Σάββατο 30 Μαρτίου 2013

Ασκητικότητα και σύγχρονος άνθρωπος



Του π. Σεργίου Μαρνέλλου
(Δρ. Θεολογίας - Εφημερίου Ι. Ν. Αγ. Αθανασίου «της Μητρόπολης»)

Ομιλία στο φετεινό Εσπερινό συγχωρήσεως, στις 17/3/13

«Έφθασε καιρός, η των πνευματικών αγώνων αρχή, η κατά των δαιμόνων νίκη, η πάνοπλος εγκράτεια, η των Αγγέλων ευπρέπεια, η προς Θεόν παρρησία»[1], σήμερα σεβαστοί πατέρες και αγαπητοί αδελφοί, εισερχόμαστε στο στάδιο της νηστείας, στην Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή, ατενίζοντας από μακριά το Πάθος του Κυρίου και την φωτοφόρο Ανάστασή του. Η Εκκλησία μάς καλεί ως σώμα Χριστού, ως κοινωνία προσώπων να συμπορευθούμε το στάδιο των αγώνων και της άσκησης κάνοντας το πρώτο βήμα σε λίγο με την αλληλοσυγχώρηση.
Ξεκινώντας την πορεία της Σαρακοστής προς το Πάσχα θα ήθελα να μοιραστώ λίγες σκέψεις για το τι είναι η άσκηση, ποιο το νόημα και ποιος ο σκοπός της. Σε ποιους απευθύνεται, τι έχει να πει στο σύγχρονο άνθρωπο του οποίου οι ανάγκες διαρκώς αλλάζουν, που ζει σ’ ένα κόσμο συνεχών και αλλεπάλληλων μεταβολών και ανατροπών.
 Για να ερευνήσουμε τις απαρχές της άσκησης, δεν μπορούμε παρά να ανατρέξουμε στη δημιουργία του ανθρώπου από το Θεό. Μετά τη δημιουργία του κόσμου ο παντοκράτωρ Θεός πλάθει τον άνθρωπο “κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσή του”[2] και του δίνει πνοή ζωής[3]. Τον προικίζει με το αγαθό της ελευθερίας, στοιχείο δικό Του, θεϊκό. Για να κάνει ο άνθρωπος χρήση της ελευθερίας του, για να τη κατανοήσει, να την εφαρμόσει και να τη χαρεί, του δίνει παράλληλα μια εντολή, μια άσκηση, να μην φάει από τους καρπούς του δένδρου της γνώσης του καλού και του κακού, προειδοποιώντας τον μάλιστα για τη συνέπεια της παρακοής που είναι ο θάνατος. Παράλληλα του αναθέτει και την άσκηση “εργάζεσθαι και φυλλάτειν[4] τη δημιουργία Του[5]. Με τον τρόπο αυτό, τη νηστεία, την άσκηση, οι πρωτόπλαστοι μπορούν να αντιληφθούν καλύτερα και να εφαρμόσουν την ελευθερία τους, η οποία είναι αλληλένδετη με την έννοια της ευθύνης, καθώς χρήση της ελευθερίας δίχως ευθύνη δεν υφίσταται, δεν είναι πραγματική, όπως και άσκηση δίχως ελευθερία δεν είναι πραγματική άσκηση. Ο ιερός Χρυσόστομος αναλογιζόμενος τη νηστεία αυτή των πρωτοπλάστων λέγει πολύ σωστά: «αν η νηστεία ήταν απαραίτητη στον παράδεισο, πολύ περισσότερο είναι απαραίτητη έξω από τον παράδεισο»[6].
Με τον τρόπο που δίδεται η άσκηση από το Θεό στον κτιστό άνθρωπο, μπορούμε να κατανοήσουμε πως δεν είναι θέμα μόνο νοητικής, ψυχικής, ή θα λέγαμε πνευματικής διεργασίας αλλά συνδέεται αναπόσπαστα και με την ύλη, με τη δημιουργία, τον κόσμο. Έτσι η παρακοή του Θεού συνδέεται και υλικά με την τροφή, με τον απαγορευμένο καρπό, όπως και η σωτηρία του ανθρώπου συνδέεται με τη νηστεία των τροφών και πάνω απ’ όλα με την “αληθινή βρώση και πόση”[7], τη μετάληψη του σώματος και του αίματος του Χριστού. Αυτό συμβαίνει, γιατί ο άνθρωπος δεν είναι μονοδιάστατος, είναι διττός, δεν είναι μόνο πνευματικός αλλά και υλικός, είναι ψυχοσωματικό όν, είναι χοϊκός, έχει σώμα αλλά και ψυχή δεμένα μαζί, ενωμένα αρμονικά: «Της συμφυΐας ο φυσικότατος δεσμός…», όπως ψάλλουμε στα πολύ όμορφα νεκρώσιμα ιδιόμελα του Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού.
Βλέπουμε λοιπόν ότι η άσκηση ως έννοια και κυρίως ως πράξη είναι τόσο αρχέγονη όσο η ίδια η ύπαρξη του ανθρώπου. Όμως πρότυπο άσκησης δεν είναι άλλο από τον ίδιο το Χριστό˙ είναι ο τέλειος ασκητής, ο οποίος όχι μόνο με την τεσσαρακονθήμερη μετάβασή του στην έρημο «εν προσευχή και νηστεία»[8] αλλά γενικότερα, με το λόγο και με την πράξη του, το έργο του επί της γης, τη θυσία του, μας καταδεικνύει ότι η άσκηση είναι πολλά περισσότερα από την αποχή κάποιων τροφών, όπως πιστεύεται από ορισμένους. Αυτό το αντιλήφθησαν οι αναρίθμητοι Άγιοι, εκείνοι που κατάφεραν να ευαρεστήσουν το Θεό με τον αγωνιστικό βίο τους.
Για να ορίσουμε τι είναι άσκηση πρέπει να δούμε το σκοπό της, τον προσανατολισμό της που είναι ο καθαρισμός των παθών, ο φωτισμός, ο αγιασμός, η αιώνια ζωή, η θέωση. Είναι η προσπάθεια και ο αγώνας να φέρει κανείς τον ουρανό στη γη, να ταυτίσει τη ζωή του με το θέλημα του Θεού, ώστε να πολιτογραφηθεί από το Θεό στη Βασιλεία του, όπως ψάλλαμε το πρωί στον όρθρο «Ουκ έστιν η Βασιλεία τού Θεού βρώσις και πόσις αλλά δικαιοσύνη και άσκησις, συν αγιασμώ…»[9]. Συνεπώς θα λέγαμε πως η άσκηση έχει εσχατολογική προοπτική, βιώνεται τώρα, στην παρούσα ζωή και συνεχίζεται στη Βασιλεία του Θεού, γι’ αυτό και είναι γνώρισμα των πολιτών Της. Στα πλαίσια αυτά το ασκητικό βίωμα λογίζεται ως πάλη με τον εαυτό μας και το διάβολο αλλά κυρίως ως θέληση συμπόρευσης των ανθρώπων με το Χριστό στην Βασιλεία Του. Γι’ αυτό και ο Χριστός μάς προτρέπει λέγοντας «ζητείτε την Βασιλεία του Θεού, και ταύτα πάντα προστεθήσεται υμιν»[10].


