεοσσό περιστεράς ή τρυγόνας. Η οικονομικά ευτελέστερη θυσία που πρόσφεραν λοιπόν ο Ιωσήφ και η Μαρία ήταν ακριβώς η θυσία που προβλεπόταν να προσφέρουν οι φτωχοί!

Το ευαγγέλιο δεν κάνει ρεπορτάζ. Φωτίζει ηθελημένα μια συγκεκριμένη θεολογική επιλογή. Καθόσον «ο Ιησούς του Λουκά είναι […] ο μεγάλος εραστής όλων των περιφρονημένων και άκληρων αυτού του κόσμου: των πτωχών, των αμαρτωλών, των Σαμαρειτών και των γυναικών».

Επιπλέον: "Υπαπαντή" σημαίνει προϋπάντηση. Πηγαιμός δηλαδή προς αυτόν που έρχεται. Ένα στοίχημα καμωμένο από ελευθερία, ήτοι πολύτιμο και εύθραυστο - κι όχι δεσμός υπαγορευμένος από τα δεσμά του αίματος, των ενστίκτων και της ιδιοκτησίας.

Θ.Ν.Π. / 1-2-2023 [1-2-2021]

ΥΓ 1: Για την αφήγηση της Υπαπαντής βλ. Λουκ. 2:22-24. Για την κανονική, ακριβότερη προσφορά βλ. Παλαιά Διαθήκη, Λευιτ. 12:6-8. Τα παραθέματα είναι από το Stanley B. Marrow, «Τα λόγια του Ιησού στα Ευαγγέλια (μτφρ. Σ. Αγουρίδη), εκδ. Άρτος Ζωής, Αθήνα 1986, σσ. 130-131. Βλ. και Π. Ν. Τρεμπέλας, «Υπόμνημα εις το κατά Λουκάν ευαγγέλιον», εκδ Σωτήρ, Αθήναι 1983, σ. 102.

ΥΓ 2: Για το ότι η οικογένεια του Ιησού, σύμφωνα με μια παράδοση, είχε ξοδέψει τα πολύτιμα δώρα των τριών Μάγων αναγκεμένη στην προσφυγιά της Αιγύπτου, βλ. το βιβλίο μου «Ο Θεός μου ο Αλλοδαπός», εκδ. Εν Πλω, Αθήνα 2018 (έκδ. 5η), σ. 70.