Τετάρτη 31 Ιανουαρίου 2018

Θεία Λειτουργία



Θεία Λειτουργία θα τελεσθεί στον Άγιο Νικόλαο «εις Κοπάνους» την Πέμπτη 1η Φεβρουαρίου, εορτή του Αγίου Μάρτυρος Τρύφωνος. Τεμάχιο του ιερού του λειψάνου φυλάσσεται στο Ναό μας.

Στο τέλος της Λειτουργίας, θα γίνει ο καθιερωμένος Αγιασμός για την πρώτη του μήνα.

Τρίτη 30 Ιανουαρίου 2018

30 Ιανουαρίου του 1838...



Η πρώτη φορητή εικόνα του Πολιούχου μας Αγίου Γεωργίου, «του εν Ιωαννίνοις αθλήσαντος», η οποία ιστορήθηκε σαν σήμερα, στις 30 Ιανουαρίου του 1838, δεκατρείς ημέρες μετά το μαρτύριο του Αγίου, «δια χειρός Ζήκου Χιονιαδίτου» και με έξοδα του ιερομόναχου Χρύσανθου Λαϊνά «εκ πόλεως Κονίτζης».

Δευτέρα 29 Ιανουαρίου 2018

Η φιλία μεταξύ του Μεγάλου Βασιλείου και του Γρηγορίου του Θεολόγου



Του ΑΝΔΡΕΑ Ν. ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ,
Διδάκτορα Θεολογίας

Η 30ή Ιανουαρίου είναι διπλή γιορτή. Είναι: α) των Τριών Μεγάλων Πατέρων και Διδασκάλων, του Μεγάλου Βασιλείου, του Γρηγορίου του Θεολόγου και του Ιωάννου του Χρυσοστόμου και β) των Ελληνικών Γραμμάτων, των οποίων οι Τρεις Ιεράρχες υπήρξαν θεμελιωτές και προστάτες. Αυτό το γεγονός μας παρακίνησε στην ενασχόληση σήμερα με το θέμα της φ ι λ ί α ς, την οποία οι δύο απ’ αυτούς, ο Μέγας Βασίλειος και ο Γρηγόριος ο Θεολόγος, κατέστησαν παροιμιώδη και υποδειγματική. Η φιλία αυτών των δύο Πατέρων είναι η πιο ονομαστή στον εκκλησιαστικό χώρο, γι’αυτό και με αυτή θα ασχοληθούμε σήμερα, αφήνοντας τις άλλες ενδιαφέρουσες πτυχές του βίου τους στους ειδικούς επιστήμονες.
         Ο Μέγας Βασίλειος και ο Γρηγόριος ο Θεολόγος ήταν σχεδόν συνομήλικοι, καθώς και συντοπίτες, κατάγονταν δηλ. από την ίδια περιοχή, την Καππαδοκία της Μικράς Ασίας. Πρωτογνωρίστηκαν στην Καισάρεια, όταν ο δωδεκαετής Μέγας Βασίλειος ήλθε από τον Πόντο, για να συμπληρώσει εκεί την εγκύκλιο μόρφωσή του. Το γεγονός αυτό συνέβαλε στην πρώτη γνωριμία τους, η οποία έμελλε να εξελιχθεί σε μία στενότατη φιλία, κατά τα χρόνια που βρέθηκαν στην Αθήνα για τις σπουδές τους. Εκεί, στο « κλεινό άστυ », έκτισαν το στερεό οικοδόμημα της αδελφικής του φιλίας, η οποία μπορεί να πέρασε από κάποιες δύσκολες φάσεις, ωστόσο παρέμεινε σταθερή και ακλόνητη. Ούτε ο θάνατος του Μεγάλου Βασιλείου στάθηκε ικανός να επηρεάσει τα αισθήματα του Γρηγορίου του Θεολόγου απέναντι στον φίλο του, τα οποία και αποτύπωσε κατά τρόπο ιδιαίτερα γλαφυρό και συγκινητικό στον « Επιτάφιο » λόγο του, τον οποίο εκφώνησε δύο χρόνια μετά, όταν επισκέφθηκε τον τάφο του, επειδή δεν μπόρεσε να παραστεί στην κηδεία του. Βρισκόταν τότε στην Κωνσταντινούπολη, όπου είχε μεταβεί προς ενίσχυση των ορθοδόξων, οι οποίοι κινδύνευαν από τους αρειανόφρονες.


        Στην Αθήνα οι δύο Καππαδόκες Πατέρες συνδέθηκαν τόσο πολύ, ώστε έγιναν ο ένας για τον άλλο τα πάντα: Ομόστεγοι, ομοτράπεζοι, ένας οι δύο. Εκτός από το κοινό τους ενδιαφέρον για τη Φιλοσοφία, απέβλεπαν στα ίδια πράγματα, γεγονός που ηύξανε την αμοιβαία τους αγάπη και εκτίμηση. Με καλοχτισμένο το σπίτι της φιλίας τους, το οποίο στήριξαν σε χρυσούς στύλους, όπως έλεγε ο Πίνδαρος, προχωρούσαν μπροστά, έχοντας ως βοηθούς και την αμοιβαία τους αγάπη. Αγωνίζονταν και οι δύο, όχι ποιος θα έχει το πρωτείο, αλλά πώς να το παραχωρήσει ο ένας στον άλλο. Η επιτυχία του ενός ήταν λόγος ευτυχίας για τον άλλο. Έδιδαν την εντύπωση, ότι και οι δύο είχαν μία μόνο ψυχή, που κατοικούσε σε δύο σώματα. Είχαν την αίσθηση, ότι ο ένας ζούσε μέσα στο είναι του άλλου και δίπλα στον άλλο.  Κοινή τους επιδίωξη  ήταν η αρετή και η συμμόρφωση της ζωής τους προς τις μελλοντικές ελπίδες. Ο καθένας αποτελούσε για τον άλλο κανόνα και μέτρο για τη διάκριση του ορθού από το μη ορθό. Από τα μαθήματά τους, απολάμβαναν, όχι τα πιο ευχάριστα, αλλά τα πιο ωφέλιμα. Χάρη στην εικόνα που εξέπεμπαν, έγιναν γνωστοί στους διδασκάλους και στους συναδέλφους τους και στους πιο επιφανείς Έλληνες. Η φήμη τους ξεπέρασε τα σύνορα της Ελλάδος. Ο Γρηγόριος ο θεολόγος έλεγε αργότερα, ότι κοντά στον Μέγα Βασίλειο απήλαυσε και αυτός κάτι από τη φιλία του, ο οποίος κέρδισε την ευφημία, επειδή έζησε την αρετή.


