Η σιωπή των εικόνων...

Υπάρχει ένα παράδοξο μυστήριο εδώ: η σιωπή των εικόνων. Περιβαλλόμαστε απ’ την αρμονική, ολοφάνερη και πανταχού παρούσα γαλήνη των εικόνων - σιωπηρή διακήρυξη της πραγματικότητας καθώς και της πραγμάτωσης της Βασιλείας του Θεού ανάμεσά μας και εντός μας.

Για περισσότερο από δύο χιλιετίες, η Εκκλησία έζησε με τις Εικόνες προσεύχεται μέσω των εικόνων, δίχως περιττά κηρύγματα για τις εικόνες. Ακόμη και σε περιόδους διωγμών, όταν οι πιστοί απέδιδαν στις εικόνες την επιβίωση της πίστης τους, ακόμη και τότε, δεν προσέδωσαν σ’ αυτές οποιαδήποτε μεταφυσική διάσταση. Μόνο έμφαση στη Σάρκωση του Θεού. Στο πόσο αγάπησε ο Θεός τον κόσμο, ώστε να εισέλθει στην ιστορία, αναλαμβάνοντας την κτιστή φύση από μεγάλη αγάπη και φιλανθρωπία. Η εικόνα μαρτυρεί την καθάρια αγαθότητα και την υπερβατική ομορφιά του σύμπαντος κόσμου. Συμβολίζει και αποτελεί μάλιστα απόδειξη της υπέρμετρης καλοσύνης και της υπερβάλλουσας ομορφιάς όλων των πραγμάτων και των ανθρώπων.

Στη σιωπή που αποτελεί την πεμπτουσία της εικόνας, ανοιχτή στην ερμηνεία. Παρά την εντυπωσιακή της παρουσία και ευφράδεια, αποτελεί κατεξοχήν ένα πρότυπο υπέρτατης ησυχίας.

Ένα άγιο πρόσωπο ή ένα θαύμα που εκφράζει και φέρνει στο νου μας τον ζώντα Θεό. Αυτό το γεγονός έχει σημασία επειδή ο Δημιουργός εισήλθε στη δημιουργία, με συνέπεια ολάκερο το σύμπαν – κάθε άνθρωπος και κάθε ζωντανό όν – να απεικονίζει το πρόσωπο του Θεού, έρχεται από μακριά και μας πάει μακριά. Οι πάντες και τα πάντα συμπυκνώνονται και εμπεριέχονται στο ξύλο της εικόνας, όπως στο Άγιο Ποτήριο της Θείας Κοινωνίας. Η εικόνα αποτελεί ένα μυστήριο. Καθώς αντικρίζουμε τις εικόνες παρηγορούμαστε, νιώθουμε λιγότερο απομονωμένοι, κανένας δεν μας κρίνει. Οι εικόνες μας επιτρέπουν να στεκόμαστε ενώπιόν τους, να είμαστε μαζί τους, παραμένοντας σιωπηλοί, χωρίς κάποια υπόνοια διαχωρισμού ή αίσθημα ντροπής. Το να βρισκόμαστε με τις εικόνες στον ναό σημαίνει ακριβώς ότι είμαστε ευπρόσδεκτοι, αποδεκτοί και ότι η παρουσία μας αποτιμάται θετικά. Δεν μας θεωρούν δεδομένους, δεν μας εγκαταλείπουν ούτε μας φορτώνουν με ενοχές. Βαθιά μέσα μας – βρίσκεται η εικόνα του Θεού που επιβιώνει και θριαμβεύει εκείνη ακριβώς τη στιγμή που εγκαταλείπουμε κάθε τάση αυτοδικαίωσης ή αυτοπροβολής. Αυτός είναι ο θρίαμβος της Ορθοδοξίας: Αυτός είναι ο πανηγυρισμός των εικόνων! Όχι η καταδίκη του σφάλματος κάποιων, αλλά η διάκριση της διαφάνειας των πάντων. 

π. Ιωάννου Χρυσαυγή