Η παραβολή του Ασώτου

Του π. Αντωνίου Πινακούλα

Αγαπητοί αδελφοί...

Είμαστε στην αρχή του Τριωδίου, στην εισαγωγή αυτής της μεγάλης περιόδου. Γι' αυτό ό,τι ακούμε και ό,τι ψάλλουμε θέλουν να μας βοηθήσουν να αναγνωρίσουμε τον εαυτό μας μπροστά στον Θεό και ανάμεσα στους αδελφούς μας, μέσα στην κοινότητα στην οποία ανήκουμε. Έτσι ακούσαμε την προηγούμενη Κυριακή την παραβολή για τον Φαρισαίο και τον Τελώνη. Και είδαμε εκεί την ώρα της προσευχής ποια ήταν η κατάσταση των δύο αυτών ανθρώπων, και ενώπιον του Θεού και ενώπιον των αδελφών.

Κάπως έτσι έχει και η σημερινή παραβολή. Την ξέρουμε όλοι. Με τον πατέρα εκείνον που έχει δυο γιους, πώς ο νεότερος ζήτησε το επιβάλλον μέρος της ουσίας, ζήτησε αυτό το οποίο του έπεφτε, αυτό που του τύχαινε σαν κληρονομιά -γιατί κανείς δεν μπορεί να προσδιορίσει ο ίδιος την κληρονομιά του. Αυτό ζήτησε από τον πατέρα, εκείνος του το έδωσε. Ξέρουμε ακόμα ότι μετά συγκέντρωσε όλα όσα είχε και ανεχώρησε για κάποια μακρινή χώρα. Εκεί διεσκόρπισε την περιουσία του «ζων ασώτως». Κι όταν όλα τελειώσανε, συνέβη δυστυχώς να γίνει εκεί μεγάλος λιμός, αυτός άρχισε να στερείται των πάντων και αναγκάστηκε να πάει σε κάποιον κάτοικο της περιοχής να ζητήσει δουλειά κι εκείνος τον έστειλε στα χωράφια του για να βόσκει χοίρους. Η πείνα του ήταν μεγάλη, το φαγητό που του δίνανε δεν έφτανε, κι όπως λέει η παραβολή «επεθύμει χορτασθήναι από των κερατίων ων ήσθιον οι χοίροι». Είχε μεγάλη επιθυμία να φάει από αυτά που έτρωγαν τα γουρούνια για να χορτάσει. Αυτό τον έκανε να αλλάξει αποφάσεις. Αλλά ας σταματήσουμε εδώ.

Ποια είναι αυτή η περιουσία που του έδωσε ο πατέρας; Ποιο ήταν αυτό το μερίδιο που πήρε; Βλέπουμε πάντως ότι είναι κάτι που δεν εξαντλείται εύκολα και αμέσως. Γιατί χρειάστηκε ο άσωτος να κάνει όλα αυτά τα πράγματα για να του τελειώσει η περιουσία. Να φύγει, να πάει σε χώρα μακρινή, να ζήσει εκεί απερίσκεπτα, άσωτα, και στο τέλος η πορεία της παραβολής μάς αφήνει να καταλάβουμε ότι πέρασε πολύς καιρός για να τα δαπανήσει όλα αυτά. Πάντως αυτή η περιουσία δεν τελειώνει εύκολα. Έχει σημασία πως όταν γυρίζει πάλι πίσω ο πατέρας τού τη δίνει ξανά. Ενώ τη μοίρασε στα δύο, πάλι την είχε ολόκληρη. Κι όταν γύρισε πίσω ο Άσωτος, πάλι ο πατέρας τού τη χάρισε. Μια περιουσία λοιπόν που δεν εξαντλείται εύκολα, που δεν τελειώνει. Για να τελειώσει χρειάστηκαν όλα αυτά τα πράγματα που είπαμε. Να θέλει να ζήσει ανεξάρτητα, αυτό σκεπτόταν στην αρχή, να φύγει μακριά και να ζήσει απερίσκεπτα. Δεν ξέρουμε τι ακριβώς έκανε. Τον κατηγόρησε ο μεγάλος γιος ότι τα ξόδεψε «μετά πορνών», αλλά ήταν θυμωμένος όταν τα έλεγε αυτά. Δεν ξέρουμε ακριβώς τι έγινε εκεί στην ξένη χώρα και βρέθηκε χωρίς περιουσία και τα δαπάνησε όλα. Οπωσδήποτε όμως έζησε άσωτα, έζησε απερίσκεπτα.