         Η φιλία του Γρηγορίου του Θεολόγου με τον Μέγα Βασίλειο ήταν αγνή και άδολη. Τη φιλία αυτή δεν τη δημιούργησε η συγγένεια, η κοινή πατρίδα, ή η αξιολάτρευτη ταυτότητα της ηλικίας. Περισσότερο από όλα, αυτό που τους ένωνε ήταν η ταυτότητα των τρόπων και η χαρά από τα ίδια πράγματα. Αυτό κατ’ εξοχήν στερεώνει τις φιλίες και τις κάνει σταθερότερες. Η σύνδεσή τους συνένωσε και τις οικογένειές τους, γεγονός που συνέβαλε στην αύξηση και της δικής τους φιλίας. Ο Μέγας Βασίλειος στην Αθήνα μετέβη ένα χρόνο μετά τον Γρηγόριο τον Θεολόγο, ωστόσο έφυγε πριν απ’ αυτόν, επειδή νοσταλγούσε τους δικούς του και την πατρίδα του, τον Πόντο. Η εσπευσμένη αυτή αναχώρηση του Μεγάλου Βασιλείου για τον Πόντο μπορεί να ήταν σε γνώση του Γρηγορίου του Θεολόγου, ωστόσο ήταν ένα γεγονός που τον στενοχώρησε, επειδή προκάλεσε τον χωρισμό τους και ανέτρεψε τα κοινά τους σχέδια, που ήταν η απόσυρσή τους σε ερημικό μέρος για πνευματική άσκηση. Γι’ αυτό και δεν άργησε να πάρει την απόφαση να εγκαταλείψει και αυτός την Αθήνα και να σπεύσει προς συνάντηση του Με-γάλου Βασιλείου, που βρισκόταν ακόμη στον Πόντο. Η διαφορετική όμως επιθυμία τους επέφερε και τη διάστασή τους στη λήψη μιας αμοιβαίας αποδεκτής απόφασης όσον αφορά τον τόπο της κοινής άσκησής τους. Τελικά όμως η φιλία τους συνέβαλε στην επανένωσή τους, οδηγώντας τα βήματα του Γρηγορίου του Θεολόγου στον τόπο όπου βρισκόταν ο Μέγας Βασίλειος, κοντά στον οποίο παρέμεινε δεκαοκτώ μήνες. Αυτό το γεγονός φανερώνει, ότι ακόμη και στην ιδανική φιλία, εφόσον είναι ανθρώπινη σχέση, δεν μπορεί παρά να έχει και τις αρνητικές της πτυχές, οι οποίες όμως δεν επηρεάζουν τη φυσική της λαμπρότητα.
         Για όσα ακολούθησαν και αφορούν στη δραστηριότητα των δύο αυτών Με-γάλων Πατέρων δεν θα επεκτείνουμε τον λόγο μας, διότι το μόνο που μας ενδιαφέρει στην παρούσα περίπτωση είναι η επισήμανση και η έξαρση των στοιχείων που αναφέρονται στη φιλία τους και στη χάρη σ’ αυτή σχετική συνεργασία τους. Γι’ αυτό και καταλήγουμε λέγοντας, ότι και οι δύο Πατέρες, εκτός της Θεολογίας και της αρετής, ιδιαίτερη ευαισθησία έδειξαν στη φ ι λ ί α, την οποία ομολογουμένως ανήγαγαν σε ιδανική σχέση, για την οποία εσαεί θα γίνεται λόγος. 

      

Μήνυμα της Ι. Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος για την εορτή των Τριών Ιεραρχών



Αγαπητά μας παιδιά,

Ίσως ο εορτασμός των Τριών Ιεραρχών να φαίνεται πως αποτελεί ακόμη μια εορτή ρουτίνας στον ετήσιο κύκλο των σχολικών εορτών. Αυτά όμως που οι τρείς Ιεράρχες προσέφεραν και προτείνουν στον σύγχρονο κόσμο είναι πιο επίκαιρα από ποτέ.

Είναι αλήθεια πως από την περίοδο που έζησαν, μας χωρίζουν σχεδόν 17 αιώνες. Ο τρόπος της ζωής τους όμως αποτελεί απάντηση στην σύγχρονη πραγματικότητα και ιδιαίτερα στο σύγχρονο σχολείο.

Όπως κι εσείς, έτσι και εκείνοι έθεσαν στους εαυτούς τους υψηλούς στόχους. Αξιοποιώντας τα χαρίσματα που τους έδωσε ο Θεός επέτυχαν κορυφαίες επιδόσεις, κατακτώντας την κορυφή, όχι σε μία αλλά σε όλες σχεδόν τις επιστήμες της εποχής τους. Αναγνωρίστηκαν από φίλους και αντιπάλους, κέρδισαν την εκτίμηση και τον θαυμασμό του κόσμου, τους προτάθηκαν οι πιο περιζήτητες κοινωνικές θέσεις.

Αν είχαν περιοριστεί σε αυτά, θα ήταν ακόμη κάποιοι από τους χιλιάδες επώνυμους σοφούς, που μεγαλούργησαν στην εποχή τους, αλλά ξεχάστηκαν με το πέρασμα των αιώνων. Εμείς όμως συνεχίζουμε να τους θυμόμαστε, όχι μόνον μέσω των συγγραμμάτων τους, που ακόμη μελετώνται στα μεγαλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου, αλλά μέσω ολόκληρης της ζωής τους. Αυτό που τους κάνει πολύτιμους και για μας είναι η απόφασή τους να μετατρέψουν τις υψηλές επιδόσεις και την επιτυχία τους σε μέσον προσφοράς προς τους συνανθρώπους τους και εργαλείο αγάπης προς τους δυστυχισμένους της εποχής τους.

