Ευχέλαιο «εις Κοπάνους»

Την ερχόμενη Δευτέρα 2 Φεβρουαρίου, όπως την πρώτη Δευτέρα κάθε μήνα, θα τελεσθεί στον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου («εις Κοπάνους») το μυστήριο του ιερού Ευχελαίου προς ίαση και αγιασμό των πιστών.

Το Ευχέλαιο θα αρχίσει στις 5 το απόγευμα.

Καλό και Ευλογημένο Τριώδιο!

Τελώνου και Φαρισαίου

Ἐκεῖνο ποὺ δικαιώνει τὸν ἄνθρωπο μπροστὰ στὸ Θεὸ εἶναι ἐντελῶς διαφορετικὸ ἀπ᾽ αὐτὸ ποὺ τὸν δικαιώνει στὸν κόσμο ἤ καὶ στὸν ἑαυτό του ἀκόμα. Ἡ μεγαλύτερη ἁμαρτία τοῦ καιροῦ μας εἶναι ἡ «πνευματικότητα», ἡ ψευδοθρησκευτικότητα ἐκείνη μὲ τὴν ὁποία ὁ ἄνθρωπος διασκεδάζει τὶς ἐνοχές του ἤ δικαιώνει τὴν ἀμετανοησία του, συσσωρεύοντας ξαφνικά χριστιανικές ἀρετές καὶ εὐσέβεια, τόσο μικρόψυχη ποὺ ὁ ἄλλος ἀπουσιάζει παντελῶς. Ὅταν ἁμαρτία θεωρεῖται τὸ ἠθικό παράπτωμα, τὸ ἀντίθετο, δηλαδὴ ἡ ἀποφυγή τῶν ἠθικῶν παραπτωμάτων, στολισμένη καὶ μὲ λίγη εὐσέβεια, πολὺ εὔκολα σὲ κατατάσσει στὸν παράδεισο. Πολὺ εὔκολα ἡ προσευχή μετατρέπεται σὲ κενοδοξία καὶ ἀλαζονεία: ‘Θεέ μου, σὲ εὐχαριστῶ, γιατὶ ἐγὼ δὲν εἶμαι σὰν τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους, τοὺς κλέφτες, τοὺς ἄδικους, τοὺς ἄτιμους ἤ καὶ σὰν τοῦτον ἐδῶ τὸν Τελώνη᾽. Ὅμως ἁμαρτία δὲν εἶναι ἁπλά καὶ μόνο τὰ ἠθικά παραπτώματα, ἀλλὰ ἡ ἀποστασία ἀπὸ τὴ ζωὴ τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ σύνταξη μὲ τὴ ζωὴ τοῦ κόσμου. Κι ἀκόμα μεγαλύτερη ἀμαρτία εἶναι ν᾽ ἀκολουθεῖς τὸ Θεό χωρὶς νὰ ἀποτάσσεσαι τόν κόσμο…

Πνευματικότητα δὲν εἶναι ἡ ἀναζήτηση ἠθικῶν ἐρεισμάτων τῶν ἐπιλογῶν μας, ἀλλὰ ἡ ἐπιλογὴ τοῦ ἑνὸς «οὗ ἐστι χρεία»· «ζητεῖτε πρῶτον τὴν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦ». Πνευματικότητα δὲν εἶναι ἡ αὐτοκατάταξη στοὺς σεσωσμένους, ἀλλὰ ἡ ἀναδοχή τοῦ σταυροῦ μας· «ἑαυτοὺς δικαιοῦν μὴ σπουδάζωμεν». Πνευματικότητα δὲν εἶναι ἡ καύχηση, ἀλλὰ τὰ δάκρυα τῆς μετάνοιας· «τὸν τῆς κενοδοξίας, τύφον μισήσωμεν». Πνευματικότητα δὲν εἶναι ἡ πολυλογία τῆς προσευχῆς, μὰ ἡ προσευχὴ κι ὁ λυγμός τῆς ταπείνωσης· «ὁ Θεός, ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ».Πνευματικότητα, ὅπως λέγει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, εἶναι «μὴ ἐν τῷ πολλάκις περὶ Θεοῦ λαλεῖν, ἀλλ᾽ ἐν τῷ τὰ πλείω σιγᾶν εἶναι τιθέμενοι», ὄχι τὸ νὰ μιλᾶτε συνέχεια γιὰ τὸ Θεό, ἀλλὰ τὸ νὰ εἶστε διατεθειμένοι νὰ σωπαίνετε περισσότερο.

Ἡ προσευχή εἶναι κι αὐτὴ ἕνα μυστήριο, μᾶς ἀνοίγει δρόμους ποὺ σὲ ἄλλες στιγμές μένουν καλὰ κλεισμένοι. Εἶναι οἱ στιγμές ἐκεῖνες ποὺ στεκόμαστε, ὄχι «πρὸς ἑαυτὸν» οὔτε ἀπέναντι, ἀλλὰ μπροστά στὸ Θεό, μὲ τὸ κεφάλι σκυμμένο, κι ἀφήνουμε τὴν ἀγάπη του νὰ μᾶς σκεπάσει, νὰ ἐλευθερώσει τὰ δάκρυα καὶ τὸν πόνο τῆς καρδιᾶς μας. Εἶναι οἱ στιγμές ποὺ ἀφήνεται μέσα στὴν ταπείνωσή του ὁ ἄνθρωπος -ὅπως εἶναι- μικρός, καὶ ὑψώνεται ἀπ᾽ τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ -ὅπως πλάσθηκε- μέγας.

Πηγή:

http://e-theologia.blogspot.gr/2013/02/blog-post_22.html

Ο Μητροπολίτης Ιωαννίνων στο Αρχιμανδρείο για τη γιορτή των Τριών Ιεραρχών

 

Στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου Αρχιμανδρείου πόλεως Ιωαννίνων λειτούργησε σήμερα, εορτή των εν αγίοις πατέρων ημών Βασιλείου του Μεγάλου, Γρηγορίου του Θεολόγου και Ιωάννου του Χρυσοστόμου, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ιωαννίνων κ. Μάξιμος, όπου στο τέλος της Θείας Λειτουργίας -παρουσία των πρυτανικών αρχών-  τέλεσε μνημόσυνο υπέρ αναπαύσεων των ψυχών των ευεργετών και διδασκόντων του πανεπιστημίου Ιωαννίνων, αλλά και της πόλεως και της μητροπόλεως ημών.

 

Στον Ναό προσήλθαν σήμερα, ημέρα μνήμης των Τριών Ιεραρχών, σύμφωνα με παλιά παράδοση της πόλης, αντιπροσωπείες μαθητών και μαθητριών.

 

 

 

 

 

 

Μερικές σκέψεις για τους Τρείς Ιεράρχες

Γράφει ο π. Ιωάννης Κίτσιος

Βρισκόμαστε σε μια εποχή δύσκολη για τον άνθρωπο. Γι’ αυτό που αποκαλεί άνθρωπο η Ορθόδοξη ανθρωπολογία. Την ύπαρξη που είναι πλασμένη «κατ’ εικόνα» του Πλάσαντος και προσπαθεί απ' την έκπτωση να επανέλθει στο «αρχαίο κάλλος».

Είναι μια εποχή που στο πλήθος των ανθρώπινων προσώπων ο νους έχει χάσει την σωστή λειτουργία του. Πνιγμένος σ’ ένα πέλαγος συναισθημάτων έχει υποταγεί πλήρως στη λογική και τα φαντασιακά δημιουργήματά της. Ο νους αντί να κατευθύνεται προς το Θεό για να φωτισθεί και ύστερα να εκφέρει λόγο γι' Αυτόν, έχει ταυτισθεί με τη λογική αποκόπτοντας την επαφή με τον Αληθινό Θεό.

Σήμερα, συναχθήκαμε, για να τιμήσουμε τους Τρείς Ιεράρχες. Όμως κατά τη θεολογική έκφραση, τιμή αγίου είναι η μίμηση αγίου και μίμηση αγίου είναι μίμηση Χριστού. Αυτό εννοεί ο  Απόστολος των εθνών Παύλος όταν γράφει στου Κορίνθιους «μιμηταί μου γίνεσθε, καθώς καγω Χριστού».

