Η πίστη είναι σημάδι ότι...

 

Ο θαυμαστός φιλάνθρωπος Κύριος δεν επιβάλλει τον Εαυτό Του σε κανέναν. Αποκαλύπτει το μυστήριο και την σοφία Του σε εκείνους που αγαπούν το άγιο και στους Αγίους. Αυτοί είναι οι άνθρωποι της πίστεως. Η πίστη είναι σημάδι ότι ο άνθρωπος μίσησε την αμαρτία και την ακαθαρσία και αγάπησε την αγιότητα και την καθαρότητα, που αποτελούν οντολογικά γνωρίσματα του Παναγίου και Παναμώμου Θεού και Κυρίου Ιησού Χριστού. Γι' αυτό και ο άγιος Απόστολος ευαγγελίζεται: "α οφθαλμός ουκ είδε και ους ουκ ήκουσε επί καρδίαν ανθρώπουν ουκ ανέβη, α ητοίμασεν ο Θεός τους αγαπώσιν αυτόν". Ναι "τοις αγαπώσιν αυτόν", γι' αυτούς που τον αγαπούν και όχι για εκείνους που Τον μισούν, Τον απορρίπτουν, Τον βλασφημούν, γιατί Εκείνος ούτε τον Εαυτό Του ούτε τίποτε δικό Του δεν επιβάλλει σε εκείνους που δεν Τον θέλουν.

Αγίου Ιουστίνου του Τσέλιε (Πόποβιτς), Δογματική Ορθόδοξη Φιλοσοφία της Αλήθειας, Μετάφραση Άρης Ηλ. Γεωργόπουλος, Φιλολογική- Θεολογική Επιμέλεια Κειμένου Παναγιώτης Αρ. Υφαντής- Μανώλης Βελιτζανίδης, Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου, Άγιον Όρος 2019, σελ. 385.

Λειτουργικό Πρόγραμμα Εβδομάδας στο Ναό μας...

Τρίτη 29 Ιουνίου, 07.00 - 09.00 π.μ.:

Όρθρος & Θεία Λειτουργία.

 

Τετάρτη 30 Ιουνίου, 07.00 - 09.00 π.μ.:

Όρθρος & Θεία Λειτουργία.

 

Πέμπτη 1η Ιουλίου, 07.00 π.μ.:

Αγιασμός για την πρώτη του μήνα.

 

Σάββατο 03 Ιουλίου, 07.00 - 09.00 π.μ

Θεία Λειτουργία.

 

Κυριακή 04 Ιουλίου, Δύο Θείες Λειτουργίες:

07.00 - 09.00 π.μ. & 10.00 - 11.00 π.μ.

 

Με εμπιστοσύνη στον Θεό...

 

"Η Εκκλησία και η θεολογία της χρειάζεται περισσότερο να υπομιμνήσκει ότι είναι ένα κοινοτικό ζήτημα να έχει νόημα η ζωή όλων, ακόμα και των ακραία οδυνωμένων. Ο Πλάτων παρότρυνε να μην τερματίζουμε τη ζωή μας, όπως οι στρατιώτες δεν εγκαταλείπουν αυτοβούλως τη σκοπιά τους προτού τους αντικαταστήσουν οι επερχόμενοι.

Η Εκκλησία αντιστοίχως καταδίκασε τον εκβιασμό του μαρτυρίου και άρα την επιζήτηση του θανάτου στην αίρεση του Δονατισμού. Το χριστιανικό όραμα είναι η ετοιμότητα για θάνατο με εμπιστοσύνη στον Θεό ότι, αν αφεθούμε ταπεινά στο θέλημα Του, θα υπάρξει ένας κατάλληλος καιρός που θα νοηματοδοτήσει και την οποιαδήποτε οδύνη...".

Απόσπασμα από το κείμενο του Δ. Σκλήρη "Από τη μελαγχολία της "θανατικής απελευθέρωσης" στο αναστάσιμο πένθος", που δημοσιεύεται στο τελευταίο τεύχος της Σύναξης (αρ. 158).

Οι απαιτήσεις της θείας εκλογής

 

Η 24η Ιουνίου είναι, σύμφωνα με το εορτολόγιο της Ορθόδοξης Εκκλησίας αφιερωμένη στη μνήμη της γεννήσεως του αγίου Ιωάννη του Προδρόμου. Όπως είναι γνωστό, οι γονείς του Ιωάννη ήταν άτεκνοι και η γέννησή του προαναγγέλθηκε στον πατέρα του από έναν άγγελο (Λου 1:5-25). 