Γνωρίζετε πως πολλές φορές η επιτυχία έχει και κάποια αρνητικά επακόλουθα. Ενισχύει τον εγωισμό, σκληραίνει την καρδιά, οδηγεί σε περιφρόνηση για τους κατώτερους σε επιδόσεις. Δεν ευθύνεται η επιτυχία γι΄ αυτό. Ευθύνεται η έλλειψη νοήματος ζωής, το οποίον δεν μπορεί να προσφέρει από μόνη της η μόρφωση. Αυτό αντελήφθησαν από νωρίς οι Τρεις Ιεράρχες και φρόντισαν να προστατέψουν τον εαυτό τους από την ματαιότητα. Κατέφυγαν στην πίστη προς τον Θεό της αγάπης και του προσέφεραν ολόκληρο τον εαυτό τους, όλους τους κόπους τους, όλη την περιουσία τους, ώστε να μετατραπούν σε πρωταγωνιστές ενός οράματος για μια κοινωνία δικαιότερη, με αλληλεγγύη και ανοιχτούς ορίζοντες.

Στα πρόσωπα των Τριών Ιεραρχών, του Ιωάννου του Χρυσοστόμου, του Μεγάλου Βασιλείου και του Γρηγορίου του Θεολόγου, αποδείχτηκε πως η χριστιανική πίστη είναι σε θέση να μεταβάλει τα ατομικά επιτεύγματα σε παράγοντα μεταμόρφωσης ολόκληρης της κοινωνίας, υπενθυμίζοντας πως οι λύσεις έρχονται πάντα μέσα από τις ανθρώπινες σχέσεις και την συνεργασία για την επίτευξη κοινών οραμάτων. Τέτοιο όραμα προτείνει από τότε μέχρι σήμερα και μέχρι τέλους της ιστορίας η Εκκλησία του Χριστού, την οποίαν αγάπησαν και θυσιάστηκαν γι΄ αυτήν. Μέσα σε αυτήν χωρούν όλα τα χαρίσματα, όλοι οι χαρακτήρες, όλοι οι άνθρωποι ανεξαιρέτως, που με τη χάρη του Θεού μεταβάλλονται σε θησαυρό για ολόκληρη την ανθρωπότητα.

Σήμερα λοιπόν δεν γιορτάζουμε απλώς τρία πρόσωπα. Σήμερα κρατάμε ζωντανό το όραμα της μεταμόρφωσης της γνώσης σε βάλσαμο αγάπης για τις πληγές της ανθρωπότητας, που περιμένει από σας να συμβάλετε με τις γνώσεις και τα ιδανικά σας στη σωτηρία της. Αν το θελήσετε, οι Τρεις Ιεράρχες θα αποτελούν πάντα για σας πρότυπα ακεραιότητας και ήθους, και στους υψηλούς σας στόχους θα έχετε πάντα την προστασία και της ευλογία τους.
Σας το ευχόμαστε με όλη την καρδιά μας.

Με πατρική αγάπη και θερμές ευχές
Ο ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΔΙΑΡΚΟΥΣ ΙΕΡΑΣ ΣΥΝΟΔΟΥ

Στο Φανάρι...



Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ιωαννίνων κ.κ. Μάξιμος εσπερίζοντας, χοροστατώντας και εισοδεύοντας στο Τριώδιο 2018 στον Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό του Αγίου Γεωργίου στο Φανάρι...





Σάββατο 27 Ιανουαρίου 2018

Παραβολή του Τελώνη και του Φαρισαίου



Ο Ιησούς Χριστός είπε την παραβολή του Τελώνη και του Φαρισαίου όχι μόνο για να καταδικάσει την υπερηφάνεια, αλλά και για να διδάξει την ταπεινοφροσύνη. Η ταπεινοφροσύνη είναι η πρώτη αρετή του χριστιανού και είναι το θεμέλιο, επάνω στο όποιο στεριώνεται και χτίζεται το οικοδόμημα όλων των αρετών. Και τί τάχα είναι η ταπεινοφροσύνη; Να έχουμε πάντα σωστή γνώση και γνώμη για τον εαυτό μας· να ξέρουμε τί είμαστε και τί δεν είμαστε. Όταν το ξέρουμε αυτό καλά, τότε βλέπομε πως πάντα είμαστε πολύ λιγότερο απ’ ό,τι θα μπορούσαμε να ήμασταν· τότε πειθόμαστε πως οι παραλείψεις και τα σφάλματά μας είναι πολύ περισσότερα και μεγαλύτερα από τις κάποιες τυχόν αρετές μας. Μα κι όταν είμαστε κάτι, κι αυτό δεν είναι δικό μας κατόρθωμα, γιατί ο Θεός είναι που μας δίνει και ζωή και υγεία και νου και περιστάσεις και τα πάντα. Γι’ αυτό η θεία Γραφή λέγει· «Τί έχεις, που δεν το έλαβες; Κι αφού το έλαβες, τί λοιπόν καυχιέσαι;».


Ταπεινοφροσύνη δεν είναι η ταπεινολογία, να μιλάς και να κάνεις τον ταπεινό, και μέσα σου να είσαι γεμάτος υπερηφάνεια. Ταπεινοφροσύνη αληθινή είναι του Τελώνη, όπως τον βλέπουμε στην παραβολή. Προσεύχεται και μηδέ τα μάτια του τολμά να σηκώσει στον ουρανό, μόνο χτυπά το στήθος του και λέγει τα ίδια λόγια, «Ο Θεός, ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ». Γιατί η προσευχή τού ταπεινού είναι ολιγόλογη και δεν ζητάει από το Θεό παρά το έλεός του. Ο ταπεινός δεν δικαιώνει τον εαυτό του ενώπιον του Θεού, μα τον καταδικάζει·και ζητάει όχι να τον αμείψει ο Θεός για την αρετή του, μα να τον  λυπηθεί για τις αμαρτίες του. Γι’ αυτό και η Εκκλησία, στη θεία Λειτουργία και σ’ όλες τις ιερές Ακολουθίες λέγει πολλές φορές το «Κύριε, ελέησον». Αυτή είναι η πιο σύντομη κι η πιο θερμή απ’ όλες τις προσευχές· είναι η προσευχή των ταπεινών και των αληθινά ευσεβών ανθρώπων, η προσευχή του Τελώνη. Τη μεγάλη απόσταση που μας χωρίζει από το Θεό, μόνο το έλεός του τη γεφυρώνει·  μόνο το θείο έλεος, όταν το ζητούμε ειλικρινά και ταπεινά, μας δικαιώνει απέναντι του Θεού και μας σώζει.