Η λέξη άσκηση δηλώνει τη διάθεση για αγώνα, για προσπάθεια, για προετοιμασία, για άθληση. Μας έρχεται πολύ εύκολα στο μυαλό μας η εικόνα κάποιου με την αθλητική του περιβολή, που πηγαίνει στο γυμναστήριο, που βάζει στόχους και προσπαθεί να τους φτάσει, που θέλει να γίνει καλύτερος αθλητής. Έτσι και ο κάθε χριστιανός είναι ένας αθλητής. Έχει ενδυθεί και αυτός την αθλητική του περιβολή: «Όσοι εις Χριστόν εβαπτίσθητε Χριστόν ενεδύσασθε», όπως ψάλλουμε στη βάπτιση. Έχει ενδυθεί το Χριστό, δηλαδή έχει Χριστοποιήσει τη ζωή του και ρίχνεται στο στίβο της ζωής ανακαινισμένος. Το γεγονός ότι πρόκειται να επιδοθεί σε άσκηση, σε αγώνες και μάλιστα σε πάλη δηλώνεται αμέσως από τη βάπτισή του με τη χρήση του ελαίου. Όπως ακριβώς οι αρχαίοι παλαιστές που άλειφαν το σώμα τους με λάδι, για να ξεφεύγουν από τις λαβές των αντιπάλων τους, έτσι και ο αθλητής του Χριστού αλείφεται προκειμένου να αγωνιστεί, να παλέψει. Ο Ιερομόναχος Γρηγόριος θα πει σχετικά πως: «Ο Χριστός ως Θεός αθλοθετεί, ως σοφός ορίζει τους κανόνες τους αγώνος και ως αγαθός ετοιμάζει ωραία έπαθλα για τους νικητάς»[11].
Η άσκηση είναι υπόθεση όλων μας, δεν απευθύνεται σε μερίδα των χριστιανών, δεν είναι θέμα μόνο των μοναχών ή των ασκητών της ερήμου αλλά συνολικά του πληρώματος της Εκκλησίας. Δεν υπάρχουν τέτοιοι διαχωρισμοί, γιατί, αν υπήρχαν, θα διέφερε και η προοπτική της άσκησης. Δηλαδή, πολύ απλά, η Θέωση είναι θέμα μόνο των μοναχών; Και οι λοιποί; Δεν έχουν ως στόχο τη Βασιλεία του Θεού; Είμαστε, συνεπώς, όλοι αθλητές, ή καλύτερα συναθλητές, λαϊκοί και κληρικοί, έγγαμοι και άγαμοι, μικροί και μεγάλοι, όλοι καλούμαστε «τον αγώνα τον καλόν αγωνίσασθαι, τόν δρόμον τής νηστείας εκτελέσαι, τήν πίστιν αδιαίρετον τηρήσαι, τάς κεφαλάς τών αοράτων δρακόντων συνθλάσαι, νικητάς τε τής αμαρτίας αναφανήναι»[12]. Όλοι στον ίδιο στίβο, όλοι αθλητές, όλοι θέλουν να στεφανωθούν τον «άφθαρτον στέφανον»[13] ως νικητές από το Χριστό, αλλά είναι διαφορετικός ο τρόπος της άσκησης προς επίτευξη του κοινού στόχου. Αυτό γίνεται φανερό, αν προστρέξουμε στους βίους των Αγίων μας. Άλλος ασκήθηκε στην έρημο, άλλος στην πόλη, άλλος ήταν ιεράρχης, όπως ο Άγιος Αθανάσιος, άλλος μοναχός, άλλος ένας οικογενειάρχης ιπποκόμος, όπως ο Άγιός μας Γεώργιος. Οι δρόμοι της άσκησης είναι τόσοι όσο και οι δρόμοι προς τη θέωση, ο στόχος και το περιεχόμενό της είναι πάντα ίδιο, αρκεί η να υπάρχει η θέληση και η απόφαση του καθενός.
Τα αναγνώσματα της περιόδου και η υμνολογία του Τριωδίου, αν τα προσέξουμε, μας μεταλαμπαδεύουν την εμπειρία της Εκκλησίας και μας δείχνουν τον ασκητικό στίβο. Έτσι, άσκηση είναι να εξαγνίσουμε την ψυχή, να καθαρίσουμε τη σάρκα, να νηστεύσουμε τόσο από τις τροφές όσο και από τα πάθη, να εντρυφήσουμε στις αρετές του Αγίου Πνεύματος, να συνειδητοποιήσουμε την αμαρτωλότητά μας, να συμμετέχουμε στη λατρεία και τα ζωοποιά μυστήρια της Εκκλησίας, να έχουμε σωφροσύνη, ταπείνωση, υπομονή, συγχωρητικότητα, πνεύμα θυσίας και προσφοράς, κατάνυξη και φόβο Θεού, να κάνουμε σιωπή, αγάπη, ελεημοσύνη, προσευχή, εγκράτεια, να αποτινάξουμε από πάνω μας την κατάκριση, την κακία, τα έργα του σκότους και να ενδυθούμε τα όπλα του φωτός, να αφήσουμε την ακόλαστη ζωή, τους εγωισμούς, τις φιλονικίες, τους φθόνους μα κυρίως να ενδυθούμε τον Κύριο Ιησού Χριστό, να Χριστοποιήσουμε τη ζωή μας. Να θέσουμε ως πυξίδα της ζωής μας Εκείνον, ώστε να μην περιπλανιόμαστε άσκοπα και μάταια στον κόσμο τούτο αλλά να θησαυρίζουμε «θησαυρούς εν τω ουρανώ»[14].
Η άσκηση είναι μια διαρκής και συνεχόμενη προσπάθεια, ένας σταθερός αγώνας. Δεν υπάρχει στιγμή χωρίς αυτήν, όλη η ζωή μας ως μαρτυρία Χριστού είναι αγώνας, είναι άσκηση. Προφανώς, πάντα επιζητούμε την επιστροφή στους κόλπους του Θεού και όχι μόνο τον καιρό της νηστείας, πάντα το ζητούμενο είναι η μετάνοια και όλα τα παραπάνω. Η ασκητικότητα δεν αφορά συγκεκριμένες μόνο περιόδους του εκκλησιαστικού βίου, δεν καλούμαστε να αγωνιστούμε μόνο τις μεγάλες περιόδους προετοιμασίας, όπως για παράδειγμα τώρα τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Σε αυτές τις περιόδους εντείνουμε την προσπάθεια, η εκγύμναση γίνεται πιο αποφασιστική, πιο δυνατή στα πλαίσια της νηστείας και της πλούσιας λατρείας, για να συμπορευθούμε όλοι οι πιστοί μαζί με το Χριστό και να προετοιμαστούμε ως αθλητές, θα λέγαμε, για την Ολυμπιάδα, δηλαδή, για το μεγάλο γεγονός της Θείας Οικονομίας, του Πάθους και της Ανάστασης του Σωτήρος.
Η άσκηση είναι απόφαση ελευθερίας, όπως και το να ακολουθήσει κανείς το Χριστό: «όστις θέλει οπίσω μου ελθείν»[15] λέγει ο Κύριος. Βασική προϋπόθεση για τη σταυρική πορεία, που είναι οδός «στενή και τεθλιμμένη»[16], προσανατολισμένη στον ουρανό και όχι προσκολλημένη στα επίγεια. Το γεγονός αυτό δε νοείται ως άρνηση του κόσμου αλλά ως απελευθέρωση από την αφοσίωση που δείχνουμε στα πρόσκαιρα, στα απατηλά, στα πάθη του κόσμου τούτου που μας αποπροσανατολίζουν από το κάλεσμά μας να γίνουμε Άγιοι. Η απόφαση είναι μεγάλη, να δουλώσουμε το θέλημά μας, το εγώ μας και να το ταυτίσουμε με εκείνο του Θεού ή καλύτερα να ενεργούμε και να κάνουμε πράξη το θέλημα του Θεού. Αυτό μας ορίζει ο Χριστός λέγοντας: «Ου πας ο λέγων μοι Κύριε Κύριε, εισελεύσεται εις την Βασιλείαν των ουρανών, αλλ’ ο ποιών το θέλημα του πατρός μου του εν ουρανοίς…»[17].
Αν συνειδητοποιήσουμε ότι άσκησή μας είναι να κάνουμε το θέλημα του Θεού, τότε ίσως μπορεί να αποφύγουμε τον κίνδυνο της αυτοδικαίωσης. Γιατί πολλές φορές ο αγώνας μας μπορεί να είναι εγωπαθής, να κρύβει έπαρση, αλαζονεία, υποκρισία ιδίως όταν γίνεται για “το θεαθήναι τοις ανθρώποις” δηλαδή όταν γίνεται προς εγκωμιασμό και κοσμικό έπαινο. Μάλιστα η ματαιοδοξία πολλών τους οδηγεί στο να κακολογούν και να υποτιμούν την ασκητική προσπάθεια άλλων ξεχνώντας πως η άσκηση δεν είναι ανταγωνιστική, δεν είναι αυτοσκοπός αλλά μέσο θέωσης. Αυτό δεν το αντιλαμβάνονται και πολλοί άλλοι που δεν κατανοούν την ασκητική ζωή, αλλά την χλευάζουν ως κάτι περιττό ή αναχρονιστικό, ως θυσία ανούσια.
Ο κάθε άνθρωπος ως μοναδική ύπαρξη και ανεπανάληπτο πρόσωπο έχει ιδιαίτερες δυνατότητες, ικανότητες και αδυναμίες. Όπως ακριβώς και στον αθλητισμό, δεν είναι όλοι άριστοι, αλλά μπορούν όλοι να είναι αθλητές που χαίρονται την άσκησή τους. Άλλος καλύτερος στο ένα άθλημα, άλλος στο άλλο και ούτω καθεξής. Πόσοι αρχάριοι δεν απογοητεύτηκαν και πόσοι υποτιθέμενα έμπειροι δεν παρασύρθηκαν από τον εγωισμό τους. Γι’ αυτό η άσκηση δεν είναι για όλους ίδια. Θέλει την ελεύθερη και συνειδητή απόφαση για αγώνα που θα χαρακτηρίζεται από την αγάπη. Μα  πρώτα απ’ όλα θέλει το φωτισμό του Αγίου Πνεύματος και έπειτα την εμπειρία αλλά και την εξατομικευμένη καθοδήγηση από πνευματικούς, στους οποίους πρέπει να προστρέχουμε, για να μας βοηθήσουν στον αγώνα μας. Για να μιλήσουμε με όρους πάλι αθλητικούς, θα λέγαμε ότι και οι αθλητές του Χριστού έχουν προπονητή, τον εξομολόγο τους.
Μια ακόμα παρεξηγημένη διάσταση της άσκησης είναι ότι ο αγώνας αυτός είναι μοναχικός, αυτόνομος, ότι είναι αντικείμενο προσωπικής θέλησης και προσπάθειας απόκτησης αρετών, όμως όπως θα πει ο Παύλος Ευδοκίμοφ «ο ασκητισμός δεν έχει τίποτε το κοινό με την ηθικολογία. Το αντίθετο της αμαρτίας δεν είναι η αρετή, αλλά η πίστις των αγίων»[18]. Είναι συμπόρευση με τους Αγίους της Εκκλησίας από τη μια και με τους κλητούς Αγίους από την άλλη, δηλαδή τους αδελφούς εν Χριστώ. Η άσκηση δεν είναι απομόνωση αλλά κοινωνία, σχέση, συμμετοχή στη λατρευτική πράξη. Ακόμα και οι ερημίτες βρίσκονται σε διαρκή κοινωνία με τους ανθρώπους δια της προσευχής τους και όχι μόνο. Ο Παναγιώτατος Οικουμενικός μας Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος λέγει σε κάποιο κείμενό του «οι άνθρωποι είναι πλασμένοι για να αγαπούν˙ δημιουργήθηκαν κατ’ εικόνα και ομοίωσιν Θεού, ο οποίος είναι κοινωνία. Πράγματι, οι άνθρωποι γίνονται αληθινά άνθρωποι μόνο δια της σχέσεως τους με τους άλλους»[19]. Η  άσκηση, συνεπώς, δεν απορρίπτει τους συνανθρώπους αλλά τους προϋποθέτει, για να είναι αυθεντική.
Η ασκητικότητα είχε και έχει ως στοιχείο της τη διαχρονικότητα και έτσι μπορεί να μιλά το ίδιο στις ψυχές όλων των ανθρώπων κάθε εποχής και κάθε τόπου, αρκεί να έχουμε ευήκοα ώτα και ανοιχτές τις καρδιές μας, ώστε να συνειδητοποιήσουμε τους λόγους του Χριστού ότι «η βασιλεία του Θεού εντός υμών εστίν»[20]. Η άσκηση θα μας βοηθήσει να Την ανακαλύψουμε μέσα μας και να Τη φανερώσουμε.
Αδελφοί και πατέρες, «η νυξ προέκοψεν, η δε ημέρα ήγγικεν»[21], η Εκκλησία μας καλεί δια του υμνογράφου «Το στάδιον τών αρετών ηνέωκται, οι βουλόμενοι αθλήσαι εισέλθετε, αναζωσάμενοι τόν καλόν τής Νηστείας αγώνα, οι γάρ νομίμως αθλούντες, δικαίως στεφανούνται, καί αναλαβόντες την πανοπλίαν τού Σταυρού, τω εχθρώ αντιμαχησώμεθα, ως τείχος άρρηκτον κατέχοντες την Πίστιν, και ως θώρακα την προσευχήν, και περικεφαλαίαν την ελεημοσύνην, αντί μαχαίρας την νηστείαν, ήτις εκτέμνει από καρδίας πάσαν κακίαν. Ο ποιών ταύτα, τον αληθινόν κομίζεται στέφανον, παρά τού Παμβασιλέως Χριστού, εν τη ημέρα τής Κρίσεως»[22]. Γένοιτο!