Προσπερνώ τον γενικευμένο τρόπο αντιμετώπισης των τριών αγίων που τους θέλει κυρίως προστάτες των γραμμάτων και των επιστημών, που δίχως άλλο είναι κι αυτό, για να σταθώ στο σημείο «ιεράρχες», αρχιερείς. Γιατί πιστεύω ότι εδώ κρύβεται όλη η ουσία της ύπαρξης τους και ότι όλες οι άλλες λειτουργίες των είναι δορυφόροι αυτής της βασικής λειτουργίας.

Είναι αρχιερείς και αυτό αυτομάτως μας οδηγεί να αποφύγουμε οποιαδήποτε σχέση ή ταύτιση τους με φιλοσόφους, ψυχολόγους, κοινωνιολόγους και όλα τα συναφή δημιουργήματα της λογικής επιστήμης.

Ως αρχιερείς κατείχαν το τρίτο στάδιο της Ορθόδοξης πνευματικής τελείωσης, τη θέωση. Ήταν δηλαδή θεόπτες και ως θεόπτες ήταν θεολόγοι. Η θεολογία τους δεν ήταν φιλολογική αλλά βιωματική, αποτέλεσμα εμπειρίας, έκφραση της σχέσης Άκτιστου Θεού και κτιστού ανθρώπου.

Αυτή η θεώρηση μας οδηγεί σε μια διπλή διαπίστωση:

Πρώτον, αυτό που θεωρούμε ως «θεολογία», γίνεται αντιληπτό με δύο τρόπους: ως Ακαδημαϊκή, αυτή που διδάσκεται σε Σχολές και είναι γνώση εισαγωγική στο Μυστήριο του Θεού, στην «εν Χριστώ» ζωή και ως Χαρισματική θεολογία, που είναι η αποκάλυψη του Θεού στους ανθρώπους και η λογική (δια του προφορικού λόγου) διατύπωση αυτής της σχέσης.

Και κατά δεύτερο λόγο μας οδηγεί στη διάκριση της υπάρχουσας διαφοράς μεταξύ θεολογίας και φιλοσοφίας.

Αυτό μπορούμε να το κατανοήσουμε ως εξής: ο Θεός αποκαλύπτει την ύπαρξή Του σ’ αυτούς που μετά από κατάλληλη προετοιμασία κατέστησαν άξιοι αυτής της αποκάλυψης. Αυτοί είναι οι «καθαροί τη καρδία». Ο Θεός αποκαλύπτεται στην κεκαθαρμένη καρδιά του ανθρώπου φωτίζοντας ταυτόχρονα το νου. Αυτή η εμπειρία διατυπώνεται από τη λογική.

Αντίθετα η φιλοσοφία είναι απόρροια της λογικής, γέννημα του λογικού ανθρώπου, αποτέλεσμα στοχασμού.

Γράφει ο προφήτης Ησαΐας: «Ιδού ο δεσπότης Κύριος Σαβαώθ αφελεί από Ιουδαίας και Ιερουσαλήμ […] ισχύοντα και ισχύουσαν […] δικαστήν και προφήτην και στοχαστήν». Μ’ αυτά τα λόγια μας δίνεται ξεκάθαρα η διαφορά μεταξύ προφήτη, θεούμενου ανθρώπου που μιλάει αποκαλυπτικά, και στοχαστή που όπως λέει Ιωάννης ο Χρυσόστομος «στοχαστήν τον από συνέσεως πολλής των μελλόντων στοχάζεσθαι απ’ αυτής των πραγμάτων πείρας».

Βλέπουμε στη διαφορά μεταξύ προφήτη και στοχαστή ότι ο πρώτος δε λέει τίποτε αφ’ εαυτού αλλά μιλάει «εν Αγίω Πνεύματι», αποκαλυπτικά, ενώ ο στοχαστής δεχόμενος κάποιες αφορμές μιλάει απ’ τη δική του σύνεση και σοφία.

Οι άγιοι Ιεράρχες αν και γνώριζαν τη φιλοσοφία της εποχής τους ακολούθησαν άλλη μέθοδο για να βρουν το Θεό και αυτή είναι η ησυχαστική. Γνώριζαν απ’ την Παράδοση της Εκκλησίας ότι η ασκητική μέθοδος των προφητών οδηγούσε σε γνώση ανώτερη, τόση, όση είναι η διαφορά μεταξύ «συνέσεως ανθρωπίνης και θείας χάριτος».

Βέβαια οι άγιοι Πατέρες δεν περιφρόνησαν τη φιλοσοφία και χρησιμοποίησαν τους φιλοσοφικούς όρους για τη διατύπωση της Αποκάλυψης. Έτσι οι παλαιοί όροι απέκτησαν νέο, θεολογικό περιεχόμενο και νόημα.

Επίσης ως αρχιερείς είναι και ποιμένες και ως ποιμένες είναι και θεραπευτές του λαού του Θεού, αφού βρίσκονται «εις τύπον και τόπον Χριστού» του μόνου αληθινού ιατρού ψυχών και σωμάτων.

Η αποδοχή αυτής της ιδιότητας των αγίων ιεραρχών προϋποθέτει την παραδοχή ως ασθένειας, το σκοτασμό του νου, ως θεραπείας το φωτισμό του και τους αγίους Πατέρες ως αληθινούς θεραπευτές που θεραπεύουν με τη δύναμη του Χριστού.

Αυτό σήμερα είναι δύσκολο να κατανοηθεί από τους πολλούς ανθρώπους αφού επικρατεί η αυτάρκεια, η τεχνολογική δύναμη και έχουν θεοποιηθεί οι ανθρώπινες δυνατότητες και η ίδια η φύση.

Αλλά υπάρχει κι ένα επιπλέον πρόβλημα που μας εμποδίζει να δούμε έτσι τους εαυτούς μας. Από μικροί διδαχθήκαμε ότι πρέπει να γίνουμε καλοί άνθρωποι και πως πνευματική ζωή είναι η επίδειξη των καλών μας πράξεων.

Όμως ως Ορθόδοξοι Χριστιανοί θα πρέπει να παρατηρούμε και τα λάθη μας, τις κακές μας πράξεις, και να τα διορθώνουμε. Να αγωνιζόμαστε δηλαδή να τηρούμε τις εντολές του Θεού ώστε να καθαρίσουμε την ψυχή μας από κάθε κακία και να φτάσουμε στην ένωση μαζί Του. Με απλά λόγια να γίνουμε άγιοι, ν’ αγιάσουμε.

Μέσα από τη διδασκαλία του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου ανακαλύπτουμε τη θεραπευτική ιδιότητα των αρχιερέων και των ιερέων. Τους ονομάζει θεραπευτές που θεραπεύουν τις ψυχικές ασθένειες των ανθρώπων. Μάλιστα αρνήθηκε να ποιμάνει το λαό του πριν ο ίδιος θεραπευθεί νικώντας τα πάθη του με τη βοήθεια του Χριστού και γι’ αυτό κατέφυγε στην έρημο σε έμπειρο πνευματικό καθοδηγητή. Ονομάζει δε την ιεροσύνη θεραπευτική επιστήμη και τους ιερείς μυστήριο της πραγματικής παρουσίας του Χριστού και θεραπευτές του λαού του Θεού.

Οι εμπειρίες των τριών αγίων από τους αγώνες τους για τη θεραπεία της ανθρώπινης φύσης περιέχονται σ’ όλα τα ασκητικά έργα τους.

Αυτή η μέθοδος θεραπείας περιλαμβάνει την «εν Χριστώ» άσκηση: την υπακοή στις εντολές του Χριστού, την καθοδήγηση από έμπειρο πνευματικό στον αγώνα κατά των παθών και τη συμμετοχή στο μυστηριακό τρόπο ζωής της Εκκλησίας, δηλαδή τη συμμετοχή στα Μυστήρια που τελούνται στο Ναό.

Στόχος της μεθόδου είναι η καθοδήγηση του ανθρώπου ώστε μέσα από την κάθαρση της καρδίας και το φωτισμό του νου να ξεφύγει από έναν ηθικίστικο χριστιανικό τρόπο ζωής και να φτάσει το «καθ’ ομοίωσιν» που ισοδυναμεί με τη θέωση.