Από την άποψη αυτή η ιστορία του αγίου Ιωάννη εμφανίζει πολλά κοινά με την ιστορία του κριτή Σαμψών και προφανώς αυτός είναι ο λόγος που κατά τον εσπερινό της γιορτής που είναι αφιερωμένη στη γέννηση του Προδρόμου διαβάζεται μεταξύ άλλων αναγνωσμάτων η περικοπή Κρι 13:1-21. Ενδιαφέρον στην προκειμένη περίπτωση παρουσιάζει η διαπίστωση ότι τόσο ο συγγραφέας του βιβλίου των Κριτών όσο και ο ευαγγελιστής Λουκάς περιγράφουν με πολλές λεπτομέρειες τα όσα προηγήθηκαν της γέννησης του Σαμψών και του Ιωάννη...

 

Μιλτιάδης Κωνσταντίνου

 

Η γνώση του Αγ. Πνεύματος –γνώση εμπειρίας

 

Φυσικά υπάρχουν ένα σωρό τρόποι χρήσης του όρου «πνεύμα» μέσα στην Αγία Γραφή: το πνεύμα του Ανθρώπου, «τα πνεύματα» σε πληθυντικό αριθμό, που σημαίνουν τους αγγέλους και τους δαίμονες. Υπάρχει επίσης και μία έννοια την οποία υποδηλώνουμε, όταν μιλάμε για το «πνεύμα» ενός έθνους, το «πνεύμα» μιας ομάδας ανθρώπων, το οποίο σε τελική ανάλυση σηματοδοτεί κάτι μη ορίσιμο και ασαφές, που όμως είναι ξεκάθαρα αναγνωρίσιμο ως συγκεκριμένο και μοναδικό. Και ίσως αυτή είναι η κατεύθυνση προς την οποία πρέπει να στοχαστούμε, όταν λέμε πως ο Θεός είναι πνεύμα, ή όταν μιλάμε για το Άγιο Πνεύμα.

Υπάρχει επίσης και μία άλλη προσέγγιση, που προέρχεται επίσης από την Αγία Γραφή και που μας οδηγεί ίσως, σύμφωνα και με τις πρώτες μου επισημάνσεις, σε μια εγγύτερη κατανόηση. Σίγουρα όλοι θα θυμάστε τη συζήτηση που είχε κάποια νύχτα ο Κύριος Ιησούς Χριστός με τον Νικόδημο, και που περιγράφεται στο ευαγγέλιο του αγίου Ιωάννη του Θεολόγου. Μπορείτε να φανταστείτε το σκηνικό. Το απόγευμα είχε ζυγώσει. Ο Χριστός και ο Νικόδημος στέκονται ή κάθονται στην ταράτσα ενός εκ των σπιτιών της Ιερουσαλήμ και βυθίζονται σιγά-σιγά στη δροσιά της νύχτας και στο σκοτάδι, που ολοένα πυκνώνει. Μιλούν για τον Θεό και ο Νικόδημος παλεύει να καταλάβει.

Ο Χριστός λέει πως ο Θεός είναι πνεύμα, και κατόπιν συνεχίζει με τα εξής λόγια: «το πνεύμα όπου θέλει πνει. και την φωνήν αυτού ακούεις, αλλ’ ουκ οίδας πόθεν έρχεται και πού υπάγει» (Ιωάν. 3,8). Ο όρος που ο Χριστός χρησιμοποίησε (η εβραϊκή λέξη ruah) αντιστοιχεί ακριβώς στην ελληνική λέξη πνεύμα και τη λατινική spiritus· και οι τρεις αυτοί όροι σημαίνουν την ανάσα του ανέμου, το αγέρι που φυσά.

Προφανώς ο Χριστός δεν υπαινισσόταν πως ο Θεός είναι, υπό μία έννοια, σαν τον άνεμο. Ο άνεμος είναι κάτι υλικό, αποτελούμενος από πράγματα υλικά, από τον αέρα. Αυτό που λέει, πρώτα απ’ όλα, είναι ότι ο Θεός, όπως και ο άνεμος. δεν μπορεί να οριστεί ως μέγεθος και ως ουσία. Δεν μπορούμε να τον αδράξουμε, μας δραπετεύει. Ο άνεμος φυσά και δεν μπορείς να τον συγκρατήσεις στα χέρια σου. Ο άνεμος φυσά και δεν μπορείς να δώσεις ένα σχήμα στο φύσημά του – δεν είναι σαν το ποτάμι που κυλά ανάμεσα σε όχθες.