[1] Δοξαστικό αίνων Κυριακής της Τυρινής.
[2] Γεν. 1, 26.
[3] Γέν., 2, 7.
[4] Γέν., 2, 15.
[5] Βλ.
[6] Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Ομιλία περί νηστείας και εις τον προφήτην Ιωάναν, και Δανιήλ, και τους τρεις παίδας, PG, 49, 307.
[7] Ιωάν., 6, 55.
[8] Ματθ., 4, 1-11.
[9] Δοξαστικό Αίνων Κυριακής Τυρινής. Βλ. και Ρωμ. 14.
[10] Λουκ. 12, 21 και Ματθ., 6, 33.
[11] Ιερομονάχου Γρηγορίου, Το Άγιον Βάπτισμα, Ιερόν Κουτλουμουσιανόν Κελλίον Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος, εκδ. β΄, Άγιον Όρος 1998, σ. 246.
[12] Οπισθάμβωνος ευχή Λειτουργίας των Προηγιασμένων δώρων.
[13] Κάθισμα όρθρου Κυριακή της Τυρινής.
[14] Βλ. Ματθ., 6, 19-20.
[15] Βλ. Μαρκ. 8, 34-36.
[16] Ματθ., 7, 14.
[17] Ματθ. 7, 21.
[18] Παύλου Ευδοκίμωφ, Η πάλη με τον Θεόν, Πατριαρχικόν Ίδρυμα Πατερικών Μελετών, εκδ. ε΄, Θεσσαλονίκη 1991, σ. 193.
[19] Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, Συνάντηση με το Μυστήριο, εκδ. Ακρίτας, 2011, σ. 93.
[20] Λουκ. 17, 21.
[21] Ρωμ. 13, 12.
[22] Αίνος όρθρου Κυριακής της Τυρινής.