Μα παρασύρθηκα περισσότερο απ’ όσο έπρεπε από τις σκέψεις μου να αναδείξω απ’ αυτή τη σκοπιά την παρουσία των τριών αγίων πατέρων: Ιωάννη του Χρυσοστόμου, Βασιλείου του Μεγάλου και Γρηγορίου του Θεολόγου, ως αρχιερέων και θεραπευτών της ανθρώπινης φύσης.

Ας ακούσουμε την προτροπή του Απόστολου Παύλου και ας γίνουμε όσο μπορεί ο καθένας μιμητής των και ταυτόχρονα μιμητής Ιησού Χριστού. Γιατί σ’ Αυτόν ανήκει η δόξα στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.

Πρόγραμμα Σεβασμιωτάτου

Το πρόγραμμα του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ιωαννίνων κ. Μαξίμου για τις επόμενες ημέρες:

Παρασκευή 30 Ιανουαρίου:

07.00: Ιερός Ναός Κοιμήσεως Θεοτόκου Αρχιμανδρείου πόλεως Ιωαννίνων (Θεία Λειτουργία).

19.00: Ομιλία στην αίθουσα τελετών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, με θέμα: "Η κοινωνική προσφορά των Τριών Ιεραρχών ως πνευματικό και παιδαγωγικό μέγεθος". 

Σάβατο 31 Ιανουαρίου:
17.00: Ιερός Ναός Αγίας Παρασκευής Μπάφρας (Εσπερινός).

Κυριακή 01 Φεβρουαρίου:

07.00: Ιερός Ναός Αγίου Τρύφωνος Βασιλικής Ιωαννίνων (Θεία Λειτουργία).

Δευτέρα 02 Φεβρουαρίου:
07.00: Ιερός Ναός Κοιμήσεως Θεοτόκου Περιβλέπτου πόλεως Ιωαννίνων (Θεία Λειτουργία).

Πέμπτη 05 Φεβρουαρίου:
07.00: Λογγάδες (Θεία Λειτουργία).

Οι τρεις Ιεράρχες: Ο δρόμος της ζωής

Της Μαρίας Χατζηαποστόλου

«Κ᾿ εἶπε ὁ Γιάννης ὁ Βλογημένος: «Πές μου, γέροντα, ποῦ ξέρεις τὰ γράμματα, σὲ ποιὰ παλάτια ἄραγες πῆγε σὰν ἀπόψε ὁ ἅγιος Βασίλης; οἱ ἀρχόντοι κ᾿ οἱ βασιληάδες τί ἁμαρτίες νά ῾χουνε; Ἐμεῖς οἱ φτωχοὶ εἴμαστε ἁμαρτωλοί, ἐπειδὴς ἡ φτώχεια μᾶς κάνει νὰ κολαζόμαστε». Κι ὁ ἅγιος Βασίλης δάκρυσε κ᾿ εἶπε πάλι τὴν εὐχή, ἀλλοιώτικα: «Κύριε, ὁ Θεός μου, οἶδα ὅτι ὁ δοῦλος σου Ἰωάννης ὁ ἁπλοῦς ἐστὶν ἄξιος καὶ ἱκανὸς ἵνα ὑπὸ τὴν στέγην του εἰσέλθῃς. Ὅτι νήπιος ὑπάρχει καὶ τὰ μυστήριά Σου τοῖς νηπίοις ἀποκαλύπτεται». Καὶ πάλι δὲν κατάλαβε τίποτα ὁ Γιάννης ὁ μακάριος, ὁ Γιάννης ὁ Βλογημένος…» (Φώτη Κόντογλου – Γιάννης ὁ Εὐλογημένος).

Κι’ αν τούτη η απλότητα του Γιάννη του Ευλογημένου, απουσιάζει παντελώς από την εποχή μας, χρέος μας είναι η συγκλονιστική παρουσία των Τριών Ιεραρχών να μας διδάξει έναν άλλον τρόπο, έναν τρόπο στον οποίο δεν έχει χώρο η πλεονεξία και ο εγωισμός, ούτε η κακία και η μικροψυχία, παρά μονάχα η αρχοντιά της ύπαρξης που μπορεί και θέλει ν’ αγκαλιάσει τον κόσμο ολάκερο. Το ήθος, η αρχοντιά και η οικείωση ενός άλλου τρόπου ζωής δεν είναι ουτοπία, ούτε θεωρητικό κατασκεύασμα, καθώς μονάχα η ταπείνωση εκείνη που οδηγεί στη μεγαλοσύνη, στη μόνη αληθινή οντολογική μεταμόρφωση, αποτελεί πρόκληση και άρα πρόσκληση κοινωνίας για κάθε άνθρωπο. Οι Τρεις Ιεράρχες έρχονται να μας θυμίσουν την άκρα ταπείνωση, το μόνο αληθινό ήθος που πρέπει να χαρακτηρίζει κάθε ελεύθερο άνθρωπο.

     Ο Βασίλειος ο Μέγας, ο πιο αγαπημένος των παιδιών και των αδικημένων, στέκεται άγρυπνα στο πλευρό των αδυνάτων, των ταπεινών και των περιθωριακών, ως άλλος Χριστός. Ο άρχοντας εκείνος που άφησε έκπληκτο το βαθύτατα γοητευμένο από την κορυφαία του προσωπικότητα, έπαρχο Μόδεστο, ο οποίος ομολόγησε πως: «Κανείς μέχρι τώρα δεν μου μίλησε με τόσο θάρρος. Πρώτη φορά συνάντησα τέτοιον επίσκοπο», πριν από την αφοπλιστική απάντηση του αγίου: «Φαίνεται πως δεν συνάντησες ως τώρα αληθινό επίσκοπο». Από την άλλη πλευρά ο Ιερός Χρυσόστομος που ματώνει για τους κατατρεγμένους, τρέφει τους απόρους, καταργεί κάθε είδους πολυτέλεια στην εκκλησία, αντιστέκεται σθεναρά στην αλαζονική εξουσία κι’ έτσι οδηγείται εκούσια στην εξορία και στο μαρτύριο. Ο λόγος του Ιερού Χρυσοστόμου διαθέτει τόση αλήθεια, ρυθμό και ποιητικότητα σε σημείο που οι κάτοικοι της Πόλης να ομολογούν πως: «Καλύτερα να μη βγει ο ήλιος, παρά να μην ακούσουμε τον επίσκοπό μας να μιλά». Εκείνος εξάλλου δεν είναι που τόσο ποιητικά ομολόγησε πως: «Όταν ανακαλύπτεις την πόρτα της καρδιάς σου, ανακαλύπτεις τη πύλη του ουρανού»; Και ο Γρηγόριος ο Θεολόγος, ο ποιητής που με τη γνωστή του ποιητική ευαισθησία αναφωνεί: «Δεν θα συνέλθουμε, έστω και αργά; Δεν θα νικήσουμε την αναισθησία μας, για να μην πω την τσιγκουνιά μας; Δεν θα σκεφτούμε ως άνθρωποι; Δεν θα βάλουμε νοερά στη θέση των ξένων συμφορών τις πιθανές δικές μας»; Ποιος μπορεί να μείνει ασυγκίνητος σε τούτη την αγωνιώδη κραυγή;

     Οι ιεροί άνδρες της Εκκλησίας του Χριστού, φαντάζουν στα μάτια μας σπαρακτικά όμορφοι, απύθμενα φιλάνθρωποι, θρυλικά ανυπότακτοι. Ζώντας κόντρα απέναντι σε κάθε εξουσιαστικότητα, μακριά από κάθε επίγεια δόξα και πάντα κοντά στον άνθρωπο, ο οποίος αποτελεί το επίκεντρο της σκέψης τους καθώς, «Οι Τρεις Ιεράρχες στηρίζουν με κάθε τρόπο τους φτωχούς, τους κυνηγημένους και τους απροστάτευτους της εποχής τους. Θεωρούν αυτονόητο να θυσιαστούν για τον κάθε έναν από αυτούς. Η περιθωριοποίηση των κοινωνικά αδύνατων δεν συνάδει με το ορθόδοξο ήθος. Κάθε άνθρωπος αποτελεί ανεπανάληπτη προσωπικότητα, είναι εικόνα του Θεού. “Με ποιο δικαίωμα” αναρωτιέται ο Χρυσόστομος “μπορεί κανείς να περιφρονεί εκείνους τους οποίους ο Θεός τόσο τιμά ώστε τους δίνει το Σώμα και το Αίμα του Υιού του”. Η επιμονή του μάλιστα να κτίσει το λεπροκομείο, όχι σε κάποια υποβαθμισμένη περιοχή της Κωνσταντινούπολης, αλλά στην πλουσιότερη συνοικία έξω απ’ την πόλη, εκεί που ζούσαν μεγάλοι γαιοκτήμονες και οι οποίοι έβλεπαν την οικονομική αξία των πολυτελών οικημάτων να μειώνεται λόγω της γειτνίασης με το κτήριο αυτό, αποτέλεσε και την αφορμή για την οριστική δίωξή του, που θα τον οδηγούσε στην εξορία και στο βασανιστικό θάνατο».[1]

