«Στη γλυκολατρεμένη Παναγία μας»

Του Αρχιμανδρίτη Γεράσιμου Φραγκουλάκη,

Αννόβερο Γερμανίας

Αγάλλονται οι ουρανοί και σκιρτά η πάναγνη ψυχή τής Παναγίας μας, εκεί στα δεξιά τού Υιού της, βλέποντας τα πλήθη των Ορθόδοξων να συρρέουν στους ναούς και να της απευθύνουν το "Χαίρε Νύμφη ανύμφευτε". 

Με τούτες τις τρεις λέξεις χωρίς πολλές φορές να προσκολλάται ο νους στο κύριο νόημα τους, αποχτά φτερά η προσευχή και κατευθύνεται με αισθήματα τρυφερά, όμοια μ' εκείνα του μικρού παιδιού, που αγάλλεται κι ευφραίνεται και χαίρεται η καρδιά του, σαν η ματιά του αντικρίζει εκείνη την ζεστή ματιά, την γεμάτη αγάπη, που εκπέμπει θαλπωρή και φως, σιγουριά και ελπίδα. Την ματιά εκείνη την μοναδική, που δίνει νόημα στη λέξη μάνα. Και ο καθένας από μας μεγάλη αισθάνεται τιμή για την κοινή μας Μάνα, των ουρανών την Υψηλοτέρα, την πιο λαμπερή κι από τις ηλιακές αχτίνες, την τιμιότερη των Χερουβείμ και από τα Σεραφείμ ακόμα πιο δοξασμένη. Δόξα σ' εκείνην που μας τίμησε κι αξίωσέ μας να λεγόμαστε αδέλφια Εκείνου, που για να μας σώσει έλαβε σάρκα ανθρώπινη και από τον ουρανό κατέβηκε κι έγινε όμοιός μας, ο Κύριος της δόξας και του ελέους, ο Ιησούς Χριστός μας. "Αδελφός ημών και πρωτότοκος εκλήθη, ου κατά την εκ Πατρός φύσιν, αλλά κατά την εκ της Παρθένου και κατά την Παρθένον σάρκωσιν αυτού", μας λέει ο Δίδυμος ο Αλεξανδρεύς 1. Δηλαδή, αδελφός μας πρωτότοκος ονομάστηκε, όχι από την φύση του Πατέρα, αλλά από εκείνην της Μητέρας, με την γέννησή του από την Παρθένο. Αυτή την ύψιστη τιμή μας έκανε η Μητέρα και η Μεσίτρια, η Ελεήμων, η χαρά όλων αυτών που θλίβονται, η δεξαμενή εκείνη που χωράει όλους τους πόνους των ανθρώπων, η Μάνα στην οποία προστρέχουν οι μανάδες και της μιλούν δακρυσμένες, της ζητούν να μοιραστεί τον πόνο τους, να συμμεριστεί τις αγωνίες τους, της ζητούν να γιατρέψει παιδιά, να σώσει στεφάνια, να παρηγορήσει ορφάνιες, να γίνει σκέπη και τροφός, παρηγοριά κι ελπίδα. Είναι η μάνα στην οποία δέονται γονατιστές οι μητέρες μας, βέβαιες ότι τις εισακούει 2.

Από αγάπη, από χαρά, από συγκίνηση, από ευγνωμοσύνη, απ' όλα τα αισθήματα εκείνα, τα αγνά, τα άδολα, τα γνήσια που τρέφει το παιδί για τη μάνα, γεμάτη η καρδιά μας, πλημμυρισμένη η ψυχή μας, ενώνουμε τη φωνή μας μ΄εκείνην του μεγάλου Ιεράρχη, του θεολόγου, ποιητή του Αγίου Γρηγορίου, που ρέει σαν το γάργαρο νερό και σε σένα Γλυκολατρεμένη, τούτα τα λόγια λέει: "Χαιρ' ω Κόρη πάγχαρτε, μήτερ παρθένε καλλίστα πασών παρθένων υπερτάτη, δέσποινα, παντάνασσα, χάρμα του γένους˙ αεί ποτ' ευ φρονούσα τυγχάνεις γένει καμοί μεγίστη πανταχού σωτηρία." 3 (Χαίρε, γεμάτη από χάρες Κόρη, Μητέρα και Παρθένος, στις χάρες ξεπερνάς κάθε Παρθένα, ανώτερη από τα ουράνια τάγματα˙ Βασίλισσα των όλων, Κυρία, Χαρά του κόσμου, πάντοτε σκέπτεσαι το καλό του ανθρώπου και για μένα είσαι παντού η πιο μεγάλη σωτηρία").

Σωτηρία μεγάλη κι αναμφισβήτητη αποτελεί για όλους μας η Παναγία μας, γιατί είναι και Μάνα του Θεού, έγινε Θεοτόκος. "Όποιος δεν θεωρεί Θεοτόκο την αγία Μαρία είναι άσχετος με την θεότητα", μας λέγει ξανά ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, και συνεχίζει: "Όμοια άθεος είναι όποιος λέγει ότι ο Χριστός πέρασε από την Παρθένο σαν από σωλήνα και δεν διαμορφώθηκε μέσα σε αυτήν ως Θεός και ως άνθρωπος, (ως Θεός επειδή δεν μεσολάβησε άνδρας, ως άνθρωπος διότι συμμορφώθηκε στο νόμο της κυήσεως)." 4

Ήδη σηκώσαμε άγκυρα και πλέουμε στο πέλαγος της μετανοίας, της νηστείας και της προσευχής, με στόχο την συνταφή και την συνέγερση με το Χριστό. Σ' αυτή μας την πορεία μεγάλη ευλογία έχουμε, γιατί μας συνοδεύει η Θεόπαιδα Μαρία, η φαεινή λαμπάδα, η Δέσποινα του κόσμου, η Κυρία των Αγγέλων. Μας συντροφεύει με τις ευχές της, με την αγάπη της, με την φροντίδα της. Μας συντροφεύει και μας ενισχύει.

Ας την παρακαλέσουμε να' ναι πάντα μαζί μας, σ' αυτό το ταξίδι το πνευματικό και να μας αξιώσει διάπλου ευλογημένο και αποτελεσματικό. Ευλογημένο τ' άγιο όνομα της και δοξασμένη η χάρη της. Αμήν!

___________________________________________

1. ΒΕΠΕΣ, 58, 33-36

2. Μήτηρ Θεού, μητέρα των ανθρώπων, έκδοση εφημερίδας "Η Καθημερινή", 11.08.2013, σ.5

3. ΒΕΠΕΣ 62, 409-410

4. ΒΕΠΕΣ 60, 262

«Λειτουργία των Προηγιασμένων» (β μέρος)

Ιω. Μ. Φουντούλη, Καθηγητή Παν/μίου, «Λογική Λατρεία», Θεσ/νίκη 1971, σ. 49-54.

Καιρός να ρίξωμε μια ματιά σ’ αυτήν την ίδια τη λειτουργία των Προηγιασμένων, στη μορφή που ύστερα από μακρά εξέλιξη αποκρυσταλλώθηκε και κατά την οποία τελείται σήμερα στους ναούς μας. Ήδη επισημάναμε τα δύο λειτουργικά στοιχεία που τη συνθέτουν: την ακολουθία του εσπερινού και τη θεία κοινωνία. Το πρώτο μέρος της αποτελεί ο συνήθης εσπερινός της Τεσσαρακοστής με μικρές μόνο τροποποιήσεις. Ο ιερέας κατά τη ψαλμωδία της Θ΄ ώρας ντύνεται την ιερατική του στολή και θυμιάζει.

Η έναρξη γίνεται με το «Ευλογημένη η βασιλεία…» κατά τον τύπο της θείας λειτουργίας. Διαβάζεται ο προοιμιακός, ο 103ος δηλαδή ψαλμός, που περιγράφει το δημιουργικό έργο του Θεού. Είναι το προοίμιο του εσπερινού, αλλά και όλης της ακολουθίας του νυχθημέρου, που αρχίζει, ως γνωστό, κατά τον εβραϊκό τρόπο, από την εσπέρα· πρώτο μέρος του εικοσιτετραώρου θεωρείται η νύχτα. Ύστερα ο διάκονος ή ο ιερέας θέτει στο στόμα των πιστών τα ειρηνικά. Ακολουθεί η ανάγνωση του 18ου καθίσματος του Ψαλτηρίου· «Προς Κύριον εν τω θλίβεσθαι με εκέκραξα και εισήκουσε μου…».

Είναι το τμήμα του ψαλτηρίου που έχει καθοριστεί να διαβάζεται κατά τους εσπερινούς της Τεσσαρακοστής. Ο ιερέας εν τω μεταξύ ετοιμάζει στην πρόθεση τα προηγιασμένα από τη λειτουργία του προηγουμένου Σαββάτου ή της Κυριακής τίμια δώρα. Αποθέτει τον άγιο άρτο στο δισκάριο, κάνει τη ένωση του οίνου και του ύδατος στο άγιο ποτήριο και τα καλύπτει. Ο εσπερινός συνεχίζεται με τη ψαλμωδία των ψαλμών του λυχνικού και των κατανυκτικών τροπαρίων της ημέρας, που παρεμβάλλονται στους τελευταίους στίχους των ψαλμών αυτών και γίνεται είσοδος. Διαβάζονται δύο αναγνώσματα από την Π. Διαθήκη, ένα από τη Γένεση και ένα από το βιβλίο των Παροιμιών. Θα σταθούμε για λίγο στην κατανυκτική ψαλμωδία του «Κατευθυνθήτω», του δεύτερου στίχου του 140ου ψαλμού. Ψάλλεται μετά από τα αναγνώσματα έξι φορές, από τον ιερέα και τους χορούς, ενώ ο ιερέας θυμίαζει την αγία τράπεζα.