Μητρ. Σερβίων και Κοζάνης Διονυσίου (+), «Επί πτερύγων ανέμων» τ. Α΄,  εκδ. Νεκτ. Παναγόπουλος.

Του Αγίου Γρηγορίου «εις Κοπάνους»



Φωτοθήκη από τις φετινές λατρευτικές εκδηλώσεις στον Ιερό μας Ναό, επί τη μνήμη του εν αγίοις πατρός ημών Γρηγορίου Αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως του Θεολόγου, το δεξί χέρι του οποίου φυλάσσεται άφθαρτο «εις Κοπάνους», ως ανεκτίμητος πνευματικός θησαυρός και ως μεγίστη ευλογία τόσο για την ιστορική Ιερά Μητρόπολη όσο και για την επιφανή πόλη των Ιωαννίνων...













Τετάρτη 24 Ιανουαρίου 2018

Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος στο συναξάρι του Αγίου Νικοδήμου



Τω αυτώ μηνί ΚΕ΄, μνήμη του εν Aγίοις Πατρός ημών Γρηγορίου Aρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως του Θεολόγου*.

Θεού γινώσκειν ορθοδόξως ουσίαν,
Χριστιανοίς λεγάτον1 εκ Γρηγορίου.
Εικάδι Γρηγόριος θεορρήμων έκθανε πέμπτη.

O Μέγας ούτος Γρηγόριος ο Θεολόγος, ήτον κατά τους χρόνους του βασιλέως Ουάλεντος και Θεοδοσίου του Mεγάλου εν έτει τνδ΄ [354], καταγόμενος από την δευτέραν Καππαδοκίαν. Οι γονείς δε αυτού ήτον ευγενείς και δίκαιοι, Γρηγόριος και Νόννα ονόματι, σεβόμενοι πρότερον τα είδωλα δι’ άγνοιαν. Aφ’ ου δε εγέννησαν τον Mέγαν τούτον Γρηγόριον, τότε ανεγεννήθησαν και αυτοί δι’ ύδατος και Πνεύματος, ήτοι εβαπτίσθησαν. Και ο πατήρ του έγινε γνήσιος Aρχιερεύς της Nαζιανζού, η οποία τώρα ονομάζεται τουρκιστί Σινασός. Φθάσας δε εις μέτρον ηλικίας ο θείος Γρηγόριος, και περάσας όλην την εγκύκλιον παιδείαν, και όλην την έξωθεν και έσωθεν φιλοσοφίαν, ως άλλος ουδείς, αυτός ο ίδιος έγινεν εξηγητής και διδάσκαλος της εδικής του ζωής. Ταύτην γαρ αναφέρει εις τους εγκωμιαστικούς και επιταφίους λόγους οπού συνέγραψεν εις τον Μέγαν Βασίλειον και εις τον Γρηγόριον τον εδικόν του πατέρα, και εις τον αδελφόν του Καισάριον, και εις την αδελφήν του Γοργονίαν. Όθεν όσοι συνέγραψάν τι περί του Θεολόγου τούτου, όλοι δεν έλαβον από άλλον τας αφορμάς, πάρεξ από τους εδικούς του λόγους.


     Τόσον δε μόνον είναι αναγκαίον να ειπούμεν εδώ περί του μεγάλου τούτου Πατρός, ότι ανίσως έπρεπε να γένη ένας στύλος έμψυχος και ζωντανός, συνθεμένος από όλας τας αρετάς, τούτο ήτον ο Mέγας ούτος Γρηγόριος. Υπερνικήσας γαρ με την λαμπρότητα της ζωής του, τους ευδοκιμούντας κατά την πράξιν, εις τόσην ακρότητα της θεωρίας ανέβη, ώστε οπού όλοι ενικώντο από την σοφίαν οπού είχε, τόσον εις τους λόγους, όσον και εις τα δόγματα. Όθεν και απόκτησε κατ’ εξαίρετον τρόπον το να επονομάζεται Θεολόγος. Ήτον δε κατά τον χαρακτήρα του σώματος, μέτριος μεν κατά το μέγεθος, ολίγον δε κίτρινος, ομού και χαρίεις. Είχε κολοβήν και πλατείαν την μύτην. Τα οφρύδιά του ήτον ίσια. Έβλεπεν ήμερα και καταδεκτικά. Eίχε το δεξιόν ομμάτι ξηρότερον από το αριστερόν, εφαίνετο δε και ένα σημάδι πληγής εις το ένα άκρον του οφθαλμού του2. Eίχε το γένειον, δασύ μεν αρκετά, όχι δε και μακρόν. Ήτον φαλακρός και άσπρος εις την κεφαλήν, και έδειχνεν ότι ήτον τα άκρα του γενείου του, ωσάν καπνισμένα.
     Τελείται δε η αυτού Σύναξις εις την αγιωτάτην μεγάλην Eκκλησίαν, και εις τον μαρτυρικόν Nαόν της Aγίας Aναστασίας, εις το έμβασμα του τόπου του καλουμένου Δομνίνου, και εις την Eκκλησίαν των Aγίων Μεγάλων Aποστόλων, όπου το άγιον αυτού λείψανον απεθησαύρισεν ο φιλόχριστος βασιλεύς Κωνσταντίνος ο Πορφυρογέννητος ο βασιλεύσας εν έτει Ϡιβ΄, ήτοι 912, αφ’ ου έφερεν αυτό από την Ναζιανζώ. (Τον κατά πλάτος Βίον αυτού όρα εις τον Nέον Παράδεισον. Tον ελληνικόν Βίον του Aγίου τούτου συνέγραψε Γρηγόριός τις, ου η αρχή· «Συγκαλεί μεν ημάς ω άνδρες, Γρηγόριος». Σώζεται εν τοις εκδεδομένοις, και εν τη Μεγίστη Λαύρα).


ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

1. Σημείωσαι, ότι κατά το μδ΄ βιβλίον των Βασιλικών, τίτλω α΄, λεγάτον είναι δωρεά, εν διαθήκη καταλειφθείσα. Λέγει λοιπόν το ανωτέρω δίστιχον ιαμβικόν, ότι το να γινώσκουν πάντες οι Ορθόδοξοι μίαν ουσίαν Θεού (τρείς δε υποστάσεις), τούτο εδόθη εις τους Χριστιανούς εκ του Γρηγορίου ένα λεγάτον, ήτοι μία δωρεά και ενδιάθηκος κληρονομία. Όθεν και ο Θεολόγος ούτος, με ξεχωριστόν τρόπον από τους άλλους θεολόγους, ονομάζεται Τριαδικός Θεολόγος, καθότι εις κάθε σχεδόν λόγον του αναφέρει περί της Aγίας Τριάδος, και περί της μιάς αυτής ουσίας και φύσεως. Φαίνεται δε, ότι η λέξις αύτη παρελήφθη εκ της λατινίδος γλώσσης.