Αγαπητοί αδελφοί, ίσως μας βοηθάει να καταλάβουμε καλύτερα αυτό που γίνεται στο τέλος. Γυρίζει δηλαδή ο Άσωτος μετανοημένος κι ο πατέρας δίνει εντολή στους υπηρέτες να τον ντύσουν πάλι και να του φορέσουν τα καλύτερα ρούχα, την  καλύτερη -την πρώτη- στολή. Η περιουσία αυτή ίσως ήταν η στολή που φορούσε όταν έφυγε από το σπίτι και σιγά-σιγά την έχασε. Υπάρχει ένα επεισόδιο στην Π.Δ. που ίσως μας βοηθήσει να καταλάβουμε περισσότερα. Θυμόσαστε ότι όταν κατέβηκε ο Μωυσής από το όρος όπου πήρε τις δέκα εντολές, γραμμένες σε δύο πλάκες, βρήκε τον λαό τού Ισραήλ να προσκυνά άλλους θεούς και να λατρεύει είδωλα. Του Μωυσή έπεσαν οι πλάκες από τα χέρια και έσπασαν. Και μετά από λίγο ο Θεός τού είπε να αφαιρέσουν οι Ισραηλίτες τα κοσμήματα που φορούσαν. Γράφει η Π.Δ. «νυν ουν αφέλεσθε τας βστολάς των δοξών υμών και τον κόσμον, και δείξω σοι α ποιήσω σοι. Και περιείλαντο οι υιοί Ισραήλ τον κόσμον αυτών και την περιστολήν από του όρους Χωρήβ» (Έξ. 33, 5-6), «βγάλτε τώρα τα στολίδια από πάνω σας. Έτσι έβγαλαν οι Ισραηλίτες τα στολίδια τους στο όρος Χωρήβ». Τι στολίδια ήταν αυτά που φορούσαν στην έρημο οι Εβραίοι; Με τι είχαν κοσμήσει τον εαυτό τους; Σύμφωνα με μια αρχαία παράδοση, όταν ήρθαν σε συμφωνία με τον Θεό -όταν ο Θεός τούς ζήτησε να πορευθούν μαζί πλέον και τους υποσχέθηκε ότι θα είναι και κείνος μαζί τους-, τότε λέει η παράδοση κατέβηκαν εξακόσιες χιλιάδες άγγελοι από τον ουρανό, όσοι δηλαδή ήταν και οι Ισραηλίτες, και φόρεσαν δύο κορώνες στον καθένα. Γιατί; Γιατί αποφάσισαν να πράττουν αυτά που λέει ο Θεός, τις εντολές του δηλαδή, και να ακούνε τα προστάγματά του. Έτσι λοιπόν κατέβηκαν οι άγγελοι και τους φόρεσαν από δύο κορώνες. Αλλά όταν κατέβηκε ο Μωυσής και τους βρήκε σε αυτή την κατάσταση, τότε λέει η ίδια παράδοση κατέβηκαν διπλάσιοι άγγελοι, ένα εκατομμύριο διακόσιες χιλιάδες, για να πάρουν τις κορώνες από τα κεφάλια των Εβραίων. Έτσι, λέει, έχασαν τα στολίδια τους. Και διερωτάται κανείς: καλά χρειάστηκε ένας άγγελος για να φέρει δύο κορώνες και τώρα οι κορώνες γίνονται τόσο βαριές που χρειάζονται δύο άγγελοι για να τις σηκώσουν; Το καταλαβαίνετε. Όταν πήραν την απόφαση να πράττουν αυτά που λέει ο Θεός, να υπακούουν στις εντολές του,  τότε οι ίδιοι ανέβηκαν πολύ ψηλά, βρέθηκαν κοντά στον Θεό και έφτανε ένας άγγελος για να τους φορέσει τις δύο κορώνες. Τώρα όμως που έχασαν αυτό που τους χάρισε ο Θεός, οι κορώνες γίνανε βαριές και χρειάστηκαν δύο άγγελοι...