     Κατά τον Ανδρέα Αργυρόπουλο και την υπέροχη του ανάλυσή στη σκέψη των Τριών Ιεραρχών: «Και οι τρείς αντιδρούν σε μια επιφανειακή πνευματικότητα, σε ένα ακίνδυνο χριστιανισμό, σε μια πίστη που τυφλώνει και σε μια εκκλησία που δεν είναι η οδός της αληθινής σωτηρίας και ζωής, αλλά ένα μέσο στα χέρια των ισχυρών για τη χειραγώγηση και εκμετάλλευση ανθρώπων και λαών. Οι Τρεις Ιεράρχες δεν μπορούν να συμβιβαστούν με την υποκρισία των βολεμένων χριστιανών: “ξέρω πολλούς”, λέει ο Χρυσόστομος, “που νηστεύουν και προσεύχονται και στενάζουν, επιδεικνύοντας κάθε λογής αδάπανη ευλάβεια. Ενώ ούτε ένα οβολό δε δίνουν στους θλιβόμενους. Τι κέρδος έχουν από την υπόλοιπη αρετή τους; Γι’ αυτούς η βασιλεία των ουρανών είναι κλειστή”. Και ο Γρηγόριος συμπληρώνει: “Μη τεντώνεις τα χέρια σου στον ουρανό αλλά στα χέρια των φτωχών. Αν εκτείνεις τα χέρια σου στα χέρια των φτωχών έπιασες την κορυφή του ουρανού”».[2] Και οι τρεις Πατέρες μιλούν για την αξία της παιδείας και το μοναδικό της σκοπό  τη δημιουργία ελεύθερων ανθρώπων, ενάντια σε κάθε σύστημα, καθώς κατά τον Ιερό Χρυσόστομο: «Η συναίσθηση της άγνοιας είναι ένα μεγάλο βήμα προς τη γνώση».

     Οι Τρεις Ιεράρχες λοιπόν. Βασίλειος ο Μέγας. Ιερός Χρυσόστομος. Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος. Προσωνύμια βαριά, γεμάτα από την αγάπη και την τιμή της Εκκλησίας προς το πρόσωπό τους. Της Εκκλησίας εκείνης, που ενώνει τα διεστώτα, της μόνης αληθινής. Του ολοζώντανου Σώματος του Χριστού που πορεύεται δραματικά ανά τους αιώνες. Όχι του απάνθρωπου εκείνου συστήματος που απομακρύνει τον άνθρωπο από τον άνθρωπο και τον άνθρωπο από το Θεό. Βασίλειος ο Μέγας. Με μια Εμμέλεια ως μητέρα δίπλα του πώς να μη μεταμορφωθεί σε Μέγα; Το ίδιο και ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Με την Ανθούσα για μητέρα του, άνθισε ολόκληρος… Και ο Γρηγόριος. Πώς αλλιώς θα γινόταν Θεολόγος δίχως τη Νάννα στο πλευρό του; Η μητέρα, ότι ιερότερο στον κόσμο, φυτεύει το λουλούδι για το άρωμα του αύριο. Σπέρνει τη ζωή… Νικά κάθε θάνατο…

     Και οι τρεις άνθρωποι αληθινοί με ανοιχτότητα νου. Πανεπιστήμονες του καιρού τους και με την καρδιά πάντα γεμάτη από εκείνη την ανυπόκριτη αγάπη. Τη μόνη αληθινή. Αντιστάθηκαν στην εξουσία της εποχής τους. Απέδειξαν εν έργω και όχι μονάχα εν λόγω τα πιστεύω και τις αρχές τους. Έδωσαν τα φώτα του νου τους σε μια εποχή σκότους και φανατισμού. Έδωσαν στο τέλος την ίδια τους τη ζωή. Παραμένουν το ίδιο διαχρονικοί και επίκαιροι παρά ποτέ. Οι Τρεις Ιεράρχες με την ευρύτατη παιδεία τους, το ήθος του χαρακτήρα τους και το παράδειγμα της ζωής τους, άνοιξαν για όλους εμάς νέους δρόμους προς το μέλλον. Και τον ομορφότερο απ’ όλους. Το δρόμο της ζωής…

[1] Ανδρέα Αργυρόπουλου, Το επαναστατικό μήνυμα των Τριών Ιεραρχών και η εποχή μας, Ομιλία που εκφωνήθηκε στο Δημοτικό θέατρο Μυτιλήνης, στα πλαίσια της εκδήλωσης που οργάνωσε η Περιφερειακή Δ/νση Εκπαίδευσης Βορείου Αιγαίου για την σχολική εορτή των Τριών Ιεραρχών.

[2] Ανδρέα Αργυρόπουλου, Το επαναστατικό μήνυμα των Τριών Ιεραρχών και η εποχή μας, Ομιλία που εκφωνήθηκε στο Δημοτικό θέατρο Μυτιλήνης, στα πλαίσια της εκδήλωσης που οργάνωσε η Περιφερειακή Δ/νση Εκπαίδευσης Βορείου Αιγαίου για την σχολική εορτή των Τριών Ιεραρχών.

Η Ιερά Σύνοδος για τους Τρεις Ιεράρχες

Με αφορμή την εορτή των Τριών Ιεραρχών, η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος απέστειλε Εγκύκλια Σημειώματα προς τους μαθητές και τις μαθήτριες όλων των ελληνικών σχολείων, αλλά και προς τους Εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων.

Πατώντας στον παρακάτω σύνδεσμο, μπορείτε να τα διαβάσετε σε μορφή pdf τις σχετικές Εγκυκλίους:

http://www.ecclesia.gr/greek/holysynod/egyklioi/89.pdf

Ομιλία Σεβασμιωτάτου για τους Τρεις Ιεράρχες στο Πανεπιστήμιο

Οι Πρυτανικές Αρχές του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων προσκαλούν στην εορτή των Ελληνικών Γραμμάτων, την ημέρα των Τριών Ιεραρχών, Παρασκευή 30 Ιανουαρίου στις 19.00 στην Αίθουσα Τελετών "Γεώργιος Μυλωνάς" του Πανεπιστημίου.

Τον πανηγυρικό λόγο της ημέρας θα εκφωνήσει ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ιωαννίνων κ.κ. Μάξιμος, με θέμα: "Η κοινωνική προσφορά των Τριών Ιεραρχών ως πνευματικό και παιδαγωγικό μέγεθος". Θα ακολουθήσει τιμή στα μέλη της Πανεπιστημιακής Κοινότητας που αφυπηρέτησαν κατά το περασμένο έτος.

Στις 18.15 το απόγευμα της Παρασκευής, το πανεπιστημιακό λεωφορείο, με αφετηρία την Περιφέρεια Ηπείρου, θα πραγματοποιήσει δρομολόγιο προς την Πανεπιστημιούπολη για τη διευκόλυνση όσων επιθυμούν να παραστούν στην εκδήλωση. Μετά το πέρας της εκδήλωσης, το λεωφορείο θα επιστρέψει από την Πανεπιστημιούπολη στην Περιφέρεια.