Κατόπιν γίνεται η εκτενής δέηση υπέρ των τάξεων των μελών της Εκκλησίας, των κατηχουμένων, των ετοιμαζομένων για το άγιο βάπτισμα, «των προς το φώτισμα ευτρεπιζομένων» και των πιστών. Και μετά την απόλυση των κατηχουμένων έρχεται το δεύτερο μέρος, η κοινωνία των μυστηρίων.

Τη μεταφορά των προηγιασμένων δώρων από την πρόθεση στο θυσιαστήριο, που γίνεται με μεγάλη κατάνυξη, ενώ οι πιστοί σκύβουν μέχρι το έδαφος, συνοδεύει η ψαλμωδία του αρχαίου ύμνου «Νυν αι δυνάμεις».

Η προπαρασκευή για τη θεία κοινωνία περιλαμβάνει κυρίως την Κυριακή προσευχή, το «Πάτερ ημών…», ακολουθεί η κοινωνία και μετά απ’ αυτήν η ευχαριστία. Και η λειτουργία τελειώνει με την κατανυκτική οπισθάμβωνο ευχή. Είναι δέηση, που συνδέει την τέλεση της κατανυκτικής αυτής λειτουργίας με την περίοδο των Νηστειών. Ο πνευματικός αγώνας της Τεσσαρακοστής είναι σκληρός, αλλά και η νίκη κατά των αοράτων εχθρών είναι βέβαιη για τους αγωνιζομένους τον καλόν αγώνα. Η ανάσταση δεν είναι μακριά.

Η θεία λειτουργία των Προηγιασμένων είναι μία από τις ωραιότερες και κατανυκτικότερες ακολουθίες της Εκκλησίας μας. Αλλά συγχρόνως και μία διαρκής πρόσκληση για τη συχνή κοινωνία των θείων μυστηρίων. Μια φωνή από τα βάθη των αιώνων, από την αρχαία ζωντανή παράδοση της Εκκλησίας. Φωνή που λέει, ότι ο πιστός δεν μπορεί να ζει τη ζωή του Χριστού αν δεν ανανεώνει διαρκώς την ένωσή του με την πηγή της ζωής, το σώμα και το αίμα του Κυρίου. Διότι ο Χριστός είναι «η ζωή ημών».

«Λειτουργία των Προηγιασμένων» (α μέρος)

Ιω. Μ. Φουντούλη, Καθηγητή Παν/μίου, «Λογική Λατρεία», Θεσ/νίκη 1971, σ. 49-54.

Καρδιά της Μ. Τεσσαρακοστής είναι η θεία λειτουργία των Προηγιασμένων δώρων. Μπορούμε χωρίς υπερβολή να ονομάσομε τη λειτουργία αυτή, μαζί με τα λειτουργικά χειρόγραφα, «Λειτουργία της Μ. Τεσσαρακοστής», γιατί πραγματικά αποτελεί την πιο χαρακτηριστική ακολουθία της ιεράς αυτής περιόδου. Είναι δυστυχώς αλήθεια, ότι πολλοί από τους χριστιανούς αγνοούν τελείως την ύπαρξη της, ή την ξέρουν μόνο από το όνομα, ή και ελάχιστες φορές την έχουν παρακολουθήσει.

Δεν πρόκειται να τους κατηγορήσουμε γι' αυτό. Η λειτουργία των Προηγιασμένων τελείται σήμερα στους ναούς μας το πρωί των καθημερινών της Τεσσαρακοστής, ημερών δηλαδή εργάσιμων, και γι' αυτό πολύ λίγοι είναι εκείνοι που δεν δεσμεύονται κατά τις ώρες αυτές από τα επαγγέλματα ή την υπηρεσία τους. Σε πολλούς ναούς τελείται κάθε Τετάρτη απόγευμα, σε ώρες που πολλοί, αν όχι όλοι οι πιστοί, έχουν τη δυνατότητα να παρευρεθούν στην τέλεση της.

Το όνομά της η λειτουργία αυτή το πήρε από την ίδια τη φύση της. Είναι στην κυριολεξία λειτουργία «προηγιασμένων δώρων». Δεν είναι δηλαδή λειτουργία όπως οι άλλες γνωστές λειτουργίες του Μ. Βασιλείου και του ιερού Χρυσοστόμου, στις οποίες έχομε προσφορά και καθαγιασμό τιμίων δώρων. Τα δώρα είναι εδώ καθαγιασμένα, προηγιασμένα, από άλλη λειτουργία, που τελέσθηκε σε άλλη ημέρα. Τα προηγιασμένα δώρα προτίθενται κατά τη λειτουργία των Προηγιασμένων για να κοινωνήσουν απ' αυτά και να αγιασθούν οι πιστοί. Με άλλα λόγια η λειτουργία των Προηγιασμένων είναι μετάληψη, κοινωνία.

Για να κατανοήσομε τη γενεσιουργό αιτία της λειτουργίας των προηγιασμένων πρέπει να ανατρέξουμε στην ιστορία της. Οι ρίζες της βρίσκονται στην αρχαιότατη πράξη της Εκκλησίας μας. Σήμερα έχομε τη συνήθεια να κοινωνούμε κατά αραιά διαστήματα. Στους πρώτους όμως αιώνες της ζωής της Εκκλησίας οι πιστοί κοινωνούσαν σε κάθε λειτουργία, και μόνον εκείνοι που είχαν κάνει διάφορα σοβαρά αμαρτήματα αποκλείονταν για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα από τη μετάληψη των αγίων μυστηρίων. Κοινωνούσαν δηλαδή οι πιστοί απαραιτήτως κάθε Κυριακή και κάθε Σάββατο και ενδιαμέσως της εβδομάδας όσες φορές ετελείτο η θεία λειτουργία, τακτικά ή έκτακτα στις εορτές που τύχαινε να συμπέσουν μέσα στην εβδομάδα.

Ο Μ. Βασίλειος μαρτυρεί, ότι οι χριστιανοί της εποχής του κοινωνούσαν τακτικά τέσσερις φορές την εβδομάδα, δηλαδή την Τετάρτη, Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή (Επιστολή 93). Αν πάλι δεν ήταν δυνατό να τελεστεί ενδιάμεσα της εβδομάδας η θεία λειτουργία, τότε οι πιστοί κρατούσαν μερίδες από τη θεία κοινωνία της Κυριακής και κοινωνούσαν μόνοι τους. Το έθιμο αυτό το επιδοκιμάζει και ο Μ. Βασίλειος. Στα μοναστήρια και ιδιαίτερα στα ερημικά μέρη, όπου οι μοναχοί δεν είχαν τη δυνατότητα να παραβρεθούν σε άλλες λειτουργίες εκτός της Κυριακής, έκαναν ό,τι και οι κοσμικοί. Κρατούσαν δηλαδή αγιασμένες μερίδες από την Κυριακή ή το Σάββατο και κοινωνούσαν μόνοι τους.

Οι μοναχοί όμως αποτελούσαν μικρές ή μεγάλες ομάδες και όλοι έπρεπε να προσέλθουν και να κοινωνήσουν κατά τις ιδιωτικές αυτές κοινωνίες. Έτσι αρχίζει να διαμορφώνεται μια μικρή ακολουθία. Όλοι μαζί προσευχόντουσαν προ της κοινωνίας και όλοι μαζί ευχαριστούσαν το Θεό, που τους αξίωσε να κοινωνήσουν. Αν υπήρχε και ιερέας, αυτός τους πρόσφερε τη θεία κοινωνία. Αυτό γινόταν μετά την ακολουθία του εσπερινού ή της Θ΄ (εννάτης) ώρας (3 μ. μ.), γιατί οι μοναχοί έτρωγαν συνήθως μόνο μια φορά την ημέρα, μετά τον εσπερινό. Σιγά – σιγά θέλησαν να εντάξουν την κοινωνία τους αυτή στα πλαίσια μιας ακολουθίας, που να υπενθυμίζει τη θεία λειτουργία. Κατά τον τρόπο αυτό διαμορφώθηκε η ακολουθία των Τυπικών (δηλαδή κατά τον τύπο της θείας λειτουργίας), προς το τέλος της οποίας κοινωνούσαν. Αυτή είναι και η μητρική μορφή της Προηγιασμένης.

