π. Λάμπρος Τσιάρας*: «Ἡ ἔρευνα ψάχνει στόν κόσμο τά ἀποτυπώματα τοῦ Θεοῦ»

Προσφώνηση στό Διεθνές Συνέδριο Φυσικῆς

Πανεπιστήμιο Ἰωαννίνων

Αἴθουσα «Κάρολος Παπούλιας», Δευτέρα, 25/05/2015

-Ἀγαπητοί Σύνεδροι.

Ἔχω τήν ἰδιαίτερη τιμή νά ἐκπροσωπῶ ἐνώπιόν σας τόν Ἐπίσκοπο καί Μητροπολίτη Ἰωαννίνων κ. Μάξιμο, τοῦ ὁποίου τίς διάπυρες εὐχές γιά εὐόδωση τῶν ἐργασιῶν τοῦ Συνεδρίου σας εὐσεβάστως μεταφέρω.

Βεβαίως ὁ ρόλος ὁ δικός μου φτάνει ὥς ἐδώ… Ἀλλά ένδίδω στόν πειρασμό νά ἐκφράσω –μέ τήν ἄδειά σας καί τήν ἀνοχή σας- τή χαρά καί τόν ἐνθουσιασμό μου γιά τίς θεματικές ἑνότητες, μέ τίς ὁποίες πρόκειται ν’ ἀσχοληθεῖ τό Συνέδριό σας, διότι ἡ ἔρευνα σέ θέματα, ὅπως αὐτά τῆς γένεσης καί ἐξέλιξης τοῦ σύμπαντος, τῶν φυσικῶν δυνάμεων καί τῶν ὑψηλῶν ἐνεργειῶν, εἶναι πολύ ἐνδιαφέροντα γιά τήν Ὀρθόδοξη θεολογία καί κοσμολογία. Ἀπό τά ἐλάχιστα πού γνωρίζω, ἔχω τήν ἐντύπωση πώς ὑπάρχουν σημαντικές συγκλίσεις μεταξύ τῆς ἐπιστήμης τῆς Φυσικῆς καί τῆς Θεολογίας, ἀσχέτως ἄν διαφέρει ὁ τρόπος προσέγγισης καί ἡ μεθοδολογία τῆς μιᾶς ἀπό τήν ἄλλη. Θά ἀναφερθῶ σέ δύο ἀπό αὐτές.

α) Γυρίζοντας πίσω στήν ἀρχή τοῦ χρόνου, οἱ θεωρίες μάς δείχνουν, ὅτι ὅλες οἱ φυσικές δυνάμεις ἀνάγονται σέ μία καί μοναδική ἀρχική Δύναμη (γράφω τή λέξη μέ κεφαλαῖο γράμμα). Καί, ἐπίσης, γίνεται λόγος σήμερα γιά τό λεγόμενο σωματίδιο τοῦ Θεοῦ· ὅτι εἶναι τροφός ὅλων τῶν ἀρχικῶν συστατικῶν τῆς ὕλης. Ἐμεῖς θ’ ἀναφέρουμε τό α’ ἐδάφιο τῆς Γενέσεως, πού λέγει:

«Ἔν ἀρχῆ ἐποίησεν ὁ Θεός τόν οὐρανόν καί τήν γῆν». Ἄν, αὐτή τήν ἀρχική-μοναδική Δύναμη τήν ἐννοήσουμε, ὄχι ὥς τυχαία καί τυφλή ἀλλ’ ὥς Δύναμη πού διαθέτει νοῦ καί θέληση καί ἐλευθερία· ἄν δηλ. τή δεχτούμε ὥς πρόσωπο, πού θα πεί Ὄν σέ σχέση καί κοινωνία, τότε ἔχουμε τήν ἀπόλυτη σύμπτωση. Ἐμεῖς, στή μία αύτή Δύναμη, ἀναγνωρίζουμε τόν ἕνα καί μοναδικό Θεό, πού εἶναι δυνατός στήν ἀγάπη του καί ἀγαθός στή δύναμή του!