«Πανελλήνιος Μαθητικός Λογοτεχνικός Διαγωνισμός γιά τόν Ἅγιο Κοσμᾶ τόν Αἰτωλό»

ΙΕΡΑ ΣΥΝΟΔΟΣ ΤΗΣ ΕΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΑΔΟΣ

 

ΕΓΚΥΚΛΙΟΝ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Πρός

τήν Ἱερά Ἀρχιεπισκοπή Ἀθηνῶν καί

τίς Ἱερές Μητροπόλεις τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος

Ἐκ Συνοδικῆς Ἀποφάσεως, ληφθείσης τήν 20ήν μηνός Μαρτίου 2014, καί ἐν συνεχείᾳ τοῦ ὑπ’ ἀριθμ. 6002/2746/1.12.2014 Ἐγκυκλίου Συνοδικοῦ Σημειώματος, σᾶς γνωρίζουμε ὅτι ἡ Διαρκής Ἱερά Σύνοδος, μέ ἀφορμή τή συμπλήρωση τριακοσίων χρόνων ἀπό τή γέννηση τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ (1714), ἀναγνωρίζοντας τήν ἀνθρωποπλαστική δύναμη τῆς λογοτεχνίας καί τήν ἐπίδραση πού ἀσκεῖ στή σκέψη τοῦ ἀνθρώπου καί κυρίως τοῦ νέου, ἀποφάσισε, διά τῆς Εἰδικῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς Πολιτιστικῆς Ταυτότητας, νά προσκαλέσει τούς μαθητές νά προσεγγίσουν μέσα ἀπό τόν γραπτό λόγο τήν προσωπικότητα, τή δράση καί τήν προσφορά στήν πορεία τῆς Ὀρθοδοξίας καί τοῦ Ἑλληνισμοῦ τοῦ ἐθνοϊερομάρτυρα ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ.

Κατόπιν ἀποδοχῆς πολλῶν αἰτημάτων παρατάσεως τῆς διεξαγωγῆς τοῦ Πανελληνίου Μαθητικοῦ Λογοτεχνικοῦ Διαγωνισμοῦ γιά τόν Ἅγιο Κοσμᾶ τόν Αἰτωλό, σᾶς ἀνακοινώνουμε ὅτι παρατείνεται ἡ ὑπο-βολή τῶν ἔργων τῶν μαθητῶν ἕως τήν 3ην μηνός Ἀπριλίου 2015, παραμονές τῆς ἑορτῆς τῶν Βαΐων καί ἡμέρα λήξεως τῶν σχολικῶν μαθημάτων γιά τίς ἑορτές τοῦ Πάσχα.

Παρακαλοῦμεν δέ ὅπως οἱ Ἱερές Μητροπόλεις δια-βιβάσουν εἰς τούς ὑπευθύνους ἀξιοτίμους διευθυντάς τῆς Πρωτοβαθμίου καί Δευτεροβαθμίου Ἐκπαιδεύσεως τῶν περιοχῶν των τήν προκήρυξιν τοῦ Πανελληνίου Λογοτεχνικοῦ Διαγωνισμοῦ μέ τήν νέα καταληκτική ἡμερομήνια.

Ὁ Πανελλήνιος Λογοτεχνικός Διαγωνισμός γιά τούς μαθητές ἔχει ὡς θέμα:

«Ἰχνηλατώντας τά μονοπάτια πού διάβηκε ὁ Πατρο-Κοσμᾶς: Ἡ ζωή, τό ἔργο καί τό μαρτύριο τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ»

Οἱ συμμετέχοντες στόν διαγωνισμό καλοῦνται, μέ τή σωστή χρήση τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας, τήν πλοκή, τό ὕφος, τό λεξιλόγιο καί τά πρόσωπα, νά ἀσχοληθοῦν μέ μία ἤ περισσότερες πτυχές τοῦ θέματος καί νά ἀναδείξουν τή μεγάλη μορφή τοῦ νεότερου Ἑλληνισμοῦ, τόν κορυφαῖο νεομάρτυρα καί ἰσαπόστολο ἅγιο Κοσμᾶ τόν Αἰτωλό.

Ὁ Λογοτεχνικός Διαγωνισμός περιλαμβάνει τίς ἑξῆς κατηγορίες:

Μαθητές Δ΄ - Στ΄ τάξη Δημοτικοῦ (9-12 ἐτῶν)

Ποίημα, Παραμύθι, Διήγημα (σελ. 2-3)

Μαθητές Γυμνασίου (12-15 ἐτῶν)

Ποίημα, Διήγημα (σελ. 2-4), Μυθιστόρημα (σελ. 60-100)

Μαθητές Λυκείου (15-18 ἐτῶν)

Ποίημα, Διήγημα (σελ. 5-10), Μυθιστόρημα (σελ. 60-100),

Δοκίμιο.

Ὁ Διαγωνισμός γιά τήν ὑποβολή τῶν ἔργων θά λήξει τήν Παρασκευή 3 Ἀπριλίου 2015.

Ὅροι συμμετοχῆς:

1.Μποροῦν νά συμμετάσχουν μαθητές Πρωτοβάθμιας καί Δευτεροβάθμιας Ἐκπαίδευσης:

α) πού φοιτοῦν σέ σχολεῖα τῆς Ἑλλάδος καί τῆς Κύπρου,

β) σέ ἑλληνικά σχολεῖα τοῦ Ἐξωτερικοῦ,

γ) μαθητικές συντροφιές Ἐνοριῶν καί

δ) προσωπικά μαθητές.

2.Οἱ δημιουργίες νά εἶναι αὐθεντικές.

3.Οἱ συμμετοχές εἶναι προσωπικές ἤ καί ὁμαδικές.

4.Στό ἐξώφυλλο κάθε ἔργου θά ἀναγράφεται μέ κεφαλαῖα γράμματα τό ψευδώνυμο τοῦ μαθητῆ ἤ τῆς μαθήτριας ἤ καί τῆς ὁμάδας.

5.Τά ἔργα ὑποβάλλονται σέ τρία (3) δακτυλογραφη-μένα ἀντίγραφα μέ μέγεθος γραμμάτων 12΄΄, σέ φάκελο στόν ὁποῖο ἀπαραιτήτως θά ἀναγράφεται ἡ κατηγορία στήν ὁποία συμμετέχει ὁ/ἡ ὑποψήφιος.

6.Μέσα στόν μεγάλο φάκελο ἐσωκλείεται μικρότε-ρος, ἀδιαφανής, σφραγισμένος, ὁ ὁποῖος θά πε-ριέχει τά στοιχεῖα τοῦ μαθητῆ/τῆς μαθήτριας ἤ καί τῆς ὁμάδας (ὄνομα, ἐπώνυμο, τηλέφωνο, ταχυδρομική διεύθυνση, email).

7.Κάθε διαγωνιζόμενος ἔχει δικαίωμα συμμετοχῆς σέ ὅσες κατηγορίες ἐπιθυμεῖ.

8.Τά ἔργα πρέπει νά ἀποσταλοῦν στόν Γραμματέα τῆς Εἰδικῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς Πολιτιστικῆς Ταυτότητας τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, Πανοσιολ. Ἀρχιμ. π. Βαρθολομαῖο Ἀντωνίου - Τριανταφυλλίδη, ἕως τήν 31η Ἰανουαρίου 2015.

Ἐπισημάνσεις - πληροφορίες:

Α. Ὅλα τά ἔργα θά ἀξιολογηθοῦν ἀπό Εἰδική Ἐπι-τροπή ἀνά κατηγορία.

Β. Τά ἀποτελέσματα θά ἀνακοινωθοῦν καί θά ἀπονεμηθοῦν βραβεῖα σέ εἰδική ἐκδήλωση, γιά τήν ἡμερομηνία τῆς ὁποίας θά ὑπάρξει εἰδική ἀνα-κοίνωση.

Δ. Γιά διευκρινίσεις:

Τηλέφωνο ἐπικοινωνίας: 210-7272212-213

Εmail : Politistikitautotita@yahoo.gr

Εὐχαριστοῦμε ἐκ τῶν προτέρων τούς Σεβασμιωτάτους Μητροπολῖτες τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, τούς Ὑπευθύνους Νεότητας τῶν Ἱερῶν Μητροπόλεων, τό Ὑπουργεῖο Παιδείας καί Θρησκευμάτων, τούς Διευθυντές τῶν Σχολείων, τούς ἐκπαιδευτικούς, καί ὅσους συμβάλλουν μέ ὁποιονδήποτε τρόπο στήν ἐπιτυχία τοῦ διαγωνισμοῦ.