Αγαπητοί αδελφοί, προσέξτε τι κρύβεται πίσω απ’ αυτή την ιστορία. Γιατί είναι η ίδια η ιστορία του Ασώτου. Ο Άσωτος έφυγε φορώντας τη στολή, φορώντας τα ρούχα του. Πέρασαν χρόνια για να καταστραφούν αυτά τα ρούχα, να παλιώσουν, να τρυπήσουν, να γίνουν κουρέλια, να μη φοριούνται πλέον. Σ’ αυτή την κατάσταση ο Άσωτος κατάλαβε την κατάστασή του, την ιδιαίτερη σχέση του με τον Θεό και τους ανθρώπους κι άρχισε να σκέπτεται το σπίτι του, να σκέπτεται τον πατέρα του και τους υπηρέτες του σπιτιού, οι οποίοι τουλάχιστον χόρταιναν ψωμί, ενώ αυτός λιμοκτονούσε.

Αγαπητοί αδελφοί, τι σημασία έχουν αυτά για μας; Εμείς όταν βαπτιζόμαστε φοράμε τη στολή του βαπτίσματος, όπως ακούμε στην Εκκλησία, την οποία βέβαια αντιλαμβανόμαστε όταν μεγαλώνουμε κι όταν παίρνουμε στα σοβαρά τη σχέση μας με τον Θεό και τους άλλους ανθρώπους. Τότε καταλαβαίνουμε τα πράγματα καλύτερα. Κι αν αγωνιζόμαστε να τηρούμε τις εντολές του Θεού, αυτή η στολή γίνεται χαρά για μας. Λάμπει περισσότερο. Η λάμψη αυτή γίνεται ακόμη μεγαλύτερη, φωτίζει εμάς μέσα μας, φωτίζει τις σκέψεις μας, τις επιθυμίες μας, τα συναισθήματά μας και, τελικά, φωτίζει και τον κόσμο έξω. Γιατί βλέπει ο κόσμος τη δική μας ευθύνη μπροστά του. Βλέπει την αληθινή σχέση που μας αξιώνει ο Θεός να έχουμε με τους ανθρώπους. Και δεν αισθανόμαστε κανένα βάρος. Αντίθετα, πραγματοποιείται σε μας αυτό που είπε ο Χριστός «το φορτίο μου είναι ελαφρό, το φορτίο μου δεν ζυγίζει τίποτα, μπορεί να το σηκώσει ο καθένας». Με αυτή όμως την προϋπόθεση. Αν όμως εμείς μειώνουμε την περιουσία κι αρχίζουμε να παλιώνουμε τα ρούχα μας, αυτά που μας χάρισε ο Θεός, κι αυτά να τρυπάνε, τα πράγματα αλλάζουν. Η στολή γίνεται ένα βάρος ασήκωτο. Εμείς δεν μπορούμε να το υποφέρουμε. Προσπαθούμε να βρούμε άλλους τρόπους να αντιμετωπίσουμε αυτά που γεννιούνται στη συνείδησή μας, αισθήματα ενοχής κοκ. Προσπαθούμε με άλλους τρόπους να τα αντιμετωπίσουμε. Έστω και με ξυλοκέρατα... Και βέβαια η στολή γίνεται ασήκωτη και εμείς τελικά τη θεωρούμε άχρηστη και δεν μπορούμε πια να τη σηκώσουμε.

Αγαπητοί αδελφοί, έχει σημασία να προσέξουμε αυτά τα πράγματα, να σκεφτούμε την κατάσταση του Ασώτου και να βρούμε τη δική μας κατάσταση. Δηλαδή πώς φέρνουμε εμείς τη στολή του βαπτίσματος; Έχει σημασία διότι η Εκκλησία μάς το θυμίζει σήμερα, αφού μπήκαμε στο Τριώδιο. Το Τριώδιο τι ήταν; Ήταν πάντοτε η προετοιμασία των ανθρώπων για να βαπτιστούν. Οι αβάπτιστοι που κατηχούνταν, έπρεπε να βαπτιστούν και βαπτίζονταν το Μ. Σάββατο. Κι όλοι οι άλλοι, εμείς οι βαπτισμένοι, βάδιζαν μαζί τους. Εκείνοι προετοιμαζόμενοι, κι εμείς δίπλα τους. Για να φτάσουμε μαζί στην Ανάσταση. Εκείνοι βέβαια για να βαπτιστούν κι εμείς για να θυμηθούμε το βάπτισμα. Έχει σημασία λοιπόν να γνωρίσουμε και τώρα την κατάστασή μας. Να ανιχνεύσουμε μέσα μας τι γίνεται με τη στολή του βαπτίσματος. Σε ποια κατάσταση βρίσκεται. Να προσανατολιστούμε. Κι έτσι να αρχίσουμε το Τριώδιο για να μας αξιώσει ο Θεός να γιορτάσουμε την Ανάσταση. Αμήν