Πέμπτη 28 Μαρτίου 2013

Β' Χαιρετισμοί...



Παρασκευή 29 Μαρτίου

Τῷ ἑσπέρας:
 Ἡ Ἀκολουθία τοῦ Μικροῦ Ἀποδείπνου ἐν συνδυασμῷ μετά τῆς β΄ Στάσεως τῶν Χαιρετισμῶν τῆς Θεοτόκου· «Ἤκουσαν οἱ ποιμένες...».

Δευτέρα 25 Μαρτίου 2013

Για την Προηγιασμένη...



Δύο κείμενα για τη Θεία Λειτουργία των Προηγιασμένων Τιμίων Δώρων (Προηγιασμένη), που τελείται την περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, γραμμένα από τον Κοσμήτορα της Θεολογικής Σχολής του Παν-μίου Θεσσαλονίκης κ. Μιχάλη Τρίτο και τη Δρ. κ. Ελένη Ρωσσίδου - Κουτσού, Φιλόλογο - Βυζαντινολόγο...

Κάντε κλικ στους παρακάτω συνδέσμους:

και

Καλή Άνοιξη...



(Με το φακό του Ι. Μαραζιώτη)

Χρόνια Πολλά...



Πάντα Ελεύθεροι...

Παρασκευή 22 Μαρτίου 2013

Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου - Αφιέρωμα



Κάντε κλικ στους παρακάτω συνδέσμους και διαβάστε...

«Της σωτηρίας ημών το κεφάλαιον»:
http://eiskopanous.blogspot.gr/2011/03/blog-post_1364.html

Ευαγγελισμός:
http://eiskopanous.blogspot.gr/2009/03/blog-post_23.html


Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου:

Του Ευαγγελισμού:
http://eiskopanous.blogspot.gr/2012/03/blog-post_21.html

Πέμπτη 21 Μαρτίου 2013

Κυριακή της Ορθοδοξίας



Λέγεται Κυριακή της Ορθοδοξίας, γιατί γιορτάζουμε την αναστήλωση των αγίων Εικόνων και τον θρίαμβο της Ορθοδόξου Πίστεως κατά της φοβερής αιρέσεως των Εικονομάχων, των αιρετικών δηλαδή εκείνων που δεν εδέχοντο να τιμούν τις άγιες Εικόνες. Το Ωρολόγιο της Εκκλησίας γράφει: Για εκατό και πλέον χρόνια διαταράχθηκε η Εκκλησία με διωγμούς από κακοδόξους εικονομάχους. Πρώτος υπήρξε ο αυτοκράτορας Λέων ο Ίσαυρος και τελευταίος ο Θεόφιλος, ανδρας της αγίας Θεοδώρας, η οποία μετά το θάνατο του συζύγου της ανέλαβε την εξουσία και στερέωσε πάλι την Ορθοδοξία μαζί με τον Πατριάρχη Μεθόδιο. Η Βασίλισσα Θεοδώρα διακήρυξε δημόσια ότι ασπαζόμεθα τις Εικόνες, όχι λατρευτικά, ούτε ως Θεούς, αλλά ως εικόνες των αρχετύπων. Την πρώτη Κυριακή των νηστειών το έτος 843, η Θεοδώρα μαζί με το γιό της αυτοκράτωρα Μιχαήλ, λιτάνευσαν και ανεστήλωσαν τις άγιες εικόνες μαζί με τον κλήρο και το λαό. Από τότε εορτάζουμε κάθε χρόνο την ανάμνηση αυτού του γεγονότος γιατί καθωρίσθηκε οριστικά ότι δεν λατρεύουμε τις Εικόνες, αλλά τιμούμε και δοξάζουμε όλους τους Αγίους που εικονίζουν και λατρεύουμε μόνο τον εν Τριάδι Θεό. Τον Πατέρα, τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα και κανένα άλλο είτε Άγιο είτε Άγγελο.