Ας έλθουμε τώρα στην Τεσσαρακοστή. Η θεία λειτουργία κατά την περίοδο αυτή ετελείτο μόνο κατά τα Σάββατα και τις Κυριακές. Παλαιό έθιμο επικυρωμένο από εκκλησιαστικούς κανόνες απαγόρευε την τέλεση της θείας λειτουργίας κατά τις ημέρες της εβδομάδας, γιατί αυτές ήταν ημέρες νηστείας και πένθους. Η τέλεση της θείας λειτουργίας ήταν κάτι ασυμβίβαστο προς τον χαρακτήρα των ημερών αυτών. Η λειτουργία είναι πασχάλιο μυστήριο, που έχει έντονο τον πανηγυρικό, τον χαρμόσυνο και επινίκιο χαρακτήρα. Αυτό όμως γεννούσε πρόβλημα. Οι χριστιανοί έπρεπε να κοινωνήσουν δύο φορές τουλάχιστον ακόμη την εβδομάδα, το λιγότερο δηλαδή κατά τις δύο ενδιάμεσες ημέρες, την Τετάρτη και την Παρασκευή, που αναφέρει και ο Μ. Βασίλειος. Η λύση ήδη υπήρχε: οι πιστοί θα κοινωνούσαν από προηγιασμένα άγια. Οι ημέρες αυτές ήσαν ημέρες νηστείας. Νηστεία την εποχή εκείνη σήμαινε πλήρη αποχή τροφής μέχρι τη δύση του ήλιου. Η κοινωνία λοιπόν θα έπρεπε να κατακλείσει τη νηστεία, να γίνει δηλαδή μετά την ακολουθία του εσπερινού.

Στο σημείο αυτό συνδέεται η ιστορία με τη σημερινή πράξη. Η λειτουργία των Προηγιασμένων είναι σήμερα ακολουθία εσπερινού, στην οποία προστίθεται η παράθεση των δώρων, οι προπαρασκευαστικές ευχές, η θεία κοινωνία και η ευχαριστία ύστερα από αυτήν. Η διαμόρφωσή της μέσα στο όλο πλαίσιο της Τεσσαρακοστής της έδωσε ένα έντονο «πενθηρό», κατά τον Θεόδωρο Στουδίτη, χαρακτήρα. Με τον εσπερινό συμπλέκονται τροπάρια κατανυκτικά, οι ιερείς φέρουν πένθιμα άμφια, η αγία τράπεζα και τα τίμια δώρα είναι σκεπασμένα με μαύρα καλύμματα, οι ευχές είναι γεμάτες ταπείνωση και συντριβή. «Μυστικωτέρα εις παν η τελετή γίνεται» κατά τον ίδιο Πατέρα...

«Νηστείας... Ἑβδομάδος τῆς τρίτης»

«Νηστείας ἐναρξάμενοι, Ἑβδομάδος τῆς τρίτης, τὴν Τριάδα τὴν σεπτήν, εὐφημήσωμεν οἱ πιστοί, τὸ ἑξῆς περιχαρῶς διανύοντες, τῆς σαρκὸς δὲ τὰ πάθη ἀπομαράναντες, ἐκ ψυχῆς ἡμῶν, ἄνθη θεῖα δρεψώμεθα, στεφάνους πλεξάμενοι τῆς κυρίας τῶν ἡμερῶν, ἵνα πάντες τὸν Χριστόν, ὡς νικητήν, στεφανηφοροῦντες ἀνυμνήσωμεν» (Από την Υμνογραφία του «Τριωδίου»).

Ανακοίνωση

Ανακοινώνεται ότι στον Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου «εις Κοπάνους», κατά το μήνα Απρίλιο, τόσο η Θεία Λειτουργία των Προηγιασμένων Τιμίων Δώρων την Τετάρτη όσο και οι Χαιρετισμοί της Υπεραγίας Θεοτόκου την Παρασκευή, θα αρχίζουν στις 7.00 το απόγευμα.

Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία τελείται επίσης κάθε Παρασκευή πρωί, στις 7.00.

Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου

Πατώντας στους παρακάτω συνδέσμους, διαβάστε κείμενα σχετικά με την εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, μέσα από παλαιότερες αναρτήσεις:

Στο Συναξάρι του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου:

http://eiskopanous.blogspot.gr/2014/03/blog-post_20.html

Γράφει ο π. Αντώνιος Πινακούλας:

http://eiskopanous.blogspot.gr/2015/03/blog-post_73.html

Γράφει ο στιχουργός Λευτέρης Παπαδόπουλος:

http://eiskopanous.blogspot.gr/2012/03/blog-post_21.html

π. Αλέξανδρος Σμέμαν: «Ο Ευαγγελισμός»

Ευαγγελισμός! Κάποτε, αυτή ήταν μια από τις λαμπρότερες και πιο χαρμόσυνες μέρες του έτους, η γιορτή που συνειδητά, αλλά και ασυνείδητο ακόμη, συνδεόταν με μια όμορφη διαίσθηση, ένα ακτινοβόλο όραμα του κόσμου και της ζωής…

Η χαρά του Ευαγγελισμού είναι τα καλά νέα του αγγέλου, πως οι άνθρωποι βρήκαν χάρη «παρά Θεού» και πως σύντομα, πολύ σύντομα, ο Θεός θ’ αρχίσει να εκπληρώνει το μυστήριο της λυτρώσεως του κόσμου με τη βοήθεια μιας τελείως άγνωστης γυναίκας της Γαλιλαίας. Δεν υπήρξε κεραυνός, ούτε φόβος κατά την παρουσία Του, αλλά ήρθε προς αυτή με τη χαρά και την πληρότητα ενός παιδιού. Μέσω αυτής, ένα Παιδί θα γίνει τώρα Βασιλιάς: ένα Παιδί αδύναμο, ανυπεράσπιστο, που όμως όλες οι δυνάμεις του κακού θα χάσουν για πάντα τη δύναμή τους μπροστά σ’ Αυτό.

Αυτό γιορτάζουμε την ημέρα του Ευαγγελισμού και αυτός είναι ο λόγος που η εορτή υπήρξε πάντα -και είναι- τόσο χαρμόσυνη και λαμπερή…

*Από το βιβλίο «Η Παναγία», εκδόσεις «Ακρίτας».

Η ιστορική εξέλιξη του Μεγάλου Αποδείπνου (β μέρος)

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου

Κανόνες Αποδείπνων

Η θέση των κανόνων στα απόδειπνα είναι ένα ειδικό κεφάλαιο του τυπικού που περιλαμβάνει πολλές περιπτώσεις. Περιορίζομαι μόνο στη Μεγάλη Τεσσαρακοστή για να σημειώσω τις χαρακτηριστικότερες των περιπτώσεων. Στα απόδειπνα των τεσσάρων πρώτων ημερών της Α’ Εβδομάδος των Νηστειών ψάλλεται τμηματικώς ο Μέγας Κανών του αγ. Ανδρέου Κρήτης, ενώ στο μικρό απόδειπνο κατά τις Παρασκευές των τεσσάρων πρώτων εβδομάδων ψάλλεται ο κανών του Ακαθίστου Ύμνου και το κοντάκιο τμηματικώς. H συνήθεια, που επικράτησε στις ενορίες να ψάλλεται ο Μέγας Κανών και ο Ακάθιστος κατά το μικρό απόδειπνο της Τετάρτης και της Παρασκευής της Ε΄ Εβδομάδος των Νηστειών, οφείλεται σε μια προσπάθεια προσαρμογής προς τις ενοριακές συνθήκες. Η ορθή τάξη προβλέπει και για τις δύο περιπτώσεις την τέλεση αγρυπνίας.

Αυτό, όμως, που είναι άξιο ειδικής μνείας είναι ότι σύμφωνα με το τυπικό «από της Κυριακής της Ορθοδοξίας εσπέρας μέχρι της Πέμπτης προ του Λαζάρου εσπέρας, καθ’ εκάστην εις τα απόδειπνα, ψάλλομεν τον κανόνα του Θεοτοκαρίου, και συν αυτώ ψάλλεται και ανά εις κανών του Μηναίου οι από του Σαββάτου του Λαζάρου μέχρι της Κυριακής του Αντιπάσχα συμπίπτοντες» (Βλ. Τυπικόν Γ. Ρήγα, σ. 768). Αυτό σημαίνει ότι η Εκκλησία δεν παραλείπει τίποτε. Προνοεί για την περίπτωση που καταλιμπάνεται το Μηναίον, δηλαδή κατά τη Μ. Εβδομάδα και τη Διακαινήσιμο, έτσι ώστε να ψαλούν στα απόδειπνα και να μην παραληφθούν οι κανόνες των αγίων, των οποίων η μνήμη θα συμπέσει την περίοδο αυτή. Έτσι ο κανόνας είναι ένα αδιάσπαστο στοιχείο της ακολουθίας του Μεγάλου Αποδείπνου, που βέβαια σήμερα ψάλλεται ανελλιπώς και καθημερινώς μόνο στα μοναστήρια.

Οι Ύμνοι του Μεγάλου Αποδείπνου

Το Μέγα Απόδειπνο διασώζει παλαιότατο υμνογραφικό υλικό αλλά και αρχαίους τρόπους ψαλμωδίας που παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον.

- Το «Μεθ’ ημών ο Θεός» είναι ένα ανθολόγημα στίχων, από το βιβλίο του Ησαΐα, όπου επαναλαμβάνεται ως επωδός το ακροστίχιο του πρώτου στίχου, το «Ότι μεθ’ ημών ο Θεός». Με βάση αυτόν τον ύμνο, που εντάσσεται από τους ερευνητές στην πρώτη περίοδο της υμνογραφίας, δηλαδή στους τέσσερεις πρώτους αιώνες, μπορεί κανείς να αντιληφθεί πώς διεξαγόταν η λεγόμενη «καθ’υπακοήν» ψαλμωδία, η οποία έδινε την άνεση για τη συμμετοχή του εκκλησιάσματος στα ψαλλόμενα (εδώ ο λαός επαναλάμβανε το εφύμνιο «Ότι μεθ’ ημών ο Θεός»).