β) Τό β’ σημεῖο εἶναι ἡ σχέση μεταξύ ὕλης καί ἐνέργειας. Ἄν ἡ ὕλη εἶναι ἐνέργεια, ἄν ὑπάρχει ἰσοδυναμία μεταξύ ὕλης καί ἐνέργειας, αὐτό ἀνοίγει δρόμο σύγκλισης μεταξύ μας, ἀφοῦ τό ζήτημα τῆς διακρίσεως οὐσίας καί ἐνεργειῶν στό Θεό εἶναι κεντρικό κεφάλαιο τῆς Ὀρθόδοξης Θεολογίας. Ἡ διάκριση αὐτή κ α ί  τό ἀκατάληπτο τῆς θείας οὐσίας διασώζει ἀλλά καί φέρνει κοντά μας τόν Θεό καί τόν καθιστᾶ προσιτό σ’ ἐμᾶς καί μεθεκτό. Ἔτσι, δέν στοχαζόμαστε ἁπλῶς περί τοῦ Θεοῦ, δέν μένουμε μακρυά του ἀπό φόβο ἤ εὐσεβισμό, ἀλλά ζοῦμε μέσα στόν Θεό κι ὁ Θεός ζῆ μέσα σ’ ἐμᾶς, διά τῶν ἀκτίστως ἐνεργειῶν του. Ἄν θέλετε, ὁ Θεός γίνεται τροφός τῶν στοιχείων τῆς ὑπάρξεώς μας· μᾶς μεταγγίζει τή ζωή του, τήν ἐνέργειά του, ὥστε νά ἐνεργοῦμε κι ἐμεῖς ὅπως ἐκεῖνος, καθώς ὁ σίδηρος, μπαίνοντας στη φωτιά, γίνεται κι αὐτός φωτιά, ἐνῶ παραμένει σίδηρος…

Ἀγαπητοί Σύνεδροι.

Ἡ ἔρευνα εἶναι εὐλογία καί δῶρο τοῦ Θεοῦ σ’ ἐμᾶς. «Αὐτός ἔδωκεν ἐπιστήμην, ἐνδοξάζεσθαι ἐν τοῖς θαυμασίοις αὐτοῦ», (Σοφ. Σειράχ 88,6). Ἡ ἔρευνα ἀναζητεῖ τήν ἀλήθεια καί τόν λόγο τῶν ὄντων, ψάχνει στόν κόσμο τά ἀποτυπώματα τοῦ Θεοῦ. Ποιός φοβεῖται τήν ἀλήθεια; Ἀνεβεῖτε λοιπόν στό βουνό τῆς ἔρευνας· ἀξίζει τόν κόπο καί τίς θυσίες πού κάνετε. Κι ἐμεῖς, ἄν καί μιλοῦμε γιά ἀποκάλυψη, δέ μένουμε ἀσφαλεῖς στά πεδινά… Ἔχουμε τό ἴδιο κι ἐμεῖς βουνό μπροστά μας, καί ἡ ἀνάβασή του ἔχει κόπο καί ἀγωνία καί σταυρό. Ὁ Θεός δέν εἶναι δεδομένος σέ κανέναν· φανερώνεται καί συγχρόνως μένει κρυφό μυστήριο· «κρύπτεται ἀποκαλυπτόμενος καί ἀποκαλύπτεται κρυπτόμενος». Μακάρι νά βρεθοῦμε μαζί στήν κορυφή τοῦ βουνοῦ καί νά δώσουμε ἐκεῖ τά χέρια. Τότε θά τά μάθουμε ὅλα!

*Ο Αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος Λάμπρος Τσιάρας είναι Γενικός Αρχιερατικός Επίτροπος της Ιεράς Μητροπόλεως Ιωαννίνων.