2. Τούτο το σημάδι ηκολούθησεν εις τον Άγιον από τοιαύτην αιτίαν. Όταν ο θείος Πατήρ ήτον παιδίον μικρόν, έκοψε μίαν βέργαν από φυτόν λυγαρίας. Έπειτα βιαίως εγύρισεν αυτήν και την έκαμε κύκλον. Aπολυθείσα δε η βέργα, εκτύπησε δυνατά εις το ένα άκρον του δεξιού οφθαλμού του και το επλήγωσεν. Όθεν το σημάδι της πληγής εφαίνετο εις τον οφθαλμόν του, έως ου ετελεύτησε. Παρετήρησαν δέ τινες, ότι το σημάδι αυτό φαίνεται ακόμη και εις την αγίαν κάραν του θείου Πατρός, την ευρισκομένην εις την Ιεράν Μονήν του Βατοπαιδίου. Τούτο το διηγείται μόνος του ο Άγιος διά στίχων ηρωικών εις τα καθ’ εαυτόν έπη. Χαρίεν δε είναι το θαύμα οπού εποίησεν ο Θεολόγος ούτος Γρηγόριος, το οποίον γράφει ο Δοσίθεος, σελ. 679 της Δωδεκαβίβλου. Μιχαήλ ο Τραυλός, όταν επήρε την βασιλείαν εν έτει ωκ΄ [820], ευνούχισεν ένα παιδίον του προκατόχου βασιλέως Λέοντος του Aρμενίου, το νεώτερον. Το οποίον, έζησε μεν, αφ’ ου ευνουχίσθη, εκρατήθη όμως η φωνή του. Όθεν έκλαιεν έμπροσθεν της εικόνος του Θεολόγου Γρηγορίου, παρακαλούν τον Άγιον να δώση εις αυτό την προτέραν φωνήν. Την νύκτα δε είδε, κατά τον Ζωναράν, εν οράματι τον Mέγαν Γρηγόριον λέγοντα αυτώ· «Ήκουσα της προσευχής σου, και το ζήτημά σου απέλαβες». Και εν τω άμα εξύπνησε, και λαβόν το βιβλίον του Θεολόγου, εξεφώνησε· «Πάλιν Ιησούς ο εμός, και πάλιν μυστήριον», (τον εις τα Φώτα δηλαδή λόγον του θείου Πατρός). Και παραχρήμα έδωκε δόξαν τω Θεώ και τω Aγίω, το παιδίον. H ανακομιδή δε του λειψάνου του Aγίου τούτου, εορτάζεται κατά την δεκάτην ενάτην του παρόντος.


*Από το βιβλίο: Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Τόμος Β´. Εκδόσεις Δόμος, 2005.

Τρίτη 23 Ιανουαρίου 2018

«Το χέρι του Αγίου Γρηγορίου»



«Στο εξωκκλήσι του Αγίου Νικολάου των Κοπάνων υπάρχουν πολλά άγια λείψανα. Το γνωστότερον πάντων είναι η δεξιά του Γρηγορίου του Θεολόγου. Αυτό είναι ξακουστόν και θαυμαστόν, όλος ο κόσμος το ξεύρει στα Γιάννινα και στα πέριξ.
Δεν παρήρχετο εβδομάς χωρίς να μη απαντήση τις καθ’ οδόν τον Παπαζήσην με ένα μικρόν κουβούκλιον υπό μάλης. Εκουβαλούσε το χέρι του Αγίου Γρηγορίου εις κάποιον ασθενή…
Ο Παπαζήσης έλεγε πως για να θαυματουργήσει του αγίου το χέρι έπρεπε να κοιμηθεί τρεις νύχτες στο δωμάτιον του ασθενούς…



Περί της ιαματικής δυνάμεως του αγίου λείψανου, αμφιβολία δεν επιτρέπεται, αφού είναι γνήσιον και αληθινόν. Εκτός ότι θα απεσυντίθετο και δεν θα διετηρείτο επί τόσους αιώνας, αν δεν ανήκεν εις άνθρωπον όστις αγίασεν, αλλά ευρίσκεται και γραμμένον επί της αργυράς λαβής ήτις το περικλείει προς την άρθρωσιν που είναι κομμένο. Εκεί επάνω είναι γεγλυμένα εις γραφή αρχαΐζουσα, βυζαντινήν, αυτή εστίν η δεξιά του ιεράρχου Γρηγορίου του Θεολόγου και φωστήρος
Εγώ αυτό το είδα και το γνωρίζω. Είναι κατάμαυρον, ίσως εκ της πολυκαιρίας και όλως οστεώδες… Ευρίσκεται δε εις την κίνησιν της ευλογιάς ωσεί ο μέγας φωστήρ της Εκκλησίας ήθελε να επεκτείνει και επί των μεταγενεστέρων το βάλσαμον της ιεράς αντιλήψεώς του…».

Αποσπάσματα από το διήγημα του Κωνσταντίνου Τ. Καζαντζή «Το χέρι του Αγίου Γρηγορίου».
Έκδοση: Ιεράς Μονής Ελεούσης Νήσου Ιωαννίνων, 1999.
Σειρά: «Μνημοσύνη». Εξαντλημένο.

Υ. γ.
Διαβάστε ολόκληρο το διήγημα, τη μοναδική γραπτή μαρτυρία για το πως έφτασε το χέρι του Αγίου Γρηγορίου στο Ναό μας, πατώντας στον παρακάτω σύνδεσμο:

Δευτέρα 22 Ιανουαρίου 2018

Πανηγυρίζει ο Άγιος Νικόλαος «εις Κοπάνους»



Γνωρίζουμε στα μέλη της Αγίας Εκκλησίας μας, ότι την ερχόμενη Πέμπτη 25 Ιανουαρίου, μνήμη του εν Αγίοις Πατρός ημών Γρηγορίου Αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως του Θεολόγου, πανηγυρίζει ο Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου «εις Κοπάνους» πόλεως Ιωαννίνων, στον οποίο φυλάσσεται το δεξί χέρι του Αγίου Γρηγορίου, σύμφωνα με το ακόλουθο πρόγραμμα:

Τετάρτη 24 Ιανουαρίου:
18.00 μ.μ.: Μέγας Εσπερινός, με Αρτοκλασία.

