Φόβος μήπως ανακαλύψεις ξαφνικά...

[... ] Σκέφτομαι πώς πρέπει νὰ γραφτεί ένα βιβλίο με τον τίτλο: «Ὁ Ρεαλισμός της Ορθοδοξίας και ο Ρομαντισμός των Ορθοδόξων». Το σκεφτόμουν αυτό ενόσω θυμόμουν τις εκκλησιαστικές ακολουθίες στο Παρίσι – σ' όλες τις εκκλησίες.

Ὑπάρχει μιὰ απόλυτη (δεν υπερβάλλω) ρήξη ανάμεσα στο περιεχόμενο (αυτό που διαβάζεται, ψέλνεται, αυτό που τελείται) και στὴν αντίληψη που έχει γι' αυτὸ ο προσευχόμενος λαός. Υπάρχει ένας ασυνείδητος –ή μάλλον υποσυνείδητος- φόβος μήπως ανακαλύψεις ξαφνικά πώς τὰ πάντα έχουν νόημα.

Αλλά «ευτυχώς», τὰ πάντα καλύπτονται από ένα παχύ στρώμα Σλαβονικών, κλείνονται από τις πόρτες, τους τοίχους και τις κουρτίνες του τέμπλου, αμβλύνονται και «εξημερώνονται» από ακίνδυνα έθιμα και παραδόσεις, γεμάτοι από υπερηφάνεια πώς όλα αυτά τα «διατηρήσαμε και τα διαφυλάξαμε» (Τί όμως;). Όλα αυτά παρουσιάζονται στη Δύση «μέ μιά αίσθηση μυστηρίου», ὡς τό «μυστήριο της θεανδρικής ζωής», κ.λπ. Μπορείς τότε να καταλάβεις το πάθος κάποιων επαναστατών πού πνίγονται μέσα σ' αυτά τά «χρυσούφαντα», σ' αυτόν τον ρομαντικό νομιναλισμό.

Με αποτέλεσμα να μην πραγματοποιούμε τη ζωή, τη διακονία, και τη διδασκαλία του Χριστού στη Λειτουργία μας, και επίσης το «ἤρξατο έκθαμβεῖσθαι καί ἀδημονεῖν. Καί λέγει αὐτοῖς· περίλυπός ἐστιν ἡ ψυχή μου ἕως θανάτου...» (Μάρκ. 14.33-34), αλλά, αντίθετα, μεταμορφώνουμε την τραγωδία αυτής της ζωής και διακονίας σ' ένα όμορφο και απαλό λειτουργικό μυστήριο...

•••••••••••

π. Αλέξανδρος Σμέμαν,

"Ημερολόγιο 1973-1983" . Εκδόσεις Έν πλω