Απ’ την άλλη πλευρά, ο άνεμος γίνεται αντιληπτός– και γίνεται αντιληπτός ως άμεση εμπειρία. Αυτό που είναι χαρακτηριστικό με τον άνεμο είναι ότι τον γνωρίζουμε, όχι επειδή μπορούμε να τον παρατηρούμε απ’ έξω, αλλά επειδή τον αντιλαμβανόμαστε ως προσωπική εμπειρία. Αν ανατρέξετε πίσω στη μικρή περιγραφή που σας έκανα λίγο παραπάνω. σχετικά με τον Χριστό και το Νικόδημο, οι οποίοι στέκονταν στην ταράτσα ενός σπιτιού, τυλιγμένοι από το αεράκι του δειλινού, αυτό που πραγματικά προκύπτει είναι το εξής: ο άνεμος φυσά και το γνωρίζεις επειδή η επιδερμίδα σου δροσίζεται, η ανάσα σου γίνεται πιο εύκολη και τα ρούχα σου τα βλέπεις να θροΐζουν απαλά σ’ αυτό το φύσημα του ανέμου. Γνωρίζεις στα σίγουρα πως ο άνεμος πνέει. Πλην όμως δεν έχεις ιδέα από πού έρχεται αυτή η πνοή ούτε πού θα καταλήξει. Αυτό μόνο που ξέρεις είναι πως είσαι εντός της, πως ο άνεμος σε αγγίζει -έχεις βεβαιότητα περί αυτού, επειδή αυτή η βεβαιότητα είναι προσωπική, άμεση και εμπειρική.

Αυτό είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό πράγμα, επειδή όταν διαβάζεις αυτά που αναφέρονται στην Αγία Γραφή σχετικά με το Άγιο Πνεύμα, συναντάς αυτή τη βεβαιότητα, πως το Άγιο Πνεύμα γνωρίζεται από τον άνθρωπο μέσω της εμπειρίας και όχι με κάποιο άλλο τρόπο. Ο Χριστός γνωρίζεται ως ένα συμβάν της ιστορίας. Στέκεται απέναντί μας κατά πρόσωπο. Είναι κάποιος που δεν ταυτίζεται με το δικό μου «εγώ»,ή με κάποιο συλλογικό «εμείς»,ακριβώς όπως και καθένας από εμάς δεν ταυτίζεται με το «εγώ» κάποιου άλλου ή κάποιας άλλης. Ο Χριστός επομένως -όχι με κάθε τρόπο, αλλά κατά κάποιο τρόπο- είναι για μας «έξωθεν». Η γνώση μας γι’ Αυτόν είναι γνώση που μπορεί να συγκριθεί με τη γνώση που αποκομίζουμε από κάθε άλλο συμβάν της ιστορίας, από ένα πρόσωπο της ιστορίας, ή μια σειρά γεγονότων που εξελίσσονται γύρω από κάποιο ιστορικό πρόσωπο. Μπορούμε να αντιδιαστείλουμε τον εαυτό μας από Εκείνον. Μπορούμε να Τον αποδεχτούμε ως Θεό μας ή να Τον αρνηθούμε, να Τον αποδεχτούμε ως Σωτήρα ή να Τον απορρίψουμε. Μπορούμε να πιστέψουμε στα λόγια Του ή να απιστήσουμε σ’ αυτά. Μπορούμε να Τον αγαπήσουμε ή να Τον αντιπαθήσουμε. Είμαστε ελεύθεροι να σχετιστούμε μαζί Του, όπως και με κάθε άλλο αντικείμενο έξω από μας.

Δεν ισχύει το ίδιο, όμως, με το Άγιο Πνεύμα, διότι το Άγιο Πνεύμα γίνεται αντιληπτό από μας μόνο εντός της εμπειρικής μας σφαίρας, κατά τον ίδιο τρόπο που και ο άνεμος τριγύρω από τον Νικόδημο ήταν μια βεβαιότητα της εμπειρίας του, όχι μια βεβαιότητα αντικειμενικής γνώσης. Καταλαβαίνω πως είναι δυνατόν να μου αντιτείνετε ότι μπορεί κανείς να μάθει πολλά πράγματα για τον άνεμο· πλην, όμως, δεν είναι αυτό το μήνυμα που θέλει να μεταδώσει η Αγία Γραφή.

Συνεπώς, η μόνη μας γνώση για το Άγιο Πνεύμα είναι η εμπειρία. Και ίσως να είναι αυτός ο λόγος που στο ευαγγέλιο του Μάρκου αναφέρεται ότι, μολονότι κάθε βλασφημία εναντίον του Χριστού μπορεί να συγχωρηθεί, η βλασφημία εναντίον του Αγίου Πνεύματος όχι. Ο Χριστός μπορεί να παρερμηνευτεί. Μπορεί να μην Τον αναγνωρίσουμε. Μπορεί να κρίνουμε λανθασμένα. Μπορεί να μην είμαστε αρκούντως ώριμοι για να Τον αποδεχτούμε, καθότι είναι έξω από εμάς και για να σχετιστούμε μαζί Του θα πρέπει να διανυθεί μία απόσταση από εμάς προς Εκείνον και από Εκείνον προς εμάς. Όμως δεν μπορούμε να αρνηθούμε κάποια εμπειρία μας που συνδέεται με το Άγιο Πνεύμα, διότι είναι δική μας εμπειρία.

Θα σας δώσω ένα παράδειγμα: Κάποιος στέκεται στον δρόμο παγωμένος από το κρύο και κοιτάζει μέσα από ένα παράθυρο τις φλόγες που τρίζουν σε ένα αναμμένο τζάκι. Αν είναι η πρώτη φορά που βλέπει και αποκτά εμπειρία της φωτιάς, και αν του έχουν πει ότι η φωτιά είναι κάτι που σε ζεσταίνει μέχρι το κόκκαλο, τότε αυτός θα ανασηκώσει τους ώμους του και θα πει «όχι. δεν σε ζεσταίνει – οι φλόγες χορεύουν μέσα στο τζάκι, αλλά εγώ έχω ξεπαγιάσει». Αντιθέτως, αν βρεθείτε σε ένα δωμάτιο, όπου δεν βλέπετε πουθενά φωτιά (ή έστω βλέπετε στο τζάκι φωτιά) και έχετε ζεσταθεί για τα καλά. αλλά παρόλα αυτά επιμένετε να αρνείστε πως η φωτιά σας προξένησε ζεστασιά, τότε δεν υπάρχει τρόπος να ελευθερωθείτε από το λάθος, διότι αρνείστε όχι ένα αντικειμενικό γεγονός έξω από εσάς, αλλά ένα πραγματικό γεγονός εντός σας.

Είσαστε ή τρελοί ή ψεύτες – δεν υπάρχει άλλος τρόπος να αποτιμηθεί η κατάστασή σας.

Το πρώτο συνεπώς μπορεί να είναι μια λανθασμένη κρίση, ένα σημάδι άγνοιας, μια ανικανότητα να σχετιστείς με ένα αντικειμενικό εξωτερικό γεγονός. Το δεύτερο όμως, είναι μια άρνηση, μια απόρριψη αυτού που γνωρίζεις ότι είναι αλήθεια. Έτσι, ό,τι γνωρίζουμε για το Άγιο Πνεύμα βρίσκεται εντός μας – και αυτό είναι μία αλήθεια που άπαντα σε όλη την Αγία Γραφή. Για παράδειγμα, αναφέρεται ότι το Πνεύμα που ενοικεί  στον άνθρωπο, τον διαποτίζει έως μυελού των οστέων. Το Άγιο Πνεύμα «υπερεντυγχάνει υπέρ ημών στεναγμοίς αλαλήτοις» (Ρωμ. 8, 26). Το Άγιο Πνεύμα είναι που μας διδάσκει να λέμε «Αββά ο πατήρ» (Γαλ. 4,6 και Ρωμ. 8,15). Και το Άγιο Πνεύμα -όπως αναφέρει η μετάφραση του Μόφφατ- «πλάθει και διαμορφώνει μέσα μας τη γνώση του Θεού».

Βέβαια, όλα αυτά είναι εντός μας. Κανένα από αυτά δεν είναι «έξωθεν». Προφανώς σε αυτό το σημείο η εικονολογική αναλογία αναιρείται, διότι σίγουρα μπορούμε να πούμε ότι ο άνεμος άγγιζε τον Νικόδημο στην επιδερμίδα του, όχι στην ψυχή του. Όμως πλέον μιλώ εδώ για την εμπειρία και όχι πια για τον άνεμο. Επομένως όλη η γνώση που διαθέτουμε για το Άγιο Πνεύμα προσωπικά, συλλογικά, είναι ή εμπειρική ή ανύπαρκτη. «Ανύπαρκτη γνώση» κατά μία έννοια, δεν υπάρχει: όλοι έχουμε ένα είδος αγγίγματος του Θεού. Όμως είναι εμπειρικό. Ό,τι ξέρουμε για το Άγιο Πνεύμα ως Πρόσωπο είναι δοσμένο στη γνώση μας από τον Θεό – όχι διαφορετικά. Και αυτή είναι η δυσκολία που η θεολογία αντιμετώπισε καθ’ όλη τη διάρκεια της εκκλησιαστικής ιστορίας. όποτε επιχειρούσε να μιλήσει για το Άγιο Πνεύμα. Ό,τι μπορούμε να πούμε. μπορούμε να το πούμε έσωθεν, αλλά είναι πολύ λίγο και αναφέρεται στις ενέργειές Του. Κάποια στιγμή, θα έρθουμε και σ’ αυτό το σημείο. Αυτό που μπορούμε να πούμε για το Άγιο Πνεύμα ως Πρόσωπο είναι κάτι που δεν μπορούμε να γνωρίζουμε (και που δεν γνωρίζουμε) και είναι μονάχα ζήτημα αποκάλυψης. Και αυτός είναι ο λόγος που η ανατολική θεολογία αντιτίθετο πάντοτε με οξύτητα και αποφασιστικότητα σε κάθε εγχείρημα λογικής ερμηνείας της φύσης του Αγίου Πνεύματος εντός της Αγίας Τριάδας, και που αποδέχτηκε απλά, με μια κίνηση πίστης, τον Ζωντανό Θεό, απορρίπτοντας τον Θεό των φιλοσόφων, για τον οποίο μιλά ο Απόστολος Παύλος.

Anthony Bloom, «Η Εν Θεώ Ζωή Μας», Εκδ. Εν Πλω, Σ. 14-23.

Το Πνεύμα του Θεού στην Ιστορία

 

 

Το Άγιο Πνεύμα είναι ο συμπαραστάτης όλων των ανθρώπων· είναι ο Θεός που κατοικεί μόνιμα στον κόσμο, ανάμεσα στους ανθρώπους. Δεν χρειάζεται να κάνει κανείς τίποτα μεγάλο, τίποτα θαυμαστό, τίποτα δύσκολο, τίποτα αξιόμισθο, καθώς παρέχει τη συμπαράστασή του δωρεάν. Χρειάζεται μόνον απόφαση να τη δεχθεί κανείς, και με αυτή τη διαβεβαίωση ολοκληρώνει την εξαγγελία του ο προφήτης:

Τότε, καθένας που θα επικαλεστεί το όνομα του Κυρίου θα σωθεί. Έτσι, στο όρος Σιών και στην Ιερουσαλήμ θα βρίσκεται όποιος έχει σωθεί, σύμφωνα με όσα έχει υποσχεθεί ο Κύριος, κι ακόμα όποιοι μετέφεραν το χαρμόσυνο μήνυμά του σ’ εκείνους που ο Κύριος έχει προσκαλέσει (Ιωη 3:5).

 

Μιλτιάδης Κωνσταντίνου

 

Με ενέργεια του Αγίου Πνεύματος...

"Δέσποτα φιλάνθρωπε, Πατέρα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού· ο οποίος για μας τους ανθρώπους και για τη σωτηρία μας, κατέβηκε από τον ουρανό και με ενέργεια του Αγίου Πνεύματος έλαβε σάρκα από την ένδοξη Αειπάρθενο και Θεοτόκο Μαρία και έγινε άνθρωπος. Και σαν άνθρωπος κοντά μας, πρώτα μας δίδαξε με λόγια, ύστερα όμως μας το έδειξε και με έργα, όταν βάδιζε προς το σωτήριο Πάθος και άφησε σε μας τους ταπεινούς και αμαρτωλούς και ανάξιους δούλους Σου, το υπόδειγμα να κλίνουμε τα γόνατα και να σκύβουμε το κεφάλι όταν θέλουμε να Σε παρακαλέσουμε να συγχωρήσεις σε μας τις αμαρτίες μας, και στον λαό Σου τα από άγνοια λάθη του...".

Απόσπασμα από την Α' Ευχή της Γονυκλισίας, σε μετάφραση του μακαριστού Μητροπολίτη Νικοπόλεως και Πρεβέζης κυρού Μελετίου.