- «Η ασώματος φύσις». Πρόκειται για αρχαίο ύμνο σε στίχους ενδεκασύλλαβους, που τον συναντούμε σε πάπυρο του 6ου αιώνος και υπήρχε και στην αρχαία Παννυχίδα. Θα μου επιτρέψετε εδώ μια μικρή παρένθεση με αφορμή το σημαντικότατο γεγονός ότι οι ύμνοι της Εκκλησίας εμπεριέχουν όλες τις μορφές της αρχαίας γλώσσας και μετρικής (όπως π.χ. στον ύμνο αυτό οι ενδεκασύλλαβοι στίχοι). "Η Εκκλησία αξιοποιεί γόνιμα τη δουλειά των αρχαίων, και σ’ αυτήν επιβιώνουν ζωντανά οι κατακτήσεις και επιτεύξεις τους. Μέσα στην Ορθόδοξη Εκκλησία ο αρχαίος πολιτισμός επιβιοί και θάλλει μεταμορφωμένος", όπως αναφέρει ευστοχώτατα ένα κείμενο της Ιεράς Κοινότητος του Αγίου Όρους για την Παιδεία του Γένους μας (σ. 55).

- «Παναγία Δέσποινα Θεοτόκε...»: Σύντομες επικλήσεις που ψάλλονται αντιφωνικά. Η Παναγία προηγείται των αγγέλων ως ασυγκρίτως ενδοξοτέρα και τιμιωτέρα. Μετά τους Αγγέλους οι πιστοί επικαλούνται τον τίμιο Πρόδρομο, τους Αποστόλους, τους Οσίους και Διδασκάλους της οικουμένης, την ακατάλυτο δύναμη του Σταυρού. Ο μικρός αυτός ύμνος δηλώνει την ιστορική συνέχεια του μυστηρίου της Θείας οικονομίας μετά την έλευση της Χάριτος.

- Τα τροπάρια «Ως φοβερά η κρίσις σου Κύριε...», που ψάλλονται στο Μέγα Απόδειπνο την Τρίτη και την Πέμπτη, ανάγονται στον 6ο αιώνα ενώ τα κατανυκτικά τροπάρια «Ελέησον ημάς...» αποδίδονται στον άγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό (7ος - 8ος αι.). Τα τροπάρια αυτά ψάλλονται σε ήχο πλ. β΄ αλλά, όπως σημειώνεται σε κάποια χειρόγραφα, «χύδην», δηλαδή μ’ ένα υποτυπώδες μέλος όπως μάς έχει διασωθεί από την προφορική παράδοση. Η παρατήρηση του αγίου Συμεών Θεσσαλονίκης είναι καίρια: «Και αι καθολικαί εκκλησίαι πάσαι ανά την οικουμένην απαρχής ταύτης ετέλουν μελωδικώς, μηδέν χωρίς λέγουσαι μέλους». Τίποτε στις ακολουθίες μας δεν διαβάζεται ξηρά και με στόμφο ή επιτήδευση. Πρέπει να υφέρπει πάντοτε, ακόμα και στα αναγνώσματα, ένα υποτυπώδες μέλος.

- Η Δοξολογία «Δόξα εν υψίστοις Θεώ», που είναι ένας από τους αρχαιότερους ύμνους της Εκκλησίας-μεγάλο μέρος της χρονολογείται τον 4ον αιώνα- στο Απόδειπνο δεν ψάλλεται, απλώς διαβάζεται. Κι αυτό διότι η μελισματική απόδοσή της αποτελεί έκφραση και σύμβολο του πανηγυρικού χαρακτήρα μιας εορτής, ενώ ο χαρακτήρας της ακολουθίας του αποδείπνου είναι εντελώς διαφορετικός.

Το Τριώδιο δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια αλυσίδα λειτουργικών ευκαιριών που μάς προσφέρει η Εκκλησία συνεχώς και αδιαλείπτως. Μια λειτουργική τράπεζα, στην οποία μέρα και νύχτα υπάρχουν παρατεθειμένα εδέσματα πνευματικής ευτυχίας. Η Σοφία του Θεού «έσφαξε τα εαυτής θύματα, εκέρασεν εις κρατήρα τον εαυτής οίνον και ητοιμάσατο την εαυτής τράπεζαν, συγκαλούσα μετά υψηλού κηρύγματος επί κρατήρα» τους δούλους αυτής. Όλους εμάς. «Το Θαύμα της εκκλησιαστικής ποίησης, η ακρότατη ευγένεια του βυζαντινού μέλους, το ρίγος από τις μνήμες της αυτοκρατορικής αρχοντιάς των Ελλήνων- όλα συντονισμένα στην αποκαλυπτική εμπειρική ψηλάφηση της εκκλησιαστικής ελπίδας για την όντως ύπαρξη και ζωή» (Χρ. Γιανναράς, Καθημερινή 17/3/96).

Το Μέγα Απόδειπνο που διακρίνεται για τον ιδιαίτερα προσωπικό τόνο στην επικοινωνία Θεού και ανθρώπου αμαρτωλού και μετανοούντος, μάς ωθεί προς την τέλεια πνευματική λειτουργική Τεσσαρακοστή, όπως την ορίζει ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς: «...ούτε νηστεία, ούτε ψαλμωδία, ούτε προσευχή σώζειν ημάς καθ’ εαυτά δύνανται, αλλά το ενώπιον εκτελείσθαι ταύτα του Θεού... Ενώπιον δε ταύτα γίνεται Θεού, όταν ατενώς η διάνοια εκείνω ενορά και δια το προς αυτόν οράν και νηστεύη και ψάλλη και προσεύχηται».

Η ιστορική εξέλιξη του Μεγάλου Αποδείπνου (α μέρος)

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου

«Όσοι της φιλοσοφίας τρόφιμοι και των υψηλών ερασταί και μαθηταί του Λόγου. Αγαπήσατε τον ενεστώτα καιρόν και την αγίαν Τεσσαρακοστήν χαίροντες υποδέξασθε, ως σωφροσύνης διδάσκαλον και αρετής μητέρα και τροφόν των υιών του Θεού και παιδαγωγόν ατάκτων και γαλήνην ψυχών και ευστάθειαν βίου και ειρήνην ένσπονδον και ατάραχον».

Η επίκαιρη αυτή προτροπή του Αστερίου Αμασείας μάς υπενθυμίζει εμφαντικά ότι δεν μπορεί να υπάρξει Σαρακοστή «ει μη εν προσευχή και νηστεία». Αγαπώντας τον ενεστώτα καιρό και καλλιεργώντας το σωτήριο αυτό δίπτυχο, εν κρυπτώ εργαζόμενοι αρετάς, δεχόμαστε πνευματικάς αμοιβάς: «γαλήνην ψυχών και ευστάθειαν βίου και ειρήνην ένσπονδον και ατάραχον».

Για να προσεγγίσουμε τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή θα πρέπει να κάνουμε αυτό που δεν ταιριάζει στις σύγχρονες συνθήκες της ζωής μας, αλλιώς κάθε αντίληψη προσπάθειας μέσα στη Σαρακοστή χάνει τελείως το νόημά της. Και για να επικεντρωθώ στο θέμα της λατρείας. Ο μεγάλος λειτουργιολόγος του 20ου αι. π. Αλέξανδρος Σμέμαν λέει, πως «δεν υπάρχει καμιά δικαιολογία για κείνους που στη διάρκεια της Μεγάλης Σαρακοστής δεν αυξάνουν το χρόνο για παρακολούθηση και συμμετοχή στη Θεία Λατρεία... είναι ανάγκη να υπάρξει μια απόφαση, είναι ανάγκη να γίνει μια προσπάθεια, να υπάρξει μια σταθερή επιδίωξη». Πόσες φορές κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής συμμετέχουμε στο Μέγα Απόδειπνο;

Ας είναι η αποψινή μας σύναξη η αφορμή για πυκνότερη και ουσιαστικότερη και πιο ενσυνείδητη συμμετοχή μας στην κατανυκτική αυτή ακολουθία που χαρακτηρίζει, θα λέγαμε, τη Σαρακοστή, αφού η Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι η μόνη περίοδος του λειτουργικού έτους κατά την οποία διατηρήθηκε η αρχαία μορφή του αποδείπνου, το λεγόμενο σήμερα Μέγα Απόδειπνο. Πρόκειται για τη μοναδική μορφή αποδείπνου που μαρτυρείται από τα αρχαία χειρόγραφα. Το λεγόμενο Μικρό Απόδειπνο, που είναι η συντετμημένη μορφή του Μεγάλου Αποδείπνου, απαντά μόνο σε νεώτατα χειρόγραφα και περιλαμβάνει τα «καιριώτατα» του Μεγάλου Αποδείπνου, κατά την εύστοχη παρατήρηση του αγ. Συμεών Θεσσαλονίκης. Το Μικρό Απόδειπνο επικράτησε τελικά για τις εκτός της Τεσσαρακοστής ημέρες, δηλ. για όλο το υπόλοιπο λειτουργικό έτος, αλλά ακόμα και για τις Παρασκευές, τα Σάββατα και τις Κυριακές της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.