Ἐντολῇ τῆς Ἱερᾶς Συνόδου

Ὁ Ἀρχιγραμματεύς

† Ὁ Μεθώνης Κλήμης

 

Δείτε αναλυτικά όσα αναφέρονται στην Εγκύκλιο της Ιεράς Συνόδου, πατώντας στον παρακάτω σύνδεσμο:

http://www.ecclesia.gr/greek/holysynod/egyklioi/43.pdf

Από τη σημερινή Θεία Λειτουργία «εις Κοπάνους»

 

 

Κυριακή 25 Ιανουαρίου 2015, μνήμη του εν αγίοις πατρός ημών Γρηγορίου, Αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως, του Θεολόγου...

 

Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου («εις Κοπάνους»)...

  

 

 

Ο Μέγας Εσπερινός του Αγίου Γρηγορίου «εις Κοπάνους»

 

 

 

 

Στον πανηγυρίζοντα Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου («εις Κοπάνους»), όπου φυλάσσεται το δεξί χέρι του εν αγίοις πατρός ημών Γρηγορίου του Θεολόγου, Αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως, τελέσθηκε σήμερα το απόγευμα ο Μέγας Πανηγυρικός Εσπερινός με Αρτοκλασία.

 

Στην Ακολουθία προεξήρχε ο αιδεσιμολογιώτατος πρωτοπρεσβύτερος π. Χρήστος Αντώνης, προϊστάμενος του Ιερού Ναού Κοιμήσεως Θεοτόκου Περιβλέπτου πόλεως Ιωαννίνων, ενώ συμμετείχαν ο αιδεσιμολογιώτατος πρεσβύτερος π. Βύρων Λάππας, προϊστάμενος του Ιερού Ναού Κοιμήσεως Θεοτόκου Αρχιμανδρείου πόλεως Ιωαννίνων, οι εφημέριοι των ενοριών Νήσου, Ελεούσης και Περάματος και οι ιερείς του Ναού.
 

 

 

 

 

 

Ο εν αγίοις πατήρ ημών Γρηγόριος, Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, ο Θεολόγος

Γράφει ο παπα - Γιώργης Δορμπαράκης

«Ο μέγας Γρηγόριος ο Θεολόγος έζησε επί της βασιλείας του Ουάλεντα. Πατρίδα του επίγεια μεν ήταν η δεύτερη των Καππαδοκών, η Ναζιανζός, (γεννήθηκε περί το 329/30 μ.Χ.), ουράνια δε, η άνω Ιερουσαλήμ. Γονείς του, ευγενείς και δίκαιοι, ήταν ο Γρηγόριος και η Νόννα. Ο πατέρας του ανήκε για πολύ στην ιουδαιο-ειδωλολατρική αίρεση των Υψισταρίων, την οποία εγκατέλειψε με την επιμονή και τις προσευχές της ευσεβεστάτης γυναίκας του, έγινε μάλιστα και επίσκοπος της πόλεως της Ναζιανζού. Όταν ο υιός Γρηγόριος μεγάλωσε και έλαβε μόρφωση και παιδεία, όπως κανείς άλλος (ως γνωστόν σπούδασε στην Ναζιανζό, στην Καισάρεια της Καππαδοκίας, όπου γνωρίστηκε με τον άγιο Βασίλειο, στην Καισάρεια της Παλαιστίνης, στην Αλεξάνδρεια και τέλος στην Αθήνα, όπου και δίδαξε  ρητορική) έγινε εξηγητής και διδάσκαλος της ζωής των περί αυτόν. Μεταξύ τούτων τιμά τον Μέγα Βασίλειο, τον πατέρα του Γρηγόριο, τον αδελφό του Καισάριο και την αδελφή του Γοργονία, με επιτάφιους λόγους. Γι’ αυτό και όσοι έγραψαν για τον ίδιο όχι από αλλού, αλλά από τους λόγους του πήραν τις αφορμές για όσα είπαν. Αυτό λοιπόν είναι ανάγκη μόνο να πούμε, ότι εάν έπρεπε να κατασκευαστεί μία εικόνα και στήλη στους ανθρώπους, η οποία να αποτελείται κατά μέρος από όλες τις αρετές, αυτό ήταν ο μέγας Γρηγόριος. Διότι αφού ξεπέρασε όλους τους εναρέτους ανθρώπους με τη λαμπρότητα της ζωής του, τόσο πολύ προχώρησε στη θεωρία, ώστε όλοι να ηττώνται από τη σοφία του, την αποτυπωμένη και στους λόγους και στα δόγματα. Γι’ αυτό και απέκτησε την επωνυμία «Θεολόγος». Έγινε μάλιστα και προεστώς της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως για δώδεκα έτη, μέχρι τη Δευτέρα Οικουμενική Σύνοδο (381 μ.Χ.). Ήταν δε κατά τον τύπο του σώματος, μέτριος στο ύψος, λίγο ωχρός και ευχάριστος στην όψη, με πλατιά μύτη και σε ευθεία γραμμή τα φρύδια. Ο ένας από τους δύο οφθαλμούς, ο δεξιός, ήταν πιο αυστηρός, από μία ουλή στα βλέφαρα. Τα γένεια του δεν ήταν πολύ μακριά, αλλά αρκετά πυκνά, ήταν φαλακρός, λευκότριχος, με τα άκρα της γενειάδας όμως γκριζωπά. Τελείται δε η σύναξή του στην αγιότατη μεγάλη Εκκλησία και στο Μαρτύριο της Αγίας Αναστασίας στα έμβολα του Δομνίκου, και στην Εκκλησία των Μεγάλων Αποστόλων, όπου ο φιλόχριστος και πανευσεβής βασιλιάς μας Κωνσταντίνος ο πορφυρογέννητος, αφού έφερε το τίμιο λείψανό του από τη Ναζιανζό της Καππαδοκίας, το κατέθεσε εκεί».

Και οι δύο υμνογράφοι του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, ο άγιος Θεοφάνης και ο άγιος Κοσμάς ο Μαϊουμά, κυριολεκτικά δεν φείδονται επαίνων και εγκωμίων, προκειμένου να τονίσουν την υψηλότατη κορυφή της θεολογίας, τον άγιο Γρηγόριο. Δεν είναι μόνο ότι τον χαρακτηρίζουν, εκφράζοντας τη συνολική θέση της Εκκλησίας μας, ως «Πατέρα Πατέρων και Ποιμένα Ποιμένων και δόξαν Πιστών και φωστήρα Ιερέων και οικουμένης το κλέος», αλλά ακόμη, επιμένοντας στη θεολογική συμβολή του, τον  ονομάζουν «Θεολόγον τον δεύτερον και μύστην της θείας ελλάμψεως», «τον δεύτερον Επιστήθιον, τον του Λόγου αυτόπτην, τοις δόγμασι γενόμενον» (αυτόν που έγινε με τα δόγματά του δεύτερος επιστήθιος φίλος του Χριστού, σαν τον Ιωάννη τον αυτόπτη του Λόγου),  «Τριαδικόν Θεολόγον», «Θεολογίας Θεολόγον» (ωδή γ΄) – είναι ο δεύτερος μετά τον άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο συνεπώς που τιμήθηκε από την Εκκλησία με τον τίτλο του Θεολόγου.  Ο άγιος Γρηγόριος υπήρξε πράγματι, μοναδικός αυτός, ο Θεολόγος της ίδιας της Θεολογίας. Κατά τον μακαριστό πια καθηγητή της Πατρολογίας Σ. Παπαδόπουλο «ο Γρηγόριος ο Θεολόγος, ο Ναζιανζηνός, είναι ο επιφανέστερος, ο «άριστος» θεολόγος της Εκκλησίας μετά τον Ευαγγελιστή Ιωάννη. Το θεολογικό του βάθος και η έντονη ποιητικότητα στο έργο του τον ύψωσαν σε πρότυπο μοναδικού κάλλους και λάμψεως». Γι’ αυτό για την Εκκλησία μας ο άγιος Γρηγόριος τελικώς είναι το δώρο του Θεού σ’ αυτήν την ίδια: «Ο Λόγος ο άναρχος…Σε, μάκαρ, τη Εκκλησία, οία Μητρί, λόγω και σοφία χαριτώσας σου τον νουν, δώρον χαρίζεται» (Ο άναρχος Θεός Λόγος, μακάριε, σε χαρίζει σαν δώρο στην Εκκλησία, σαν σε Μητέρα, αφού χαρίτωσε τον νου σου με λόγο και σοφία).