Πέμπτη 25 Ιανουαρίου:
07.30 π.μ.: Όρθρος - Πανηγυρική Θεία Λειτουργία.
17.00 μ.μ.: Ιερά Παράκληση στον Άγιο Γρηγόριο.


Παρασκευή 19 Ιανουαρίου 2018

Τα ονομαστήρια του Μητροπολίτη μας




Την ερχόμενη Κυριακή 21 Ιανουαρίου, μνήμη του Οσίου πατρός ημών Μαξίμου του Ομολογητού, «άγει» τα ονομαστήριά του ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ιωαννίνων κ. κ. Μάξιμος.
Το Σάββατο, στις 6 το απόγευμα, στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Αθανασίου, θα τελεστεί Μέγας Αρχιερατικός Εσπερινός με Αρτοκλασία, ενώ την κυριώνυμο ημέρα της εορτής και ώρα 07.30 στον ίδιο Ιερό Ναό θα τελεσθούν ο Όρθρος και η Αρχιερατική Θεία Λειτουργία.

Ο Σεβασμιώτατος Ποιμενάρχης μας θα δεχθεί τις ευχές κλήρου και λαού στο Επισκοπείο την Κυριακή, μετά τη Θεία Λειτουργία.

Πέμπτη 18 Ιανουαρίου 2018

Από το άλμπουμ της μνήμης



Ιωάννινα, 1965:
Λιτανεία της εικόνας του Νεομάρτυρα Αγίου Γεωργίου από τη Μητρόπολη στο σπίτι του. Προεξάρχει ο Μητροπολίτης Ιωαννίνων Σεραφείμ. Αριστερά, ο καθηγητής λαογραφίας Δημήτρης Λουκάτος και δεξιά ο Ευάγγελος Παπανούτσος, γενικός γραμματέας του υπουργείου παιδείας, τότε.

Φωτογραφία: Απ. Βερτόδουλος


Ιωάννινα, Πλατεία Πάργης.
Ναός Νεομάρτυρα Αγίου Γεωργίου, 1970-71.

Φωτογραφία από το αρχείο του κ. Φίλιππου Γιωβάννη 

Ο Άη Γιώργης μας προστάτης της προεδρικής φρουράς



Παρουσία του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερωνύμου και του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Παυλόπουλου, πραγματοποιήθηκε χθες ο πρώτος επίσημος εορτασμός του Φουστανελλά Πολιούχου Αγίου μας στην Προεδρική Φρουρά, με την καθιέρωση ενός εικονοστασίου - προσκυνηταρίου του Αγίου Γεωργίου, του «εν Ιωαννίνοις αθλήσαντα», 180 χρόνια από το μαρτύριό του, στις 17 Ιανουαρίου του 1838.


Τρίτη 16 Ιανουαρίου 2018

«Τήν ἀγχόνην αἱρετισάμενος, δίς ἐκομίσω τόν τῆς νίκης ἀμάραντον στέφανον….»



Ἄν ὁ φανατισμένος ἐκεῖνος Τουρκογιαννιώτης Χότζας τοῦ Τεκέ τοῦ Μουχτάρ, τύχαινε να’ χει τό στοχασμό καί τή μάθηση ἑνός Ἰουλιανοῦ, ἀντίς τά μάτια του νά λάμψουν ἀπό ἄγρια καί φονική χαρά γιά τόν ἀπαγχονισμό τοῦ Ἁγίου, θά προτιμοῦσε –καθώς ἐκεῖνος ξεψυχοῦσε- νά ψιθυρίσει ταπεινωμένος καί γιομάτος διαλογισμούς: Νενίκηκας μέ, Γεώργιε!…..

Γιατί, ὁ λιτός κι ἀπέριττος ἐκεῖνος ἀγρότης, ἀδιάσειστα στερεωμένος ἐπάνω στήν προγονική του πίστη, μέ τό κοντάρι τῆς Χριστιανικά ἡρωικῆς ψυχῆς του κατέφερε μέ τόν ἐπίγειό του θάνατο, θανάσιμο – ὅπως κι ὁ συνονόματός του τροπαιοῦχος- πλῆγμα στά πλευρά τοῦ χαμαιλέοντα δράκοντα καί σκολιοῦ ἐχθροῦ τῶν χριστιανῶν.

Ἴσως πολλοί δέν ἦταν οἱ Χριστιανοί ἐκεῖνοι τῶν Γιαννίνων πού στάθηκαν μάρτυρες καί θεατές τοῦ ἀπαγχονισμοῦ τοῦ Ἁγίου: Ἀπό τή μιά, ὁ ἐξημμένος μουσουλμανικός φανατισμός, ὁ ἀπελπισμένος ἐρεθισμός κι οἱ ἀπεγνωσμένες κινήσεις τῶν Χριστιανῶν, ἀπό τήν ἄλλη εἶναι πιθανότατο ὅτι εἶχαν ἀναγκάσει τίς Τουρκικές ἀρχές νά πάρουν τή μέρα ἐκείνη ἔκτακτα, προληπτικά κάθε ἐξέγερσης μέτρα. Ἡ ὥρα μ’ ὅλα ταῦτα τῆς ἐκτέλεσης μᾶς κάνει νά συμπεράνουμε ὅτι οἱ Τοῦρκοι –μέ τήν ἔκδηλη πρόθεση νά ἐπιδείξουν τή δύναμή τους καί νά ταπεινώσουν καί πτοήσουν πιό πολύ τούς ραγιάδες- ἀκόμη καί γιά παραδειγματισμό- εἶχαν ταυτόχρονα ἐπιθυμήσει ὁ ἀπαγχονισμός τοῦ Ἁγίου νά γίνει μέ ὅσο μποροῦσε πιό πολλή διασημότητα.


Γιά τούς ἴδιους δέ ἀκριβῶς λόγους, εἶχαν διαλέξει ὡς τόπο ἐκτελέσεως τό πολυσύχναστο ἐκεῖνο πλατύ σταυροδρόμι, τό γεμάτο Χριστιανική κίνηση.