Η ακολουθία του Αποδείπνου τελείται, όπως και το όνομά της δηλώνει, μετά το δείπνο και προ της κατακλίσεως, γι’ αυτό και σε ορισμένα χειρόγραφα ονομάζεται «ακολουθία των προθυπνίων». Ο δεύτερος αυτός όρος υποδηλώνει και το περιεχόμενό της, που δεν είναι ευχαριστία για το δείπνο, αλλά προσευχή προ του ύπνου. Κατ’αρχήν ήταν ιδιωτική προσευχή και στα μοναστήρια, γι’αυτό και δεν αριθμείται πάντοτε στις «επτά αινέσεις», δηλ. στις επτά ακολουθίες του νυχθημέρου των μονών. Ελέγετο «εν τοις κελλίοις». Γι’αυτό διαβάζουμε στα τυπικά: «Η δε ακολουθία των Αποδείπνων εν τη Μονή της Λαύρας ου ψάλλεται εις την Εκκλησίαν, αλλ’ έκαστος αναγινώσκει αυτήν εν τοις κελλίοις». Αντιθέτως στα κοινόβια της Παλαιστίνης το Απόδειπνο ετελείτο στην Εκκλησία.

Η ακολουθία του Μεγάλου Αποδείπνου απαντάται για πρώτη φορά ως μοναχικό Απόδειπνο, στις αρχές του 15ου αιώνος, οπότε και αντικαθιστά την ακολουθία της Παννυχίδος. Δεν αποτελεί βέβαια η συγκεκριμένη αντικατάσταση μιας ακολουθίας από μια άλλη ένα ξαφνικό και αυτόνομο γεγονός. Εντάσσεται μέσα στη γενικότερη λειτουργική μεταρρύθμιση, ή καλύτερα σύνθεση και συγχώνευση διαφόρων λειτουργικών τύπων, που είχε αρχίσει ήδη να συντελείται στο τυπικό της Εκκλησίας μερικούς αιώνες πιο πριν - ήδη από την εικονομαχία - και την εποχή αυτή (15ος αι.) βρίσκεται στην κορύφωσή της. Το μοναχικό τυπικό ή Ιεροσολυμιτική τάξη, πιο γνωστό ως τυπικό της μονής του αγ. Σάββα, που οφείλει την προέλευσή του στα κοινόβια της Παλαιστίνης, εκτοπίζει ολοσχερώς τον Ασματικό ή Βυζαντινό κοσμικό τύπο των Ακολουθιών που εκφράζει τη Μεγάλη Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως. Αυτού του ασματικού τυπικού ήταν ακολουθία η Παννυχίς, που ψαλλόταν κατά το εσπέρας εν είδει μικράς αγρυπνίας, στη θέση περίπου του μοναχικού Μεγάλου Αποδείπνου, με το οποίο έχει μερικά κοινά σημεία.

Ενώ αρχικά η Παννυχίδα ετελείτο καθ’ όλες τις ημέρες του έτους, τη Μ. Τεσσαρακοστή και τη Μ. Εβδομάδα, ήδη από τον 10ο αιώνα η Παννυχίς- κατά τη μαρτυρία του τυπικού της Μεγάλης Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως- ετελείτο κυρίως κατά τις παραμονές των μεγάλων εορτών, κατά την Α΄ Εβδομάδα των Νηστειών και κατά τη Μ. Εβδομάδα.

Για να κατανοήσουμε καλύτερα τη σχέση Παννυχίδος και Μεγάλου Αποδείπνου, αξίζει να σημειώσουμε εδώ ότι, λίγο παλαιότερα το Μέγα Απόδειπνο ετελείτο και τις παραμονές των Χριστουγέννων και των Θεοφανείων, πράξη που διατηρείται ακόμα και σήμερα στο Άγιον Όρος και στις Σλαβικές Εκκλησίες. Σε πιο παλιά φάση το Μέγα Απόδειπνο ψαλλόταν και κατά τις Κυριακές της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, καθώς και κατά τις νηστείες των Χριστουγέννων και των αγίων Αποστόλων κατά τις ημέρες που ψάλλεται το «Αλληλούϊα».

Ας επιστρέψουμε όμως στις Παννυχίδες. Οι Παννυχίδες της Α΄ Εβδομάδος των Νηστειών είχαν κατανυκτικό χαρακτήρα και προεξήρχε σ’αυτές ο ίδιος ο Πατριάρχης. Από την ασματική αυτή παννυχίδα προέρχεται και η σειρά των πέντε ευαγγελικών περικοπών, τα λεγόμενα «ευαγγέλια της παννυχίδος», που διαβάζονται και σήμερα κατά τα Απόδειπνα της Α΄ Εβδομάδος των Νηστειών και διασώζονται στα Ευαγγελιστάριά μας.

Το Μέγα Απόδειπνο εντάσσεται στις ακολουθίες της νυκτός, που αποτελούσαν ένα σύμπλεγμα νυκτερινής προσευχής, μια Παννυχίδα, εντελώς διαφορετική απ’αυτήν που μόλις περιγράψαμε, στην οποία φέρεται η ορθρινή προσευχή ενωμένη με την εσπερινή. Η ακολουθία των «προνυκτίων», έτσι όπως τη συναντούμε σε χειρόγραφο του 12ου αιώνα της Μονής Λειμώνος, συμπίπτει σε γενικές γραμμές με τη σημερινή ακολουθία του μεγάλου αποδείπνου, εκτός από κάποια τροπάρια και ευχές. Είναι αξιοσημείωτο και ιδιαίτερα σημαντικό, νομίζω, ότι το περίφημο τροπάριο του Μεγάλου Αποδείπνου «Κύριε των δυνάμεων μεθ’ ημών γενού...» είναι το εφύμνιο του ψαλμού 150 που είναι ένας από τους ψαλμούς των Αίνων του Όρθρου, γεγονός που επιβεβαιώνει την άποψη για κοινά στοιχεία των ακολουθιών του μοναχικού τυπικού, αλλά μαρτυρεί και την ύπαρξη της παλαιότατης παννυχίδος που ένωνε εσπερινή και ορθρινή προσευχή...

Προς το πλήρωμα της τοπικής μας Εκκλησίας

Πρός

τὸν εὐσεβῆ καὶ φιλόχριστο λαὸ

τῆς καθ’ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως.

Ἀδελφοί∙

Σὲ συνέχεια τῆς ἀπὸ 19ης Ὀκτωβρίου 2014 Ἐγκυκλίου τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου μας κ.κ. Μαξίμου μὲ θέμα τὴ στάση τῶν χριστιανῶν ἔναντι τῶν αἰρέσεων, ὑπενθυμίζουμε καὶ πάλι τὸ χρέος ὅλων μας, νὰ στεκόμαστε ἀκλόνητοι στὴν Ὀρθόδοξη Πίστη, τὴν πίστη τῶν Πατέρων μας, καὶ νὰ προσέχουμε ἀπὸ τὶς παγίδες τῶν ποικιλώνυμων αἰρετικῶν (χιλιαστῶν, κ.ἄ.), ποὺ μᾶς πλησιάζουν μὲ ἔνδυμα προβάτου, ἐνῶ, κατὰ τὸν ἀποστολικὸ λόγο, εἶναι «λύκοι βαρεῖς, μὴ φειδόμενοι τοῦ ποιμνίου».

Ἀδελφοί∙ μὴν ἐμπιστεύεσθε, πέραν τῶν πνευματικῶν σας πατέρων καὶ διδασκάλων, ἀνθρώπους, ποὺ δὲν γνωρίζετε ποῖοι εἶναι καὶ ἀπὸ ποὺ ἔρχονται. Τὴν εὐθύνη γιὰ τὴν ἀλήθεια τῆς πίστεώς μας τὴν ἔχει ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ, ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας. Ἡ Κανονικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία εἶναι γιὰ μᾶς ἡ ἀσφάλεια καὶ ἡ προστασία ἀπὸ τὴν πλάνη∙ ἡ Κανονικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία εἶναι γιὰ ὅλους μας «στῦλος καὶ ἑδραίωμα τῆς ἀληθείας»∙ στὴν Κανονικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία παρέχεται ἡ Θεία Χάρη καὶ δωρεὰ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος∙ στὴν Κανονικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, εἶναι ὁ Χριστός, τὸ φῶς καὶ ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ ζωή∙ ἡ Κανονικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, τὴν ὁποία, τοπικά, ἐκφράζει ἡ Ἱερὰ Μητρόπολη Ἰωαννίνων, εἶναι ἡ κιβωτὸς τῆς σωτηρίας μας.

Τὸ λοιπόν, ἀδελφοί, «μὴ προσέχετε πνεύμασι πλάνης καὶ διδασκαλίαις δαιμονίων»∙ «ἀλλοτρίῳ (διδασκάλῳ) μὴ ἀκολουθήσητε», ἀλλὰ φεύγετε μακρυὰ ἀπὸ αὐτόν. Οἱ ἀληθινοὶ χριστιανοὶ «οὐκ οἴδασι τῶν ἀλλοτρίων τὴν φωνήν». Γνωρίζουν μόνον τὴ φωνὴ καὶ τὴν διδαχὴ τῶν ὀρθοδόξων Ποιμένων καὶ Διδασκάλων τους.

Εὐχόμεθα σὲ ὅλους σας καλὴ Σαρακοστή, μὲ προκοπὴ στὴν ἁγία πίστη τοῦ Εὐαγγελίου μας καὶ στὴν ἐν Χριστῷ ζωή.

Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἰωαννίνων

Ο Μητροπολίτης μας στον Άγιο Νικόλαο

Αρχιερατική Θεία Λειτουργία, προεξάρχοντος του Σεβασμιωτάτου Ποιμενάρχου μας κ. Μαξίμου τελέσθηκε σήμερα στον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου «εις Κοπάνους».

Ο κ. Μάξιμος στο τέλος της Θείας Λειτουργίας ευλόγησε το κόλλυβο, εις ανάμνησιν του δια κολλύβων θαύματος του Αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος, γεγονός που η Εκκλησία μας μνημονεύει κάθε χρόνο το Σάββατο της πρώτης Εβδομάδας των Νηστειών.

«Η εορτή της Ορθοδοξίας»

Του π. Γεωργίου Δορμπαράκη

Η Κυριακή της Ορθοδοξίας δεν αντιμετωπίζεται από την Εκκλησία μας σαν μια απλή Κυριακή. Η όλη τελετουργία της ημέρας δείχνει την ιδιαιτερότητά της, αφού στην ουσία προβάλλει όλα εκείνα τα στοιχεία που αποτελούν περιεχόμενα της πίστεως και της ζωής της Εκκλησίας. Το Συνοδικό μάλιστα της Ορθοδοξίας, που ακούμε το πρωί, έρχεται να επιβεβαιώσει την πεποίθηση της Εκκλησίας ότι η ίδια βρίσκεται στον κόσμο όχι σαν ένας κλώνος στο δέντρο του Χριστιανισμού, όπως πιστεύουν οι αιρετικοί Προτεστάντες, αλλά σαν το ίδιο το δέντρο, η προέκταση κατ᾽ αλήθειαν του Κυρίου, ο Χριστός παρατεινόμενος εις τους αιώνας, κατά τη γνωστή έκφραση του αγίου Αυγουστίνου.

Οι προφήται ως είδον, οι Απόστολοι ως εδίδαξαν, η Εκκλησία ως παρέλαβεν, οι Διδάσκαλοι ως εδογμάτισαν, η Οικουμένη ως συμπεφώνηκεν, η χάρις ως έλαμψεν... ο Χριστός ως εβράβευσεν. Οὔτω φρονούμεν, ούτω λαλούμεν, ούτω κηρύσσομεν Χριστόν τον αληθινόν Θεόν ημών... Αύτη η πίστις των Αποστόλων, αύτη η πίστις των Πατέρων, αύτη η πίστις των Ορθοδόξων, αύτη η πίστις την Οικουμένην εστήριξεν.

Η πεποίθηση της Ορθόδοξης Εκκλησίας ότι διασώζει την αληθινή εικόνα του Χριστού - πεποίθηση η οποία στηρίζεται και στην ιστορία και στην εμπειρία όλων των αγίων-  σημαίνει πρώτα από όλα ότι αν θέλει κανείς να έχει ορθή σχέση με τον Χριστό, αν θέλει να Τον δει ανόθευτα και γνήσια, πρέπει να ενταχτεί στο σώμα της, να γίνει μέλος της, να βαπτιστεί ορθόδοξος χριστιανός. Διότι αυτή είναι η μόνη Εκκλησία που συνέχισε και συνεχίζει να ζει και να βλέπει τα πράγματα σύμφωνα με τις προϋποθέσεις του Χριστού και των Αποστόλων.
Σ᾽ έναν κόσμο που προβάλλει πολλούς παρμορφωτικούς φακούς, που και μέσα στο Χριστιανισμό παρουσιάζονται φαινόμενα πολλαπλής απόκλισης, η Ορθόδοξη Εκκλησία μάς τοποθετεί άμεσα και σε ευθεία γραμμή προς την Αποκάλυψη του Χριστού. Καλύτερα:  ο ίδιος ο Χριστός κρατάει ανοιχτή την αληθινή εικόνα Του και την παρουσία Του στον κόσμο μέσα από το ζωντανό σώμα Του, την Ορθόδοξη Εκκλησία.

Έτσι ο ορθόδοξος βαπτισμένος χριστιανός δεν έχει δική του πίστη. Η πίστη του είναι η πίστη της Εκκλησίας, της οποίας ο ίδιος είναι ενσυνείδητο μέλος. Αν ενδεχομένως ο ορθόδοξος θελήσει να έχει δική του πίστη, τότε παύει αυτομάτως να ανήκει και στην Εκκλησία του Χριστού. Διότι θέτει τον εαυτό του υπεράνω του όλου, του σώματος, άρα στην πραγματικότητα αυτοθεοποιείται. Στη συγκεκριμένη περίπτωση βρισκόμαστε μπροστά ακριβώς σ᾽ αυτό που συνιστά την ουσία τη αμαρτίας:  τον εγωισμό του ανθρώπου.

Από την άποψη αυτή το βασικό γνώρισμα του ορθοδόξου πιστού είναι η υπακοή, άρα και η ταπείνωση, δεδομένου ότι η υπακοή προϋποθέτει την ταπείνωση του ανθρώπου. Επανειλημμένως μάλιστα έχει τονιστεί ότι ορθόδοξος δεν είναι τόσο ο ενάρετος, όσο ο ταπεινός. Κι η ταπείνωση αυτή κρίνει και τη γνησιότητα της οποιασδήποτε νομιζομένης αγιότητας. Με άλλα λόγια ο θεωρούμενος άγιος είναι τόσο πιο πολύ άγιος, όσο είναι έτοιμος να υπακούσει στην Εκκλησία, με την υπάρχουσα αγιοοπνευματική συνοδική δομή της και τους κανονικούς ποιμένες της. Ποτέ κανείς πραγματικά άγιος άλλωστε δεν έθεσε τη δική του αγιότητα υπεράνω της αγιότητας της Εκκλησίας. Γι᾽ αυτό και δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι οι πραγματικά μεγάλοι Γέροντες, σαν τους όσιο Πορφύριο, Παΐσιο, Ιάκωβο, Σωφρόνιο, είχαν έντονο εκκλησιαστικό φρόνημα και παρέπεμπαν πάντοτε τους ανθρώπους να ενταχτούν στην κανονική ορθόδοξη Εκκλησία, μέλη τίμια της οποίας ήσαν και είναι άλλωστε και οι ίδιοι...

Πρώτοι Χαιρετισμοί

«Άγγελος πρωτοστάτης», ουρανόθεν επέμφθη,

ειπείν τη Θεοτόκω το Χαίρε…»

Στον Άγιο Νικόλαο «εις Κοπάνους», η Ακολουθία των Χαιρετισμών (Α' Στάση), θ’ αρχίσει στις 6.00 το απόγευμα...

Υπενθυμίζεται ότι το ερχόμενο Σάββατο 19 Μαρτίου, το πρώτο Σάββατο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, κατά το οποίο επιτελείται ανάμνηση του δια κολλύβων θαύματος του Αγίου Θεοδώρου Τήρωνος, θα τελεσθεί στο Ναό μας Αρχιερατική Θεία Λειτουργία, προεξάρχοντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ιωαννίνων κ. Μαξίμου.

«Σαρακοστή σημαίνει άσκηση στη διάκριση...»

«Μέχρι τη θανάτωση του θανάτου, δηλαδή μέχρι τα ξημερώματα της Κυριακής του Πάσχα, μέχρι να ακουστεί η ιαχή "Χριστός Ανέστη!", έχουμε πόλεμο -όχι άραγμα, όχι ανεμελιά. Έχουμε μπροστά μας δρόμο που περνά από Γολγοθά, από το κόστος δηλαδή, του να αντιπολιτεύεσαι τον κόσμο τούτο. 

Κι ο δρόμος δεν προκύπτει αυτόματα! Τον φτιάνει η πράξη. Σαρακοστή, λοιπόν, σημαίνει άσκηση στη διάκριση. Άσκηση στο να μην είμαι αδιάκριτος παμφάγος καταναλωτής ιδεών και καταστάσεων, αλλά πηδαλιούχος του εαυτού μου. Ικανός στο να διακρίνω τι δέχομαι και τι αρνούμαι. Η Σαρακοστή, κοντολογής, είναι πράξη βαθειά πολιτική και βαθειά θρησκευτκή ταυτόχρονα. Και η πίστη στην Ανάσταση είναι πράξη για την Ανάσταση, στάση βαθειά πολιτική και βαθειά θρησκευτική ταυτόχρονα, η στάση όσων αρνούνται να αναγνωρίσουν το φασισταριό του θανάτου ως μοιραίο και αναπόφευκτο».

Θανάση Ν. Παπαθανασίου, «Σαρακοστή: νηστευτές στο δρόμο».

«Άγιος Αλέξιος· ο άνθρωπος, που έζησε μόνο για το Θεό» (17 Μαρτίου)

Σήμερα η Εκκλησία εορτάζει την ιερή μνήμη του οσίου Αλεξίου, του ανθρώπου του Θεού. Αυτός είναι ο ακριβής τίτλος, με τον οποίο έμεινε στη μνήμη και την παράδοση της Εκκλησίας ο όσιος Αλέξιος άνθρωπος του Θεού. Ο άνθρωπος, που έζησε μόνο για το Θεό, άγνωστος μέσα στους ανθρώπους, ακόμα και στους πιο δικούς ταυ. Ο βίος και η πολιτεία του αγίου Αλεξίου μόνο σαν μυθιστόρημα μπορεί να φανεί σε όσους δεν μπορούν να εξηγήσουν βαθύτερα την άσκησή του. Πολύ περισσότερο που ο άγιος Αλέξιος δεν έφυγε στην έρημο, συντροφιά με τα αγρίμια, αλλά έζησε μέσα στους ανθρώπους, κρατώντας τελείως άγνωστο τον εαυτό του.