Παραξενεύει το γεγονός ότι και οι δύο υμνογράφοι στους κανόνες τους για τον άγιο Γρηγόριο δεν κάνουν καθόλου μνεία της σχέσεώς του για παράδειγμα με τον άλλο μεγάλο φωστήρα της Εκκλησίας, τον άγιο Βασίλειο: σε άλλη περίπτωση αυτό θα προβαλλόταν ως καίριο στοιχείο της μεγαλωσύνης ενός αγίου. Η μόνη εξήγηση που μπορεί να δοθεί είναι ότι έχουν μείνει έκθαμβοι μπρος στη θεολογική δεινότητα του αγίου Γρηγορίου, τον ιδιαίτερο φωτισμό που δέχτηκε από τον Θεό, ώστε ως θεόπτης να μπορεί να εκφράσει και την εμπειρία της θέας και της αλήθειας του Θεού. Είναι ίσως μία έμμεση αναφορά τους ότι εκείνος που είναι τόσο φίλος με τον ίδιο τον Κύριο, που διείσδυσε τόσο πολύ στα της Τριαδικής Θεότητος, δεν έχει ανάγκη άλλων «εξωτερικών» βοηθημάτων, για να κατανοηθεί η μεγαλωσύνη του. «Χωρητικός γενόμενος θείων απαυγασμάτων, ένα Θεόν εν τρισί προσώποις, κατεφώτισας ημάς σέβειν, Γρηγόριε» (Μπόρεσες και χώρεσες μέσα σου τους θείους φωτισμούς, γι’ αυτό και μας φώτισες έντονα, Γρηγόριε, ώστε να σεβόμαστε τον ένα Θεό σε τρία πρόσωπα). Η είσδυση του αγίου μέσα στο φως της τρισηλίου θεότητος, ώστε με τη λάμψη αυτής να φωτίζει και τους πιστούς, γίνεται αγαπημένο κεντρικό θέμα των ύμνων των κανόνων. Κι αυτό όχι τυχαία: ο ίδιος ο άγιος Γρηγόριος στον 28ο ιδιαιτέρως λόγο του μιλάει προσωπικά και εμπειρικά για ό,τι έπαθε: «Τι είναι αυτό που έπαθα, φίλοι και μύστες και συνεραστές της αλήθειας; Έτρεχα για να κατανοήσω τον Θεό και έτσι ανέβηκα στο όρος (την θεολογία) και πέρασα μέσα από τη νεφέλη και βρέθηκα μέσα…Όταν δε κοίταξα, μόλις και είδα τα οπίσθια του Θεού…και εκεί έσκυψα». Οι υμνογράφοι λοιπόν ακολουθώντας πιστά τα λόγια του ίδιου του αγίου επισημαίνουν την ίδια πραγματικότητα: «Τω της θεολογίας όρει προσέβης, τα θεία μυσταγωγούμενος, θεοφάντορ Γρηγόριε∙ και τον άδυτον υπελθών γνόφον, την θεοτύπωτον εδέξω νομοθεσίαν, ομοούσιον, εγγεγραμμένην Τριάδα» (Ανέβηκες στο όρος της θεολογίας, οδηγούμενος στη μύηση των θείων, θεοφάντορ Γρηγόριε. Κι αφού μπήκες μέσα στο μυστήριο του φωτός του Θεού, δέχτηκες την θεοτύπωτη νομοθεσία, γραμμένη ως ομοούσια Τριάδα).

Ο άγιος Γρηγόριος είχε συνεπώς την αίσθηση ότι κινείται σαν τον Μωυσή στην Παλαιά Διαθήκη. Όπως εκείνος πήρε τον γραπτό Νόμο του Θεού, τις δέκα εντολές στο όρος Σινά, έτσι κι ο ίδιος, κατά νοερό τρόπο, εν Πνεύματι, γίνεται ένας νέος Μωυσής, που φωτίζεται σαν σε νέο Σινά, για να γνωρίσει την αλήθεια της ομοουσίου Τριάδος, και αυτήν την αλήθεια έπειτα και να εξαγγείλει. Ο ύμνος του αγίου Θεοφάνους στην ε΄ ωδή είναι σαφέστατος και επ’ αυτού: «Γνωστώς συ τον Όντα, ως πάλαι Μωσής, καθοράν, Θεορρήμον, επόθησας∙ και τούτου τα οπίσθια, τη πέτρα σκεπασθείς, ιδείν κατηξιώθης, και πέλαγος της θείας εμυήθης ουσίας, ακαταλήπτως φανερούμενον» (Κατά τρόπο γνωστό πόθησες και συ, όπως παλιά ο Μωυσής, να δεις τον αιώνιο Θεό. Και αξιώθηκες να δεις τα «οπίσθια» αυτού, δηλαδή όχι την ουσία αλλά την ενέργειά Του, αφού είχες το κάλυμμα του Χριστού, που είναι η πέτρα, και μυήθηκες έτσι στο πέλαγος της θείας ουσίας, το οποίο φανερώνεται κατά τρόπο ακατάληπτο). Ο άγιος Γρηγόριος λοιπόν, δείχνοντας και την ουσία  της αληθινής θεολογίας, δηλαδή ότι πρόκειται περί εκφράσεως της αλήθειας του Θεού, την οποία όμως ζει εμπειρικά και θεοπτικά, ήταν μυημένος στα της Τριαδικής Θεότητος – «μύστης της τρισυποστάτου Μοναρχίας και Θεότητος της εν Τριάδι» - γι’ αυτό και δίδαξε «ίσον τω Πατρί τον Λόγον και το Πνεύμα αγαθότητι και βασιλεία, ουσιώδη και φυσικήν την ταυτότητα γινώσκων και την ένωσιν» (ίσον τον Λόγον και το άγιον Πνεύμα με τον Θεό Πατέρα, ως προς την αγαθότητα και τη βασιλική εξουσία, γνωρίζοντας ο άγιος ότι η ταυτότητα και η ένωση μεταξύ τους των θείων προσώπων είναι ουσιαστική και φυσική).

Ο τονισμός της ισότητας του αγίου Πνεύματος και του Υιού και Λόγου του Θεού με τον Θεό Πατέρα (κάτι που διατυπώθηκε επισήμως στη Β΄ Οικουμενική Σύνοδο, η οποία συμπλήρωσε με πέντε ακόμη άρθρα τα επτά πρώτα  του Συμβόλου της Πίστεως, εξ ου και Σύμβολο Νικαίας (από την Α΄ Σύνοδο) – Κωνσταντινουπόλεως (από την Β΄ Σύνοδο) ονομάζεται) δεν ήταν βεβαίως μία αυθαιρεσία του αγίου Γρηγορίου. Φωτίστηκε όπως είπαμε από τον ίδιο τον Θεό, διείσδυσε στα της Θεότητας εν Πνεύματι, ακολουθώντας την ίδια την Αγία Γραφή και τους προγενεστέρους Πατέρες της Εκκλησίας, γι’ αυτό και ο ίδιος λέει ότι «σκεπάστηκε από την πέτρα, δηλαδή τον Χριστό». Με άλλα λόγια ο άγιος Γρηγόριος προέκτεινε ό,τι η Εκκλησία μέχρι εκείνη την ώρα είχε διατυπώσει, με την έννοια ότι γνώρισε πιο βαθιά, με φωτισμό Θεού, αυτό που  η Εκκλησία είχε διατυπώσει μέχρι την εποχή του. Και το γεγονός ότι η Εκκλησία αποδέχτηκε Συνοδικά αυτό που εκείνος κατεξοχήν εεξήγγειλε απέδειξε την αλήθεια της θεοπτίας και εμπειρίας του. Μη ξεχνάμε ότι τελικό κριτήριο για ό,τι μπορεί να διατυπώσει ακόμη και ένας μεγάλος άγιος είναι η ίδια η Εκκλησία, όταν μάλιστα αυτή εκφράζεται διά του στόματός της, της Οικουμενικής Συνόδου.