Υπάρχουν, είναι δυνατόν να υπάρχουν θαυματουργές Εικόνες;
Πολλοί Όρθόδοξοι Θεολόγοι αποδίδουν τα θαύματα μερικών Εικόνων όχι στις ίδιες Εικόνες, αλλά στη πίστη των ανθρώπων που προσεύχονται ενώπιόν των. Ότι η πίστη θαυματουργεί και η θερμή προσευχή, είτε μπροστά στις Εικόνες είτε όχι, αυτό είναι έξω από κάθε αμφιβολία. Αυτό όμως δεν είναι λόγος να αρνηθούμε ότι μερικές Εικόνες μπορούν να έχουν και οι ίδιες, θαυματουργική χάρη. Δεν είναι παράδοξο, αλλά πολύ φυσικό. Το Ευαγγέλιο αναφέρει ότι οι Απόστολοι θαυματουργούσαν όχι μόνο με τα χέρια τους, αλλά στο πέρασμά τους ακόμη και η σκιά τους! (Πραξ. ε΄,12-14). Ακόμα τα μανδήλια του Αποστόλου Παύλου, ριπτόμενα πάνω στους ασθενείς ή δαιμονισμένους, τους θεράπευαν! (Πραξ. ιθ΄, 12).
Ώστε όχι μόνο οι ίδιοι Απόστολοι είχαν θαυματουργικό χάρισμα, αλλά και αυτά τα αντικείμενα της προσωπικής τους χρήσεως. Η χάρις από το Θεό έφθανε μέχρι τα μανδήλια τους. Τι το παράδοξο λοιπόν να ευλογήσει ο Θεός ανθρώπους βαθειάς ταπεινώσεως, νηστείας, προσευχής τους ίδιους να θαυματουργούν ή και τα έργα αυτών, τις Εικόνες;

(Περίοδος Τριωδίου, Αρχ/της Επιφάνιος Ι. Θεοδωρόπουλος)

Παρασκευή 15 Μαρτίου 2013

Καλή Σαρακοστή!



Ο «τρόπος» προσέγγισης της Μεγάλης Σαρακοστής είναι ο μονόδρομος «τρόπος» προσέγγισης του εκκλησιαστικού γεγονότος: ερωτικός…
Όλα τ’ άλλα, θρησκεία…
Αλ.

Καλή Σαρακοστή…

Mεγάλη Σαρακοστή «εις Κοπάνους»



Ανακοινώνεται ότι στο Ναό μας, κατά την περίοδο της φετινής Μεγάλης Τεσσαρακοστής, οι Προηγιασμένες Θείες Λειτουργίες θα τελούνται κάθε Τετάρτη και Παρασκευή πρωί στις 07.00, ενώ οι «Χαιρετισμοί» κάθε Παρασκευή απόγευμα στις 19.00.

Υπενθυμίζεται ακόμα ότι στην πόλη των Ιωαννίνων, οι Κατανυκτικοί Εσπερινοί, αρχής γενομένης από την ερχόμενη Κυριακή της Τυρινής, θα τελούνται κάθε Κυριακή απόγευμα στις 18.00 στον Ιερό Ναό του Αγίου Αθανασίου («της Μητρόπολης»). Εκεί θα γίνεται και η σχετική ομιλία από κληρικούς της Ιεράς Μητροπόλεως Ιωαννίνων.

Πέμπτη 14 Μαρτίου 2013

Εγκύκλιος του Οικουμενικού Πατριάρχη για τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή




Αδελφοί και τέκνα εν Κυρίω αγαπητά,

 Οι τα πάντα καλώς διαταξάμενοι Θείοι Πατέρες εθέσπισαν όπως της μεγάλης εορτής της Αναστάσεως του Κυρίου προηγήται περίοδος ασκήσεως και πνευματικής καθάρσεως, διαρκείας τεσσαράκοντα ημερών. Η άσκησις πραγματοποιείται και δια του περιορισμού των τροφών, δηλονότι της νηστείας, αλλά κυρίως δια της αποχής από το κακόν. Τονίζει χαρακτηριστικώς ο ιερός υμνογράφος ότι αληθής και ευπρόσδεκτος από τον Θεόν νηστεία είναι η των κακών αλλοτρίωσις, η εγκράτεια γλώσσης, η θυμού αποχή, ο χωρισμός από των κακών επιθυμιών, της καταλαλιάς, του ψεύδους και της επιορκίας, η επανόρθωσις της αδικίας, η δίωξις του εμπαθούς λογισμού, η θερμή εξομολόγησις, ο καθαρμός της συνειδήσεως, "ης ουδέν εν κόσμω βιαιότερον", η εγκράτεια από "παθών βλαβερών, από φθόνου και μίσους, από πάσης κακίας", η αποφυγή της "εκτροπής του νοός", η ομολογία των εσφαλμένων· ότι "εγγύς επί θύραις ο Κριτής εστιν", ο ετάζων καρδίας και νεφρούς, "ο πανταχού παρών και τα πάντα πληρών" (Μέγας Κανών Αγίου Ανδρέου Κρήτης).
Η σωματική άσκησις σκοπόν έχει την κάθαρσιν του νου και την προσήλωσιν αυτού εις την αγάπην του Κυρίου και Θεού ημών Ιησού Χριστού. Ταυτοχρόνως, και εις την αγάπην των συνανθρώπων μας, η οποία και αποτελεί την απόδειξιν ότι είμεθα μαθηταί του Αγαπώντος αυτούς. Η αγάπη μας πρέπει να είναι έμπρακτος και να συνεπάγεται δι'  ἡμᾶς κάποιαν θυσίαν υπέρ αυτών. Διότι αγάπη άνευ προσφοράς των αναγκαίων υλικών και πνευματικών αγαθών εις τον αγαπώμενον είναι  κ ε ν ό ς  λόγος. Ιδίως κατά την παρούσαν εποχήν της μεγάλης ηθικής και οικονομικής κρίσεως οφείλομεν, όσοι έχομεν την δυνατότητα, να προσφέρωμεν μετά ιλαρότητος, αγάπης και σεβασμού προς τον συνάνθρωπον την βοήθειάν μας προς αυτόν. Τότε μόνον η χαρά μας επί τη Αναστάσει του Κυρίου θα είναι πλουσία, όταν και η προσφορά μας προς τούς αδελφούς Αυτού, τούς ελαχίστους, τούς συνανθρώπους μας, είναι πλουσία. "Ο αγαπών τον πλησίον ως εαυτόν ουδέν περισσότερον κέκτηται του πλησίον· [...] όσον ουν πλεονάζεις τω πλούτω, τοσούτον ελλείπεις τη αγάπη", διδάσκει το αψευδές πατερικόν στόμα (Μεγάλου Βασιλείου, Προς τούς πλουτούντας, P.G. 31,281Β).
Ο κόσμος νομίζει, ατυχώς, ότι η χαρά συμπορεύεται προς το  λ α μ β ά ν ε ι ν  και  κ α τ έ χ ε ι ν  πλούτον, δόξαν, αξιώματα και άλλας απολαύσεις. "Ουδέν γαρ αχρηστότερον ανδρός ουκ ειδότος φιλείν"· και "όταν ίδης τινά δεόμενον θεραπείας η σωματικής, η ψυχικής, μη λέγε προς εαυτόν∙ Τίνος ένεκεν ο δείνα και ο δείνα αυτόν ουκ εθεράπευσεν; αλλ' απάλλαξον της αρρωστίας, και μη απαίτει εκείνους ευθύνας της αμελείας. [...] Αν γαρ επιστάξης αυτώ καθάπερ έλαιον του λόγου την διδασκαλίαν, αν καταδήσης τη προσηνεία, αν θεραπεύσης τη καρτερία, θησαυρού παντός ευπορώτερόν σε ούτος εργάσεται" (Ιερού Χρυσοστόμου, Εις Β´ Κορινθίους ΚΖ´ και κατά Ιουδαίων Η´, P.G.61, 586-587 και 48, 932-933). Η αλήθεια είναι ότι η χαρά και η ικανοποίησις από την προσφοράν αγάπης και υλικών αγαθών προς τον συνάνθρωπον είναι ασυγκρίτως μεγαλυτέρα. Η συνήθης κοινωνική αντίληψις, η οποία και διδάσκεται εις τούς νέους ως η πλέον συμφέρουσα  δι  αὐτούς οδός, είναι η πλεονεξία και απληστία. Αι ιδέαι όμως αύται, όταν επικρατήσουν, δημιουργούν κοινωνικάς διαταράξεις, και τελικώς βλάπτουν και αυτούς οι οποίοι αποκτούν υπέρμετρα αγαθά επί ζημία των υπολοίπων. Ο αναπόφευκτος κοινωνικός διαχωρισμός πρέπει να εξομαλύνεται εκουσίως δια της προσφοράς των εχόντων προς τούς μη έχοντας, ως ο Κύριος ημών διδάσκει αναφέρων ενδεικτικώς: "ο έχων δύο χιτώνας μεταδότω τω μη έχοντι" (Λουκ. γ ,11). Μόνον δια της αισθήσεως της ενότητος ημών προς όλους τούς συνανθρώπους μας, και μάλιστα τούς αδυνάτους, θα διανύσωμεν την περίοδον της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής θεαρέστως και θα έχωμεν την ευλογίαν του Χριστού.
Κατά το τρέχον έτος, το οποίον ανεκηρύξαμεν Έτος Πανανθρωπίνης Αλληλεγγύης, πρέπει, εν όψει και της σοβαράς παγκοσμίου οικονομικής κρίσεως, να δείξωμεν όλοι περισσότερον ενδιαφέρον δια την ανακούφισιν των στερουμένων στοιχειωδών αγαθών αδελφών μας.
Κατ'  αὐτόν τον τρόπον θα διανύσωμεν  το "ενώπιον ημών στάδιον των αρετών" θεαρέστως και εν πνευματική προόδω, θα "απολαύσωμεν του δηναρίου", "θα δεχθώμεν το δίκαιον όφλημα" και θα εορτάσωμεν με πληρότητα χαράς την Αγίαν Ανάστασιν του Κυρίου,  καθ'  ἥν αληθώς "ζωή πολιτεύεται",  του Οποίου η Χάρις και το πλούσιον Έλεος είησαν μετά πάντων υμών.

Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή , βιγ´
+ Ο Κωνσταντινουπόλεως

διάπυρος προς Θεόν ευχέτης πάντων υμών

Δευτέρα 11 Μαρτίου 2013

Εβδομάδα «της Τυροφάγου*»



Φτάσαμε στις τελευταίες μέρες πριν από την Μεγάλη Σαρακοστή. Ήδη κατά την εβδομάδα της Απόκρεω, δύο μέρες -η Τετάρτη και η Παρασκευή- ανήκουν στη Σαρακοστή. Η Θεία Λειτουργία δεν τελείται και η όλη τυπική διάταξη στις ακολουθίες έχει πάρει τα λειτουργικά χαρακτηριστικά της Μεγάλης Σαρακοστής.
Το Σάββατο της Τυροφάγου η Εκκλησία μας «ποιεί μνεία πάντων των εν ασκήσει λαμψάντων αγίων ανδρών τε και γυναικών». Οι άγιοι είναι τα πρότυπα που θ' ακολουθήσουμε, οι οδηγοί στη δύσκολη τέχνη της νηστείας και της μετάνοιας. Στον αγώνα που πρόκειται ν' αρχίσουμε δεν είμαστε μόνοι, έχουμε βοηθούς και παραδείγματα.
Την Κυριακή, τελευταία μέρα πριν τη Σαρακοστή, που συνήθως την ονομάζουμε Κυριακή της συγγνώμης και «της από του Παραδείσου της τρυφής εξορίας του Πρωτόπλαστου Αδάμ»
Ξέρουμε ότι ο άνθρωπος πλάσθηκε για να ζει στον Παράδεισο, για την γνώση του Θεού και την κοινωνία μαζί Του. Η αμαρτία του όμως τον απομάκρυνε από την ευλογημένη ζωή και έτσι η ύπαρξή του στη γη είναι μια εξορία. Η Μ. Σαρακοστή είναι η απελευθέρωσή μας από τη σκλαβιά της αμαρτίας. (σελ. 32).
Το ευαγγελικό ανάγνωσμα αυτής της Κυριακής (Ματθ. 6, 14-21) θέτει τους όρους για μια τέτοια απελευθέρωση. Πρώτος όρος είναι η νηστεία, η προσπάθεια να ελευθερωθούμε από τη δικτατορία της σάρκας και της ύλης πάνω στο πνεύμα. Δεν πρέπει όμως η νηστεία μας να είναι υποκριτική, δηλαδή «προς το θεαθήναι», να μη φαινόμαστε «στους ανθρώπους νηστεύοντες, αλλά στον Πατέρα μας εν τω κρυπτώ» όπως αναφέρεται στο ευαγγελικό ανάγνωσμα.


Δεύτερος όρος είναι η συγγνώμη: «Εάν αφήτε στους ανθρώπους τα παραπτώματά τους, θα αφήσει και τα δικά σας ο ουράνιος Πατέρας».

Η συγχωρητικότητα είναι η επιστροφή στην ενότητα, στη σύμπνοια, στην αγάπη. Έτσι στον Εσπερινό αυτής της Κυριακής, στο τέλος της ακολουθίας, όλοι οι πιστοί πλησιάζουν τον ιερέα και ο ένας τον άλλο, ζητώντας την αμοιβαία συγχώρεση.
Ουσιαστικά από τον Εσπερινό αυτό αρχίζει η Μεγάλη Σαρακοστή. Αρχίζει η ακολουθία με τον ιερέα ντυμένο στα λαμπερά άμφια και τα τροπάρια αναγγέλουν τον ερχομό της Μ. Σαρακοστής και πέρα απ' αυτή, τον ερχομό του Πάσχα. Κατόπιν γίνεται η είσοδος του Ευαγγελίου με τον εσπερινό ύμνο «Φως ιλαρόν αγίας δόξης» και ο ιερέας προχωρεί στην Ωραία Πύλη για να αναφωνήσει το Προκείμενο που πάντα αναγγέλει το τέλος της μιας μέρας και την αρχή της άλλης. Η θαυμάσια μελωδία: «Μη αποστρέψεις το πρόσωπό σου από του παιδός σου, ότι θλίβομαι, ταχύ επάκουσόν μου, πρόσχες τη ψυχή μου και λύτρωσε αυτήν» λέγεται πέντε φορές, τα φώτα σβήνουν και τα χρωματιστά άμφια αλλάζουν.
Από αυτό το σημείο ξεκινάει η Μεγάλη Σαρακοστή: συναισθάνομαι ότι είμαι εξόριστος από την ομορφιά της Βασιλείας Του και θλίβομαι. Τελικά παραδέχομαι ότι μόνο ο Θεός μπορεί να με βοηθήσει σ' αυτή τη θλίψη. Μετάνοια πάνω απ' όλα είναι το απελπισμένο κάλεσμα για τη Θεία βοήθεια. Στη συνέχεια διαβάζεται η προσευχή του Αγίου Εφραίμ που συνοδεύεται από μετάνοιες. Καθώς οι πιστοί πλησιάζουν τον ιερέα, ο χορός ψάλλει πασχαλινούς ύμνους. Από τώρα βλέπουμε να λάμπει στο τέλος το φως της Ανάστασης, το φως της Βασιλείας του Θεού.

*Λέγεται «της Τυροφάγου», γιατί τρώμε περισσότερο τυροκομικά προϊόντα τις τελευταίες μέρες πριν την επερχόμενη νηστεία της Σαρακοστής και όχι πλέον κρέας.


(Αλέξανδρου Σμέμαν, ΜΕΓΑΛΗ ΣΑΡΑΚΟΣΤΗ - ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΟ ΠΑΣΧΑ, Εκδόσεις Ακρίτας)

Σάββατο 9 Μαρτίου 2013

Τα τρισάγια του Πατριάρχη



Διαβάστε ένα ενδιαφέρον κείμενο του θεολόγου Παναγιώτη Ανδριόπουλου, από το blog της Ιδιωτικής Οδού, για τα τρισάγια που τελεί ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος. 
Μια ξεχωριστή και συγκινητική κίνηση του Παναγιωτάτου, με την οποία «κρατάει άσβεστο το καντήλι της Ρωμιοσύνης» και «ρίχνει λάδι στο καντήλι της μνημοσύνης...».

Μ' ένα κλικ εδώ:

Πέμπτη 7 Μαρτίου 2013

«Σάββατο των ψυχών»



«Σάββατο των ψυχών. Παίρνει το πρόσφορο με τα μυώδη αντρίκεια χέρια του, όπως νάπιανε μια μικρή καρδερίνα.
Έπειτα κάνει το σταυρό του και λέει:
Σ’ ευχαριστώ Κύριε που έκανες τους πεθαμένους να σωπαίνουν. Που έκανες τα παιδιά. Τα ποτάμια. Τους ήρωες. Τα αγάλματα…».

Άννα Δερέκα, «Σάββατο των ψυχών».
(Από το βιβλίο της «Στάσις Άγιος Νικόλαος»)

Τα Ψυχοσάββατα



Τα Ψυχοσάββατα, βλέπεις, είναι πάντα ένας σιωπηλός περίπατος στο χτες, μια επίσκεψη στη Χαριτωμένη πραγματικότητα της Μνήμης, όπου αναπαύονται «φίλοι όμον και συγγενείς και άπας άνθρωπος τα του βίου λειτουργήοαντα πιστώς». Είναι ο ιδιαίτερος χρόνος πού αφιερώνουμε στην προσευχή για «τους αφυπνώσαντας εκ της του βίου νυκτός», όπως με τη χάρη του Κυρίου «υιοί ημέρας άνεσπέρου» καταστούν.

Αν, λοιπόν, στην κάθε Θ. Λειτουργία μνημονεύουμε τους Κεκοιμημένους, τα Ψυχοσάββατα προσθέτουμε κι άλλο χρόνο στην προσευχή μας γι' αυτούς. Γιατί ή μέρα αυτή είναι το πανηγύρι τους, το πανηγύρι πού συγκαλεί μαζί μ' αυτούς κι όσους δεν παύουν να θυμούνται και επιμένουν να ψάχνουν στα μυστικά κιτάπια της ψυχής τους για λησμονημένα ονόματα. Επειδή το δίχως άλλο η ημέρα αυτή το προκαλεί.