Λίγοι παρ’ ὅλα αὐτά –ἐκτός φυσικά ἀπ’ ὅσους κατάσταση γειτονίας καθήλωνε στήν περιοχή- θά ἦταν οἱ Χριστιανοί ἐκεῖνοι πού δέ θά προσπάθησαν νά ἀποφύγουν τό θέαμα μιᾶς παρόμοιας ἐκτέλεσης: θύμα της ἦταν ἕνας ὁμόθρησκος, πού κι ἀπ’ ὅταν ἀκόμα ζοῦσε, εἶχε ἀρχίσει νά παίρνει μέσα στήν ψυχή τους τό χαρακτηριστικό φωτοστέφανο ἑνός Ἁγίου καί μάρτυρα.

Ὅμως, ἡ τελευταία ἐπίκλησή του –φωνή, ὄχι ὀργῆς, οὔτε μίσους, οὔτε καν μνησικακίας ἤ παράπονου, φωνή μέ τήν ὁποία, τήν ὕστατη ἐκείνη στιγμή τῆς ἐπίγειας ζωῆς του, καλοῦσε τούς ὁμοθρήσκους του νά τόν συγχωρέσουν, καί παράκληση ταυτόχρονα πρός τόν Παγκόσμιο Πατέρα, τό Θεό τῶν Χριστιανῶν, ὅλους νά τούς συγχωρέσει, γιά ὅλα τά ἁμαρτήματά τους- ἡ ὕστατη αὐτή φωνή ἑνός πράου, πού ἀκούστηκε, ἔστω κι ἀπό λίγους μονάχα Χριστιανούς, ἁπλώθηκε ἀπό τήν ἴδια ἐκείνη στιγμή μ’ ἀφάνταστη γοργότητα, κυρίαρχη καί βροντερή στά γύρω, στήν πόλη, στήν ὕπαιθρο, στήν Ἑλλάδα, στόν κόσμο.


Ἕνας ἀθῶος ξεψυχοῦσε στήν ἀγχόνη καί συγχωροῦσε ὅλο τόν κόσμο, ἕνας ἁγνός παρέδινε, μέ τό βρόγχο στό λαιμό, τήν ψυχή του, καί ζητοῦσε ἀπ’ ὅλους συγχώρεση. Ἡ εἰκόνα τοῦ Ἁγίου, πού ὠχρός, ριγώντας, γυμνός μπροστά στήν ἀγχόνη, παρακαλοῦσε τόν δήμιό του νά τοῦ λύσει τά χέρια γιά νά κάνει ἀπάνω του, τήν ὕστατη αὐτή στιγμή, τό σεπτό σημάδι πού θύμιζε τή θυσία κάποιου ἄλλου Πρωταρχικοῦ Μάρτυρα, ἡ εἰκόνα αὐτή, ἄσβεστη καί αἰώνια κυριάρχησε ἀπό τότε στήν ψυχή τοῦ βασανισμένου ραγιά: ὁ Ἅγιος ἦταν σάν μιά δική τους ἔκφραση κι ὁ τυποποιημένος ἐαυτός τους.

Ποιό τάχα ἦταν καί τῶν ἴδιων τό ἁμάρτημα; Ὅτι ἦταν Χριστιανοί καί Ἕλληνες, ὅτι τολμοῦσαν ἀκόμα νά ζοῦν στόν τόπο τους, στόν δικό τους τόπο, πού ἦταν ὁ προαιώνιος κλῆρος τους, ἕνας τόπος γεμάτος αἵματα, ἱδρῶτες, ἱστορία, δόξες, τόν ὁποῖο εἶχε καθαγιάσει ἕνας «Ἑσμός μαρτύρων».

Μιά χούφτα ἔξαλλων τυραννίσκων, ἕνα μπουλούκι φανατισμένων, σκότωναν, ξεδιάντροπα κι ὠμότατα ἕνα Χριστιανό, μόνο καί μόνο ἐπειδή ἦταν Χριστιανός: ἀναμφισβήτητα, ἔκδηλα, ἀδίστακτα, τόσο πού κι ἡ ἴδια, δική τους διοικητική καί δικαστική ἀρχή, ἦταν ἕτοιμη νά τόν ἀπολύσει. Κι αὐτός ὁ Χριστιανός ἦταν λιτός κι ἀπέριττος, ἄκακος καί βαθιά ἠθικός, ἁγνός καί ἄδολος: -ἕνα νέο καί ταπεινό παλληκάρι, νιόπαντρο καί προχθεσινός πατέρας.

Καθώς τά ἀναλογιζόταν ὅλα αὐτά, μέσα στήν ἀπόγνωσή τους, ἡ ψυχή τους βούρκωνε, τό μάτι δάκρυζε, ἡ καρδιά πονοῦσε, κατόπι, ἡ ὀργή καί τό μίσος γέμιζε τά ἐσώτατά τους: -αἰσθανόταν τότε μέσα τους νά σφύζει τό αἷμα τοῦ ἐπαναστάτη Διονύσιου, πού τόν εἶχαν κι αὐτόν, οἱ ἴδιοι αὐτοί ἔξαλλοι τυραννίσκοι, ζωντανό γδάρει, σ’ αὐτή τήν ἴδια τήν πλατεῖα, σ’ αὐτό τό ἴδιο Χριστιανικό σταυροδρόμι.

Καί μιά μανία τότε τούς κυρίευε, νά ἐξορμήσουν, νά θύσουν, νά καταστρέψουν, σπάσουν τά δεσμά τους νά χύσουν κι αὐτοί τό αἷμα τους, γιά νά γίνουν, οἱ ἴδιοι ἤ οἱ ἀπόγονοί τους, ἐλεύθεροι νά φωνάζουν, νά διακηρύττουν σέ ὅλο τόν κόσμο, ἀνεμπόδιστα, ὅτι εἶναι Χριστιανοί καί Ἕλληνες κι εἶναι αὐτός ὁ τόπος, ὁ δικός τους, ἡ χιλιόχρονη πατρίδα τους…


Ὅμως ἐκεῖ πέρα, καθώς οἱ ριπές τοῦ παγεροῦ ἀγέρα κουνοῦσαν δώθε κείθε το σκήνωμα ἑνός ὁμοθρήσκου τους, κροταλοῦσαν γύρω στόν Ἅγιο, ψηλά στίς ἐπάλξεις τοῦ κάστρου, σ‘ὅλη τήν πόλη, οἱ ἀτσαλένιες πανοπλίες τοῦ τυρράνου, πού βλοσυρῶς καί καχυπόπτως κρατοῦσε μέρα νύχτα ἀνήσυχο καί ἄγρυπνο τό μάτι ἐπάνω στό βαριά θλιμμένο καί ἐξοργισμένο ραγιά, ἕτοιμος νά ἐξαπολύσει τόν ὄλεθρο.