Ο άγιος Γρηγόριος βεβαίως αναφέρεται και στις προϋποθέσεις της Θεολογίας. Θεολογεί για την θεολογία, λέγοντας ότι αυτή δεν είναι θέμα των αμυήτων και επιπολαίων. Απαιτεί «σχολάσαι και γνώναι Θεόν», να αφιερωθεί κανείς στον Θεό και να Τον γνωρίσει, προϋποθέτει δε η γνώση αυτή κάθαρση καρδιάς, για να υπάρξει ο φωτισμός. Κι αυτή η κάθαρση πραγματοποιείται στον βαθμό που ο πιστός τηρεί τις εντολές του Θεού. Είναι κλασικό μάλιστα το χωρίο του περί της θεολογίας και του αληθινού θεολόγου: «Θέλεις να γίνεις κάποτε θεολόγος και άξιος της θεότητας; Τας εντολάς φύλαττε, διά των προσταγμάτων όδευσον: φύλαγε τις εντολές του Θεού, περπάτα πάνω στα προστάγματα Εκείνου. Πράξις γαρ επίβασις θεωρίας: η πράξη είναι το σκαλοπάτι για τη θεωρία». Ότι οι άγιοι υμνογράφοι καταγράφουν και αυτήν την αλήθεια στους κανόνες τους για τον άγιο είναι περιττό και να πούμε. Ο άγιος Θεοφάνης επισημαίνει μεταξύ άλλων: «Κάνοντας τον νου σου ηγεμόνα, κυριάρχησες στα πάθη της σαρκός. Κι έτσι μπόρεσες και χώρεσες τους θείους φωτισμούς» («Νουν ηγεμόνα ποιούμενος, παθών των της σαρκός κατεκράτησας∙ και χωρητικός γενόμενος θείων απαυγασμάτων»).

Μακρηγορούμε, αλλά δεν μπορούμε να μην αναφέρουμε ότι ο άγιος μάς έμαθε και πώς να βλέπουμε και να μελετούμε και την αγία Γραφή: όχι ως ένα κοινό βιβλίο, όχι ως κείμενο που απαιτεί είτε τη μία μέθοδο προσέγγισης: την ιστορικογραμματική, είτε την άλλη: την αλληγορική. Ο άγιος φανερώνει: την αγία Γραφή την προσεγγίζουμε αγιοπνευματικά, δηλαδή με φωτισμό Θεού, κατά την αναλογία όπως είπαμε της καθάρσεως της καρδιάς. Τότε ξεπερνάμε το γράμμα, την επιφάνεια της Γραφής και οδηγούμαστε στο «απόθετον κάλλος», την κρυμμένη ομορφιά, εκεί που αποκαλύπτεται το ίδιο το Πνεύμα του Θεού. Κατά πώς το λέει και ο άγιος Κοσμάς ο ποιητής: «Ο το ευτελές ένδυμα του νομικού περιρρήξας γράμματος και το εν αυτώ θείον κάλλος και μυστικόν των θείων του Πνεύματος ημίν αναπτύξας Γραφών, παμμακάριστε Πάτερ, σε μεγαλύνομεν» (Συ, παμμακάριστε Πατέρα, που έσχισες το επιφανειακό ένδυμα του νομικού γράμματος, τον τρόπο δηλαδή με τον οποίο ερμήνευαν την Γραφή οι Ιουδαίοι, και μας άνοιξες τη θεϊκή και μυστική ομορφιά των θείων Γραφών του Πνεύματος, που κρύβεται στο γράμμα της Γραφής, εσένα δοξάζουμε).

«Η γιορτή του κ. Μαξίμου»

Σήμερα 21 Ιανουαρίου, γιορτή του Αγίου Μαξίμου του Ομολογητού, άγει τα ονομαστήριά του ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ιωαννίνων κ.κ. ΜΑΞΙΜΟΣ.

Έξι μήνες πέρασαν από την ενθρόνισή του στον ιστορικό θρόνο της Μητροπόλεως Ιωαννίνων και τα μέχρι τώρα δείγματα της ποιμαντορικής του δράσεως είναι απολύτως θετικά.

Εργάζεται άοκνα σε εικοσιτετράωρη βάση. Λειτουργεί και κηρύττει σχεδόν καθημερινά. Περιέρχεται τα χωριά της μητροπολιτικής του περιφέρειας, στηρίζοντας και αγιάζοντας τους πιστούς. Υπάρχουν χωριά που είχαν να δουν Μητροπολίτη πενήντα και εκατό χρόνια! Ο λαός τον υποδέχεται με αισθήματα τιμής και σεβασμού και αυτός ανταποδίδει την αγάπη του ευλογώντας και αγιάζοντας τους πιστούς.

Άριστος και καλλιφωνότατος τελετουργός, με βιωματική προσέγγιση στα δρώμενα της Θείας λατρείας. Αγωνιστής των εθνικών μας θεμάτων με ανεπτυγμένο το υγιές πατριωτικόν φρόνημα. Ευαίσθητος σε θέματα κοινωνικής δικαιοσύνης και ανθρωπιστικής προσφοράς, προσπαθεί να βρει τρόπους για την ανακούφιση της φτώχειας και τη σωστή λειτουργία των κοινωνικών ιδρυμάτων της Μητροπόλεως.

Γενικά, η μέχρι τώρα δράση του σε συνδυασμό με την ισχυρή προσωπικότητά του και το κύρος που διαθέτει, δείχνουν ότι τα Γιάννινα απέκτησαν έναν Ιεράρχη αντάξιο της ιστορίας και της παραδόσεώς τους.

Ευχές στον Σεβασμιώτατο για Έτη Πολλά, γεμάτα υγεία, δύναμη, πνευματική, εθνική και κοινωνική προσφορά.

(Εφημερίδα «Πρωινός Λόγος»)

Ονομαστήρια Μητροπολίτου Ιωαννίνων

Τα πρώτα ονομαστήρια της αρχιερατείας του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου μας κ. Μαξίμου γιορτάστηκαν σήμερα, ημέρα μνήμης του Οσίου πατρός ημών Μαξίμου του Ομολογητού, με ιδιαίτερη λαμπρότητα. Το πρωί τελέσθηκε στον Καθεδρικό Ιερό Ναό του Αγίου Αθανασίου πολυαρχιερατική Θεία Λειτουργία, προεξάρχοντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ιωαννίνων κ. Μαξίμου, συνιερουργούντων των Σεβασμιωτάτων Μητροπολιτών Καστορίας κ. Σεραφείμ, Σύρου κ. Δωροθέου Β' και Σισανίου και Σιατίστης κ. Παύλου και συμπροσευχομένων του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Νικοπόλεως και Πρεβέζης κ. Χρυσοστόμου και του Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Θεουπόλεως κ. Δημητρίου.

Χτες το απόγευμα, στον ως άνω Ιερό Ναό τελέσθηκε ο Μέγας Πανηγυρικός Εσπερινός επί τη μνήμη του Οσίου Πατρός ημών Μαξίμου του Ομολογητού, χοροστατούντος του Σεβ. Μητροπολίτου Σύρου, Τήνου, Άνδρου, Κέας και Μυκόνου κ. Δωροθέου και συμπαρισταμένων του Σεβ. Μητροπολίτου Σισανίου και Σιατίστης κ. Παύλου και του ημετέρου εορτάζοντος Μητροπολίτου κ. Μαξίμου.
Αξίζει να σημειωθεί πως στην πόλη των Ιωαννίνων για τις λατρευτικές εκδηλώσεις προς τιμήν του αγίου Μαξίμου και τα ονομαστήρια του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου μας βρέθηκε ο Πρωτοσύγκελος της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών π. Συμεών Βολιώτης.

Τα ονομαστήρια του σεπτού ποιμενάρχου μας συμπίπτουν με τη συμπλήρωση έξι μηνών από την ενθρόνισή του στον ιστορικό θρόνο της καθ' ημάς Ιεράς Μητροπόλεως, στις 20 Ιουλίου του 2014.

Μαξίμου,

του Σεβασμιωτάτου και Θεοπροβλήτου Μητροπολίτου

της Αγιωτάτης Μητροπόλεως Ιωαννίνων,

Υπερτίμου και Εξάρχου πάσης Ηπείρου και Κερκύρας,

ημών δε Πατρός και Ποιμενάρχου,

πολλά τα έτη!