(Πρεσβύτερου Κωνσταντίνου Ν. Καλλιανού)

Πηγή: Περιοδικό Εφημέριος

Τρίτη 5 Μαρτίου 2013

Μια μέρα πριν φέτος η μνήμη των Αγ. 40 Μαρτύρων



Από το Ημερολόγιο του Οικουμενικού Πατριαρχείου...

8η Φεβρουαρίου, Παρασκευή:

Τη αυτή ημέρα προψάλλεται η ακολουθία των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων, λόγω συμπτώσεως της μνήμης αυτών μετά του Σαββάτου των ψυχών.

Παρασκευή 1 Μαρτίου 2013

Κυριακή του Ασώτου



Η δεύτερη Κυριακή του Τριωδίου είναι αφιερωμένη στην επίσης καταπληκτική και διδακτική παραβολή του ασώτου υιού (Λουκ.15,13-32). Οι Πατέρες όρισαν να είναι αφιερωμένη η Κυριακή αυτή στην συγκεκριμένη παραβολή του Κυρίου, για να τονισθεί στους πιστούς η απύθμενη αγάπη του Θεού προς τον άνθρωπο και το πλούσιο έλεος της συγχώρεσης, που δίνει στους μετανοούντες ανθρώπους.
Αν η προηγούμενη Κυριακή είναι αφιερωμένη στη στηλίτευση της παθολογικής εγωιστικής αυτάρκειας και η κατάδειξη των δεινών συνεπειών της, η δεύτερη Κυριακή είναι αφιερωμένη στη μετάνοια και στα ευλογημένα παρεπόμενά της.
Ο ευαγγελιστής Λουκάς μας διέσωσε την παραβολή αυτή ως εξής: Υπήρχε κάποιος πατέρας που είχε δυο γιους. Ο δεύτερος, κάποια στιγμή, ζήτησε το μερίδιο της κληρονομιάς του και έφυγε σε μακρινές χώρες, όπου σπατάλησε την περιουσία του σε ασωτίες. Τα χρήματα κάποτε τελείωσαν και στην περιοχή έπεσε μέγας λιμός. Αναγκάστηκε να γίνει χοιροβοσκός και να προσπαθεί να χορτάσει από τις βρωμερές και ευτελείς τροφές των χοίρων. Μέσα στη δίνη του θυμήθηκε την αρχοντική ζωή στο πατρικό σπίτι. Θυμήθηκε πως ακόμα και οι δούλοι του πατέρα του ζούσαν ασύγκριτα καλλίτερη ζωή από τη δική του. Τότε πήρε τη μεγάλη απόφαση να γυρίσει στο σπίτι του και να ζητήσει από τον πατέρα του να τον συγχωρήσει και να τον προσλάβει ως δούλο του. Όμως ο στοργικός πατέρας του τον δέχτηκε ως γιο του και τον περιποιήθηκε δεόντως, παρά τις διαμαρτυρίες του μεγάλου γιου του, διότι «νεκρός ην και ανέζησε, και απολωλώς ήν και ευρέθη» (Λουκ.15,32).
Κάποιοι υποστηρίζουν δικαιολογημένα πως και αν ακόμη είχε χαθεί ολόκληρο το Ευαγγέλιο και είχε σωθεί μόνο αυτή παραβολή, θα μπορούσε αυτή να αποτελέσει κείμενο ελπίδας και σωτηρίας για το ανθρώπινο γένος. Σε καμιά άλλη θρησκεία δε παρουσιάζεται ο Θεός τόσο συμπονετικός, ως στοργικός άνθρωπος πατέρας. Σέβεται απόλυτα την ανθρώπινη ελευθερία και τις επιλογές του κάθε ανθρώπου, ως πρωταρχικό στοιχείο της ανθρώπινης προσωπικότητας. Πνίγει μέσα στα φιλάνθρωπα σπλάχνα Του τον πόνο Του για την αποστασία του καθενός και περιμένει καρτερικά την επιστροφή του. Μόλις αυτή υπάρξει σβήνει με μια μονοκονδυλιά όλες τις άνομες πράξεις του και τον αποκαθιστά στην πρότερη θέση του.


Μετάνοια σημαίνει κατά γράμμα αλλαγή νου. Στην ουσία σημαίνει την οντολογική μετάλλαξη του ανθρώπου από την κατάσταση της εγωπαθούς αυτάρκειας στην κατάσταση της συναίσθησης της αμαρτωλότητας. Είναι η μετάβαση στο πνεύμα της ταπείνωσης και της συντριβής μπροστά στον απόλυτα αγαθό Θεό, του Οποίου το φως φανερώνει άπλετα το σκοτεινό μας εαυτό. Η συνειδητοποίηση της πτωτικής μας καταστάσεως, της επώδυνης τραυματικής εμπειρίας μας και της απουσίας διαύλων της χάριτος του Θεού στον εαυτό μας είναι το πρώτο βήμα για την οντολογική μας αποκατάσταση. Έπεται η υλοποίηση της μεγάλης μας απόφασης για την έμπρακτη αλλαγή της νοοτροπίας μας και τη διόρθωση της πορείας μας προς το Θεό.
Είναι περιττό να τονίσουμε πως η μετάνοια χρειάζεται ιδιαίτερο ηρωισμό και αγωνιστική διάθεση, όπως αποτυπώνεται θαυμάσια στην ευαγγελική περικοπή του ασώτου υιού. Όπως όλα τα αγαθά, έτσι και η σωτηρία μας, είναι αποτέλεσμα ηρωισμού, ασυμβίβαστης αυταπάρνησης και σκληρού αγώνα.
Ένα θαυμάσιο τροπάριο της ημέρας εκφράζει απόλυτα τα υψηλά νοήματα της παραβολής, ως εξής: «Της πατρικής δωρεάς διασκορπήσας τον πλούτον, αλόγοις συνεβοσκόμην ο τάλας κτήνεσι, και τοις αυτών ορεγόμενος τροφής, ελίμωττον μη χορταζόμενος΄ άλλ' υποστρέψας προς τον εύσπλαχνον Πατέρα, κραυγάζω συν δάκρυσι΄ Δέξαι με ως μισθίον, προσπίπτοντα τη φιλανθρωπία Σου, και σώσον με». Οι πιστοί καλούνται την περίοδο του Τριωδίου να συνειδητοποιήσουν την άμετρη αγάπη του Θεού και να επιστρέψουν, όπως ο άσωτος της παραβολής, σε Αυτόν και να ζητήσουν το έλεός Του. Η κατανυκτική αυτή περίοδος είναι μοναδική για μετάνοια και συντριβή.

Πηγή: apostoliki-diakonia.gr