Μά ἡ καινούρια Ἑλλάδα…μιά μικρή μερίδα τῶν ὁμοφύλων τους, εἶχαν, μέ ὁλοκληρωτικές θυσίες ἀποτινάξει –σάν προχθές- ἀπάνω τους τό βάρβαρο καταπιεστή. Μά οἱ πληγές τούς ἦταν ἀκόμη νωπές: εἶχαν αὐτοί μέ ποταμούς αἱμάτων κατακτήσει τήν ἐλευθερία τους, ὅμως τώρα, τήν κρατοῦσαν κι ἐκείνη μέ ξένες προστασίες. Τά ὄνειρά τους βέβαια δέν εἶχαν σβήσει, μά τώρα δέν μποροῦσαν, δέν εἶχαν ἀκόμα τή δύναμη… Ἔπειτα οἱ ἰσχυροί τῆς γῆς, δέν ἀγαποῦσαν τούς ραγιάδες τόσο, ὅσο ἤθελαν νά φαίνονται…


Ἔτσι ἔπρεπε νά’ ναι: δέν εἶχεν ἀκόμη ἔρθει καί γι’ αὐτούς τό «ποθούμενο», πού τούς εἶχε προείπει ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς, αἷμα κι αὐτός ἀπό τό αἷμα τους, τά σημάδια πού τούς εἶχε αὐτός βάλει, ἀκόμα δέν εἶχαν δείξει. Ἔστεκαν πάντα τους ὄρθιοι οἱ Σταυροί πού εἶχεν ἐκεῖνος στήσει, καί ζοῦν ἀκόμα θεριωμένα τά δέντρα, ὅπου αὐτός εἶχεν ἀκουμπήσει γιά νά τούς παρηγορήσει:

-Ὡς ὅτου δείξουν τά σημάδια, ἀδερφοί μου, σχολεῖα καί ἐκκλησίες!..

Κι ἀπό τό κάτωχρο τώρα κι ἀκίνητο πρόσωπο ἑνός καινούριου μεγάλου μάρτυρα, πού τόν ἔνιωθαν πιά κι αὐτόν –σάν καί τούς ἄλλους- ἐντελῶς δικό τους, καθώς εἶχεν ἁπλωθεῖ ἐπάνω του μιά θεία ἐγκαρτέρηση, ἐκφραζόταν, κι ἀπ’ αὐτοῦ ἀκόμα τή μορφή μιά βουβή ἐπίκληση:

-Κάποτε θά ‘ ρθεῖ καί γιά μᾶς, ἀδέλφια μου, ὁ καιρός πού περιμένουμε, μά ἴσα μέ τότε, μιά εἶναι ἡ δύναμή σας:- ὁ Σταυρός!… Αὐτός, πού μέ κράτησε κι ἐμένα στήν πίστη τῆς μάνας μου καί τῶν προγόνων μου, αὐτός πού μέ κραταίωσε στό μαρτύριο καί μ’ ἔκανε νά νικήσω τόν ἑαυτό μου καί τούς ἐχθρούς μου: -Ἡ πίστη μας!… Τό κοντάρι τοῦ τροπαιούχου, πού σκότωσε τόν δράκοντα!… Ἡ νίκη μου!… –Γονατίστε ἀδέλφια μου κοντά μου!…Κάντε τόν σταυρό σας!…Πιάστε ὅλοι μαζί τα χέρια, καί μέ μιά φωνή, μέ μιά βουβή φωνή, διακηρύξτε, ὅλοι μαζί, ἀδέρφια μου: -Εἴμαστε Χριστιανοί!… Χριστιανοί γεννηθήκαμε καί Χριστιανοί θά πεθάνουμε!… Ὁ Χριστός εἶναι ἡ καταφυγή μας, ἡ ἐλπίδα κι ἡ δύναμή μας!…-Ἡ νίκη μας!…

«Ἀθλητά Γεώργιε, εἰ καί ἐκ τῆς πόλεως Γρεβενῶν ἐβλάστησας, ἀλλά τῶν Ἰωαννίνων πλέον γίγνεσαι, ἐν αὐτῇ γάρ ἀθλήσας, ταύτην ἐπορφύρωσας, δι’ ὅ καί καυχωμένη βοᾷ: Σύ υἱός μου νεώτατος πέφυκας».


(Ἀπόσπασμα ἀπό τό βιβλίο τοῦ Δημητρίου Σ. Σαλαμάγκα: «Ὁ Νεομάρτυρας Ἅγιος Γεώργιος Ἰωαννίνων», Ἀθήνα 1954)

Δευτέρα 15 Ιανουαρίου 2018

Για τον Άγιο Γεώργιο...



Πατώντας στους παρακάτω συνδέσμους, μπορείτε να διαβάσετε ξανά παλιότερες αναρτήσεις για τον Πολιούχο μας Νεομάρτυρα Άγιο Γεώργιο:

Μητροπολίτης Αρκαλοχωρίου Ανδρέας, «Ο Νεομάρτυρας Άγιος Γεώργιος Ιωαννίνων (1808 – 1838) Προσευχητική μαρτυρία»:

π. Εφραίμ Ντέτσικας, «Ο Νεομάρτυς Γεώργιος»:
http://eiskopanous.blogspot.gr/2015/01/blog-post_55.html

π. Χρυσόστομος Τραϊκάπης, για το Νέο μάρτυρα του Χριστού Γεώργιο (ηχητικό απόσπασμα):
https://www.youtube.com/watch?v=EDNNsQov8mc


Χαράλαμπος Μπούσιας«Ο Φουστανελλάς άγιος Γεώργιος, ο Νεομάρτυς»:
http://eiskopanous.blogspot.gr/2015/01/17.html

Κ. Π. Βλάχος«Ξημερώματα Δευτέρας 17 Ιανουαρίου 1838...»:

«Ενθύμησις, από το 1838…»: