Η Θεία Λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων της Μεγάλης Τεσσαρακοστής

Η Προηγιασμένη, στην αληθινή εσπερινή τέλεσή της,

όχι μόνο εντάσσεται στο σύστημα των ακολουθιών της Τεσσαρακοστής,

αλλά αποτελεί τον καρπό και τον στέφανο

και τον άξονα γύρω από τον οποίο αυτή στρέφεται

και το στόχο στον οποίο μας κατευθύνει.

(Ιωάννου Μ. Φουντούλη, Τελετουργικά Θέματα, σ. 87).

1. Εισαγωγή – Τι είναι και πότε τελείται

Η Θεία Λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων είναι μια ιδιαίτερη λειτουργία, που γίνεται μόνο κατά την πένθιμη περίοδο, δηλαδή τις καθημερινές της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, οπότε δεν τελείται η λειτουργία του Ιωάννου του Χρυσοστόμου ή του Μ. Βασιλείου. Δεν τελείται δηλαδή τα Σάββατα και τις Κυριακές, ούτε τον υπόλοιπο χρόνο. Παλαιότερα ετελείτο και κατά την Τετάρτη και Παρασκευή της εβδομάδας της Τυροφάγου και κατά τη Μεγάλη Παρασκευή, αλλά η τάξη αυτή απράκτησε. Έχουμε μαρτυρίες επίσης ότι ετελείτο, έστω και προαιρετικά («από τον θέλοντα») κατά την τοπική συνήθεια και κατά τις Τετάρτες και τις Παρασκευές του υπόλοιπου έτους και κατά την εορτή της υψώσεως του Τιμίου Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου). Ενωρίς όμως η τέλεσή της περιορίσθηκε μόνο στην Τεσσαρακοστή και μάλιστα αποτέλεσε το κατ’ εξοχήν γνώρισμα της κατανυκτικής αυτής περιόδου. Συνδέεται και συνδυάζεται με την ακολουθία του Εσπερινού και δεν περιλαμβάνει τίποτε άλλο παρά 1) την προπαρασκευή των προαγιασμένων δώρων, δηλαδή τη μεταφορά του αγίου άρτου – Αμνού από την Αγία Τράπεζα (αρτοφόριο) στην Πρόθεση, την τοποθέτησή του στο δισκάριο και την ένωσή του στο άγιο ποτήριο και 2) την κοινωνία των φρικτών του Χριστού μυστηρίων. Περιβάλλεται με λειτουργική επισημότητα και πλαισιώνεται κατά το πρότυπο της θ. λειτουργίας με προπαρασκευαστικές ευχές πριν από τη μετάληψη και ευχαριστήριες μετά από αυτήν και τη συνήθη απόλυση της θ. λειτουργίας. Έτσι δεν είναι λειτουργία με την κυρία και ειδική έννοια του όρου αυτού, δηλαδή προσφορά θυσίας, καθόσον δεν περιέχει Αναφορά και επομένως δεν πρόκειται για τέλεση του μυστηρίου της θείας ευχαριστίας. Είναι δηλαδή μόνο μια εσπερινή σύναξη με κύριο σκοπό τη Μετάληψη...

Διαβάστε τη συνέχεια της μελέτης του θεολόγου Εμμανουήλ Λουκάκη για τη Θ. Λειτουργία των Προηγιασμένων αυτής της περιόδου, κάνοντας κλικ στον παρακάτω σύνδεσμο:

http://www.amen.gr/article17117