Γεννήθηκε στη Ρώμη από πατέρα γερουσιαστή και μητέρα αριστοκράτισσα. Αλλ’ αυτά βέβαια δεν είχαν καμιά σημασία για τον Αλέξιο. Όταν ήλθε σε ηλικία, για να μη δυσαρεστήσει τους γονείς του, δέχθηκε να νυμφευθεί. Αλλά την τελευταία στιγμή, αμέσως μετά το γάμο, παράτησε τη νύμφη και έφυγε. Μπήκε σ’ ένα πλοίο και πήγε στην Έδεσσα της Συρίας. Εκεί ντύθηκε φτωχικά κι έκανε το ζητιάνο. Συνήθιζε να κάθεται έξω από την Εκκλησία, κάτω από μια εικόνα της Παναγίας. Μια ημέρα, περνώντας από κει ένας ιερέας, είδε να λαμποκοπά η εικόνα κι άκουσε μια φωνή να του λέγει· «Ετοιμάστε κάπου να μείνει τούτος ο φτωχός δούλος μου».

Αυτό έγινε γνωστό στην πόλη, κι όλοι έτρεχαν για να δουν το φτωχό ζητιάνο. Τότε ο Αλέξιος, για να γλυτώσει από τον κόσμο, έφυγε πάλι και χάθηκε. Μπήκε σ’ ένα πλοίο για να πάει στην Ταρσό, μα η τρικυμία, που σηκώθηκε στη θάλασσα, παρέσυρε το πλοίο και το έφερε στις ακτές της Ιταλίας. Έτσι ο Αλέξιος, βρίσκεται πάλι στη Ρώμη. Μια μέρα συναντά στο δρόμο τον πατέρα του. Εκείνος δεν τον αναγνώρισε κι ο Αλέξιος του ζητάει κάπου να μείνει σε μια γωνιά του αρχοντικού του. Ο πατέρας, πονεμένος που είχε χάσει το παιδί του, δεν του αρνήθηκε· τον έβαλε λοιπόν να μείνει σ’ ένα μικρό δωμάτιο κάτω από τη σκάλα του σπιτιού του και τον παρακάλεσε να προσεύχεται για το γυρισμό του χαμένου παιδιού του.

Δεκαεπτά χρόνια έμεινε ο άγιος Αλέξιος κάτω από τη σκάλα του πατρικού του σπιτιού, ολωσδιόλου άγνωστος απ’ όλους. Έμπαιναν κι έβγαιναν οι γονείς του κι η γυναίκα του, κλαμένοι για τον άνθρωπο τους, που τον είχαν χάσει χωρίς να μπορούνε να μάθουν πού βρίσκεται. Έμπαιναν κι έβγαιναν οι υπηρέτες κι έβλεπαν περιφρονητικά το φτωχό ζητιάνο. Ο Άγιος σιωπά και κλαίει κι αυτός μέσα του, και για την αγάπη του Χριστού πνίγει την αγάπη του, για τα πιό δικά του πρόσωπα. Ο Θεός, όταν ήλθε ο καιρός, του φανέρωσε την ημέρα της θανής του και του είπε να γράψει σ’ ένα χαρτί το όνομά του. Όταν οι γονείς του τον βρήκαν νεκρό, διάβασαν στο χαρτί που κρατούσε στα χέρια του· «Εγώ είμαι το παιδί σας ο Αλέξιος»!

Στην προς Εβραίους επιστολή, εκεί που ο Απόστολος ομιλεί για τους αγίους του Θεού και για τα κατορθώματα της πίστης, λέγει σε μια στιγμή· «ων ουκ ην άξιος ο κόσμος». Αυτό θα πει πως όλος ο κόσμος δεν αξίζει όσο η πίστη κι η θυσία των Αγίων. Κι όχι μόνο δεν αξίζει, αλλά και δεν μπορεί να καταλάβει ο κόσμος και να εκτιμήσει την αυταπάρνηση και το ηρωικό έργο των Αγίων. Πολύ περισσότερο στον καιρό μας, που επιτυχία και κατόρθωμα θεωρείται το υλικό κέρδος κι η αισθησιακή απόλαυση. Τέτοιες πράξεις, σαν κι αυτή του αγίου Αλεξίου, εμείς δεν τις καταλαβαίνομε· κι όχι μόνο τούτο, μα και τις ειρωνευόμαστε και τις καταδικάζομε.

Ο άγιος Αλέξιος θέλησε να είναι απόλυτα συνεπής προς όσα ο Ιησούς Χριστός λέγει στα Ευαγγέλια για τέλεια αποταγή και ταπείνωση. Στο παράδειγμα του αγίου Αλεξίου υπάρχει απροσμέτρητο πνευματικό βάθος και θείος έρωτας, που νικάει κάθε άλλη επίγεια σχέση και αγάπη. Τέτοιες πράξεις, αν δεν μπορούμε να τις μιμηθούμε, δεν είναι όμως λίγο να τις θαυμάζουμε. Αλλά και να λυπούμαστε, γιατί εμείς δεν έχομε την υπομονή και την πίστη των Άγιων. Γι’ αυτό η Εκκλησία εορτάζει και τιμά τους Άγιους, για να μας δίνει ευκαιρίες να είμαστε πάντα μαζί τους. Εκείνοι είναι οι φίλοι του Χριστού και οι ευεργέτες μας, κι εμείς με την ευχή και την πρεσβεία τους ζητούμε από το Θεό, «ίνα και των της δόξης στεφάνων αυτοίς κοινωνήσωμεν». Αμήν.

(Μακαριστού Μητροπολίτου Σερβίων και Κοζάνης Διονυσίου, «Εικόνες έμψυχοι»)

Ο Μητροπολίτης μας στον Άγιο Νικόλαο

Το ερχόμενο Σάββατο 19 Μαρτίου, Σάββατο της Α' Εβδομάδος των Νηστειών, θα ιερουργήσει στον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου «εις Κοπάνους» ο Σεβασμιώτατος Ποιμενάρχης μας κ. Μάξιμος.

«Η κυρά - Σαρακοστή»

Γράφει ο π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός

Όταν ήμουν μικρό παιδί και έφτανε αυτή η λεγόμενη Καθαρή Εβδομάδα, στο σχολείο μας μιλούσαν για μια παράξενη γυναίκα με 7 πόδια! Τη γυναίκα αυτή τη λέγαμε Κυρα -Σαρακοστή! Μας έβαζαν και τη ζωγραφίζαμε και κάθε βδομάδα της σβήναμε από ένα πόδι! Έτσι περνούσαμε το διάστημα αυτό με την αναμονή του Πάσχα, όταν θα σβήναμε και το τελευταίο πόδι της. Θυμάμαι με πόση χαρά περιμέναμε αυτό το διάστημα και για τα κούλουμα και για τα Σαρακοστιανά, την αλλαγή του φαγητού! Βέβαια, κάπου μας πείραζε το γεγονός ότι δεν μπορούσαμε να φάμε τα σχολικά εδέσματα, από την τυρόπιτα μέχρι τη σοκολάτα, και περιοριζόμασταν στο απλό και ταπεινό κουλουράκι, όμως κανένας από μας δεν έλεγε να υποκύψει στον πειρασμό και εφόσον η μητέρα μας δεν ήταν μπροστά να κάνουμε μια μικροπαράβαση του της νηστείας κανόνα! Αντίθετα, ήμασταν περήφανοι που νηστεύαμε και χαιρόμασταν φοβερά τη πασχαλιάτικη μαγειρίτσα που έρχονταν μετά από μια υπέρβαση του συνηθισμένου για τη θρησκεία ζήλου!

Και σήμερα πολλοί άνθρωποι νηστεύουν, όχι μόνο τη Σαρακοστή, αλλά και στις άλλες νηστείες της Εκκλησίας, όπως είναι η Τετάρτη και η Παρασκευή! Όμως η νηστεία της κυρα-Σαρακοστής παραμένει η πιο σπουδαία νηστεία του χρόνου γιατί συνδυάζεται με κάποια άλλα στοιχεία πολύτιμα και για το σύγχρονο άνθρωπο. Να πούμε ότι 40 είναι οι ημέρες της νηστείας γιατί τόσες μέρες νήστεψε ο Χριστός στην έρημο, μετά τη Βάπτισή Του, ενώ οι 40 ημέρες είναι περίπου το 1/10 του χρόνου, κι αυτό το 1/10 ο άνθρωπος το αφιερώνει στο Θεό;!

Δυστυχώς, όπως όλα τα θρησκευτικά στοιχεία, έτσι κι η Σαρακοστή έχει απολέσει το βαθύτερο νόημά της σήμερα, ίσως με ευθύνη και των εκκλησιαστικών ταγών. Κι αυτό γιατί έχει τονιστεί υπέρ το δέον το θέμα της σωματικής νηστείας και καθόλου δεν τονίζονται τα συμπαρομαρτούντα της, τα οποία προσδίδουν και την ουσία της. Γιατί η Σαρακοστή είναι η αφορμή για τον άνθρωπο του 21ου αιώνα να επαναδιατυπώσει μέσα του το νόημα της ζωής.

Σαρακοστή σημαίνει πρώτα απ όλα νηστεία από την αμαρτία, από ό,τι δηλαδή μας ασχημίζει εσωτερικά. Ο σύγχρονος άνθρωπος έχει πολλά πάθη και αδυναμίες, τα οποία δυστυχώς τα ωραιοποιεί και τα θεωρεί φυσικά. Το πρώτο και κυριότερο πάθος του ανθρώπου είναι ο εγωισμός, από το οποίο πάσχουμε όλοι ανεξαιρέτως. Η σωματική νηστεία μας βοηθά να περιορίσουμε το να θέλουμε διαρκώς, κάνοντας εγκράτεια στα φαγητά ταυτόχρονα κάνουμε εγκράτεια στη διαρκή ικανοποίηση των επιθυμιών μας! Σκεφτείτε τι πρόταση ζωής προβάλλει η Εκκλησία μας, στην καταναλωτική αδηφαγία και εγωιστική αυτάρκεια του ανθρώπου μιλά για τον περιορισμό των αναγκών και την ταπείνωση και του σώματος και της ψυχής!

Σαρακοστή ακόμα σημαίνει επαναβίωση του λατρευτικού στοιχείου της Εκκλησίας. Η κατάνυξη στις προηγιασμένες λειτουργίες, η προσευχή στην Παναγιά μας με τους Χαιρετισμούς της, εκείνες οι ωραιότατες λειτουργίες του Μ. Βασιλείου κάθε Κυριακή, το Μεγάλο Απόδειπνο και ο θρηνητικός Μεγάλος Κανόνας, ποιητικά κείμενα ύψιστης αξίας, αλλά και παρουσίασης ενός τρόπου ζωής που απεικονίζει τη Βασιλεία του Θεού. Στον σύγχρονο κόσμο της κραυγής, του φτηνού εντυπωσιασμού, των δυνατών ήχων και της χειρίστης ποιότητας μουσικής, η εκκλησιαστική λατρεία μιλά στην ψυχή του ανθρώπου μυστικά, με τους κατανυκτικούς βυζαντινούς ψαλμούς της, το ιλαρόν φως των κεριών, με τη μετοχή του ανθρώπου στο Σώμα και το Αίμα του Χριστού, με την ελπίδα στο πρόσωπο της Παναγίας, με την μετοχή στο χρόνο του ουρανού και την αποφυγή του άγχους της γης! Στον κόσμο που προβάλλει ως ιδανικό του την τάση του ανθρώπου να τα προλαβαίνει όλα και την παντοκρατορία της Τεχνολογίας και των νέων όπλων, η Εκκλησία προβάλλει την προσευχή ως έκφραση αγάπης προς το Θεό και το συνάνθρωπο, την ευχαριστία προς το Θεό για το αγαθό της ζωής και την εμπιστοσύνη στην πρόνοιά Του για μας! Η φράση των Πατέρων «Κύριε όπως ξέρεις και όπως θέλεις, ελέησέ με» είναι η επανάσταση της Εκκλησίας στον ακτιβισμό του κόσμου!

Αλλά υπάρχει κι ένα τρίτο στοιχείο στη Σαρακοστή που της προσδίδει ουσία. Είναι το στοιχείο της χαρμολύπης! Αυτό σημαίνει ότι για την Εκκλησία μας αυτή η περίοδος είναι η αποτύπωση της πραγματικής ιστορίας του καθενός ανθρώπου. Λύπη για την εξορία μας από τον Παράδεισο που για μας δεν είναι τίποτε άλλο από την αγάπη και την κοινωνία με το Θεό, λύπη και μετάνοια για τις αμαρτίες μας, λύπη για τα επικείμενα πάθη του Χριστού, αλλά και για ό,τι μας βασανίζει στη ζωή μας, αλλά ταυτόχρονα και χαρά για την παρουσία του Θεού στη ζωή μας, χαρά για την ξαναγεννημένη επιθυμία για το Θεό, ειρήνη για την επιστροφή μας στο σπίτι Του που είναι η Εκκλησία, είναι η χαρά της επικείμενης Ανάστασης που δεσπόζει ακόμα και στις πένθιμα κατανυκτικές Ακολουθίες της κυρα-Σαρακοστής!

«Πάντα τη Μεγάλη Παρασκευή, να 'σαι μόνος σαν το Χριστό προσμένοντας το τελευταίο καρφί, το ξύδι, τη λόγχη. Τις ζαριές ν' ακούς ατάραχα στο μοίρασμα των υπαρχόντων σου, τις βλαστήμιες, τις προκλήσεις, την αδιαφορία. Πριν την Παρασκευή δεν έρχεται η Κυριακή, τότε λησμονάς τα μαρτύρια των δρόμων της Μεγάλης Παρασκευής της ζωής μας. Μην ξαφνιαστείς, μη φοβηθείς στ' απρόσμενο σουρούπωμα. Οι μπόρες του ουρανού δε στερεύουν. Η ξαστεριά θα ’ρθεί το Σαββατόβραδο. Τότε λησμονάς τα μαρτύρια των δρόμων της μεγάλης Παρασκευής της ζωής μας» (Μοναχός Μωϋσής).

Είναι όμορφη η κυρα - Σαρακοστή. Γιατί μας φέρνει κοντά στην Ανάσταση. Κι όταν αυτή θα έρθει θα λησμονήσουμε τους κόπους και το δάκρυ. Και θα γευτούμε τη χαρά και το φως της καινούριας ζωής! Στη βουή του κόσμου, στα πάθη των ανθρώπων, στο χάος του τίποτα ένα νόημα ζωής, ένας κόσμος βασισμένος στην αγάπη, την προσευχή, την κάθαρση ανατέλλει μπροστά μας. Ας τον γευτούμε κι ας τον περπατήσουμε! Τον έχουμε ανάγκη! Καλή Σαρακοστή!

Ομιλία Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου στον πρώτο Κατανυκτικό Εσπερινό

Με θέμα «Νηστεία και Προσευχή» θα μιλήσει την Κυριακή της Τυρινής, στις 6.00 το απόγευμα, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ιωαννίνων κ. Μάξιμος στο τέλος του πρώτου Κατανυκτικού Εσπερινού της Συγγνώμης, που θα τελεσθεί στον Ιερό Ναό Αγίου Αθανασίου «της Μητρόπολης».

Μεγάλη Σαρακοστή «εις Κοπάνους»

Ανακοινώνεται ότι στο Ναό μας, κατά την περίοδο της φετινής Μεγάλης Τεσσαρακοστής, η Θεία Λειτουργία των Προηγιασμένων Τιμίων Δώρων θα τελείται κάθε Τετάρτη στις 6.00 το απόγευμα και κάθε Παρασκευή πρωί στις 7.00, ενώ οι Χαιρετισμοί της Υπεραγίας Θεοτόκου κάθε Παρασκευή απόγευμα, ώρα 6.00.

Κατά το μήνα Απρίλιο, τόσο η Προηγιασμένη της Τετάρτης όσο και οι Χαιρετισμοί θα αρχίζουν στις 7.00 το απόγευμα.

Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία θα τελεσθεί, επίσης, την Πέμπτη 14 Απριλίου, «του Μεγάλου Κανόνος».

Την Παρασκευή 25 Μαρτίου, εορτή του Ευαγγελισμού της Υπεραγίας Θεοτόκου, θα τελεσθεί η Θεία Λειτουργία του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου.

Διαβάστε για τη Λατρεία κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, πατώντας στον παρακάτω σύνδεσμο:

http://eiskopanous.blogspot.gr/2009/03/blog-post.html

«Ο Καρνάβαλος...»

«Είναι τραγική μορφή ο Καρνάβαλος.

Ζητεί να λυτρωθή από την υποκρισίαν υποκρινόμενος.

Ζητεί να καταλύση όλες τις ποικίλες προσωπίδες, πού φορεί κάθε μέρα με μία νέα, την πιο απίθανη.

Ζητεί να εκκενώση ό,τι υπάρχει απωθημένο μέσα στο υποσυνείδητό του και να ελευθερωθή, αλλά ελευθερία δεν υπάρχει, η τραγωδία του Καρνάβαλου παραμένει άλυτη. Το βαθύτατο αίτημά του είναι να μεταμορφωθή.

Εδώ, λοιπόν, είναι η θέσις της Εκκλησίας, κοντά στον Καρνάβαλο. Σ’ αυτόν πού ζητεί μεταμόρφωση, το κεντρικό κήρυγμα της Ορθοδοξίας. Τη μεταμόρφωσι.

Να μη τον καταδικάσουμε, λοιπόν, τον Καρνάβαλο, αλλά να σταθούμε και κάτω από την προσωπίδα του να ακούσωμε την αγωνία του, την έκκλησί του και το δάκρυ του.

Επαναλαμβάνω, της Ορθοδοξίας το βαθύτερο κήρυγμα ζητεί ο Καρνάβαλος, περιφερόμενος εις τους δρόμους της Πολιτείας: Τη μεταμόρφωσι...».

Ένα απόσπασμα από τη μνημειώδη ομιλία του Μακαριστού Μητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος Κυρού Μελίτωνος (1913-1989) στον Μητροπολιτικό Ναό Αθηνών, την Κυριακή της Τυροφάγου, 8η Απριλίου 1970.

Αξίζει να τη διαβάσετε ολόκληρη, πατώντας στον παρακάτω σύνδεσμο:

http://eiskopanous.blogspot.gr/2009/02/blog-post_17.html